Δροσος Γεωργιος

Λόγω κορωνοϊού, η NASA «οδηγεί» ένα ρόβερ στον Άρη από το σπίτι. Οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν τηλεργασία και βιντεοδιασκέψεις από το σπίτι στην εποχή του κορονοϊού. Όμως η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) πέρασε σε άλλο επίπεδο, καθώς -για πρώτη φορά στη διαστημική ιστορία- η ομάδα των στελεχών της που είναι υπεύθυνοι για το ρομποτικό ρόβερ Curiosity στον 'Αρη, του δίνουν πλέον εντολές και το καθοδηγούν από την...κρεβατοκάμαρα τους, την κουζίνα τους ή από όπου αλλού στο σπίτι τους βρίσκεται ο υπολογιστής τους. Η αρχή έγινε στις 20 Μαρτίου και οι «σπιτικές» εντολές των επιστημόνων του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL), το οποίο είναι υπεύθυνο για το Curiosity, εκτελούνται ήδη μια χαρά από το ρόβερ, το οποίο, μεταξύ άλλων, πήρε την εντολή να πάρει δείγματα πετρωμάτων από μια αρειανή τοποθεσία με την ονομασία «Εδιμβούργο». Στο σχεδιασμό και προγραμματισμό των επόμενων κινήσεων του ρόβερ συμμετέχουν εκατοντάδες επιστήμονες από πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα ανά τον κόσμο, οι οποίοι συνεργάζονται με τα στελέχη του JPL. Κάθε επόμενο βήμα του Curiosity εμπλέκει τουλάχιστον 20 εργαζόμενους της NASA που δουλεύουν από το σπίτι τους και συνομιλούν παράλληλα μέσω διαδικτύου με πολλούς άλλους επιστήμονες, οι οποίοι συνήθως δουλεύουν επίσης κατ' οίκον. Όπως δήλωσαν τα στελέχη της NASA, αργούν λίγο περισσότερο να κάνουν τη δουλειά από το σπίτι και μπορούν να στείλουν λιγότερες εντολές στο Curiosity κάθε μέρα, πάντως το ρόβερ συνεχίζει να είναι παραγωγικό στον 'Αρη όσο και πριν ξεσπάσει η πανδημία. https://www.scoop.it/topic/physicists-and-physics/p/4117701409/2020/04/15/nasa

Η Γη είχε 372 μέρες το χρόνο πριν 70 εκατομμύρια χρόνια. Η Γη περιστρεφόταν πιο γρήγορα στο τέλος της εποχής των δεινοσαύρων πριν περίπου 70 εκατομμύρια χρόνια, από ό,τι σήμερα, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα το 24ωρο της μέρας να είναι κατά μισή περίπου ώρα μικρότερο (23,5 ώρες) και το έτος να έχει 372 αντί για 365 μέρες, καθώς ο πλανήτης πραγματοποιούσε περισσότερες περιστροφές στη διάρκεια ενός χρόνου. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας ευρωπαϊκής επιστημονικής έρευνας που βασίστηκε στη μελέτη των απολιθωμάτων ενός αρχαίου μαλάκιου της Ύστερης Κρητιδικής Περιόδου. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον γεωχημικό Νιλς ντε Βίντερ του Ελευθέρου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό παλαιοωκεανογραφίας και παλαιοκλιματολογίας «Paleoceanography & Paleoclimatology». Το αρχαίο μαλάκιο σαν αχιβάδα, που βρέθηκε στα σημερινά βουνά του Ομάν (μια περιοχή που τότε ήταν τροπικά ρηχά νερά) αναπτυσσόταν γρήγορα και κάθε μέρα πρόσθετε στο σώμα του δακτυλίους ανάπτυξης, όπως συμβαίνει με τους κορμούς των δέντρων, κάτι που επιτρέπει τη δενδροχρονολόγηση. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν λέιζερ για να μετρήσουν με ακρίβεια τους δακτυλίους αυτούς και να κάνουν νέες εκτιμήσεις για τη διάρκεια της μέρας πριν 70 εκατ. χρόνια. Επιπλέον, η ανάλυση δείχνει ότι οι θερμοκρασίες των ωκεανών εκείνης της εποχής ήσαν πολύ υψηλότερες από τις σημερινές, φθάνοντας ακόμη και τους 40 βαθμούς Κελσίου τα καλοκαίρια και ξεπερνώντας τους 30 βαθμούς το χειμώνα. Τα εν λόγω μαλάκια εξαφανίστηκαν μαζί με τους δεινόσαυρους της ξηράς μετά την πτώση μεγάλου αστεροειδούς στην περιοχή του Μεξικού πριν 66 εκατομμύρια χρόνια. Η διάρκεια του έτους δεν έχει αλλάξει στην εξέλιξη της Γης, όμως ο αριθμός των ημερών του έτους συνεχώς μικραίνει, καθώς οι μέρες μεγαλώνουν, κάτι που οφείλεται στην επιβράδυνση της περιστροφής του πλανήτη μας, καθώς η Σελήνη απομακρύνεται με ρυθμό 3,82 εκατοστών ετησίως. Όσο πιο μακριά βρίσκεται το φεγγάρι, τόσο πιο αργά κινείται η Γη γύρω από τον εαυτό της και άρα τόσο μεγαλώνει η διάρκεια μιας πλήρους περιστροφής, δηλαδή μιας μέρας. https://www.in.gr/2020/03/12/tech/gi-eixe-372-meres-xrono-prin-70-ekatommyria-xronia/

Έναν νέο μικροσκοπικό συνοδό σε τροχιά γύρω της απέκτησε η Γη. Έναν νέο μικροσκοπικό συνοδό σε τροχιά γύρω της απέκτησε η Γη. Πρόκειται για ένα προσωρινό φυσικό δορυφόρο σε μέγεθος αυτοκινήτου, ο οποίος ονομάστηκε «2020 CD3» από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση. Ο νέος μίνι-δορυφόρος διαμέτρου δύο έως 3,5 μέτρων, ο οποίος εκτιμάται ότι γυρνάει γύρω από τη Γη εδώ και περίπου τρία χρόνια, έγινε αντιληπτός αρχικά από αστρονόμους του παρατηρητηρίου Catalina Sky Survey του Πανεπιστημίου της Αριζόνα των ΗΠΑ στις 15 Φεβρουαρίου. Έκτοτε οι επιστήμονες από έξι άλλα αστεροσκοπεία σε όλο τον κόσμο τον παρακολούθησαν και επιβεβαίωσαν επίσημα ότι έχει τεθεί σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας, κάτι που αναμένεται να είναι προσωρινό. Η Γη κατά καιρούς έλκει με τη βαρύτητα της μικροσκοπικούς αστεροειδείς, τους οποίους μετατρέπει σε δορυφόρους της, ώσπου αυτοί κάποια στιγμή απελευθερώνονται από τα «δεσμά» τους και συνεχίζουν το ταξίδι τους. Σύμφωνα με την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA), οποιαδήποτε στιγμή γύρω από τη Γη υπάρχει τουλάχιστον άλλος ένας φυσικός δορυφόρος πέρα από τη Σελήνη, με διάμετρο άνω του ενός μέτρου, ενώ πολλά μικρότερα σώματα επίσης γυρνούν γύρω της. Ο «2020 CD3», ο οποίος χρειάζεται περίπου 47 μέρες για μια πλήρη περιφορά γύρω από τη Γη, είναι ο δεύτερος μικρός φυσικός δορυφόρος που γίνεται αντιληπτός, μετά τον «2006 RH120″ που είχε ανακαλυφθεί το 2006 επίσης από το τηλεσκόπιο Catalina Sky και είχε «απελευθερωθεί» από τη Γη το 2007. Οι πρώτες εκτιμήσεις είναι ότι ο «2020 CD3» θα κάνει κάτι ανάλογο φέτος την άνοιξη, μάλλον τον Απρίλιο. Πρόκειται για ένα προσωρινό φυσικό δορυφόρο σε μέγεθος αυτοκινήτου, ο οποίος ονομάστηκε «2020 CD3» από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση. https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/852007_dyo-astronomoi-apo-tis-ipa-anakalypsan-mini-feggari-poy-peristrefetai-gyro

Φύκι ηλικίας ενός δισ. ετών είναι το αρχαιότερο απολιθώματα πράσινου φυτού. Μικροσκοπικά απολιθώματα φυκιών ηλικίας περίπου ενός δισεκατομμυρίου ετών, που βρέθηκαν στην Κίνα, είναι οι αρχαιότερες στον κόσμο ενδείξεις πράσινων φυτών. Φαίνεται πως τα πράσινα φύκια υπήρχαν σε μεγάλους αριθμούς στις θάλασσες του πλανήτη πολύ προτού εμφανιστούν τα πρώτα σύγχρονα φυτά στην ξηρά πριν περίπου 450 εκατομμύρια χρόνια. Τα αποτυπώματα των φυκιών του είδους Proterocladus antiquus, που έχουν μέγεθος μόνο ενός κόκκου ρυζιού, αλλά τότε ήταν από τους μεγαλύτερους οργανισμούς στη Γη, ανακαλύφθηκαν πάνω σε βράχους κοντά στην πόλη Νταλιάν της βόρειας Κίνας. Τα πρώτα φυτά στη Γη ήταν απλοί μονοκύτταροι οργανισμοί, αλλά σταδιακά αναπτύχθηκαν πολυκύτταρα φυτά όπως το Proterocladus, το οποίο ανήκει στα λεγόμενα χλωρόφυτα μακροφύκη και είναι 200 εκατομμύρια χρόνια παλαιότερο από τα αρχαιότερα έως τώρα γνωστά πράσινα φυτά. Οι οργανισμοί αυτοί ζούσαν σε ρηχά νερά μαζί με άλλους φωτοσυνθετικούς μικροοργανισμούς (μετατρέποντας το φως του ήλιου σε οξυγόνο) και τα σχήματα τους διατηρήθηκαν στα πετρώματα μέχρι σήμερα. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον κινεζικής καταγωγής γεωεπιστήμονα και παλαιοβιολόγο Σουχάι Σιάο του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Βιρτζίνια των ΗΠΑ (Virginia Tech), έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα οικολογίας και εξέλιξης «Nature Ecology & Evolution». «Τα νέα αυτά απολιθώματα δείχνουν ότι τα πράσινα φύκια ήταν σημαντικοί παίκτες στον ωκεανό πολύ πριν οι απόγονοί τους μετακινηθούν στην ξηρά και πάρουν τον έλεγχό της. Η μελέτη μας δείχνει ότι τα πράσινα φύκια είχαν εξελιχτεί πριν ένα δισεκατομμύριο χρόνια, κάτι που μεταθέτει κατά περίπου 200 εκατομμύρια χρόνια στο παρελθόν την πρώτη εμφάνισή τους. Αυτά τα απολιθώματα συνδέονται με τους προγόνους όλων των σύγχρονων φυτών της ξηράς που βλέπουμε σήμερα», δήλωσε ο Σιάο. Η ζωή στη Γη εξαρτάται από τα φυτά και τα φύκη για τροφή και οξυγόνο. Τα δέντρα και τα φυτά κάθε είδους στην ξηρά, όλα εξελίχθηκαν από τα πρώιμα είδη θαλάσσιων μικροσκοπικών φυκιών, που προηγήθηκαν κατά περίπου 450 εκατομμύρια χρόνια. Δεν συμφωνούν όλοι πάντως οι επιστήμονες με τη θαλάσσια προέλευση των φυτών. Ορισμένοι πιστεύουν ότι τα πρώτα πράσινα φυτά εμφανίστηκαν σε ποτάμια και λίμνες και αργότερα εισέδυσαν στις θάλασσες. Σήμερα υπάρχουν χιλιάδες είδη φυκιών, καφέ, κόκκινων και πράσινων. Το αρχαιότερο είδος φυκιού που έχει βρεθεί, είναι τα κόκκινα Rhodophyta ηλικίας 1,047 δισεκατομμυρίου ετών, ενώ το ελαφρώς νεότερο Proterocladus antiquus είναι το αρχαιότερο πράσινο φύκι. Όπως είπε ο Σιάο, μερικά σύγχρονα πράσινα φύκια (siphoncladaleans) μοιάζουν πολύ με εκείνους τους πανάρχαιους πράσινους προγόνους τους. https://www.in.gr/2020/02/25/tech/fyki-ilikias-enos-dis-eton-einai-arxaiotera-apolithomata-prasinou-fytou/

Η πρώτη βιονική μέδουσα με τις «υπερφυσικές» δυνάμεις. Eρευνητές στις ΗΠΑ δημιούργησαν την πρώτη βιονική μέδουσα, η οποία -χάρη στην προσθήκη μιας μικρής ηλεκτρονικής συσκευής- μπορεί να κολυμπήσει τρεις φορές πιο γρήγορα από ό,τι η κανονική μέδουσα. Απώτερος στόχος είναι ο μελλοντικός εφοδιασμός τέτοιων βιονικών μεδουσών με ηλεκτρονικούς αισθητήρες και μικροκάμερες, προκειμένου να λαμβάνονται πληροφορίες για την κατάσταση των ωκεανών (θερμότητα, αλατότητα, επίπεδα οξυγόνου, παρουσία μικροοργανισμών κ.α.) - αν και για όσους ταλαιπωρούνται από τις μέδουσες κοντά στις ακτές, η ιδέα ότι κάποτε θα είναι ακόμη πιο ικανές, μάλλον δεν θα τους ενθουσιάσει… Οι ερευνητές των πανεπιστημίων Caltech και Στάνφορντ της Καλιφόρνιας, με επικεφαλής τον καθηγητή του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών Τζον Νταμπίρι, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science Advances», ανέπτυξαν ένα προσθετικό βοήθημα (controller) διαμέτρου δύο εκατοστών, που αποτελείται βασικά από ένα μικροεπεξεργαστή και μια μπαταρία και το οποίο προσαρτάται στη μέδουσα, επιτρέποντάς της να κολυμπά πιο αποτελεσματικά και χωρίς να κουράζεται. Οι μέδουσες χρησιμοποιούν μια παλμική κίνηση για να κινούνται στο νερό και η νέα προσθετική συσκευή χρησιμοποιεί ηλεκτρικούς παλμούς για να επιταχύνει αυτή την προώθηση, με ένα τρόπο παρόμοιο με αυτόν που ο βηματοδότης ενεργοποιεί ηλεκτρικά την δυσλειτουργική καρδιά. Οι μέδουσες συνήθως κινούνται με ταχύτητα περίπου δύο εκατοστών το δευτερόλεπτο και, με το βιονικό βοήθημα, φθάνουν έως τα έξι εκατοστά ανά δευτερόλεπτο. Το επόμενο βήμα για τους ερευνητές είναι να αναπτύξουν ένα σύστημα που όχι μόνο θα επιταχύνει τη μέδουσα, αλλά και θα την καθοδηγεί σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις (θυμίζει λίγο…ζόμπι). Σημειωτέον πάντως ότι οι μέδουσες, που υπάρχουν στη Γη για περισσότερα από 500 εκατομμύρια χρόνια, δεν διαθέτουν εγκέφαλο, κεντρικό σύστημα ή υποδοχείς πόνου. https://www.scoop.it/topic/physicists-and-physics/p/4114813199/2020/02/02/-

Πως τα σκουπίδια μπορούν να γίνουν γραφένιο. Τα χαλασμένα φαγητά, οι πλαστικές συσκευασίες, τα παλιά λάστιχα αυτοκινήτου και πολλά άλλα υλικά που πετιούνται στα σκουπίδια, μπορούν πλέον να μετατραπούν στο «θαυματουργό» υλικό γραφένιο, χάρη σε μια καινοτόμα τεχνολογία που ανέπτυξαν ερευνητές στις ΗΠΑ. Οι χημικοί μηχανικοί του Πανεπιστημίου Ράις του Τέξας, με επικεφαλής τον Τζέιμς Τουρ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», βρήκαν ένα τρόπο να μετατρέπουν σε γραφένιο όλα τα άχρηστα υλικά που περιέχουν άνθρακα, ουσιαστικά επιταχύνοντας την αντίστοιχη αργή φυσική διαδικασία μέσω της οποίας σχηματίζεται άνθρακας (γραφίτης) στα βάθη της Γης. Η τεχνική είναι σχετικά απλή και φθηνή, ενώ θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για να μειωθεί το «αποτύπωμα» του άνθρακα στο περιβάλλον. H μετατροπή απαιτεί τα σκουπίδια να υφίστανται επεξεργασία με παλμούς λέιζερ υψηλής ενέργειας, σε υψηλές θερμοκρασίες περίπου 2.600 βαθμών Κελσίου. «Ο κόσμος πετάει το 30% έως 40% των τροφίμων επειδή χαλάνε, ενώ και τα πλαστικά αποτελούν αιτία παγκόσμιας ανησυχίας. Δείξαμε ότι οποιοδήποτε στερεό υλικό με βάση τον άνθρακα μπορεί να μετατραπεί σε γραφένιο», δήλωσε ο Τουρ. «Ουσιαστικά παγιδεύουμε αέρια του θερμοκηπίου, όπως το διοξείδιο του άνθρακα και το μεθάνιο, που τα σκουπίδια θα είχαν αποβάλει στις χωματερές, και τα μετατρέπουμε σε γραφένιο. Μπορούμε μετά π.χ. να προσθέσουμε αυτό το γραφένιο σε μπετόν, μειώνοντας έτσι την ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται κατά την παραγωγή του μπετόν», πρόσθεσε. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αρκεί μια προσθήκη μόνο κατά 0,1% του γραφένιου στο τσιμέντο που χρησιμοποιείται για τη δημιουργία μπετόν, προκειμένου να μειωθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του τελευταίου κατά το ένα τρίτο. Η παραγωγή τσιμέντου εκτιμάται ότι ευθύνεται για περίπου το 8% των ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο. Πρόσφατα Ιταλοί ερευνητές, σύμφωνα με το «Science», ανακάλυψαν ότι η προσθήκη γραφένιου στην άσφαλτο αυξάνει δραστικά την ανθεκτικότητα της και υπερδιπλασιάζει τη διάρκεια ζωής της. Το 2019 η ιταλική εταιρεία Iterchimica ασφαλτόστρωσε δοκιμαστικά ένα δρόμο 250 μέτρων στο Μιλάνο με άσφαλτο αναμιγμένο με γραφένιο. Το γραφένιο, που ανακαλύφθηκε το 2004 και χάρισε το Νόμπελ στους δημιουργούς του, είναι ένα ανθεκτικό και άκρως αγώγιμο υλικό που αποτελείται από δισδιάστατα φύλλα ατόμων άνθρακα, τα οποία σχηματίζουν ένα εξαγωνικό πλέγμα. Το υψηλό κόστος παραγωγής του (67.000 έως 200.000 δολάρια ο τόνος) έχει όμως εμποδίσει έως τώρα την ευρεία χρήση για βιομηχανικές εφαρμογές του, όπως η ανάμιξη του στα οικοδομικά υλικά, στα πλαστικά, στα μέταλλα κ.α. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι θα κάνουν στο μέλλον την τεχνική τους ακόμη πιο οικονομική και φιλική στο περιβάλλον. Ήδη δημιούργησαν την εταιρεία Universal Matter για να αξιοποιήσουν εμπορικά την τεχνολογία τους. https://physicsgg.me/2020/01/29/%cf%80%cf%89%cf%82-%cf%84%ce%b1-%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%85%cf%80%ce%af%ce%b4%ce%b9%ce%b1-%ce%bc%cf%80%ce%bf%cf%81%ce%bf%cf%8d%ce%bd-%ce%bd%ce%b1-%ce%b3%ce%af%ce%bd%ce%bf%cf%85%ce%bd-%ce%b3%cf%81%ce%b1/

Στην Αυστραλία ο αρχαιότερος κρατήρας αστεροειδούς στη Γη - χρονολογείται προ 2,23 δισ. ετών. Ένας κρατήρας διαμέτρου 70 χιλιομέτρων που βρίσκεται στη δυτική Αυστραλία, είναι πιθανότατα ο αρχαιότερος που έχει διατηρηθεί στη Γη μετά την πτώση μεγάλου αστεροειδούς. Οι επιστήμονες από τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και τη Βρετανία, με επικεφαλής τον δρα Τίμονς Έρικσον του Διαστημικού Κέντρου Τζόνσον της NASA στο Τέξας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature Communications", ανέλυσαν ισότοπα από πετρώματα από το εσωτερικό του κρατήρα Γιαραμπούμπα και εκτίμησαν ότι αυτός δημιουργήθηκε πριν από 2,229 δισεκατομμύρια χρόνια (με περιθώριο σφάλματος συν/πλην πέντε εκατομμύρια χρόνια). Η επιφάνεια της Γης συνεχώς μεταβάλλεται λόγω της τεκτονικής δραστηριότητας του υπεδάφους της και της διάβρωσης από τις δυνάμεις της φύσης, με συνέπεια να είναι δύσκολο να εντοπισθούν αρχαίοι κρατήρες πρόσκρουσης στον πλανήτη μας. Στο παρελθόν έχουν βρεθεί σε Αυστραλία και Αφρική υλικά εκτίναξης μετά από πρόσκρουση αρχαιότερη των δύο δισεκατομμυρίων ετών, όμως δεν έχουν βρεθεί οι αντίστοιχοι κρατήρες. Ο κρατήρας Γιαραμπούμπα ήταν γνωστός, αλλά έως τώρα δεν είχε γίνει ακριβής χρονολόγηση του. Η ηλικία του, που προκύπτει από τη νέα έρευνα, τον καθιστά τον αρχαιότερο γνωστό κρατήρα στη Γη, κατά περίπου 200 εκατομμύρια χρόνια παλαιότερο από τον επόμενο αρχαίο κρατήρα. Επειδή εκείνη την εποχή εκτιμάται ότι ο πλανήτης μας ήταν καλυμμένος από πάγους (ήταν η περίοδος της λεγόμενης «Γης-Χιονόμπαλας»), οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η πρόσκρουση θα απελευθέρωσε στην ατμόσφαιρα 87 έως 5.000 τρισεκατομμύρια κιλά υδρατμών, κάτι που πιθανότατα θα άλλαξε το κλίμα της Γης. Παραμένει το ερώτημα κατά πόσο άλλοι τόσο παλαιοί κρατήρες είναι ακόμη δυνατό να βρεθούν πάνω στη Γη ή έχουν πια ανεπιστρεπτί θαφτεί ή καταστραφεί. https://www.kathimerini.gr/1061230/gallery/epikairothta/episthmh/sthn-aystralia-o-arxaioteros-krathras-asteroeidoys-sth-gh---xronologeitai-pro-223-dis-etwn

H προέλευση πολύπλοκων μορφών ζωής στη Γη μέσα από ένα παράξενο μικρόβιο. Ένα περίεργο μικρόβιο που ανακαλύφθηκε στον πυθμένα του Ειρηνικού Ωκεανού ίσως βοηθήσει να δοθεί εξήγηση όσον αφορά στην προέλευση της πολύπλοκης ζωής στον πλανήτη και να λύσει ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της βιολογίας, ανέφεραν επιστήμονες την Τετάρτη, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα των New York Times. Δύο δισεκατομμύρια χρόνια πριν, απλά κύτταρα έφεραν εμφάνιση πολύ πιο πολύπλοκων κυττάρων- και βιολόγοι καταβάλλουν εδώ και δεκαετίες προσπάθειες να διαπιστώσουν πώς συνέβη αυτό. Οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και πολύ καιρό ότι στον δρόμο της εξέλιξης πρέπει να υπήρξαν προκάτοχοι, αλλά, φαίνεται από απολιθώματα, πολύπλοκα κύτταρα εμφανίστηκαν από το πουθενά. Το νέο αυτό είδος, ονόματι Prometheoarchaeum, φαίνεται να αποτελεί μια μεταβατική μορφή, βοηθώντας να εξηγηθεί η προέλευση όλων των ζώων, φυτών, μυκήτων και – φυσικά- ανθρώπων. Η σχετική έρευνα παρουσιάστηκε στο Nature. Τα κύτταρά μας είναι γεμάτα με «δοχεία»: Αποθηκεύουν DNA στον πυρήνα, για παράδειγμα, και παράγουν καύσιμο στα μιτοχόνδρια. Επίσης, καταστρέφουν παλιές πρωτεΐνες μέσα σε μικροσκοπικές «μηχανές», τα λυσοσώματα. Τα κύτταρά μας επίσης φτιάχνουν έναν «σκελετό» τον οποίο μπορούν να τροποποιούν, κάτι που τους επιτρέπει να αλλάζουν το σχήμα τους και να μετακινούνται πάνω σε επιφάνειες. Τα είδη που μοιράζονται αυτά τα πολύπλοκα κύτταρα είναι γνωστά ως ευκαρυώτες, και κατάγονται όλα από έναν κοινό πρόγονο, που έζησε περίπου δύο δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Πριν, στον κόσμο υπήρχαν μόνο βακτήρια και μικροί, απλοί οργανισμοί γνωστοί ως αρχαία. Τα βακτήρια και τα αρχαία δεν έχουν πυρήνες, λυσοσώματα, μιτοχόνδρια ή σκελετούς. Οι εξελιτικοί βιολόγοι αναρωτιούνταν για πολύ καιρό σχετικά με το πώς μπορεί να προέκυψαν ευκαρυώτες από τόσο απλούς προκατόχους. Κάποια στιγμή διαπιστώθηκε πως τα μιτοχόνδρια στο μακρινό παρελθόν ήταν βακτήρια που ζούσαν ελεύθερα, και με κάποιον τρόπο τραβήχτηκαν μέσα σε άλλα κύτταρα. Το 2015 ο Θιτς Ετέμα του Πανεπιστημίου της Ουψάλα στη Σουηδία και συνάδελφοί του ανακάλυψαν τμήματα DNA σε ιζήματα από τον Αρκτικό Ωκεανό. Τα τμήματα αυτά περιείχαν γονίδια από ένα είδος αρχαίων που φαινόταν να συνδέεται με τους ευκαρυώτες. Ο Ετέμα και οι συνάδελφοί του τα ονόμασαν αρχαία Ασγκάρντ (από την Ασγκάρντ, κατοικία των θεών της σκανδιναβικής μυθολογίας). DNA από αυτά τα μικρόβια βρέθηκε σε έναν ποταμό στη Βόρεια Καρολίνα, σε θερμές πηγές στη Νέα Ζηλανδία και σε άλλα σημεία του κόσμου. Τα αρχαία Ασγκάρντ βασίζονται σε έναν αριθμό γονιδίων που προηγουμένως είχαν βρεθεί μόνο σε ευκαρυώτες- και φάνταζε δυνατόν αυτά τα μικρόβια να χρησιμοποιούσαν αυτά τα γονίδια για τους ίδιους σκοπούς, ή για κάτι άλλο. Ο Μασάρου Νόμπου, μικροβιολόγος στο Εθνικό Ινστιτούτο Προηγμένων Βιομηχανικών Επιστημών και Τεχνολογίας στην Τσουκούμπα της Ισπανίας και συνάδελφοί του καλλιέργησαν αυτούς τους οργανισμούς σε ένα εργαστήριο, σε μια προσπάθεια που κράτησε πάνω από μια δεκαετία. Τα μικρόβια, που έχουν προσαρμοστεί στη ζωή στον κρύο πυθμένα του ωκεανού, βιώνουν τη ζωή σε «slow motion»: Το Prometheoarchaeum μπορεί να χρειαστεί μέχρι και 25 ημέρες για να χωριστεί στα δύο. Το εγχείρημα άρχισε το 2006, όταν επιστήμονες έβγαλαν ιζήματα από τον πυθμένα του Ειρηνικού Ωκεανού. Αρχικά ήλπιζαν να απομονώσουν μικρόβια που τρέφονται με μεθάνιο. Στο εργαστήριο προσομοίωσαν τις συνθήκες του πυμένα, βάζοντας ίζημα σε θάλαμο χωρίς οξυγόνο. Στη συνέχεια έβαλαν μέσα μεθάνιο και αφαίρεσαν αέρια που θα μπορούσαν να σκοτώσουν τα μικρόβια. Η λάσπη περιείχε πολλά είδη μικροβίων, ωστόσο μέχρι το 2015 οι επιστήμονες είχαν απομονώσει ένα ενδιαφέρον νέο είδος αρχαίων. Η ανακοίνωση του Ετέμα και των συναδέλφων του περί ανακάλυψης DNA αρχαίων Ασγκάρντ προκάλεσε έκπληξη στους Ιάπωνες: Το νέο τους, ζωντανό μικρόβιο ανήκε σε αυτή την ομάδα. Ακολούθησαν έρευνες για την καλύτερη κατανόηση του νέου είδους και τη σύνδεσή του με την εξέλιξη των ευκαρυωτών. Το μικρόβιο ονομάστηκε Prometheoarchaeum syntrophicum προς τιμήν του Προμηθέα- του τιτάνα της ελληνικής μυθολογίας που έδωσε στους ανθρώπους τη φωτιά, αφού πρώτα τους έπλασε από πηλό. Το Prometheoarchaeum αποδείχτηκε πως είχε περίεργα χαρακτηριστικά: Αρχίζει ως μικροσκοπική σφαίρα, αλλά με το πέρασμα των μηνών απλώνει πλοκάμια και απελευθερώνει έναν «στολίσκο» καλυμμένων με μεμβράνη φυσαλίδων. Επίσης, στο εσωτερικό δεν υπήρχε δομή- μόνο DNA και πρωτεΐνες. Η ανακάλυψη αυτή υποδεικνύει πως οι πρωτεΐνες τις οποίες οι ευκαρυώτες χρησιμοποίησαν για τη δημιουργία πολύπλοκων κυττάρων άρχισαν κάνοντας άλλα πράγματα, και ανέλαβαν αργότερα άλλες δουλειές. Πλέον ο Νόμπου και οι συνάδελφοί του ψάχνουν να βρουν ποιες ήταν αυτές. Πριν την ανακάλυψη του Prometheoarchaeum, κάποιοι ερευνητές είχαν τη θεωρία πως οι πρόγονοι των ευκαρυωτών ζούσαν ως θηρευτές, καταβροχθίζοντας μικρότερα μικρόβια. Ωστόσο το Prometheoarchaeum δεν μοιάζει με κάτι τέτοιο: Το μικρόβιο έχει βρεθεί προσκολλημένο στις πλευρές βακτηρίων ή άλλων αρχαίων, και, αντί να κυνηγά θηράματα, φαίνεται να ζει καταναλώνοντας τμήματα πρωτεϊνών στο περιβάλλον του. Οι «σύντροφοί» του ζουν από τα απόβλητά του, και με τη σειρά τους του παρέχουν βιταμίνες και άλλες απαραίτητες ουσίες. Καθώς ο Νόμπου και η ομάδα του συνεχίζουν τη μελέτη του, αναζητούν και «συγγενείς» του στον πυθμένα του ωκεανού. «Ελπίζουμε πως αυτό θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τους εαυτούς μας καλύτερα» είπε ο Νόμπου. https://physicsgg.me/2020/01/20/h-%cf%80%cf%81%ce%bf%ce%ad%ce%bb%ce%b5%cf%85%cf%83%ce%b7-%cf%80%ce%bf%ce%bb%cf%8d%cf%80%ce%bb%ce%bf%ce%ba%cf%89%ce%bd-%ce%bc%ce%bf%cf%81%cf%86%cf%8e%ce%bd-%ce%b6%cf%89%ce%ae%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%b7/

Νέο ιστορικό θερμοκρασίας των ωκεανών το 2019 Οι ωκεανοί της Γης σημείωσαν νέο ιστορικό ρεκόρ θερμοκρασίας το 2019, ιδίως μεταξύ της επιφάνειας των νερών και βάθους έως 2.000 μέτρων, σύμφωνα με μία νέα διεθνή επιστημονική έρευνα. Οι επιστήμονες προειδοποίησαν ότι η θερμοκρασία των θαλασσών όχι απλώς ανεβαίνει αλλά η άνοδος επιταχύνεται συνεχώς. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, τα τελευταία δέκα χρόνια υπήρξαν τα πιο θερμά στην καταγεγραμμένη ιστορία για τις ωκεάνιες θερμοκρασίες, ενώ τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν σημειωθεί διαδοχικά ρεκόρ. Οι 14 ερευνητές από 11 επιστημονικά ινστιτούτα, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Λιλίνγκ Τσενγκ του Ινστιτούτου Ατμοσφαιρικής Φυσικής της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Advances in Atmospheric Sciences», υπολόγισαν ότι πέρυσι η μέση θερμοκρασία των ωκεανών ήταν περίπου 0,075 βαθμούς Κελσίου πάνω από το μέσο όρο της περιόδου 1981-2010. «Η ποσότητα θερμότητας που προσθέσαμε στους ωκεανούς του κόσμου κατά τα τελευταία 25 χρόνια ισοδυναμεί με 3,6 δισεκατομμύρια ατομικές βόμβες που έπεσαν στη Χιροσίμα», δήλωσε ο Τσενγκ. «Η άνοδος της θερμοκρασίας των ωκεανών είναι μη αμφισβητήσιμη και συνιστά περαιτέρω απόδειξη για την παγκόσμια υπερθέρμανση. Δεν υπάρχουν λογικές εξηγήσεις για αυτό το φαινόμενο πέρα από τις ανθρώπινες εκπομπές αερίων τύπων», πρόσθεσε. Συγκρίνοντας την περίοδο 1987-2019 με την περίοδο 1955-1986, η μελέτη δείχνει μία αύξηση κατά περίπου 450% στην ταχύτητα ανόδου της θερμοκρασίας των ωκεανών, δηλαδή η θερμοκρασία των θαλασσών ανεβαίνει στην εποχή μας με υπερτετραπλάσιο μέσο ετήσιο ρυθμό από ό,τι πριν μερικές δεκαετίες. «Είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε πόσο γρήγορα αλλάζουν τα πράγματα. Η συντριπτική πλειονότητα της θερμότητας καταλήγει στους ωκεανούς. Και αυτό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου που πρόκειται να ακολουθήσει», ανέφερε ο καθηγητής Τζον Άμπραχαμ του Πανεπιστημίου Σεντ Τόμας των ΗΠΑ. Από το 1970 μέχρι σήμερα, πάνω από το 90% της θερμότητας λόγω της κλιματικής αλλαγής κατέληξε στους ωκεανούς, ενώ λιγότερο από 4% αύξησε τη θερμοκρασία στην ατμόσφαιρα και στην ξηρά. Όσο θερμαίνονται οι θάλασσες τόσο διαταράσσεται ο κύκλος του νερού στον πλανήτη μας, φέρνοντας περισσότερες πλημμύρες, καταιγίδες, ξηρασίες, πυρκαγιές και άλλα ακραία φαινόμενα, καθώς επίσης επιταχυνόμενη τήξη των παράκτιων πάγων. https://www.in.gr/2020/01/14/tech/neo-istoriko-thermokrasias-ton-okeanon-2019/

Οι λίμνες που ίσως «γέννησαν» τη ζωή στη Γη. Η ζωή όπως τη γνωρίζουμε σήμερα απαιτεί φώσφορο- ένα από τα έξι βασικά χημικά συστατικά της ζωής, το οποίο αποτελεί τη ραχοκοκκαλιά των μορίων DNA και RNA, λειτουργεί ως βασικό «συνάλλαγμα» ενέργειας στα κύτταρα και αποτελεί «άγκυρα» για τα λιπίδια που διαχωρίζουν τα κύτταρα από το περιβάλλον τους. Ωστόσο, πώς το χωρίς ζωή περιβάλλον της πρώιμης Γης παρείχε αυτό το βασικό συστατικό; «Για 50 χρόνια, το αποκαλούμενο “φωσφορικό πρόβλημα” μαστίζει τις μελέτες πάνω στην προέλευση της ζωής» είπε ο Τζόναθαν Τόνερ του University of Washington, first author νέας σχετικής έρευνας. Το πρόβλημα είναι πως οι χημικές αντιδράσεις που δημιουργούν τα δοκιμά στοιχεία των ζωντανών οργανισμών χρειάζονται πολύ φώσφορο, αλλά ο φώσφορος είναι σπάνιος. Η νέα μελέτη του UW, που δημοσιεύτηκε στις 30 Δεκεμβρίου στο Proceedings of the National Academy of Sciences, δίνει απάντηση στο ερώτημα αυτό υποδεικνύοντας κάποια είδη λιμνών. Η μελέτη επικεντρώνεται σε λίμνες πλούσια σε ανθρακικά άλατα, που σχηματίζονται σε ξηρά περιβάλλοντα, εντός περιοχών όπου διοχετεύονται ύδατα από τις γύρω περιοχές. Λόγω των υψηλών ρυθμών εξάτμισης, τα ύδατα των λιμών συμπυκνώνονται σε αλατούχα και αλκαλικά, ή υψηλού pH, διαλύματα. Τέτοιες λίμνες (αλκαλικές λίμνες) υπάρχουν σε όλες τις ηπείρους. Οι ερευνητές πρώτα εξέτασαν τα επίπεδα φωσφόρου σε υπάρχουσες λίμνες, μεταξύ των οποίων η Mono Lake στην Καλιφόρνια, η λίμνη Μαγκάντι στην Κένυα και η λίμνη Λονάρ στην Ινδία. Αν και η ακριβής συγκέντρωση εξαρτάται από το από πού ελήφθησαν τα δείγματα και σε ποια περίοδο, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως οι πλούσιες σε ανθρακικά άλατα λίμνες είχαν επίπεδα φωσφόρου μέχρι και 50.000 αυτά που συναντώνται στο θαλάσσιο νερό, τα ποτάμια και άλλα είδη λιμνών. Τέτοιες υψηλές συγκεντρώσεις υποδεικνύουν την ύπαρξη κάποιο κοινού, φυσικού μηχανισμού που συσσωρεύει φώσφορο σε αυτές τις λίμνες. Σήμερα τέτοιου είδους λίμνες είναι βιολογικά πλούσιες και υποστηρίζουν ζωή- από μικρόβια μέχρι φλαμίνγκο (στην περίπτωση της λίμνης Μαγκάντι). Αυτοί οι οργανισμοί επηρεάζουν τη χημεία της λίμνης, οπότε οι επιστήμονες έκαναν πειράματα με πλούσια σε ανθρακικά άλατα νερά σε διάφορες χημικές συστάσεις, για να γίνει κατανοητό το πώς οι λίμνες συσσωρεύουν φώσφορο και πόσο υψηλές θα μπορούσαν να είναι οι συγκεντρώσεις φωσφόρου σε περιβάλλοντα χωρίς ζωή. Ο λόγος που αυτά τα ύδατα έχουν υψηλά επίπεδα φωσφόρου είναι το περιεχόμενό τους. Στις πιο πολλές λίμνες, το ασβέστιο, που είναι πολύ πιο άφθονο στη Γη, συνδέεται με τον φώσφορο και σχηματίζει ορυκτά φωσφορικού ασβεστίου, στα οποία η ζωή δεν έχει πρόσβαση. Ωστόσο σε ύδατα πλούσια με ανθρακικά άλατα, αυτά τα καταφέρνουν καλύτερα από το φωσφορικό άλας στη σύνδεση με το ασβέστιο, με αποτέλεσμα μέρος αυτού να μένει αδέσμευτο. Εργαστηριακές δοκιμές όπου συνδυάζονταν συστατικά σε διαφορετικές συγκεντρώσεις έδειξαν πως το ασβέστιο συνδέεται με τα ανθρακικά άλατα και αφήνει το φωσφορικό άλας ελεύθερο στο νερό. «Είναι μια αρκετά “ευθεία” ιδέα, και αυτό είναι που την κάνει ελκυστική» είπε ο Τόνερ. «Λύνει το φωσφορικό πρόβλημα με κομψό και αληθοφανή τρόπο». Τα επίπεδα φωσφορικού άλατος μπορούν να ανέβουν ακόμα πιο ψηλά στο αλμυρό νερό, όταν τα νερά των λιμνών εξατμίζονται κατά την ξηρασία ή σε λιμνούλες μακριά από τους κύριους όγκους νερών. «Τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα φωσφορικού άλατος σε αυτές τις λίμνες και λιμνούλες θα προκαλούσαν αντιδράσεις που εισάγουν φώσφορο στα μοριακά δομικά συστατικά του RNA, των πρωτεϊνών και των λιπών- όλα εκ των οποίων χρειάζονται για να προχωρήσει η ζωή» είπε άλλος ένας εκ των ερευνητών, ο Ντέιβιντ Κάτλινγκ, καθηγητής γεωεπιστημών και επιστημών διαστήματος στο UW. O πλούσιος σε διοξείδιο του άνθρακα αέρας της πρώιμης Γης, πριν από τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια, θα ήταν ιδανικός για τη δημιουργία τέτοιων λιμνών και θα επέτρεπε την επίτευξη των μέγιστων δυνατών επιπέδων φωσφόρου. Οι πλούσιες σε ανθρακικά άλατα λίμνες τείνουν να σχηματίζονται σε ατμόσφαιρες με υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα. Επιπλέον, το διοξείδιο διαλυεται στο νερό, δημιουργώντας συνθήκες που οδηγούν στην αποδέσμευση φωσφόρου από βράχους. «Η πρώιμη Γη ήταν ένα ηφαιστειακά ενεργό μέρος, οπότε θα υπήρχε πολύς φρέσκος ηφαιστειακός βράχος να αντιδρά με διοκείδιο του άνθρακα και να παρέχει ανθρακικό άλας και φώσφορο σε λίμνες» είπε ο Τόνερ. «Η πρώιμη Γη μπορεί να είχε πολλές πλούσιες σε ανθρακικό άλας λίμνες, που θα είχαν υψηλές συγκεντρώσεις φωσφόρου για να αρχίσει η ζωή». Μια άλλη πρόσφατη έρευνα από τους δύο ερευνητές έδειξε πως αυτά τα είδη λιμνών μπορούν επίσης να παρέχουν άφθονα κυανίδια για να υποστηρίξουν τον σχηματισμό αμινοξέων και νουκλεοτιδίων, των δομικών στοιχείων πρωτεϊνών, DNA και RNA. Προηγουμένως οι ερευνητές δυσκολεύονταν να βρουν ένα φυσικό περιβάλλον με επαρκή κυανίδια για να υποστηρίζει την εμφάνιση ζωής. Το κυάνιο είναι δηλητηριώδες στους ανθρώπους, μα όχι σε αρχέγονα μικρόβια, και είναι κρίσιμης σημασίας για το είδος των χημικών διεργασιών που δημιουργούν τα δομικά συστατικά της ζωής. https://www.naftemporiki.gr/story/1547601/oi-limnes-pou-isos-gennisan-ti-zoi-sti-gi

Αναβλήθηκε λόγω και του κορονοϊού η αποστολή στον Άρη του ρόβερ της ευρω-ρωσικής αποστολής ExoMars. Η Ευρώπη και η Ρωσία αποφάσισαν να αναβάλουν για το 2022 την αποστολή στον Άρη του ρομποτικού ρόβερ «Ρόζαλιντ Φράνκλιν» της αποστολής ExoMars, το οποίο προγραμματιζόταν να εκτοξευθεί φέτος το καλοκαίρι από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, αλλά ακόμη δεν είναι έτοιμο. Μία από τις αιτίες της αναβολής -όχι πάντως η σημαντικότερη- ήταν ο κορονοϊός και οι δυσκολίες που έχει προκαλέσει στις διασυνοριακές μετακινήσεις. Επειδή το ταξίδι στον Άρη μπορεί να γίνει μόνο όταν οι τροχιές της Γης και του Άρη φέρουν κοντά τους δύο πλανήτες, το επόμενο «παράθυρο ευκαιρίας» ανοίγει το 2022. Μένουν ακόμη να γίνουν αρκετά τεστ δοκιμών, ιδίως όσον αφορά τα αλεξίπτωτα προσεδάφισης, καθώς και το λογισμικό, τα οποία δεν υπάρχει χρόνος να ολοκληρωθούν έγκαιρα. Τόσο ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA), όσο και η Ρωσική Διαστημική Υπηρεσία (Roscosmos), εξέδωσαν σχετική ανακοίνωση για την αναγκαία αναβολή της αποστολής, η οποία αρχικά προγραμματιζόταν για το 2018 και είχε αναβληθεί ήδη μια φορά για το 2020. Ο γενικός διευθυντής της ESA Γιαν Βέρνερ δήλωσε ότι «θέλουμε να είμαστε 100% βέβαιοι για την επιτυχία της αποστολής. Δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας το παραμικρό περιθώριο λάθους». Πάντως παραδέχθηκε, σύμφωνα με το BBC, ότι στην αναβολή συνέβαλε και ο κορονοϊός, «καθώς άνθρωποι από διαφορετικά μέρη στη Ρωσία, στη Γαλλία και στην Ιταλία δεν μπορούν να μετακινηθούν τόσο εύκολα όσο στο παρελθόν. Υπάρχει συνεπώς μια επίπτωση στην αποστολή, αν και δεν θα έλεγα ότι ο κορονοϊός είναι η μοναδική αιτία». Το ρόβερ «Rosalind Franklin» θα επιχειρήσει να αναζητήσει ίχνη παλαιάς ή τωρινής ζωής στον Άρη. https://www.in.gr/2020/03/12/tech/anavlithike-logo-kai-tou-koronoiou-apostoli-ston-ari-tou-rover-tis-eyro-rosikis-apostolis-exomars/

Υπήρχε ζωή στον Άρη; Ίσως και ναι... Στον Άρη βρέθηκαν οργανικές ενώσεις που μπορεί να αποτελούν σημάδια αρχαίας ζωής. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν αστροβιολόγοι από το πανεπιστήμιο Technische Universität στο Βερολίνο της Γερμανίας. Συγκεκριμένα, οι Δρ Γιάκομπ Χάινζ και Ντιρκ Σούλτσε-Μακούχ ανέφεραν πως τα θειοφαίνια που ανακαλύφθηκαν από το ρόβερ της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας στον Κόκκινο Πλανήτη βρέθηκαν εκεί ως αποτέλεσμα βιολογικών διεργασιών. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Astrobiology, τα θειοφαίνια ίσως σχηματίστηκαν από τη διαδικασία μείωσης του θείου εξαιτίας βακτηρόων που ζούσαν στον Άρη, όταν ο πλανήτης ήταν πιο θερμός και υγρότερος. «Αναγνωρίσαμε διάφορες βιολογικές διαδρομές για τα θειοφαίνια, που μοιάζουν πιο πιθανές από αντίστοιχες χημικές, αλλά ακόμη χρειαζόμαστε αποδείξεις», ανέφερε ο Δρ Ντιρκ Σούλτσε-Μακούχ. Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι επιστήμονες δεν αποκλείουν την πιθανότητα οι συγκεκριμένες χημικές ενώσεις μπορεί να εμφανίστηκαν στον Άρη ως αποτέλεσμα χημικών αντιδράσεων εξαιτίας μετεωριτών, που χτύπησαν τον Κόκκινο Πλανήτη. https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/855075_ypirhe-zoi-ston-ari-isos-kai-nai

«Επιμονή» ονόμασε μαθητής το ρόβερ της NASA που θα πάει το 2021 στον Άρη. «Perseverance» (Επιμονή ή Καρτερία) είναι το νέο επίσημο όνομα του ρόβερ της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), το οποίο προγραμματίζεται να εκτοξευθεί φέτος τον Ιούλιο με ένα πύραυλο Atlas V και να φθάσει στον ‘Αρη το Φεβρουάριο του 2021. Το ρόβερ, που έως τώρα ήταν γνωστό ανεπίσημα ως «Mars 2020″, θα αναζητήσει ίχνη παλαιάς μικροβιακής ζωής, θα μελετήσει το κλίμα και τη γεωλογία του γειτονικού πλανήτη και θα συλλέξει δείγματα πετρωμάτων και σκόνης. Η NASA πραγματοποίησε έναν διαγωνισμό στον οποίο υποβλήθηκαν περισσότερες από 28.000 προτάσεις για το όνομα του ρόβερ και τελικά επιλέχθηκε η πρόταση ενός μαθητή από τη Δ.Βιρτζίνια. «’Επιμονή’ είναι ένα δυνατό όνομα, επειδή σημαίνει να κάνεις πρόοδο παρά τα εμπόδια», δήλωσε ο επικεφαλής επιστήμονας της NASA Τόμας Ζερμπούχεν. Το ρομποτικό ρόβερ βάρους 1.043 κιλών θα διαθέτει διάφορα επιστημονικά όργανα, όπως ραντάρ που θα του επιτρέψει να «βλέπει» κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, φασματόμετρα για να μετρά τη σύνθεση του αρειανού εδάφους, κάμερες για κοντινές και πανοραμικές λήψεις, μια συσκευή παραγωγής οξυγόνου από διοξείδιο του άνθρακα της αρειανής ατμόσφαιρας, καθώς και ένα μικρό ελικόπτερο-drone, το πρώτο που θα σταλεί σε άλλο πλανήτη. Πολλά άλλα αμερικανικά ρόβερ έχουν στο παρελθόν «βαφτιστεί» από μαθητές μετά από διαγωνισμό, όπως τα Sojourner, Spirit, Opportunity και Curiosity. Ο τυχερός μαθητής που έγινε «νονός» του νέου ρόβερ, θα προσκληθεί τιμητικά να ταξιδέψει μαζί με την οικογένεια του στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ φέτος το καλοκαίρι για να παρακολουθήσει από κοντά την εκτόξευση του «Perseverance» με προορισμό τον «κόκκινο» πλανήτη. https://www.in.gr/2020/03/06/tech/epimoni-onomase-mathitis-rover-tis-nasa-pou-tha-paei-2021-ston-ari/

Ο ρομποτικός γεωλόγος InSight της NASA βρήκε γεωλογικά ενεργό τον Άρη. Ο 'Αρης είναι γεωλογικά και σεισμικά ενεργός, όπως αποκαλύπτει ο σεισμογράφος του στατικού ρομποτικού εργαστηρίου InSight που έχει στείλει στον πλανήτη η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) από το Νοέμβριο του 2018. Έως τώρα έχουν ανιχνευθεί τουλάχιστον 24 σεισμοί μεγέθους τριών έως τεσσάρων βαθμών, καθώς επίσης περισσότεροι από 150 μικρότεροι σεισμοί (συνολικά 174 μέσα σε διάστημα 235 αρειανών ημερών). Η σεισμική δραστηριότητα του 'Αρη βρίσκεται σε ένα ενδιάμεσο επίπεδο ανάμεσα σε αυτό της Γης και εκείνο της Σελήνης (όπου είχαν καταγραφεί σεισμοί από τις αποστολές του προγράμματος «Απόλλων» της NASA). Οι επιστήμονες που αναλύουν τα δεδομένα του InSight, παρουσίασαν τα πρώτα ευρήματα τους σχετικά με τη σεισμική δραστηριότητα, τη γεωλογία, την πολύπλοκη ατμόσφαιρα και το μαγνητικό πεδίο του γειτονικού πλανήτη σε μια σειρά δημοσιεύσεων στα περιοδικά Nature Geoscience και Nature Communications. Το InSight βρίσκεται στην επίπεδη περιοχή Elysium Planitia του 'Αρη, μέσα σε ένα μικρό κρατήρα. Μερικοί από τους αρειανούς σεισμούς που έχει «πιάσει» ο σεισμογράφος, προέρχονται από μακρινές αποστάσεις, ενώ δύο από τους πιο ισχυρούς φαίνεται να συνέβησαν στην περιοχή Cerberus Fossae, η οποία εμφανίζει ενδείξεις πρόσφατης ηφαιστειακής και τεκτονικής δραστηριότητας. Ο σεισμογράφος του InSight με την ονομασία SEIS (Seismic Experiment for Interior Structure), ο οποίος τοποθετήθηκε στο έδαφος με τη βοήθεια του ρομποτικού βραχίονα του εργαστηρίου, είναι αρκετά ευαίσθητος για να διακρίνει πολύ αχνές δονήσεις, οι οποίες στον 'Αρη μπορεί να είναι 500 φορές πιο ήσυχες από ό,τι στη Γη. Το ίδιο σεισμογραφικό όργανο έχει έως τώρα αξιοποιηθεί επίσης για να δώσει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τον αρειανό καιρό, καθώς τα χαμηλά βαρομετρικά και οι στροβιλιζόμενοι άνεμοι σκόνης στον γειτονικό πλανήτη αφήνουν μια διακριτή σεισμική «υπογραφή». Σε συνδυασμό με τα δεδομένα από τα μετεωρολογικά όργανα του InSight μπορεί πλέον να διαμορφωθεί μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για τους ημερήσιους κύκλους του καιρού στον 'Αρη. Μεταξύ άλλων, βρέθηκε ότι οι άνεμοι δυναμώνουν από τα μεσάνυχτα έως νωρίς το πρωί, καθώς ψυχρότερος αέρας κατεβαίνει από τα υψίπεδα του νοτίου ημισφαιρίου προς την πεδιάδα του βορείου ημισφαιρίου όπου βρίσκεται το ρομποτικό γεωλογικό εργαστήριο. Οι άνεμοι φθάνουν στο αποκορύφωμα τους λίγο μετά το μεσημέρι, όταν πέφτει η ατμοσφαιρική πίεση. Το απόγευμα οι άνεμοι εξασθενούν σημαντικά και έως τα μεσάνυχτα οι ατμοσφαιρικές συνθήκες είναι τόσο ήσυχες, που ο σεισμογράφος του InSight μπορεί να ανιχνεύσει τα «μουρμουρητά» από τα έγκατα του πλανήτη. Όλοι οι αρειανοί σεισμοί έχουν ανιχνευθεί ακριβώς στη διάρκεια αυτών των ήσυχων βραδιών, όμως εκτιμάται ότι η γεωλογική δραστηριότητα συνεχίζεται καθ' όλη τη μέρα, απλώς δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή. Ένα βασικό ερώτημα είναι κατά πόσο υπάρχει ρευστό μάγμα στο υπέδαφος του 'Αρη. Επίσης, αν εντοπισθούν οι πιο γεωλογικά ενεργές περιοχές του πλανήτη, εκεί ακριβώς είναι πιθανότερο να αναζητηθούν ίχνη μικροβιακής ζωής, όπως πχ στη Γη συμβαίνει στις υδροθερμικές «καμινάδες» στο βυθό. Αλλα όργανα του InSight έχουν ανιχνεύσει υπόηχους στον πλανήτη, ενώ το τοπικό μαγνητικό πεδίο στην περιοχή προσεδάφισης του ρομποτικού εργαστηρίου φαίνεται να είναι δέκα φορές πιο ισχυρό του αναμενομένου. Οι μετρήσεις του InSight αναμένεται να συνεχισθούν για τουλάχιστον άλλο ένα (γήινο) έτος και οι επιστήμονες ευελπιστούν σε περισσότερες ανακαλύψεις. Σύνδεσμοι για τις επιστημονικές δημοσιεύσεις: https://nature.com/articles/s41561-020-0544-y https://nature.com/articles/s41561-020-0537-x https://nature.com/articles/s41561-020-0534-0https://nature.com/articles/s41561-020-0539-8 https://www.scoop.it/topic/physicists-and-physics/p/4115634701/2020/02/24/insight-nasa

Ιαπωνική η πρώτη αποστολή λήψης δειγμάτων από φεγγάρι του Άρη. «Πράσινο φως» έλαβε αυτή την εβδομάδα (19 Φεβρουαρίου) η πρώτη αποστολή λήψης δειγμάτων από φεγγάρι του Άρη, καθώς η αποστολή ΜΜΧ εγκρίθηκε από την ιαπωνική κυβέρνηση για να αποτελέσει πρόγραμμα της διαστημικής υπηρεσίας της χώρας, JAXA. Μέχρι πρότινος η αποστολή ήταν στο στάδιο Pre-Project, όπου η έμφαση ήταν στην έρευνα και ανάλυση (πχ προσομοίωση προσεδαφίσεων για τη βελτίωση των σχεδίων διαστημοπλοίων). Πλέον στόχος θα είναι η ανάπτυξη λογισμικού και υλισμικού για την αποστολή. Ο Γιασουχίρο Καβακάτσου, Project Manager, πραγματοποίησε σχετική παρουσίαση στο υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού, Επιστήμης και Τεχνολογίας της Ιαπωνίας για την αποστολή. Το διαστημόπλοιο της αποστολής MMX (Martian Moon eXploration) προορίζεται για εκτόξευση το 2024 και θα επισκεφθεί τα δύο φεγγάρια του Άρη, τον Φόβο και τον Δείμο. Ο Φόβος επελέγη για επιχειρήσεις στην επιφάνειά του, με το διαστημόπλοιο να προσεδαφίζεται για ώρες προκειμένου να πάρει δείγμα τουλάχιστον 10 γραμμαρίων. Στη συνέχεια το διαστημόπλοιο θα εγκαταλείψει το σύστημα του Άρη και θα επιστρέψει το δείγμα στη Γη, ολοκληρώνοντας το πρώτο πλήρες ταξίδι στο σύστημα του Άρη. Ο Άρης παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον για την επιστημονική κοινότητα ως πιθανός κατοικήσιμος πλανήτης, καθώς και επειδή θεωρείται πως στο μακρινό παρελθόν το περιβάλλον του μπορεί να θύμιζε αυτό της Γης σε ένα βαθμό- πχ με παρουσία ωκεανών στην επιφάνεια, ενώ νερό ίσως να υπάρχει ακόμα και σήμερα κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη. Ωστόσο για να γίνει κατανοητή η εξέλιξη του Άρη και η ανάπτυξη της κατοικησιμότητας της Γης, πρέπει να εξακριβωθεί πώς ακριβώς ο Άρης απέκτησε το νερό του. Οι στέρεοι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος θεωρείται πως κινούνται σε τροχιές πολύ κοντά στον Άρη για να διατήρησαν ρευστά κατά τον σχηματισμό τους. Ως εκ τούτου, νερό και οργανικά στοιχεία θεωρείται πως κατέφθασαν μέσω κομητών και αστεροειδών που σχηματίστηκαν στις ψυχρότερες ζώνες του εξώτερου ηλιακού συστήματος. Η απόσταση στην οποία το νερό μπορεί να παγώσει είναι γνωστή ως «snow line»- σημείο μετάβασης αμέσως μετά την τροχιά του Άρη. Οπότε, ο Άρης βρίσκεται, κατά κάποιον τρόπο, στην «πύλη» της άφιξης νερού στο εσώτερο ηλιακό σύστημα, και ίχνη αυτών των αφίξεων μπορεί να υπάρχουν στο σύστημα του Άρη. Ένα τέτοιο αποτύπωμα ίσως να υφίσταται στη σύσταση των φεγγαριών. Ο σχηματισμός των δύο φεγγαριών του Άρη αποτελεί λόγο διαφωνιών στην επιστημονική κοινότητα. Με διαμέτρους 23 και 12 χλμ αντίστοιχα, ο Φόβος και ο Δείμος μοιάζουν με αστεροειδείς, και ίσως να αιχμαλωτίστηκαν από τη βαρύτητα του Άρη καθώς κινούνταν προς το εσωτερικό του συστήματός μας από τη ζώνη αστεροειδών. Εναλλακτικά, τα φεγγάρια ίσως σχηματίστηκαν εξαιτίας μιας μεγάλης πρόσκρουσης με τον Άρη. Αυτό θα καθιστούσε τα φεγγάρια «κάψουλες» με απομεινάρια από το πρώιμο αρειανό περιβάλλον, αποκαλύπτοντας πώς το νερό ερχόταν και έφευγε από το σύστημα του κόκκινου πλανήτη. Βασικός στόχος της αποστολής ΜΜΧ θα είναι η διερεύνηση της προέλευσης των φεγγαριών μέσω εξερεύνησης εξ αποστάσεως και επιστροφής δείγματος για ανάλυση σύστασης. Όποιο και αν είναι το τελικό συμπέρασμα, σίγουρα θα παρέχει στοιχεία για τον τρόπο που έφτασε το νερό στους εσώτερους πλανήτες. Ο Φόβος επελέγη για λήψη δειγμάτων επειδή υπάρχουν περισσότερα στοιχεία για αυτών, ως μεγαλύτερο από τα δύο φεγγάρια, κάτι που βοηθά στην εύρεση του καλύτερου σημείου για προσεδάφιση και λήψη δειγμάτων. Επίσης, έχει περιοχές που υποδεικνύουν δύο διαφορετικές συστάσεις, ενώ ο Δείμος έχει μόνο μία. Αυτό, με τη σειρά του, δείχνει ότι ίσως τα δείγματα από τον Φόβο να περιέχουν περισσότερα στοιχεία από ό,τι από τον Δείμο. Επιπροσθέτως, η τροχιά του, που είναι πιο κοντά στον Άρη, σημαίνει ότι είναι πιο πιθανό να υπάρχει πάνω του υλικό που εκτινάχθηκε από την επιφάνεια στον Άρη, κάτι που θα αποτελούσε μια επιπλέον πηγή πληροφοριών για την εξέλιξη του Άρη. Η αποστολή ΜΜΧ είναι εξοπλισμένη με 11 όργανα, τέσσερα από τα οποία θα παρέχονται από διεθνείς εταίρους, όπως η NASA, η ESA, η CNES (Γαλλία) και η DLR (Γερμανία). https://www.naftemporiki.gr/story/1564239/iaponiki-i-proti-apostoli-lipsis-deigmaton-apo-feggari-tou-ari

Hope: Το πρώτο αραβικό διαστημικό σκάφος εκτοξεύεται το καλοκαίρι για τον Αρη. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και γενικότερα ο αραβικός κόσμος τρέφουν μεγάλες ελπίδες για το ρομποτικό διαστημικό σκάφος Hope (Ελπίδα), που θα εκτοξευθεί φέτος το καλοκαίρι με προορισμό τον πλανήτη Άρη. Το Hope, το οποίο θα έχει το μέγεθος και το βάρος ενός αυτοκινήτου, αποτελεί την προσπάθεια των Εμιράτων να αποκτήσουν -με τη βοήθεια ξένων εταίρων- διαστημική τεχνολογία ανάλογη με αυτήν της Ινδίας. Η αρχή έγινε πέρυσι, όταν τα Εμιράτα αγόρασαν μία θέση σε έναν ρωσικό πύραυλο Σογιούζ, με τον οποίο έστειλαν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για λίγες μέρες τον πρώτο αστροναύτη τους. Ρομποτική αποστολή στον Αρη Το επόμενο πιο φιλόδοξο βήμα θα είναι μία ρομποτική αποστολή στον Άρη, η οποία θα προστεθεί σε παρόμοιες πιο γνωστές αποστολές στον «κόκκινο» πλανήτη, που σχεδιάζονται για το φετινό καλοκαίρι από την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA), την Κίνα και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) σε συνεργασία με τη ρωσική Roscosmos. Ενώ οι άλλες αποστολές σκοπεύουν να στείλουν ένα ρομποτικό ρόβερ στην επιφάνεια του Άρη, η αραβική αποστολή -αν όλα πάνε καλά- θα περιοριστεί να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον γειτονικό πλανήτη. Αλλά ακόμη κι έτσι, θα είναι ένας τεχνολογικός θρίαμβος για τα Εμιράτα. Το Hope προορίζεται να μείνει τουλάχιστον δύο χρόνια σε τροχιά, ώστε να καλύψει όλες τις εποχές του αρειανού έτους, που αντιστοιχεί σε περίπου δύο γήινα έτη Η Ινδία είχε κάνει κάτι ανάλογο το 2014, αλλά το ινδικό σκάφος δεν είχε ευαίσθητα όργανα για να κάνει άξιες λόγου παρατηρήσεις, αντίθετα με το Hope που θα έχει εξοπλισμένα με πιο εξελιγμένα επιστημονικά όργανα (δύο φασματόμετρα και μία κάμερα), μελετώντας την ατμόσφαιρα, τις αλλαγές θερμοκρασίας και τον καιρό του Άρη. Γυναίκες στην «αποστολή» στον Αρη Το σκάφος συναρμολογήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο των ΗΠΑ, σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια της Αριζόνα και της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ και με τη σύμπραξη μηχανικών και επιστημόνων από τα Εμιράτα. Είναι αξιοσημείωτο ότι το ένα τρίτο της αραβικής ομάδας των μηχανικών αποτελείτο από γυναίκες (κάτι τελείως ασυνήθιστο για τον αραβικό κόσμο), ενώ το 90% είναι έως 35 ετών. Μάλιστα, στην επιστημονική ομάδα των Εμιράτων, που θα μελετήσει τα στοιχεία του Hope από τον Άρη, το 80% θα είναι γυναίκες. Προ ημερών, το Hope μεταφέρθηκε από τις ΗΠΑ στο Ντουμπάι (ένα από τα επτά κρατίδια της ομοσπονδίας των Εμιράτων) με γιγάντιο ρωσικό μεταγωγικό αεροπλάνο Αντόνοφ. Μετά από νέες δοκιμές θα μεταφερθεί αεροπορικώς στην Ιαπωνία, από όπου θα εκτοξευθεί για τον Άρη. Μέχρι σήμερα μόνο οι ΗΠΑ, η Ευρώπη, η Ρωσία-ΕΣΣΔ και η Ινδία έχουν στείλει σκάφος γύρω ή πάνω στον Άρη. Στόχος είναι το Hope να φθάσει στον Άρη πριν τον Δεκέμβριο του 2021, όταν τα ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα γιορτάσουν τα 50 χρόνια από τη δημιουργία τους. Το όνομα Hope επελέγη ακριβώς για να μεταφέρει στη νέα γενιά του αραβικού κόσμου το μήνυμα της ελπίδας και της υπερηφάνειας. Η αποστολή του χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τη διαστημική υπηρεσία των Εμιράτων, η οποία δημιουργήθηκε το 2014, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης». https://www.iefimerida.gr/tehnologia/hope-ektoxeyetai-kalokairi-gia-ton-ari

Πώς ήταν τα νερά του Άρη. Τα στοιχεία που υποδεικνύουν πως πριν από δισεκατομμύρια χρόνια ο Άρης ήταν κατοικήσιμος αυξάνονται όλο και περισσότερο- και ως εκ τούτου, το ερώτημα εάν όντως κάποτε ήταν κατοικημένος από κάποιες μορφές ζωής (ή κατοικείται ακόμα σήμερα) είναι ένα από τα πιο «καυτά» της σύγχρονης επιστήμης. Σε αυτό το πλαίσιο, αποτελεί αντικείμενο σημαντικών ερευνών το θέμα της ύπαρξης νερού σε υγρή μορφή στον Κόκκινο Πλανήτη στο μακρινό παρελθόν (όπως υποδεικνύουν στοιχεία που ανακαλύφθηκαν σχετικά πρόσφατα) και οι επιστήμονες προσπαθούν να κατανοήσουν τι είδη χημικών διεργασιών στο νερό μπορεί να οδήγησαν στην εμφάνιση των ορυκτών που παρατηρούνται σήμερα στον Άρη. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Tokyo Institute of Technology η οποία δημοσιεύεται στο EurekAlert, το PhysOrg και άλλες ιστοσελίδες του ειδικού Τύπου, η αλμυρότητα (η παρουσία αλατιού), το pH (μέτρο της οξύτητας του νερού) και η κατάσταση οξειδοαναγωγής (η έκταση της παρουσίας αερίων όπως το υδρογόνο ή το οξυγόνο) αποτελούν βασικές ιδιότητες των φυσικών υδάτων: Παραδείγματος χάρη, η σημερινή ατμόσφαιρα της Γης περιέχει μεγάλες ποσότητες οξυγόνου, ωστόσο αρκεί να σκάψει κάποιος λίγο στον πυθμένα μιας λίμνης ή των νερών μιας παραλίας στη Γη για να βρει περιβάλλοντα όπου η παρουσία του είναι πολύ περιορισμένη. Πρόσφατες μετρήσεις εξ αποστάσεως στον Άρη υποδεικνύουν πως τα αρχαία περιβάλλοντά του παρέχουν πολύτιμα στοιχεία σχετικά με τον βαθμό της κατοικησιμότητας του Κόκκινου Πλανήτη στο μακρινό παρελθόν. Ειδικότερα, οι ιδιότητες του νερού που βρίσκεται σε πόρους εντός ιζημάτων που φαίνονται να έχουν εναποτεθεί σε λίμνες στον κρατήρα Γκέιλ στον Άρη υποδεικνύουν πως τα ιζήματα αυτά σχηματίστηκαν χάρη στην παρουσία νερού σε υγρή μορφή, με pH παρόμοιο με αυτό των σημερινών γήινων ωκεανών. Οι ωκεανοί της Γης φιλοξενούν τεράστιο αριθμό μορφών ζωής, οπότε και φαίνεται αρκετά πιθανό το πρώιμο περιβάλλον του Άρη να ήταν ένα μέρος όπου αρχαίες μορφές ζωής γήινου τύπου θα μπορούσαν να επιβιώσουν- ωστόσο εξακολουθεί να είναι μυστήριο γιατί, αν ισχύει αυτό, είναι τόσο δύσκολο να βρεθούν χειροπιαστά στοιχεία περί ύπαρξης αρχαίας ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη. Σημειώνεται πως πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι ο Άρης χάνει νερό πολύ ταχύτερα από ό,τι πιστευόταν ως τώρα: Διεθνής έρευνα με τη συμμετοχή του CNRS (Γαλλία) έδειξε ότι, βάσει στοιχείων από το Trace Gas Orbiter της αποστολής ExoMars, υδρατμοί συσσωρεύονται σε απρόσμενα μεγάλες ποσότητες σε ύψος άνω των 80 χλμ στην αρειανή ατμόσφαιρα, κάτι που σημαίνει πως οι δυνατότητες απώλειας νερού αυξάνονται κατακόρυφα κατά τη διάρκεια κάποιων συγκεκριμένων περιόδων που χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένες συνθήκες. https://www.naftemporiki.gr/story/1553016/pos-itan-ta-nera-tou-ari

Τα σχέδια του Έλον Μασκ για αποστολή ενός εκατομμυρίου αποίκων στον Άρη ως το 2050 Τους φιλόδοξους στόχους του για τον Άρη και τον αποικισμό του παρουσίασε για άλλη μια φορά ο ιδρυτής της SpaceX, Έλον Μασκ, την προηγούμενη εβδομάδα, σε μια σειρά από tweets του. Βασικοί πυλώνες του εγχειρήματος είναι το διαστημόπλοιο Starship της SpaceX, για το οποίο ο Μασκ έχει πει ότι θα μπορεί να μεταφέρει μέχρι και 100 ανθρώπους, και ένας γιγαντιαίος πύραυλος, ο Super Heavy. Και τα δύο αυτά σκάφη θα είναι επαναχρησιμοποιούμενα, περιορίζοντας σημαντικά τα κόστη των διαστημικών πτήσεων. Όπως έγραψε ο Μασκ, ο στόχος του σχεδίου του Starship είναι τρεις πτήσεις την ημέρα κατά μέσο όρο, κάτι που σημαίνει 1.000 πτήσεις ετησίως, με φορτία άνω των 100 τόνων ανά πτήση. Πηγαίνοντας ακόμα παραπέρα, ο Μασκ έγραψε πως η κατασκευή 100 Starships ανά έτος σημαίνει 1.000 σκάφη σε 10 χρόνια, «ή περίπου 100.000 ανθρώπους ανά τροχιακό συγχρονισμό Γης- Άρη». Ο τροχιακός συγχρονισμός στον οποίο αναφέρθηκε (orbital sync) είναι όταν οι δύο πλανήτες είναι ευθυγραμμισμένοι έτσι ώστε να είναι ευνοϊκές οι συνθήκες για ταξίδι. Ο συγχρονισμός αυτός λαμβάνει χώρα μια φορά κάθε 26 μήνες, και ο Μασκ οραματίζεται μεγάλους στόλους διαστημοπλοίων να αξιοποιούν αυτά τα «παράθυρα». «Φορτώνοντας τον στόλο για τον Άρη σε τροχιά γύρω από τη Γη, μετά 1.000 σκάφη αναχωρούν μέσα σε 30 ημέρες κάθε 26 μήνες. (Σαν το) Battlestar Galactica» έγραψε σε άλλο tweet του, αναφερόμενος στη γνωστή σειρά επιστημονικής φαντασίας. Παράλληλα, όσον αφορά στην επιχειρησιακή «ζωή» των διαστημοπλοίων, έγραψε σε άλλο tweet του πως ο στόχος είναι 20-30 χρόνια, όπως τα αεροπλάνα. Στόχος του δισεκατομμυριούχου είναι όλες αυτές οι δραστηριότητες να οδηγήσουν στη δημιουργία μιας αποικίας στον Κόκκινο Πλανήτη. Όσον αφορά στον πληθυσμό της, ερωτηθείς από έναν χρήστη του Twitter σχετικά με τα προηγούμενα tweets του εάν αυτό σημαίνει πως απώτερος στόχος είναι ένα εκατομμύριο άνθρωποι στον Άρη ως το 2050, ο Μασκ απάντησε «ναι». Επίσης, σε άλλη ερώτηση, σχετικά με τα κριτήρια επιλογής των 100.000 ανθρώπων για κάθε αποστολή, είπε ότι «πρέπει να είναι τέτοια ώστε να μπορεί να πάει ο οποιοσδήποτε αν το θέλει, με δάνεια διαθέσιμα για αυτούς που δεν έχουν λεφτά». Σε επακόλουθη ερώτηση για το αν θα αποπληρώνουν τα δάνεια δουλεύοντας, απάντησε «ναι, θα υπάρχουν πολλές δουλειές στον Άρη». Όπως αναφέρει το space.com, η SpaceX κατασκευάζει ήδη το πρώτο της επιχειρησιακό Starship, το SN1, στις εγκαταστάσεις της στο νότιο Τέξας- και ο Μασκ δημοσιοποίησε μια φωτογραφία με τεχνικούς να δουλεύουν στον κώνο της μύτης του σκάφους. https://www.naftemporiki.gr/story/1552171/ta-sxedia-tou-elon-mask-gia-apostoli-enos-ekatommuriou-apoikon-ston-ari-os-to-2050

Σπίτια από μύκητες για τους μελλοντικούς αποίκους Σελήνης και Άρη. Η επιστημονική φαντασία οραματίζεται συνήθως τις αποικίες στον Άρη και σε άλλους πλανήτες ως αποτελούμενες από κτίρια που λειτουργούν με μηχανές- μεταλλικές πόλεις με ιπτάμενα οχήματα κ.α. Ωστόσο η πραγματικότητα ενδεχομένως να αποδειχθεί πως διαφέρει: Αντί για κτίρια από μέταλλο και γυαλί, η NASA διερευνά, μεταξύ άλλων, τεχνολογίες που θα επιτρέπουν την «καλλιέργεια» κτιρίων από μύκητες για να χρησιμοποιούνται στις μελλοντικές αποικίες στο διάστημα- και ίσως και στη Γη, για σκοπούς φιλικότερης προς το περιβάλλον διαβίωσης. Το πρόγραμμα myco-architecture του Ames Research Center της NASA δημιουργεί πρωτότυπα τεχνολογιών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για «καλλιέργεια» κτισμάτων στη Σελήνη, τον Άρη και παραπέρα, χρησιμοποιώντας μύκητες και τα αθέατα «νήματα» από τα οποία αποτελούνται τα κύρια τμήματα των μυκήτων, γνωστά και ως μυκήλια. «Αυτή τη στιγμή, τα παραδοσιακά σχέδια για τον Άρη είναι σαν χελώνες- μεταφέρουμε τα σπίτια μας μαζί μας στις πλάτες μας- ένα αξιόπιστο σχέδιο, αλλά με τεράστια ενεργειακά κόστη» είπε η Λιν Ρόθτσιλντ, επικεφαλής ερευνήτρια του προγράμματος. «Αντ'αυτού, μπορούμε να δαμάσουμε τα μυκήλια για να καλλιεργήσουμε μόνοι μας αυτά τα κτίρια όταν φτάσουμε εκεί». Το πρόγραμμα οραματίζεται ένα μέλλον όπου άνθρωποι εξερευνητές θα μπορούν να φέρουν μαζί τους ένα κτίσμα φτιαγμένο από ελαφρά υλικά με μύκητες σε νάρκη, που θα αντέχουν σε μακρά ταξίδια σε μέρη σαν τον Άρη. Κατά την άφιξή τους, ξεδιπλώνοντας αυτή τη βασική αρχιτεκτονική και προσθέτοντας νερό, οι μύκητες θα μπορούν να αναπτύξουν αυτό το πλαίσιο σε ένα πλήρως λειτουργικό οίκημα για ανθρώπους. Η έρευνα αυτή υποστηρίζεται στο πλαίσιο του προγράμματος NASA Innovative Advanced Concepts, και εντάσσεται στον τομέα που είναι γνωστός ως συνθετική βιολογία- η μελέτη των τρόπων με τους οποίους η ίδια η ζωή μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως τεχνολογία. Τα μυκύλια δημιουργούν πολύπλοκες δομές με υψηλή ακρίβεια (πχ μανιτάρια) και υπό τις σωστές συνθήκες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή νέων κτιρίων. Στην περίπτωση των οικημάτων σε άλλους πλανήτες, το απαιτούμενο είναι ο σχεδιασμός ενός ολόκληρου οικοσυστήματος, με σειρά οργανισμών στο πλευρό των ανθρώπων. Όπως και οι αστροναύτες, τα μυκήλια είναι μια μορφή ζωής που πρέπει να τρώει και να αναπνέει. Εδώ εισέρχονται στην εξίσως και τα κυανοβακτήρια- ένα είδος βακτηρίων που χρησιμοποιούν ενέργεια από τον ήλιο για να μετατρέπουν νερό και διοξείδιο του άνθρακα σε οξυγόνο και τροφή για τους μύκητες. Το concept είναι ένα οίκημα τριών επιπέδων: Το εξώτερο αποτελείται από πάγο (ίσως από την ίδια τη Σελήνη ή τον Άρη) που θα αποτελεί «ασπίδα» απέναντι στην ακτινοβολία, και το δεύτερο στρώμα θα είναι τα κυανοβακτήρια, που θα μπορούν να χρησιμοποιούν το νερό από τον πάγο για φωτοσύνθεση και παραγωγή οξυγόνου για τους αστροναύτες, καθώς και θρεπτικά συστατικά για το τελικό στρώμα μυκηλίων. Το στρώμα αυτό είναι που αναπτύσσεται και εξελίσσεται οργανικά σε ένα νέο, ανθεκτικό σπίτι- ελεγχόμενο περιβάλλον και στη συνέχεια υφίσταται θερμική επεξεργασία για να σκοτωθούν τα μυκήλια ώστε να διασφαλιστεί πως δεν θα υπάρξει μόλυνση του άλλη πλανήτη. Ακόμα και αν κάποια μυκήλια διαφύγουν, θα έχουν τροποποιηθεί γενετικά έτσι ώστε να μην μπορούν να επιβιώσουν εκτός του κτίσματος. Πέραν αυτών, μυκήλια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για φιλτράρισμα νερού και βιομιμητικά συστήματα για εξαγωγή ορυκτών από υδάτινα λύματα, καθώς και για φωτισμό, ρύθμιση επιπέδων υγρασίας κ.α. Επίσης, όλες αυτές οι τεχνολογίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και στη Γη. «Όταν σχεδιάζουμε για το διάστημα, είμαστε ελεύθεροι να πειραματιστούμε με νέες ιδέες και υλικά με πολύ μεγαλύτερη ελευθερία από ό,τι θα μπορούσαμε στη Γη» είπε η Ρόθτσιλντ. «Και αφού αυτά τα πρωτότυπα σχεδιαστούν για άλλους κόσμους, μπορούμε να τα φέρουμε πίσω στον δικό μας». https://www.naftemporiki.gr/story/1551547/spitia-apo-mukites-gia-tous-mellontikous-apoikous-selinis-kai-ari

Το λιγοστό νερό του Άρη μπορεί να εξαφανιστεί πολύ γρήγορα σύμφωνα με τους επιστήμονες. Το λιγοστό νερό του Άρη μπορεί να εξαφανιστεί στο διάστημα ταχύτερα του αναμενόμενου. Ο «κόκκινος πλανήτης» χάνει νερό πολύ πιο γρήγορα από ό,τι είχε εκτιμηθεί στο παρελθόν, σύμφωνα με Γάλλους, Ρώσους και άλλους επιστήμονες. Η σταδιακή απώλεια του νερού συμβαίνει στην ανώτερη ατμόσφαιρα, καθώς η ηλιακή ακτινοβολία και οι χημικές αντιδράσεις διασπούν τα μόρια των υδρατμών σε άτομα υδρογόνου και οξυγόνου. Η αδύναμη βαρύτητα του Άρη -περίπου το 40% της γήινης- δεν μπορεί να συγκρατήσει αυτά τα μόρια για να μη «δραπετεύσουν» στο διάστημα. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον πλανητικό επιστήμονα Φρανκ Μοντμεσέν του Πανεπιστημίου του Παρισιού-Saclay και του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS), που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Science", ανέλυσαν στοιχεία του ευρω-ρωσικού σκάφους Trace Gas Orbiter (TGO), που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη. Διαπίστωσαν ότι οι υδρατμοί συσσωρεύονται σε μεγάλες ποσότητες σε ύψος άνω των 80 χιλιομέτρων στην αρειανή ατμόσφαιρα. Μάλιστα σε ορισμένα σημεία η ατμόσφαιρα του πλανήτη Άρη είναι υπερκορεσμένη με δέκα έως 100 φορές περισσότερους υδρατμούς από όσους θα έπρεπε θεωρητικά να υπάρχουν με βάση τη θερμοκρασία του πλανήτη. Όμως αυτοί οι υδρατμοί διαρρέουν στο διάστημα με ταχύ ρυθμό, κυρίως στη διάρκεια των πιο θερμών και θυελλωδών εποχών, πράγμα που σημαίνει ότι ο Άρης μπορεί να χάσει τελείως το νερό του πιο γρήγορα από ό,τι αναμενόταν έως τώρα. Κάποτε ο γειτονικός πλανήτης διέθετε άφθονο τρεχούμενο νερό, ποτάμια, λίμνες και θάλασσες, που όμως εξαφανίστηκαν. Σήμερα το όποιο νερό βρίσκεται κυρίως είτε σε παγωμένη μορφή στους αρειανούς πόλους, είτε στην ατμόσφαιρα με μορφή υδρατμών. https://www.pronews.gr/epistimes/diastima/836401_ligosto-nero-toy-ari-mporei-na-exafanistei-poly-grigora-symfona-me-toys

«Εξερευνώντας την κόλαση»: Η NASA ζητά τη βοήθεια του κοινού για το όχημα εξερεύνησης της Αφροδίτης. «Εξερευνώντας την κόλαση: Αποφυγή εμποδίων σε ένα κουρδιστό ρόβερ» (Exploring Hell: Avoiding Obstacles on a Clockwork Rover) είναι ο τίτλος αιτήματος- πρόκλησης προς το κοινό από τη NASA, η οποία ζητά βοήθεια στην ανάπτυξη ενός αισθητήρα αποφυγής εμποδίων για ένα πιθανό όχημα εξερεύνησης της Αφροδίτης. Η Αφροδίτη, ως γνωστόν, είναι ένας ιδιαίτερα αφιλόξενος κόσμος, με υψηλότατες θερμοκρασίες και τεράστια πίεση στην επιφάνειά της. Αν και αρκετές αποστολές την έχουν επισκεφθεί, είναι λίγες αυτές που κατάφεραν να έχουν επαφή με την επιφάνειά της πριν υποκύψουν στις θερμοκρασίες και τις πιέσεις. Το τελευταίο σκάφος που άγγιξε την επιφάνειά της το σοβιετικό Vega 2, προσεδαφίστηκε το 1985. Τώρα επιστήμονες και μηχανικοί στο JPL της NASA διερευνούν σχέδια που θα επέτρεπαν σε ένα σκάφος να επιβιώσει στην «κόλαση» του συγκεκριμένου πλανήτη. «Η Γη και η Αφροδίτη είναι βασικά αδελφοί πλανήτες, αλλά σε κάποια φάση η Αφροδίτη έκανε μια στροφή και έγινε αφιλόξενη για τη ζωή όπως την ξέρουμε» είπε ο Τζόναθαν Σάουντερ, μηχανικός μηχατρονικής (mechatronics) του JPL και βασικός ερευνητής του concept AREE (Automaton Rover for Extreme Environment). «Φτάνοντας στο έδαφος και εξερευνώντας την Αφροδίτη, μπορούμε να κατανοήσουμε τι προκάλεσε την απόκλιση Γης και Αφροδίτης, σε εντελώς διαφορετικά μονοπάτια, και να εξερευνήσουμε έναν ξένο κόσμο που είναι ακριβώς στην “αυλή” μας». Το όχημα AREE προορίζεται να κινείται με ενέργεια από ανεμοτουρμπίνες και να εξερευνά την επιφάνεια της Αφροδίτης για μήνες, συλλέγοντας πολύτιμα επιστημονικά δεδομένα. Καθώς το κάνει αυτό, θα πρέπει να είναι σε θέση να αποφεύγει εμπόδια – και για αυτό η NASA ζητά τη βοήθεια του κοινού. Ο αισθητήρας που θα επιλεγεί θα ενσωματωθεί στο concept του οχήματος και κάποια στιγμή ενδεχομένως να αποτελέσει τον μηχανισμό με τον οποίο το όχημα θα αποφεύγει εμπόδια. Η πρόκληση έγκειται στο ότι ο αισθητήρας αυτός δεν θα πρέπει να βασίζεται σε ηλεκτρονικά συστήματα: Τα σημερινά προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα παύουν να λειτουργούν όταν η θερμοκρασία ξεπερνά τους 120 βαθμούς Κελσίου, και ως εκ τούτου θα υπέκυπταν στο περιβάλλον της Αφροδίτης- και για αυτό η NASA στρέφεται στο διεθνές κοινό, αναζητώντας μια λύση. Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να κερδίσουν το πρώτο βραβείο, ύψους 15.000 δολαρίων. Το έπαθλο για τη δεύτερη θέση ανέρχεται στα 10.000 δολάρια και αυτό για την τρίτη στα 5.000 δολάρια. Οι προτάσεις υποβάλλονται ως τις 29 Μαΐου. Τα κουρδιστά (clockwork) μηχανήματα έχουν μείνει πίσω ως τεχνολογία, ωστόσο συνεπάγονται αξιοπιστία και αντοχή: Ένα καλό ρολόι μπορεί να αντέξει σε πολύ σκληρές συνθήκες και χτυπήματα - και αυτό έχει προσελκύσει την προσοχή της NASA. Το AREE εμπνέεται από τους πρώτους υπολογιστές και τα άρματα μάχης του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και είχε προταθεί σε πρώτη φάση το 2015 από τον Σάουντερ, ο οποίος είχε εμπνευστεί από τους παλιούς μηχανικούς υπολογιστές, που χρησιμοποιούσαν μοχλούς και γρανάζια (αντί ηλεκτρονικών) για να κάνουν υπολογισμούς. Αποφεύγοντας τα ηλεκτρονικά, ένα τέτοιο όχημα εδάφους θεωρείται πως ίσως να τα κατάφερνε καλύτερα στην εξερεύνηση της αφιλόξενης Αφροδίτης. https://www.naftemporiki.gr/story/1565059/eksereunontas-tin-kolasi-i-nasa-zita-ti-boitheia-tou-koinou-gia-to-oxima-eksereunisis-tis-afroditis

Η τελευταία «στενή επαφή» του διαστημοπλοίου BepiColombo με τη Γη, στο ταξίδι προς τον Ερμή. Το διαστημόπλοιο BepiColombo του ΕΟΔ και της ιαπωνικής JAXA πραγματοποίησε πέρασμα από τη Γη στις 10 Απριλίου, θέτοντας την τροχιά του προς τον τελικό του προορισμό, τον Ερμή. Το σκάφος έφτασε σε απόσταση κάτω των 12.700 χλμ από την επιφάνεια του πλανήτη μας, τραβώντας σειρά φωτογραφιών. Το διαστημόπλοιο εκτοξεύτηκε το 2018 και είναι σε ένα επταετές ταξίδι προς τον μικρότερο πλανήτη του ηλιακού συστήματος, που είναι και ο πιο κοντινός στον ήλιο, όπου προορίζεται να συλλέξει πολύτιμα στοιχεία για τον σχηματισμό και την εξέλιξη του ηλιακού συστήματός μας. Το συγκεκριμένο «flyby» ήταν το πρώτο από μια σειρά εννιά περασμάτων, που, μαζί με το σύστημα προώθησης, θα βοηθήσουν το σκάφος να φτάσει στην επιδιωκόμενη τροχιά γύρω από τον Ερμή. Τα επόμενα δύο θα γίνουν στην Αφροδίτη και άλλα έξι στον ίδιο τον Ερμή. Ο ελιγμός αυτός αξιοποίησε τη βαρύτητα της Γης για να μεταβάλει την πορεία του σκάφους και δεν χρειάστηκε ενεργοποίηση κινητήρων. Τέτοιου είδους επιχειρήσεις αποτελούν πάντα πρόκληση, ωστόσο ο συγκεκριμένος ελιγμός, που είχε προγραμματιστεί εκ των προτέρων και δεν μπορούσε να αναβληθεί, είχε μια επιπλέον δυσκολία- το ότι έπρεπε να προετοιμαστεί με ελάχιστο προσωπικό στο κέντρο ελέγχου του Ντάρμσταντ της Γερμανίας, λόγω των μέτρων κοινωνικής αποστασιοπίησης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος εξαιτίας της πανδημίας. Επιστήμονες θα χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα που προέκυψαν κατά το πέρασμα (μεταξύ των οποίων εικόνες της Σελήνης και μετρήσεις του μαγνητικού πεδίου της Γης) για να ρυθμιστούν τα όργανα τα οποία θα μελετήσουν το 2026 τον Ερμή προκειμένου να λυθεί το μυστήριο του σχηματισμού του. https://www.naftemporiki.gr/story/1589410/i-teleutaia-steni-epafi-tou-diastimoploiou-bepicolombo-me-ti-gi-sto-taksidi-pros-ton-ermi

Οι τελευταίες εικόνες από το διαστημόπλοιο Cassini. Ερευνητές του Lancaster University (Μ. Βρετανία) αναλύουν κάποια από τα τελευταία δεδομένα που απέστειλε το διαστημόπλοιο Cassini, το οποίο ήταν σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο για πάνω από 13 χρόνια, μέχρι το τέλος της αποστολής του, τον Σεπτέμβριο του 2017. Στο τελευταίο σκέλος του ταξιδιού του, το σκάφος είχε κάνει ένα ιδιαίτερα παράτολμο πέρασμα μεταξύ του Κρόνου και των δακτυλίων του, που το έφερε πιο κοντά στον Κρόνο από ποτέ άλλοτε. Αυτό επέτρεψε τη λήψη εικόνων των υπεριωδών φαινομένων τύπου Βορείου Σέλαος με άνευ προηγουμένου λεπτομέρεια. Οι νέες παρατηρήσεις παρουσιάζονται με λεπτομέρεια στο πλαίσιο δύο μελετών που δημοσιεύτηκαν στο Geophysical Research Letters και το JGR: Space Physics. Τα φαινόμενα αυτά προκύπτουν από την αλληλεπίδραση του ηλιακού ανέμου (ροή σωματιδίων από τον ήλιο) με το ταχύτατα περιστρεφόμενο μαγνητικό πεδίο του Κρόνου. Βρίσκονται στις πολικές περιοχές του πλανήτη και είναι ιδιαίτερα δυναμικού χαρακτήρα. Όπως σημείωσε ο Αλεξάντερ Μπέιντερ, διδακτορικός του Lancaster University και lead author της έρευνας, είναι πολλά τα ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα, ακόμα και με την εξαιρετικά επιτυχημένη αποστολή Cassini. «Το τελευταίο σετ κοντινών φωτογραφιών μας δίνει εξαιρετικά λεπτομερείς εικόνες των μικρής κλίμακας δομών που δεν ήταν διακριτές στις προηγούμενες παρατηρήσεις από το Cassini ή το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Έχουμε κάποιες ιδέες για την προέλευσή τους, αλλά πρέπει να γίνουν ακόμα πολλές αναλύσεις» είπε σχετικά. Επίσης, οι δορυφορικές εικόνες από μόνες τους δεν θα αρκέσουν για να εξιχνιαστούν τα μυστικά τους: Τα σωματίδια που προκαλούν τα εντυπωσιακά φαινόμενα γύρω από τους πόλους του Κρόνου «γεννιούνται» μακριά από την επιφάνειά του, όπου μαγνητικά πεδία συναντιούνται και νέφη πλάσματος αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Οι πρώτες αναλύσεις των μετρήσεων του Cassini έδειξαν πως αυτά τα φαινόμενα στον Κρόνο, όπως και στον Δία, παράγονται από πολύ πιο ενεργητικά σωματίδια από ό,τι της Γης. Ωστόσο, οι μηχανισμοί από πίσω τους φαίνεται πως παρουσιάζουν ομοιότητες μεταξύ τους. Σε κάθε περίπτωση, αν και η αποστολή του Cassini έχει τελειώσει, τα δεδομένα που παρείχε παραμένουν γεμάτα εκπλήξεις, και αναμένεται να συνεχίσουν να βοηθούν τους επιστήμονες για πολύ καιρό ακόμα. https://www.naftemporiki.gr/story/1551005/oi-teleutaies-eikones-apo-to-diastimoploiocassini

30 χρόνια διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble Από την αυγή της ανθρωπότητας και μέχρι πριν 400 χρόνια, όλα όσα γνωρίζαμε για το σύμπαν μας ήταν μέσω παρατηρήσεων με γυμνό μάτι. Το 1610 ο Γαλιλαίος γύρισε το τηλεσκόπιο του προς τους ουρανούς και ολόκληρος ο κόσμος άρχισε να εκπλήσσεται. Ο Κρόνος, μάθαμε, είχε δαχτυλίδια. Ο Δίας είχε φεγγάρια. Αυτή η νεφελώδης ζώνη στο κέντρο του ουρανού, ο Γαλαξίας, δεν ήταν σύννεφο, αλλά ένα σύνολο αμέτρητων αστεριών. Μέσα σε λίγα μόνο χρόνια, η αντίληψή μας για τον φυσικό κόσμο θα αλλάξει για πάντα. Μια επιστημονική και κοινωνική επανάσταση ακολούθησε γρήγορα. Κατά τους επόμενους αιώνες, τα τηλεσκόπια μεγάλωναν σε μέγεθος και πολυπλοκότητα και, φυσικά, εξουσία. Τοποθετιόντουσαν μακριά από τα φώτα των πόλεων και ψηλά σε βουνά, για αποφυγή όσο γινόταν της παραμόρφωσης της ατμόσφαιρας. Ο Edwin Hubble, από τον οποίο πήρε το όνομά του το τηλεσκόπιο Hubble, χρησιμοποίησε το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο της εποχής του στη δεκαετία του 1920, στο αστεροσκοπείο πάνω στο όρος Wilson κοντά στην Pasadena στην Καλιφόρνια, για να ανακαλύψει γαλαξίες πέρα από τον δικό μας. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, είναι το πρώτο μεγάλο οπτικό τηλεσκόπιο που μπήκε σε τροχιά στο διάστημα. Πέρα από τη παραμόρφωση της ατμόσφαιρας, πολύ πάνω από τα σύννεφα και την φωτορύπανση, το Hubble έχει μια ανεμπόδιστη θέα του σύμπαντος. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το Hubble για να παρατηρήσουν τα πιο απομακρυσμένα αστέρια, τους γαλαξίες, καθώς και τους πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα. Η εκτόξευση και η ανάπτυξη του Hubble τον Απρίλιο του 1990 σηματοδότησε τη σημαντικότερη πρόοδο στην αστρονομία από την εποχή του Γαλιλαίου. Χάρη σε πέντε αποστολές επισκευής, συντήρησης και αναβάθμισης και 30 χρόνια λειτουργίας, η άποψή μας για το σύμπαν και η θέση μας μέσα σ ‘αυτό άλλαξαν ριζικά. Το Hubble είναι ένα από τα πιο παραγωγικά επιστημονικά όργανα όλων των εποχών. Οι δημοσιεύσεις επιστημονικών άρθρων από αστρονόμους που χρησιμοποίησαν δεδομένα του Hubble είναι μέχρι τώρα περισσότερες από 16.000 με πάνω από 800.000 ετερο-αναφορές συνολικά. Στοιχεία διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble Η NASA ονόμασε το πρώτο οπτικό τηλεσκόπιο σε τροχιά στο διάστημα προς τιμήν του Αμερικανού αστρονόμου Edwin P. Hubble (1889 – 1953). Ο Hubble επιβεβαίωσε την διαστολή του σύμπαντος, πράγμα που έβαλε τις βάσεις για την θεωρία της μεγάλης έκρηξης (big-bang). Αποστολή • Εκτόξευση: 24 Απριλίου 1990, από το διαστημικό λεωφορείο Discovery (STS-31) • Ανάπτυξη: 25 Απριλίου 1990 • Πρώτη Εικόνα: 20 Μαΐου 1990: Το ανοιχτό αστρικό σμήνος NGC 3532 • Αποστολή συντήρησης 1 (STS-61): Δεκέμβριος 1993 • Αποστολή συντήρησης 2 (STS-82): Φεβρουάριος 1997 • Αποστολή συντήρησης 3A (STS-103): Δεκέμβριος 1999 • Αποστολή συντήρησης 3B (STS-109): Φεβρουάριος 2002 • Αποστολή συντήρησης 4 (STS-125): Μάιος 2009 Μέγεθος • Μήκος: 13,2 μ. • Βάρος κατά την εκτόξευση: περίπου 10.886 κιλά. • Μετά την αποστολή συντήρησης 4: περίπου 12.247 kg • Μέγιστη διάμετρος: 4,2 μέτρα Στοιχεία πτήσης • Τροχιακό υψόμετρο 547 χλμ., με κλίση 28,5 μοίρες ως προς τον ισημερινό • Χρόνος ολοκλήρωσης μιας τροχιάς: περίπου 95 λεπτά • Ταχύτητα: περίπου 27.300 χλμ./ώρα Οπτικές δυνατότητες • Ευαισθησία στο φως: Από υπεριώδες έως υπέρυθρο (115-2500 νανόμετρα) Τα κάτοπτρα του Hubble • Διάμετρος πρωτεύοντος κατόπτρου: 2,4 μέτρα • Βάρος πρωτεύοντος κατόπτρου: 828 κιλά • Διάμετρος δευτερεύοντος κατόπτρου: 0,3 μ. • Βάρος δευτερεύοντος κατόπτρου: 12,3 κιλά Ακρίβεια υποδείξεων • Για να πάρει εικόνες πολύ απομακρυσμένων, αμυδρών αντικειμένων, το Hubble πρέπει να είναι εξαιρετικά σταθερό και ακριβές. Το τηλεσκόπιο είναι σε θέση να «κλειδώσει» σε ένα στόχο χωρίς να αποκλίνει πάνω από 7/1000 ενός arcsecond, ή περίπου το πάχος μιας ανθρώπινης τρίχας σε απόσταση 1 μιλίου. Στατιστικά στοιχεία • Το Hubble μεταδίδει περίπου 150 Gb «ακατέργαστων» επιστημονικών δεδομένων κάθε εβδομάδα. Ανάγκες ισχύος • Πηγή Ενέργειας: Ο Ήλιος • Μηχανισμός: Δύο ηλιακοί συλλέκτες των 7,6 μέτρων • Παραγωγή ισχύος (κάτω από ηλιακό φως): περίπου 5.500 Watt • Μέση κατανάλωση ισχύος: περίπου 2.100 Watt Αποθήκευση ενέργειας • Μπαταρίες: 6 νικελίου-υδρογόνου (NiH) • Χωρητικότητα αποθήκευσης: Όση έχουν περίπου 22 μπαταρίες αυτοκινήτου https://physicsgg.me/2020/04/08/30-%cf%87%cf%81%cf%8c%ce%bd%ce%b9%ce%b1-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%84%ce%b7%ce%bb%ce%b5%cf%83%ce%ba%cf%8c%cf%80%ce%b9%ce%bf-hubble/

Νεφέλωμα Καρκίνος. Πριν από περίπου 950 χρόνια, στις 4 Ιουλίου του 1054 μ.Χ. ο Γιανγκ Γουέι-Τε, ο αστρονόμος του Κινέζου αυτοκράτορα, παρατήρησε ένα νέο λαμπερό σημάδι στον ουρανό, στον στον αστερισμό του Ταύρου . Η λαμπρότητά του ήταν τόσο μεγάλη, ώστε το άστρο αυτό φαινόταν στον ουρανό ακόμη και την ημέρα για τρεις ολόκληρες εβδομάδες. Σιγά-σιγά, όμως, άρχισε να ξεθωριάζει μέχρις ότου, 21 μήνες μετά την εμφάνισή του, ο λαμπρός αυτός «επισκέπτης» είχε πια χαθεί από τον ουρανό. Ο «επισκέπτης» αστέρας του 1054 μ.Χ. ήταν η επιθανάτια έκρηξη ενός τεράστιου γέρικου άστρου το οποίο στα τελευταία στάδια της ζωής του μετατράπηκε σε σουπερνόβα. Το άστρο αυτό βρισκόταν σε απόσταση 6.300 ετών φωτός και στη μεγαλύτερή του ένταση έλαμπε με την ισχύ 500 εκατομμυρίων ήλιων. Από τη Γη ο Κινέζος αστρονόμος παρακολούθησε ένα γεγονός που είχε συμβεί 6.300 χρόνια νωρίτερα, γύρω στο έτος 5.200 π.Χ., όταν οι Σουμέριοι εγκαταστάθηκαν για πρώτη φορά στη Μεσοποταμία. Στο σημείο εκείνης της έκρηξης τα σύγχρονα τηλεσκόπια μας έχουν αποκαλύψει ένα φωτεινό νεφέλωμα που στα μικρά τηλεσκόπια του παρελθόντος έμοιαζε με κάβουρα και γι’ αυτό ονομάστηκε Νεφέλωμα Καρκίνος. Από τη μια άκρη στην άλλη το Νεφέλωμα Καρκίνος έχει διάμετρο 11 ετών φωτός ή 105 τρισεκατομμυρίων χιλιομέτρων, που σημαίνει ότι το μέγεθός του είναι 273 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερο από την απόσταση Γης-Σελήνης. Το νεφέλωμα αυτό συνεχώς διαστέλλεται όλο και πιο πολύ με μια ταχύτητα που φτάνει τα 5,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα την ώρα. Αν η διαστολή αυτή συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό, τα υπολείμματα του κατεστραμμένου αυτού άστρου θα φτάσουν στη Γη σε 1,26 περίπου εκατομμύρια χρόνια (βλέπε: «Στην καρδιά του Καρκίνου«) https://physicsgg.me/2019/08/12/%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B4%CE%B9%CE%AC-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%85/ Στο βίντεο που ακολουθεί βλέπουμε το Νεφέλωμα Καρκίνος μέσα από τις εικόνες των τηλεσκοπίων Hubble, Spitzer και Chandra, σε όλο σχεδόν το εύρος των μηκών κύματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας: https://physicsgg.me/2020/01/06/%ce%b2%ce%af%ce%bd%cf%84%ce%b5%ce%bf-%cf%84%ce%bf-%ce%bd%ce%b5%cf%86%ce%ad%ce%bb%cf%89%ce%bc%ce%b1-%ce%ba%ce%b1%cf%81%ce%ba%ce%af%ce%bd%ce%bf%cf%82/