Στέφανος Σοφολόγης

Δεν είναι ο μοναδικός τρόπος αφού φυσικά μπορούμε πρώτα να ασχοληθούμε με την κατανομή και την πυκνότητα των αστεριών στο χώρο (ανεξαρτήτως σύνθεσης) που καθορίζει αν ένας γαλαξίας είναι ελλειπτικός, σπειροειδής, ανώμαλος, αλλά και με τις εντελώς τοπικές συγκεντρώσεις αστεριών που δημιουργούν «σχήματα» στον χώρο του γαλαξία. Το να μιλήσεις για σχήματα δεν είναι καθόλου καταχρηστικό. Αν ο χώρος δεν καθορίζεται μόνο με τις 3+1 διαστάσεις, δεν εμποδίζει να δώσει κανείς ένα συμβατικό (περιορισμένο) ορισμό για την έννοια του σχήματος και κατόπιν να μιλά για σχήματα. Η Φυσική δεν είναι εδώ για να καταρρίπτει ολοκληρωτικά την αισθητηριακή αντίληψη εκείνου που παράγει τη Φυσική ως επιστήμη (του ανθρώπου) αλλά για να συμπληρώσει τα αναρίθμητα κενά της, έστω και με παράδοξο τρόπο. Με λίγα λόγια, το αντιληπτό υπάρχει. Απλώς έχει και πολλές αφανείς ιδιότητες.

Ασφαλώς ένα αποχρωματικό φτάνει στα όρια της θεωρητικής του διαχωριστικής ικανότητα και μάλιστα σε όλο σχεδόν το οπτικό του πεδίο. Την ίδια ανάλυση προσφέρει και κάθε προσεγμένο κατοπτρικό, με τη διαφορά ότι η κόμη θα επηρεάσει κάπως τα άκρα του οπτικού πεδίου στις χαμηλές μεγεθύνσεις. Στις ίδιες ίντσες ένα αποχρωματικό θα δώσει αισθητικά καλύτερες εικόνες από ένα νευτώνειο (καλύτερο κοντράστ π.χ.) αλλά ένα νευτώνειο μεγαλύτερο από ένα αποχρωματικό διοπτρικό, θα δώσει καλύτερες εικόνες όταν το seeing το επιτρέπει. (Εξάλλου τα νευτώνεια είναι απολύτως αποχρωματικά). Φιλικά, Στέφανος

Σπύρο και Γιώργο, ο ενθουσιασμός σας είναι συγκινητικός! Και βρίσκεσται στο σωστό site! «Ξεκκοκαλίστε» τις μέχρι τώρα συζητήσεις, περιέχουν απαντήσεις σε όλες τις τωρινές σας απορίες. Η συμβουλή που πάντα δίνουμε, δηλ. το ξεκίνημα με ένα καλό ζευγάρι κυάλια και ένα βιβλίο σαν το Nightwatch, αποτελεί εγγύηση γιά φανταστικά βράδια και γρήγορη αντίληψη του ουρανού και του τι σημαίνει παρατήρηση. Μην ενδώσετε στον πειρασμό των φθηνών κυαλιών (€30-100), έχουν συχνά σημαντικά προβλήματα που δεν φαίνονται με το πρώτο. Πάρτε κατευθείαν ένα ζευγάρι σαν τα Vixen/Celestron Ultima 7Χ50 ή 8Χ56 ή 9Χ63. Το 8Χ56 είναι ιδανικό εργαλείο, και οι αριθμοί σημαίνουν μεγέθυνση 8Χ, (Χ="φορές"), και 56 η διάμετρος των φακών σε mm. Η μηχανική ποιότητα στα κυάλια αποδεικνύεται συχνά πιό σημαντική κι από την οπτική ποιότητα, γι αυτό ένα καλό κυάλι στην κατηγορία των € 200-350, είναι εισητήριο για απολαυστικά νυχτερινά «ταξίδια»! Επιπλέον, τα κυάλια θα είναι πάντα χρήσιμα στην παρατήρηση, δηλ. κι όταν δεν θα είστε πια αρχάριοι και θα έχετε τηλεσκόπια αξιώσεων. Καλή αρχή, Στέφανος

Κι εγώ νομίζω ότι ένα dobsonian της Orion Optics (UK) είναι ότι καλύτερο γι αυτά που ζητάς. Εκτός από τα εγγυημένα οπτικά αποκτάς και μια από τις ποιοτικότερες βάσεις dobsonian που φτιάχτηκαν ποτέ (αλουμινίου, χωρίς την «ελαστικότητα» του νοβοπάν και με τις σωστές τριβές). Ο οπτικός σωλήνας μπορεί να χρησιμοποιηθεί άφοβα στο μέλλον σε ποιοτική ισημερινή στήριξη για αστροφωτογραφία απαιτήσεων. Φιλικά, Στέφανος

Φίλε Tsakalos, Σκέψου παρόλα αυτά ότι κάποια δύσκολα εγχειρήματα που σήμερα απαιτούν και χρησιμοποιούν υψηλότατη τεχνολογία, όπως ο διάπλους ενός ωκεανού, ένα ταξίδι στους πόλους ή μιά εγχείρηση, γίνονταν και στο παρελθόν με επιτυχία (αιώνες πρίν) απλά με διαφορετική προσέγγιση και μέσα. Η τεχνολογία για μιά επανδρωμένη πτήση στο φεγγάρι πρίν από 30-40 χρόνια, απαιτούσε λύσεις στα θέματα της ακρίβειας της αεριοπροώθησης, της τεχνητής ατμόσφαιρας, της διατροφής, των τηλεπικοινωνιών, του ελέγχου των συστημάτων, της τεχνολογίας υλικών, της ακρίβειας των υπολογισμών. Όλα αυτά ήταν ήδη κατακτημένα σε υψηλό βαθμό τότε, άσχετα αν δεν υπήρχαν τα σημερινά πανίσχυρα υπολογιστικά συστήματα (υπήρχαν άλλα απλούστερα και ποιό χρονοβόρα που έκαναν παρόμοια δουλειά με περισσότερο «κόπο».) Το ζήτημα ήταν τα υπάρχοντα συστήματα και οι άνθρωποι να δουλέψουν σωστά και χωρίς σημαντικά λάθη. Κι αυτό έγινε. Σίγουρα ήταν και η τύχη με το μέρος τους, ενώ αργότερα δεν ήταν στην περίπτωση του Challenger και του Columbia. Χρησιμοποιώντας άλλη μιά «χαζή» αναλογία σκέψου ό,τι ένα σύγχρονο Mercentes θα ανεβεί άνετα στις Άλπεις προσφέροντας μεγάλες ανέσεις στους επιβάτες και εκπληκτικές εφαρμογές για την αξιόπιστη λειτουργία του, αλλά επίσης θα ανεβεί ένας σκαραβαίος του ΄40 ή ένα Ντεσεβώ. Μόνο που οι Apollo και η τεχνολογία γύρω απ' αυτούς δεν ήταν Ντεσεβώ, αλλά σύγχρονα θαύματα της μηχανικής και της τότε ηλεκτρονικής. Ενισχυμένα από χιλιάδες επιστήμονες σε υπερδιέγερση και από ανεπανάληπτα αποθέματα θέλησης και περηφάνειας, που όλα μαζί παρήγαγαν έργο. [Το πιό παράξενο στην όλη υπόθεση δεν είναι η επιτυχία των τότε επανδρωμένων αποστολών αλλά το πως κατήντησε αυτό το έθνος, να ικανοποιείται κατακτώντας εύκολους (τεχνολογικά), επίγειους στόχους φονεύοντας χιλιάδες δικά του παιδιά του και χιλιάδες αλλοεθνείς]. Φιλικά, Στέφανος

Πριν από λίγες μέρες, μια ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε σε φωτογραφίες του 2003 από το Αστεροσκοπείο του Palomar το μεγαλύτερο (μέχρι τώρα) από τα σώματα της ζώνης του Kuiper. Είναι το πρώτο που έχει μέγεθος μεγαλύτερο από τον 9ο πλανήτη του Ηλιακού μας συστήματος, τον Πλούτωνα, και θεωρείται (οριστικά απ' ό,τι φαίνεται) ως ο 10ος πλανήτης. Από την ανακάλυψη του Πλούτωνα το 1930, πολλά σώματα βρέθηκαν υποψήφια για τη 10η θέση αλλά κανένα δεν πληροί τις (συζητήσιμες) προϋποθέσεις. Ακόμη και για τον ίδιο των Πλούτωνα παραμένει έντονη η διαμάχη μεταξύ των επιστημόνων για το αν πρέπει να θεωρείται πλανήτης ή απλά ένας μεγάλος αστεροειδής της ζώνης του Kuiper. Κι αυτό γιατί ο ορισμός του πλανήτη είναι δύσκολη υπόθεση μια που στο θέμα εμπλέκονται πολλές παράμετροι, όπως η προέλευση ενός σώματος (τρόπος δημιουργίας), το μέγεθος, τα χαρακτηριστικά της τροχιάς του κ.α. Κυρίως για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους η διεθνής αστρονομική κοινότητα φαίνεται να υιοθετεί τελικά την άποψη ότι ο Πλούτωνας είναι ο 9ος πλανήτης μας, με συνέπεια το νέο σώμα που βρίσκεται σε τροχιά εξωτερική του Πλούτωνα και έχει μεγαλύτερο μέγεθος απ' αυτόν, να θεωρείται πια ο 10ος πλανήτης! Η οπτική παρατήρησή του με ερασιτεχνικά τηλεσκόπια δεν είναι εφικτή γιατί η λαμπρότητά του είναι στην περιοχή μεγέθους 18-19. Η φωτογράφησή του όμως είναι δυνατή (αν και δύσκολη) με τα μεγαλύτερα και πληρέστερα ερασιτεχνικά συστήματα. Μια πρόκληση για τους αστροφωτογράφους του forum μας, αν οι συντεταγμένες του πλανήτη το ευνοούν! Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε σε πολλές ιστοσελίδες (λέξεις-κλειδιά για τις μηχανές αναζήτησης "10th planet Palomar") όπως εδώ: http://skyandtelescope.com/news/article_1560_1.asp Δείτε οπωσδήποτε και τις συζητήσεις για το τι τελικά μπορεί να αποκαλείται πλανήτης, στα links που περιέχει το παραπάνω άρθρο

...Έτσι! Οι με το ζόρι όμως απλουστεύσεις (δήθεν) των ονομάτων είναι «άκρα». Η γλώσσα πρέπει να εξελίσσεται - όσο θέλει - με τη χρήση κι όχι με τη βία. Αν βρούμε ότι στην πράξη συνεννοούμαστε καλύτερα λέγοντας "Μεγάλη Αρκούδα", ας το υιοθετήσουμε. Αλλά ποιός θα συμφωνούσε να στερήσει από τον διαμαντένιο αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου τη λιτή, λευκή πολυτέλεια του ονόματός του; Άγγελε τα παραδείγματά σου είναι εξαιρετικά εύστοχα. Δείχνουν την ανάγκη να προσεχθεί ταυτόχρονα και η αισθητική των ονομάτων και η δυνατότητα ορθής εκφοράς τους από τον καθένα, με απλοποίηση μόνο όπου δείχνει απαραίτητο. Φιλικά, Στέφανος

Όταν πριν λίγο καιρό πρωτοδιάβασα το "Μεγάλος Σκύλος " κάπου εδώ στο forum, σκέφτηκα ότι ήταν απλώς (εξόφθαλμα) ατυχής μετάφραση της λατινικής ή αγγλικής ονομασίας από κάποιον που δεν γνώριζε την ονομασία στα ελληνικά. Με έκπληξη διαβάζω τώρα ότι οι αχαρακτήριστοι αυτοί «εκδημοτικισμοί» περνούν και στα βιβλία! Δηλαδή, τη Μεγάλη Άρκτο, τους Ιχθύες, και τον Αιγόκερω, θα πρέπει να τα δεχθούμε κάποια στιγμή ως Μεγάλη Αρκούδα, Ψάρια και Κατσικοκέρατο; (παρντόν). Τότε να αλλάξω και το Στέφανος και να με λένε Κουλούρη... Φιλικά, Στέφανος (ακόμη...)

Σ΄αυτή την περίπτωση το μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι η δραστηριότητα των πολεμικών αεροπλάνων και τα άγνωστα σε μας συστήματα θερμικής παραπλάνησης των αντιαεροπορικών πυραύλων (πιθανόν αυτά που γράφω να φαίνονται αστεία για κάποιον που γνωρίζει καλά γι αυτά.) Παραπλανήθηκα κι εγώ με τη σειρά μου () από τις φράσεις "... πορτοκαλί γραμμή που έσκιζε τον ουρανό..." και "...τόσο εντυπωσιακό μετέωρο." Απρόσεχτα θεώρησα δεδομένο το στοιχείο της κίνησης. Φιλικά Στέφανος

Ας το δούμε από τη θετική του πλευρά: τουλάχιστον αν βρέξει και κατόπιν ξανοίξει έστω για λίγες ώρες, η διαφάνεια της ατμόσφαιρας θα είναι πολύ καλύτερη απ΄ό,τι στις προηγούμενες εξορμήσεις μας και οι παρατηρήσεις εντυπωσιακότερες. Η καλοκαιρινή "θολούρα" μετριάζει αρκετά την εικόνα των deep sky objects. «Εχθρός» μας δεν είναι μόνο η φωτορύπανση αλλά και η υγρασία (=αδιαφάνεια) της ατμόσφαιρας. [Ανπομονώ να δω τη νέα εικόνα του χώρου!. Φαντάζομαι ότι δεν θα καθαρίστηκε και το χαμηλό χορτάρι γιατί προστατεύει και από τη σκόνη, και από τη λάσπη σε περίπτωση βροχής. Τα στέγαστρα πιστεύω ότι θα φανούν πολύ χρήσιμα για μεσημβρινές συναθροίσεις και κοινωνικότητα!] Φιλικά, Στέφανος

Ευρισκόμενος στην απέναντι μεριά του Αιγαίου, δεν θα μπορούσα εύκολα να παρατηρήσω το χθεσινό φαινόμενο, όμως έχω δει ανάλογα φαινόμενα, τα οποία έχουν απλή εξήγηση. Όταν ένας διάττοντας (μετέωρο) έχει μέγεθος μεγαλύτερο από κόκκο άμμου, π.χ. μέχρι μέγεθος καρυδιού, δημιουργεί μιά εντυπωσιακά λαμπρή τροχιά που διατηρείται αρκετά δευτερόλεπτα. Μάλιστα, η απότομη πυράκτωση από την τριβή με τον αέρα, μπορεί να προκαλέσει την έκρηξη του μετεώρου, συνοδευόμενη κάποιες φορές και από ισχυρό κρότο. Τότε δεν μιλούμε απλώς για μετέωρο αλλά γιά βολίδα. Είχα την τύχη στο παρελθόν να δω τρείς τέτοιες ολόλαμπρες βολίδες με μακριά τροχιά (μεγάλο μήκος και διάρκεια πολλών δευτερολέπτων) αλλά χωρίς κάποιο ήχο. Η πιό εντυπωσιακή έκανε την εμφάνισή της μέρα, λίγο πριν αρχίσει να σουρουπώνει, πάνω από τη θάλασσα του Αγιοκάμπου (Ν. Λάρισας) με κατεύθυνση βόρεια. Εντυπωσιακή, πορτοκαλί/χρυσαφί τροχιά με αισθητό πλάτος και εξαιρετική λαμπρότητα! Λίγα χρόνια μετά, την εικόνα αυτή μου θύμισαν τα τραγικά υπολείμματα του Columbia καθώς τα παρακολουθήσαμε στους δέκτες μας να πέφτουν στη Γη. Στην περίπτωση που το μετέωρο έχει μέγεθος μεγαλύτερο από ένα καρύδι καταλήγει οπωσδήποτε στο έδαφος, μην προλαβαίνοντας να αποτεφρωθεί στην ατμόσφαιρα. Μιλάμε τότε για μετεωρίτες ή αερόλιθους. Πρίν δύο-τρία καλοκαίρια είδαμε μαζί με φίλους το εξαίσιο θέαμα της πολύχρωμης τροχιάς ενός αντικειμένου, που διέσχισε αργά το βράδυ τον Ελλαδικό χώρο από νοτιοανατολικά προς βορειοδυτικά και έγινε ορατό από την ανατολική Στερεά Ελλάδα, τη Θεσσαλία, τη Ήπειρο μέχρι την Αλβανία και την Αδριατική όπου εικάζεται ότι έπεσε. Το γεγονός έφτασε μέχρι τις ειδήσεις χωρίς όμως οριστική εξήγηση (αερόλιθος; διαστημικό σκουπίδι; ) Με την εμφάνισή του η παρέα πετάχτηκε όρθια τρέχοντας ανάμεσα στα δέντρα για να το δεί μέχρι που χάθηκε στον ορίζοντα μέσα σε πορτοκαλί, πράσινες, μπλέ λάμψεις! (Το είδε κανείς άλλος; ) Αυτές είναι τα τυχερά του καλοκαιριού, όταν βρίσκεται κανείς συνεχώς κάτω από ανοιχτό νυχτερινό ουρανό! Στα χιλιάδες πλέον «διαστημικά σκουπίδια» (κατεστραμμένο/διαφυγόν υλικό από διαστημικές αποστολές) οφείλονται αρκετά οπτικά φαινόμενα που εκδηλώνονται σαν είτε σαν μετέωρα με ανθρώπινη προέλευση είτε σαν μικροί, ορατοί δορυφόροι. Φιλικά, Στέφανος

Γιατί με τη χρήση των φίλτρων εκείνο που σίγουρα θα βελτιωθεί (και για τους γαλαξίες, τουλάχιστον τους λαμπρότερους) είναι το κοντράστ με το φόντο. Όμως δεν παύει να μειώνεται πολύ το εισερχόμενο φως ενός γαλαξία, πολύ περισσότερο απ' όσο θα μειώνονταν το φως ενός νεφελώματος «εκπομπής». Για τη μεγάλη πλειοψηφία των γαλαξιών (οι οποίοι ήδη βρίσκονται στα όρια της όρασης) η σημαντική μείωση του εισερχόμενου φωτός βλάπτει περισσότερο απ΄όσο ωφελεί η αύξηση του κοντράστ. Η εμπειρία μου για κάθε γαλαξία που έχω αποπειραθεί να παρατηρήσω με το LPR της Celestron (broadband φίλτρο, όπως το Deep Sky της Lumicon) είναι λιγότερη ορατή λεπτομέρεια απ' ότι χωρίς το φίλτρο, αντίθετα από τα νεφελώματα. Με ένα UHC ή Ο-ΙΙΙ τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο για τους γαλαξίες. (Ίσως ο Γιώργος να έχει κάτι να παρατηρήσει εδώ.) Ο ισχυρισμός της Lumicon μπορεί να είναι αληθής μόνο όμως για μιά πολύ μικρή μερίδα λαμπρών γαλαξιών. Η προσωπική μου εμπειρία όμως λέει «τίποτα να μην εμποδίζει το ελάχιστο, άσπρο φως των γαλαξιών». Όσο για τα αστρικά σμήνη, φαίνονται πάντα περισσότερα αστέρια τους με αυξημένη μεγέθυνση και χωρίς φίλτρο απ' ότι με φίλτρο. [Η Lumicon έχει πάντα ενθουσιώδες στυλ στις διαφημίσεις της, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι σοβαρή εταιρία.] Φιλικά, Στέφανος

Φίλε Peaceful, η χρήση των φίλτρων φωτορύπανσης ή άλλων φίλτρων είναι δυνατή μόνο γιά τα σώματα που εκπέμπουν «επιλεκτικά» σε κάποιες περιοχές του ορατού φάσματος, δηλ. έχουν χρωματικές ιδιομορφίες. Οι γαλαξίες (και τα αστρικά σμήνη) εκπέμπουν πρακτικά συνεχόμενο φάσμα σε «όλα» τα μήκη κύματος, με συνέπεια ένα φίλτρο φωτορύπανσης να μειώνει σημαντικά το φως τους (όσο και τη φωτορύπανση). Άρα δεν ωφελεί να παρατηρούνται με τέτοια φίλτρα. Απεναντίας έτσι θα φαίνονται αμυδρότερα. Φιλικά, Στέφανος

Αγαπητέ Aiole, διαβάζοντας τις συμβουλές των μελών του forum προς άλλα νέα μέλη, θα έχεις ήδη διαπιστώσει ότι η βοήθεια δίνεται γενναιόδωρα, καλοπροαίρετα και όσο γίνεται αντικειμενικά. Παραβλέποντας κι εγώ τους περιορισμούς που θέτεις (το ξέρω, το ζητάς για να μην μπερδευτείς περισσότερο), σου λέω απλά ότι το τηλεσκόπιο που σκέφτεσαι δεν είναι πολύ καλή επιλογή, ιδίως άν το σκεπτικό είναι να το τοποθετήσεις αργότερα σε στήριξη go-to. Θα καταλήξεις με ένα μέτριας προς χαμηλής ποιότητας τηλεσκόπιο, επάνω σε μιά υποχρεωτικά πολύ ακριβή βάση λόγω βάρους και ροπών του οπτικού σωλήνα. Εξάλλου, τα μεγάλα νευτώνεια δεν είναι πολύ κατάλληλα για στηρίξεις go-to, εκτός αν είσαι αποφασισμένος να δώσεις αρκετές χιλιάδες ευρώ για μιά κατάλληλη τέτοια στήριξη. (Η απάντηση στην απορία σου είναι ναι, γίνεται η βάση dobsonian να αντικατασταθεί με μια go-to, αλλά με πολύ μεγάλο κόστος για την περίπτωση ενός 12ιντσου νευτώνειου.) Για οποιαδήποτε άλλη απορία σου εκτός από τιμές καταστημάτων (που δεν τις δημοσιεύουν καν), εδώ είμαστε... Φιλικά, Στέφανος

Φίλε amgamer, η αστρονομική παρατήρηση είναι απαιτητική σε στοιχειώδεις γνώσεις. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζεις τι μπορεί να παρατηρηθεί, πώς και πότε. Αυτές τις γνώσεις θα τις αποκτήσεις σχετικά εύκολα διαβάζοντας ένα καλό εικονογραφημένο εισαγωγικό βιβλίο, όπως το "NightWatch" του Terence Dickinson (κυκλοφορεί και στα ελληνικά, στα βιβλιοπωλεία του Ελευθερουδάκη και Παπασωτηρίου π.χ.), ή αυτό που σου πρότεινε ο Michalis, και παράλληλα διαβάζοντας τα θέματα της κεντρικής σελίδας του astrovox. Μεγάλη βοήθεια (και ευχαρίστηση) προσφέρουν τα αστρονομικά περιοδικά όπως το Sky & Telescope, Astronomy Now, Astronomy κ.α. Τα αστέρια μπορεί να μη μεγεθύνονται, όμως το με τηλεσκόπιο βλέπουμε εκατοντάδες ή και χιλιάδες φορές περισσότερα αστέρια απ΄ό,τι με το γυμνό μάτι. Φυσικά, στο πολύ μικρό οπτικό πεδίο ενός τηλεσκοπίου φαίνονται λίγα κάθε φορά. Εκεί όμως που το γυμνό μάτι βλέπει ένα ή κανένα, το τηλεσκόπιο δείχνει 20 ή 100 (παράδειγμα). Οι γαλαξίες τα νεφελώματα και τα αστρικά σμήνη ή αλλιώς τα "deep sky objects" δεν παρατηρούνται με τυχαίo κοίταγμα μέσα από ένα τηλεσκόπιο, αλλά με μεθοδική και προσεκτική στόχευση στα κατάλληλα σημεία με τη βοήθεια αστρονομικών χαρτών και οδηγών. Τέλος, για το τηλεσκόπιό σου ισχύουν αυτά που έγραψε ο φίλος rama. To κυριότερο πρόβλημα που θα έχεις είναι ίσως η αστάθεια και οι ταλαντώσεις της στήριξης, αλλά θα μπορέσεις να δεις εκατοντάδες αντικείμενα μ' αυτό στούς σκοτεινούς ουρανούς κάποιας εξοχής. Αν δεν κάνω λάθος πρόκειται για "νευτώνειο" τηλεσκόπιο (=κατοπτρικό), οπότε είναι πολύ σημαντικό να μάθεις να κάνεις ευθυγράμμιση των κατόπτρων του (collimation) αλλιώς μπορεί να μή δεις ποτέ τίποτα καθαρά. Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται βουνό στην αρχή, όμως δεν είναι. Αν σε ενθουσιάζει η παρατήρηση, θα τα καταφέρεις μιά χαρά όπως και οι υπόλοιποι σ' αυτό το forum. Ο ουρανός κατακτιέται με μικρά βήματα, που όμως το καθένα δίνει μεγάλη χαρά και ικανοποίηση. Στο astrovox θα βρείς μεγάλη βοήθεια, ιδίως αν ψάξεις και μόνος σου στα αρχεία των συζητήσεων, μια που όλες οι απορίες που έχεις σ' αυτή τη φάση έχουν απαντηθεί πολλές φορές και σε άλλους αρχάριους. Καλή αρχή! Στέφανος Α, κάτι ακόμη. Ο καλύτερος και γρηγορότερος τρόπος για να μάθεις τον νυχτερινό ουρανό και τις θέσεις των αντικειμένων είναι η παρατήρηση με γυμνό μάτι (αστερισμοί) και καλά κιάλια (αντικείμενα όπως αστρικά σμήνη, νεφελώματα, οι φωτεινότεροι γαλαξίες). Φυσικά πάντα με τη βοήθεια ενός αστρονομικού χάρτη και ενός επιπεδόσφαιρου.

Σε λίγες ημέρες θα φτάσει στην κορύφωσή της η ετήσια «βροχή μετεώρων» των Περσείδων. Ονομάζονται έτσι γιατί οι σύντομες τροχιές τους φαίνονται να ξεκινούν από κάποιο σημείο του αστερισμού του Περσέα. Η νύχτα με τα περισσότερα μετέωρα, 12/13 Αυγούστου, δίνει μια από τις τις πιο εντυπωσιακές «βροχές» του έτους αλλά και την πιο γνωστή αφού πολλοί, λόγω περιόδου διακοπών, έχουν τη δυνατότητα να τη δούν από κάποια σχετικά σκοτεινή παραλία ή χωριό. Ένα άρθρο με σχετικές πληροφορίες εδώ: http://www.hellas-astro.gr/article.php?id=348&topic=meteors&subtopic= Στο διαδίκτυο βρίσκεται πλήθος σχετικών ιστοσελίδων (και στα ελληνικά). Λέξεις κλειδιά για τις μηχανές αναζήτησης: "perseids 2005", "Περσείδες 2005".

Συγχαρητήρια, Αντώνη!

Γεγονός! Δικαιολογημένο ίσως, από την άποψη ότι η ερώτηση «τί να αγοράσω» απαντιέται πιό δύσκολα από την ερώτηση «τι να παρατηρήσω», όμως όπως έξω ξαναπεί, είναι καλό να μοιραζόμαστε τις εμπειρίες/εντυπώσεις μας από την παρατήρηση. Το astrovox βοηθάει να μην είναι τόσο μοναχικές όσο παλαιότερα οι ατομικές παρατηρήσεις, αλλά και να παίρνουμε ιδέες ο ένας απ' τον άλλον. Φιλικά, Στέφανος

Γιώργο, με χαρά διαπιστώνω ότι η αγορά είναι επιτυχημένη και οι εντυπώσεις σου από την παρατήρηση με τα δύο μάτια είναι είναι ιδιαίτερα θετικές και ανάλογες με τις δικές μου. Η Σελήνη με το binoviewer είναι πραγματικά ένας καινούργιος, εντυπωσιακός κόσμος και μπορεί να περνά κανείς ώρες «σε χαμηλή τροχιά» γύρω της, έχοντας «φύγει» εντελώς από τα επίγεια! Κρίμα που στα αστροπάρτυ του Πάρνωνα δεν μπορούμε να δείξουμε τη Σελήνη στους φίλους. Νομίζω πως το χειμώνα/άνοιξη θα πρέπει να οργανωθεί μιά βραδιά για παρατήρηση Σελήνης, Δία, Κρόνου, μιά που όλες οι βραδιές μέχρι τώρα είναι "deep-sky." Οι εικόνες αυτών των σωμάτων με binoviewer είναι, όπως λένε και οι Αγγλοσάξωνες, "jaw dropping". Εύχομαι ελέυθερο χρόνο, Στέφανος

Γιάννη, τον ίδιο θυμό και απογοήτευση αισθάνομαι κάθε φορά που διαπιστώνω ότι η φανερά ελλιπής μόρφωση δεν είναι εμπόδιο για την ανάληψη δημοσιογραφικού καθήκοντος. Η αιτία του φαινομένου είναι πιθανόν απλή: ο απαίδευτος και εκ του προχείρου δημοσιογράφος είναι φθηνός δημοσιογράφος. Και μπροστά στη μείωση των εξόδων ενός ΜΜΕ όλα τα άλλα φαντάζουν περιττές ανησυχίες και πολυτέλειες. Αλίμονο, η λογική αυτή (που είναι γενικευμένη σε όλους σχεδόν τους χώρους) αφαιρεί από το δημόσια και επίσημα εκφρασμένο λόγο μια από τις σημαντικότερες λειτουργίες του: να διδάσκει. Με σημαντικές, φυσικά, συνέπειες για τη (συνεχή) παιδεία ενός λαού. Όμως η κακοποίηση της γλώσσας δεν είναι η ασθένεια, είναι σύμπτωμα. Όταν σ΄ένα λαό γεννιούνται και υπάρχουν ιδέες, σκέψεις και νοήματα, βρίσκουν ασφαλώς τον τρόπο να εκφραστούν σωστά. Στις περιόδους πνευματικής και ιδεολογικής στειρότητας (προς τα εκεί τείνουμε προς το παρόν) είναι μάλλον φυσικό να «ξηραίνεται» και η γλώσσα μαζί με τη σκέψη. Η ασθένεια είναι ο (κατευθυνόμενος ή όχι) προσανατολισμός μας στην υλική καθημερινότητα, στο γρήγορο χρήμα, στην εικονική (ψεύτικη) πραγματικότητα, στη δόξα του ενός λεπτού. Αυτά όλα δεν απαιτούν σωστή γλώσσα, δεν απαιτούν καν σωστή σκέψη. Οι ανάγκες γεννούν τις λύσεις. Η γλώσσα θα είναι τόσο «υγιής» και ζωντανή όσο η κοινωνία που τη χρησιμοποιεί και οι ιδέες που θα διακινεί. Αν ο δημοσιογράφος δεν μπορεί να ξεχωρίσει τα «ανδροειδή» από τα «ανθρωποειδή», ίσως είναι επειδή οι άνθρωποι επιμένουν να μοιάζουν όλο και περισσότερο με πνευματικά και συναισθηματικά ανεπαρκή ανδροειδή. Όπως όμως είπα και στην αρχή, δεν μπορώ να μη θυμώνω όταν η ποιότητα του δημόσιου λόγου και γλώσσας είναι κακή. Φιλικά, Στέφανος

Φίλε astroc, θα μπορούσα να αναλύσω λεπτομερώς, ποιοτικά και ποσοτικά, τις διαφορές μεταξύ 5" και 8" αλλά το resume θα ήταν το ίδιο: ξεκίνησε κατευθείαν με 8" σε ποιοτική και απλή βάση. Οι 5" θα «εξαντληθούν» σχετικά γρήγορα στην παρατήρηση και μετά από σχετικά μικρό διάστημα θα θελήσεις μεγαλύτερο τηλεσκόπιο. Αυτά με την προϋπόθεση ότι θα ασχοληθείς ενεργά με την παρατήρηση. Καλό ξεκίνημα, Στέφανος

Με ποιό τρόπο θα τη χρησιμοποιούσαμε για το συζητούμενο σκοπό;

Πραγματικά, δεν έχει πολύ νόημα να προσθέσουμε κάτι, η λίστα θα μπορούσε να είναι ατελείωτη - ανάλογα βέβαια και με τα όργανα παρατήρησης. Εκείνο που θα ήθελα να πω είναι ότι αξίζει τον κόπο να αφιερώνει κανείς αρκετό χρόνο σε κάθε αντικείμενο ώστε να αντηληφθεί καλύτερα την υπόστασή του, τη θέση του στον ουρανό, αλλά και να δει περισσότερες λεπτομέρειες που δεν φαίνονται με τις πρώτες ματιές. Μ' άλλα λόγια καλύτερα να δει κανείς καλά λίγα αντικείμενα, παρά πολλά και φευγαλέα. Χαρούμενες παρατηρήσεις, Στέφανος

Είναι γνωστό ότι σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού η κόρη του ματιού διαστέλλεται στη μέγιστη διάμετρό της - περίπου 7mm για νεαρά άτομα και 5-6mm για πιo ηλικιωμένα. Αυτή η διαστολή συμβαίνει άμεσα, ενώ η πλήρης (χημική) προσαρμογή του αμφιβληστροειδούς στο σκοτάδι απαιτεί μέχρι και 1-2 ώρες, ξεκινώντας βέβαια από τα πρώτα λεπτά «έκθεσης» στο σκοτάδι. Όταν η κόρη του ματιού διασταλεί, μπορεί να εκμεταλλευθεί πλήρως τη μεγάλη φωτεινή δέσμη που εξέρχεται από τον προσοφθάλμιο φακό στις πολύ μικρές μεγεθύνσεις. Η διάμετρος αυτής της δέσμης (exit pupil) υπολογίζεται απλά διαιρώντας τη διάμετρο του τηλεσκοπίου με τη χρησιμοποιούμενη μεγέθυνση. Από άποψη φωτεινότητας του ειδώλου δεν έχει νόημα να έχουμε exit pupil μεγαλύτερο από την κόρη του ματιού μας, διότι έτσι δεν προσλαμβάνουμε όλο το φως που συλλέγει το τηλεσκόπιό μας. Είναι λοιπόν χρήσιμο, τουλάχιστον για τους παρατηρητές άνω των 40 ετών να γνωρίζουν τη μέγιστη διάμετρο της κόρης του ματιού τους. Τρόπος μέτρησης Ο προφανής τρόπος μέτρησης θα ήταν να μετρήσουμε άμεσα την κόρη του ματιού με ένα χάρακα μπροστά στον καθρέφτη, σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού μια και η κόρη διαστέλλεται πλήρως και στο ημίφως. Όμως σε τέτοιο φωτισμό, η (μαύρη) κόρη δεν ξεχωρίζει από το υπόλοιπο (καστανό)μάτι, ή η μέτρηση δεν μπορεί να γίνει με ευκρίνεια και ακρίβεια. Γι αυτό χρησιμοποιούμε ένα χαρτονάκι με μεταβλητό πλάτος ώστε να βρούμε πότε καλύπτει πλήρως την κόρη του ματιού ώστε να μη φαίνεται πια ένα μικρό, σημειακό φωτάκι. Αναλυτικά: Για ακριβή μέτρηση χρειάζονται: - Ένα σκοτεινό δωμάτιο - Ένα μικρό (σημειακό) και αμυδρό φωτάκι όπως το μικρό led-άκι της (σβηστής, εννοείται) οθόνης του υπολογιστή. - Ένα βαθμονομημένο χαρτονάκι, φτιαγμένο όπως περιγράφεται παρακάτω: Κόβουμε μια λωρίδα χαρτόνι μήκους 20-25cm και πλάτους που ξεκινά από τα 5mm στη μία άκρη και καταλήγει στα 8mm στην άλλη άκρη. Το χαρτονάκι φαρδαίνει ομοιόμορφα από τη μία άκρη στην άλλη έχοντας ευθείες πλευρές. Συνεπώς το σχήμα του θα είναι ένα ψιλόλιγνο τραπέζιο με μεγάλη βάση 8mm, μικρή βάση 5mm και ύψος 20-25 cm. Τα πλάτη των 5.0 και 8.0 mm πρέπει να είναι μετρημένα με ακρίβεια (χάρακας ποιότητος ή παχύμετρο) και οι πλευρές πρέπει να κοπούν ευθύγραμμες με χρήση χάρακα και κοπιδιού. Χωρίζοντας το μήκος του χαρτονιού σε 6 ίσια τμήματα, τα σημάδια θα αντιστοιχούν σε πλάτη 5.5, 6.0, 6.5, 7.0, 7.5 mm. Αν θέλουμε χωρίζουμε και το τμήμα μεταξύ 6.0 και 7.0 mm σε 5 ίσια τμήματα για ευκολότερη μέτρηση κατόπιν. Κρατούμε το χαρτονάκι κάθετα μπροστά από το μάτι μας και «κολλητά» σ' αυτό, ώστε η στενότερη άκρη του να καλύπτει το κεντρικό τμήμα της κόρης. Κοιτάζουμε το σημειακό φωτάκι από απόσταση 3-4 μέτρων και σύρουμε το χαρτονάκι μέχρι το φάρδος του να γίνει μεγαλύτερο από την κόρη του ματιού μας και να μη μπορούμε να διακρίνουμε ίχνος φωτός. Το φάρδος στο σημείο όπου χάνεται το φωτάκι είναι ίσιο με τη διάμετρο της διεσταλμένης κόρης. Νωρίτερα, το φως που βλέπουμε εισέρχεται στην κόρη του ματιού περνώντας δεξιά και αριστερά από το χαρτονάκι. Η μέτρηση πρέπει να γίνει με προσοχή και παρατηρητικότητα αρκετές φορές γιά να γίνει αντιληπτή και η παραμικρή ποσότητα φωτός. Καλύτερα είναι το μάτι να έχει προσαρμοστεί αρκετή ώρα στο σκοτάδι. Όταν σιγουρευτούμε για το σωστό σημείο, κρατάμε με τα δάχτυλα το χαρτονάκι στο σημείο που βρήκαμε και ... ανάβουμε τα φώτα για να δούμε την ένδειξη. Η ακρίβεια της μέτρησης αυτής μπορεί να φτάσει τα 0,2 ή και 0,1mm. Εναλλακτικά, για να καλύψουμε την κόρη του ματιού, μπορούμε αντί για χαρτονάκι να χρησιμοποιήσουμε τις μύτες ενός παχύμετρου - τις μικρές, που μετρούν εσωτερικές διαστάσεις. Ανοίγουμε το παχύμετρο μέχρι να μη βλέπουμε πια το φωτάκι, κάνοντας μικροκινήσεις του 0,1mm. Επίσης, μπορούμε να επιβεβαιώσουμε με το παχύμετρο το πλάτος του χαρτονιού στον πρώτο τρόπο. Αστιγματισμός και exit pupil: Όταν το μάτι είναι αστιγματικό, είναι πρόβλημα να χρησιμοποιούμε μεγεθύνσεις που δίνουν μεγάλο exit pupil (π.χ. >3 mm) γιατί ο αστιγματισμός προέρχεται κυρίως από την περιφέρεια του φακού του ματιού. Η λύση είναι να φοράμε τα γυαλιά μας, ή να τοποθετηθεί ένας διορθωτικός φακός στο λάστιχο του προσοφθαλμίου που μας ενδιαφέρει. Οι φακοί Vixen LV (Lanthanum) προσφέρονται θαυμάσια γι αυτή τη δουλειά. Ένας οπτικός μπορεί πολύ εύκολα να κόψει έναν κυκλικό φακό (οπωσδήποτε με καλές επιστρώσεις) στη διάμετρο και την τιμή αστιγματισμού που θα του ζητήσουμε. Επίσης, η Tele Vue παράγει πλέον αντάπτορες με τέτοιους διορθωτικούς φακούς. Τοποθετούνται πάνω σε αρκετούς από τους προσοφθάλμιους φακούς της που δίνουν χαμηλές μεγεθύνσεις (μεγάλο exit pupil). Για να επιτύχουμε τη σωστή διόρθωση, περιστρέφουμε πάντα το φακό ώστε να παραλληλιστούν οι άξονες αστιγματισμού ματιού-διορθωτικού φακού. Λύνοντας το πρόβλημα του αστιγματισμού κατά την παρατήρηση, τα αστρικά πεδία γίνονται πιο όμορφα και ευκρινή, βοηθώντας την άνετη και αποδοτική παρατήρηση. Φιλικά, Στέφανος