Δροσος Γεωργιος

Πρωτότυπο κβαντικό ραντάρ από ερευνητές στην Αυστρία. Ένα πρωτότυπο ραντάρ που χρησιμοποιεί την κβαντική διεμπλοκή ως μέθοδο εντοπισμού αντικειμένων ανακάλυψαν φυσικοί στο Ινστιτούτο Επιστημών και Τεχνολογίας Αυστρίας (IST Austria). Η σχετική έρευνα δημοσιεύτηκε στο Science Advances και αναμένεται να ανοίξει νέους δρόμους ως προς την ενσωμάτωση της κβαντομηχανικής στις καθημερινές συσκευές και τη βιομηχανία. Η κβαντική διεμπλοκή είναι ένα φυσικό φαινόμενο όπου δύο σωματίδια παραμένουν συνδεδεμένα, διαμοιραζόμενα φυσικά χαρακτηριστικά, ανεξαρτήτως του πόσο μακριά είναι το ένα από το άλλο. Πλέον επιστήμονες από την ερευνητική ομάδα του καθηγητή Γιόχαν Γινκ στο IST Austria, με τη συνεργασία των Στέφανο Πιραντόλα από το ΜΙΤ και Ντέιβιντ Βιτάλι του Πανεπιστημίου του Καμερίνο στην Ιταλία, έδειξαν πως ένας νέος τύπος τεχνολογίας εντοπισμού, ονόματι «κβαντικός φωτισμός μικροκυμάτων» (microwave quantum illumination) που αξιοποιεί εμπλεκόμενα φωτόνια μικροκυμάτων ως μέθοδο εντοπισμού. Το πρωτότυπο, που είναι επίσης γνωστό ως κβαντικό ραντάρ, είναι σε θέση να εντοπίζει αντικείμενα σε «θορυβώδη» θερμικά περιβάλλοντα, όπου τα συμβατικά ραντάρ συχνά δεν τα καταφέρνουν. Η τεχνολογία αυτή έχει πιθανές εφαρμογές για συστήματα βιοϊατρικής και ασφαλείας. Οι λειτουργικές αρχές πίσω από τη συσκευή έχουν ως εξής: Αντί για συμβατικά μικροκύματα, οι ερευνητές εμπλέκουν δύο ομάδες φωτονίων (signal και idler, σήματα και αδρανή). Τα φωτόνια «σήματα» αποστέλλονται προς το αντικείμενο ενδιαφέροντος, ενώ τα «αδρανή» παρακολουθούνται σε σχετική απομόνωση, πέρα από παρεμβολές και θόρυβο. Όταν τα φωτόνια- σήματα ανακλώνται, χάνεται η πραγματική διεμπλοκή ανάμεσα στα φωτόνια, αλλά παραμένει ένας μικρός συσχετισμός, δημιουργώντας μια «υπογραφή» ή «μοτίβο» που περιγράφει την ύπαρξη ή την απουσία του αντικειμένου- στόχου, ανεξαρτήτως του «θορύβου» στο περιβάλλον. Η συσκευή αυτή έχει κάποια πλεονεκτήματα έναντι των συμβατικών ραντάρ- για παράδειγμα, σε χαμηλά επίπεδα έρευνας τα συμβατικά ραντάρ δεν είναι τόσο ευαίσθητα, καθώς δυσκολεύονται να διακρίνουν την ακτιβολία που ανακλάται από το αντικείμενο από τη φυσική. Ο κβαντικός φωτισμός παρέχει λύση σε αυτό, καθώς η διάκριση των φωτονίων-σημάτων, που λαμβάνονται από το αντικείμενο ενδιαφέροντος, διακρίνονται εύκολα από τον «θόρυβο» στο περιβάλλον. https://www.naftemporiki.gr/story/1598336/prototupo-kbantiko-rantar-apo-ereunites-stin-austria

Πυρηνικός αντιδραστήρας μέσω 3D εκτύπωσης. Ερευνητές στο Oak Ridge National Laboratory εξελίσσουν το σχέδιο ενός 3D-printed πυρήνα πυρηνικού αντιδραστήρα, αυξάνοντας την κλίμακα της διαδικασίας (additive manufacturing) που είναι απαραίτητη για την κατασκευή του, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν μεθόδους για επιβεβαιωθεί η ασφάλεια και η αξιοπιστία του. Η προσέγγιση του Transformational Challenge Reactor Demonstration Program στην πυρηνική ενέργεια αξιοποιεί επιτεύγματα του ORNL σε τομείς όπως οι κατασκευές, τα υλικά, η πυρηνική επιστήμη, η πυρηνική μηχανική, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές υψηλών επιδόσεων, το data analytics κ.α. Σκοπός είναι η ενεργοποίηση του πρώτου αντιδραστήρα τέτοιου είδους ως το 2023, με το πρόγραμμα να συνεχίζεται με αντίστοιχους ρυθμούς κατά την πανδημία. «Η πυρηνική βιομηχανία είναι ακόμα περιορισμένη στον τρόπο που σκεφτόμαστε τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη χρήση τεχνολογίας πυρηνικής ενέργειας» είπε ο Τόμας Ζακάρια, διευθυντής του ORNL. «Το υπουργείο Ενέργειας άρχισε αυτό το πρόγραμμα για να επιδιώξει μια νέα προσέγγιση στην ταχεία και οικονομική ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων ενέργειας που παρέχουν αξιόπιστη, καθαρή ενέργεια». H ανάπτυξη και χρήση αντιδραστήρων παραδοσιακά βασίζονται σε υλικά, καύσιμα και τεχνολογία που έχουν τις ρίζες τους στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, και τα υψηλά κόστη και τα χρόνια που απαιτούνται για την κατασκευή σταθμών έχουν περιορίσει τις ΗΠΑ στην κατασκευή μόνο ενός νέου πυρηνικού σταθμού στα τελευταία 20 χρόνια. Το TCR προορίζεται να εισάγει νέα, προηγμένα υλικά και να χρησιμοποιεί ενσωματωμένους αισθητήρες και συστήματα ελέγχου, παρέχοντας ένα βελτιστοποιημένο σύστημα που μειώνει τα κόστη και βασίζεται σε νέες επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις, Σε αυτό το πλαίσιο έχει ολοκληρωθεί σειρά θεμελιωδών πειραμάτων, μεταξύ των οποίων και η επιλογή ενός βασικού σχεδίου πυρήνα και μια τρίμηνη «κούρσα» για να διαπιστωθεί η δυνατότητα της τεχνολογίας additive manufacturing να παράγει γρήγορα έναν πρωτότυπο πυρήνα πυρηνικού αντιδραστήρα. Πλέον οι ερευνητές θα επικεντρωθούν στην εξέλιξη του σχεδίου αυτού και τις διαδικασίες που θα διασφαλίσουν ένα βελτιστοποιημένο και αξιόπιστο σύστημα ενέργειας. Επίσης, θα δημιουργηθεί μια ψηφιακή πλατφόρμα που θα βοηθήσει στην παροχή/ μεταβίβαση της τεχνολογίας στη βιομηχανία με στόχο την ταχεία υιοθέτησή της. https://www.naftemporiki.gr/story/1598414/purinikos-antidrastiras-meso-3d-ektuposis

Το διαστημόπλοιο Hayabusa2 αποκαλύπτει περισσότερα μυστικά του αστεροειδούς Ryugu. Τον Φεβρουάριο και τον Ιούλιο του 2019, το διαστημόπλοιο Hayabusa2 άγγιξε την επιφάνεια του αστεροειδούς Ryugu, και οι μετρήσεις που έκανε με διάφορα όργανα έδωσαν στους επιστήμονες πολύτιμα στοιχεία για τις φυσικές και χημικές ιδιότητες του αστεροειδούς, πλάτους ενός χιλιομέτρου. Τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση της ιστορίας του Ryugu και άλλων αστεροειδών, καθώς και του ηλιακού συστήματος εν γένει. Όταν το ηλιακό μας σύστημα σχηματίστηκε περίπου 5 δισ. χρόνια πριν, το μεγαλύτερο μέρος του υλικού από το οποίο σχηματίστηκε έγινε ο ήλιος, και ένα μέρος του έγινε οι πλανήτες και τα στερεά σώματα, μεταξύ των οποίων οι αστεροειδείς. Οι πλανήτες έχουν αλλάξει πολύ έκτοτε, λόγω γεωλογικών διαδικασιών, χημικών αλλαγών κ.α. Ωστόσο οι αστεροειδείς έχουν παραμείνει σε γενικές γραμμές οι ίδιοι, καθώς είναι πολύ μικροί για να βιώσουν τέτοια πράγματα, και ως εκ τούτου είναι εξαιρετικά χρήσιμοι για τους ερευνητές, που διερευνούν το πρώιμο ηλιακό σύστημα και την προέλευσή μας. «Πιστεύω πως η γνώση των εξελικτικών διαδικασιών των αστεροειδών και των πλανητών είναι απαραίτητη για να κατανοήσουμε την προέλευση της Γης και της ίδιας της ζωής» είπε ο Τομοκάτσου Μορότα, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Γεωεπιστημών και Πλανητικών Επιστημών στο University of Tokyo. «Ο αστεροειδής Ryugu παρουσιάζει μια εκπληκτική ευκαιρία να μάθουμε περισσότερα για αυτό καθώς είναι σχετικά κοντά, οπότε το Hayabusa2 θα μπορούσε να κάνει ένα ταξίδι επιστροφής σχετικά εύκολα». Το διαστημόπλοιο εκτοξεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2014 και έφτασε στον Ryugu τον Ιούνιο του 2018. Αυτή τη στιγμή επιστρέφει, και αναμένεται να επιστρέψει το φορτίο του τον Δεκέμβριο του 2020. Το φορτίο αυτό περιλαμβάνει μικρά δείγματα υλικού από την επιφάνεια, που το σκάφος συνέλεξε κατά τις δύο προσεδαφίσεις. Οι επιστήμονες αναμένουν να μάθουν πολλά από την απευθείας μελέτη του υλικού, ωστόσο το Hayabusa2 έχει ήδη βοηθήσει να απαντηθούν κάποια ερωτήματα για τη φυσική και χημική σύνθεση του αστεροειδούς. Όπως είπε ο Μορότα, ανακαλύφθηκαν κόκκοι σκουροκόκκινων ορυκτών, που είχαν παραχθεί από τη θέρμανση του ήλιου, υποδεικνύοντας πως σε κάποια φάση ο Ryugu πρέπει να πέρασε κοντά από τον ήλιο. «Από προηγούμενες μελέτες ξέρουμε πως ο Ryugu είναι πλούσιος σε άνθρακα και περιέχει ορυκτά με νερό και οργανικά μόρια. Θέλαμε να μάθουμε πώς η θέρμανση από τον ήλιο άλλαξε χημικά αυτά τα μόρια» πρόσθεσε ο Μορότα. «Οι θεωρίες μας για τη θέρμανση από τον ήλιο θα μπορούσε να αλλάξει αυτά που γνωρίζουμε για τις τροχιακές δυναμικές των αστεροειδών στο ηλιακό σύστημα. Αυτό με τη σειρά του αλλάζει τις γνώσεις μας για την ευρύτερη ιστορία του ηλιακού συστήματος, περιλαμβανομένων παραγόντων που μπορεί να έχουν επηρεάσει και την αρχέγονη Γη». https://www.naftemporiki.gr/story/1598425/to-diastimoploio-hayabusa2-apokaluptei-perissotera-mustika-tou-asteroeidous-ryugu

Κινεζικό διαστημικό «σκουπίδι» βάρους περίπου 18 τόνων κατέπεσε στη Γη. Ένας κινεζικός πύραυλος βάρους περίπου 18 τόνων, ο Long March 5B, έπεσε στις 11 Μαΐου στη Γη, κάπου στον Ατλαντικό ωκεανό, στα ανοιχτά της Δυτικής Αφρικής. Ήταν το τέταρτο βαρύτερο διαστημικό «σκουπίδι» που έχει πέσει ποτέ ανεξέλεγκτα στον πλανήτη μας και το μεγαλύτερο μετά το 1991. Τα μεγαλύτερα διαστημικά «σκουπίδια» που κατέπεσαν στη Γη ήταν κατά σειρά μεγέθους ο αμερικανικός διαστημικός σταθμός Skylab το 1979, ο πύραυλος του Skylab το 1975 και ο σοβιετικός διαστημικός σταθμός Σαλιούτ-7. Στον κατάλογο θα μπορούσε να προστεθεί και το αμερικανικό διαστημικό λεωφορείο Columbia, που το 2003 είχε πέσει στη Γη. Το 2019 ο κινεζικός διαστημικός σταθμός Τιανγκόνγκ-2, βάρους εννέα τόνων, είχε πραγματοποιήσει ελεγχόμενη πτώση μέσω της ατμόσφαιρας και είχε πέσει στον ωκεανό. Το 2018 ο προηγούμενος κινεζικός διαστημικός σταθμός, ο Τιανκόνγκ-1, είχε πέσει εκτός ελέγχου, αλλά χωρίς προβλήματα στον Ειρηνικό ωκεανό. Πριν πέσει στη Γη, ο πύραυλος Long March, ο οποίος είχε εκτοξευτεί στις 5 Μαΐου μεταφέροντας ένα νέο μη επανδρωμένο διαστημικό σκάφος, είχε περάσει πάνω από διάφορες κατοικημένες περιοχές, όπως το κεντρικό πάρκο της Νέας Υόρκης και το Λος Άντζελες, σύμφωνα με το CNN και το Live Science. Την ανακοίνωση της πτώσης του πυραύλου έκανε πρώτος ο αστρονόμος του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν Τζόναθαν ΜακΝτάουελ. Όπως είπε, «για ένα μεγάλο αντικείμενο όπως αυτό, συμπαγή κομμάτια, όπως μέρη των κινητήρων του πυραύλου, μπορεί να επιβιώσουν κατά τη διαδικασία επανεισόδου στην ατμόσφαιρα και να συντριβούν στη Γη. Όμως, από τη στιγμή που φθάνουν στην κατώτερη ατμόσφαιρα, ταξιδεύουν σχετικά αργά, συνεπώς το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί είναι να καταστρέψουν κάποιο σπίτι». https://www.in.gr/2020/05/12/tech/kineziko-diastimiko-skoupidi-varous-peripou-18-tonon-katepese-sti-gi/

Ρωσικά σχέδια για τρεις αποστολές στη Σελήνη ως το 2025. Στην ανανεωμένη κούρσα για τη Σελήνη επιχειρεί να εισέλθει η Ρωσία, δεκαετίες μετά την τελευταία αποστολή της Σοβιετικής Ένωσης εκεί (1976). Όπως αναφέρει το space.com, η Ρωσία σχεδιάζει τρεις αποστολές στη Σελήνη για το πρώτο ήμισυ της τρέχουσας δεκαετίας, και ο Βλαντιμίρ Κολίκοφ, επικεφαλής του Lavockin Scientific and Production Αssociation (τμήμα της Roscosmos που ασχολείται με το αντικείμενο των μη επανδρωμένων αποστολών σε άλλους πλανήτες) μίλησε πρόσφατα για την κατάσταση του προγράμματος. Οι αποστολές αυτές θα συνεχίσουν από εκεί που σταμάτησε το σοβιετικό διαστημικό πρόγραμμα τη δεκαετία του 1970, με τα νέα σκάφη να λαμβάνουν τα ονόματα Luna-25, Luna-26, Luna-27- σε όλες τις περιπτώσεις στο πλαίσιο συνεργασίας με τον ΕΟΔ. «Το Luna-25 είναι σε στάδιο συναρμολόγησης και πρώτων δοκιμών» είπε ο Κολμίκοφ στον Πούτιν, σύμφωνα με αγγλική μετάφραση απομαγνητοφώνησης που αναρτήθηκε online από το Κρεμλίνο στις 10 Απριλίου. «Ναι υπάρχουν κάποια προβλήματα συνεργασίας αλλά δουλεύουμε σε αυτά. Ελπίζω πως ο στόχος του 2021 για την εκτόξευση του Luna-25 θα επιτευχθεί». Το Luna-25 προορίζεται, σύμφωνα με τις τελευταίες ανακοινώσεις, να ολοκληρωθεί τον επόμενο Μάρτιο και επιδιώκεται η εκτόξευσή του την 1η Οκτωβρίου 2021. Αργότερα μέσα στη δεκαετία το Luna-26 θα χαρτογραφήσει την επιφάνεια της Σελήνης, και το Luna-27 θα πραγματοποιήσει έρευνες στον σεληνιακό ρεγόλιθο, τους βράχους και τη σκόνη. «Συνολικά έχουμε την πεποίθηση πως οι στόχοι για τα Luna-26 και Luna-27 θα επιτευχθούν το 2024 και το 2025 αντίστοιχα» είπε ο Κολμίκοφ στον Πούτιν κατά τη συνάντησή τους τον προηγούμενο μήνα. Εξετάζεται επίσης και το ενδεχόμενο άλλων αποστολών, όπως η μεταφορά ενός μικρού οχήματος εδάφους με το Luna-28, για λήψη δειγμάτων σεληνιακών βράχων και επιστροφή τους στη Γη, και ενός μεγαλύτερου με το Luna-29, στο πρότυπο των οχημάτων Lunokhod. https://www.naftemporiki.gr/story/1598066/rosika-sxedia-gia-treis-apostoles-sti-selini-os-to-2025

Διαστημικό κυνήγι θησαυρού με υπογραφή Στίβεν Χόκινγκ. Το βιβλίο «Ο Τζορτζ και το Διαστημικό Κυνήγι Θησαυρού» με την υπογραφή του παγκοσμίως κορυφαίου Βρετανού φυσικού και κοσμολόγου Στίβεν Χόκινγκ (1942-2018) και της κόρης του, Λούσι, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Anubis, απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 8+, και είναι το δεύτερο της σειράς με πρωταγωνιστή τον Τζορτζ. «…“Μπαμπά, λες να υπάρχει ζωή εκεί έξω;” ρώτησε ο Τζορτζ, ενώ κοιτούσαν τη φωτογραφία. “Ας πούμε Αρειανοί ή όντα σε μακρινούς γαλαξίες; Κι αν ναι, πιστεύεις πως υπάρχει περίπτωση να μας επισκεφθούν;”. “Αν υπάρχουν” απάντησε ο μπαμπάς του “φαντάζομαι πως μας κοιτάζουν και αναρωτιούνται... πώς γίνεται να έχεις έναν τόσο όμορφο, τόσο υπέροχο πλανήτη και να τον έχεις μετατρέψει σε τέτοιο χάλι; Θα μας θεωρούν εντελώς ανόητους.” Κούνησε το κεφάλι του θλιμμένα. Και οι δύο γονείς του Τζορτζ ήταν οικολόγοι ακτιβιστές για τη διάσωση του περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο της εκστρατείας τους, μέχρι τώρα οι ηλεκτρικές συσκευές, όπως τα τηλέφωνα και οι υπολογιστές, απαγορεύονταν στο σπίτι του. Αλλά όταν ο Τζορτζ κέρδισε σε έναν διασχολικό επιστημονικό διαγωνισμό -όπου το πρώτο βραβείο ήταν ένας ολοδικός του ηλεκτρονικός υπολογιστής-, τελικά δεν τους έκανε καρδιά να του πουν πως δεν μπορεί να τον κρατήσει. Για την ακρίβεια, από τη στιγμή που ο υπολογιστής υπήρχε πια στο σπίτι, ο Τζορτζ τούς έδειξε πώς να τον χρησιμοποιούν […]». Η καλύτερη φίλη του Τζορτζ, η Άνι, χρειάζεται βοήθεια. Ο επιστήμονας πατέρας της, Έρικ, εργάζεται σε ένα διαστημικό πρόγραμμα κοσμοϊστορικής σημασίας –και όλα πάνε στραβά. Το ρομπότ που έχει σταλθεί στην επιφάνεια του Άρη συμπεριφέρεται πολύ περίεργα. Και τώρα, η Άνι μόλις ανακάλυψε κάτι απίστευτο στον υπερυπολογιστή του μπαμπά της. Είναι ένα μήνυμα από εξωγήινους; Θα μπορούσε να υπάρχει ζωή εκεί έξω; Θα λύσει ο Τζορτζ τους κοσμικούς γρίφους που θα τον οδηγήσουν σε ένα κυνήγι θησαυρού ως την άκρη του Γαλαξία; Μεταφρασμένο σε περισσότερες από 40 γλώσσες, το βιβλίο είναι γεμάτο δράση, χιούμορ και επιστήμη, σε έναν συνδυασμό που έχει αγαπηθεί από τους μικρούς αναγνώστες. https://www.naftemporiki.gr/story/1594965/diastimiko-kunigi-thisaurou-me-upografi-stiben-xokingk

Νέος (μα ακόμα απρόβλεπτος) κινητήρας για φθηνότερα και ελαφρύτερα διαστημόπλοια. Η εκτόξευση ενός αντικειμένου στο διάστημα είναι κάτι που απαιτεί μεγάλες ποσότητες καυσίμου, και ως εκ τούτου συνεπάγεται μεγάλα κόστη- ωστόσο ένα νέο είδος κινητήρα, που αποκαλείται «κινητήρας περιστροφικής πυροδότησης» (rotating detonation engine) «υπόσχεται» να καταστήσει τους πυραύλους όχι μόνο πιο οικονομικούς από πλευράς κατανάλωσης καυσίμου, αλλά και πιο ελαφρείς και λιγότερο πολύπλοκους ως προς την κατασκευή τους. Ωστόσο, προς το παρόν υπάρχει ένα πρόβλημα: Επί της παρούσης ο κινητήρας αυτός είναι πολύ απρόβλεπτος για να χρησιμοποιηθεί σε πυραύλους. Ερευνητές στο University of Washington ανέπτυξαν ένα μαθηματικό μοντέλο το οποίο περιγράφει πώς λειτουργούν αυτοί οι κινητήρες. Με αυτές τις πληροφορίες οι μηχανικοί μπορούν, για πρώτη φορά, να αναπτύξουν δοκιμές για τη βελτίωση αυτών των κινητήρων, προκειμένου να γίνουν πιο σταθεροί. Τα ευρήματα της σχετικής έρευνας δημοσιεύτηκαν στις αρχές του Ιανουαρίου στο Physical Review E. «Ο τομέας του κινητήρα περιστροφικής πυροδότησης είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο. Έχουμε τόνους δεδομένων για αυτούς τους κινητήρες, αλλά δεν κατανοούμε τι συμβαίνει» είπε ο Τζέιμς Κοχ, lead author της σχετικής έρευνας και διδακτορικός φοιτητής του UW στην αεροναυτική και την αστροναυτική. «Προσπάθησα να επεξεργαστώ εκ νέου τα αποτελέσματά μας εξετάζοντας σχηματισμούς μοτίβων αντί να κάνω μια μηχανολογική ερώτηση- όπως το πώς θα έχουμε τον κινητήρα με τις υψηλότερες επιδόσεις- και, ορίστε, αποδείχτηκε πως λειτουργεί». Ένας συμβατικός πυραυλοκινητήρας καίει προωθητικό καύσιμο και μετά το ωθεί έξω από το πίσω μέρος του για να δημιουργήσει ώθηση. «Ένας κινητήρας περιστροφικής πυροδότησης έχει διαφορετική προσέγγιση όσον αφορά στην ανάφλεξη προωθητικού» είπε ο Κοχ. «Αποτελείται από ομόκεντρους κυλίνδρους. Το προωθητικό ρέει στο κενό μεταξύ των κυλίνδρων και, μετά την πυροδότησης, η ταχεία απελευθέρωση θερμότητας σχηματίζει ένα ωστικό κύμα, έναν ισχυρό παλμό αερίου με σημαντικά υψηλότερη πίεση και θερμοκρασία, που κινείται ταχύτερα από την ταχύτητα του ήχου». «Αυτή η διαδικασία καύσης είναι κυριολεκτικά μια πυροδότηση- μια έκρηξη- μα πίσω από αυτή την αρχική φάση έναρξης βλέπουμε να δημιουργείται ένας αριθμός σταθερών παλμών ανάφλεξης που συνεχίζουν να καταναλώνουν διαθέσιμο προωθητικό. Αυτό παράγει υψηλή πίεση και θερμοκρασία, που στέλνει τα καυσαέρια έξω από το πίσω μέρος του κινητήρα σε υψηλές ταχύτητες, κάτι που μπορεί να παράγει ώθηση». Οι συμβατικοί κινητήρες χρησιμοποιούν πολύπλοκους μηχανισμούς για να κατευθύνονται και να ελέγχονται οι αντιδράσεις ανάφλεξης, έτσι ώστε να κάνουν αυτό για το οποίο (οι κινητήρες) έχουν κατασκευαστεί- να ωθούν το σκάφος. Ωστόσο, σε έναν κινητήρα περιστροφικής πυροδότησης το ωστικό κύμα κάνει τα πάντα χωρίς να χρειάζεται επιπλέον βοήθεια από μηχανικά τμήματα. «Τα σοκ από την ανάφλεξη συμπιέζουν τη ροή καθώς κινούνται στον θάλαμο σύντηξης. Το μειονέκτημα είναι πως αυτές οι πυροδοτήσεις είναι ανεξέλεγκτες. Όταν πυροδοτήσεις κάτι, απλά σκάει. Είναι τόσο βίαιο». Για να περιγράψουν πώς λειτουργούν αυτοί οι κινητήρες, οι ερευνητές ανέπτυξαν έναν πειραματικό κινητήρα περιστροφικής πυροδότησης όπου μπορούσαν να ελέγξουν διαφορετικές παραμέτρους, όπως το μέγεθος του κενού μεταξύ των κυλίνδρων. Μετά κατέγραψαν τις διαδικασίες ανάφλεξης με μια κάμερα υψηλών ταχυτήτων. Το κάθε πείραμα χρειάστηκε μόνο 0,5 δευτερόλεπτα, αλλά οι ερευνητές κατέγραψαν αυτά τα πειράματα στα 240.000 frames per second, για να μπορούν να δουν τι συνέβαινε σε αργή κίνηση. Από εκεί και πέρα, ανέπτυξαν ένα μαθηματικό μοντέλο που μιμείται αυτό που είδαν στα βίντεο. Το μοντέλο αυτό, σύμφωνα με τον Νέιθαν Κουτζ, καθηγητή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών του UW και co-author της έρευνας, είναι το μόνο μοντέλο που υπάρχει το οποίο μπορεί να περιγράψει τις πολύπλοκες δυναμικές και διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα στους εν λόγω κινητήρες. Σε αυτό το πλαίσιο, επέτρεψε στους ερευνητές να διαπιστώσουν για πρώτη φορά εάν ένας κινητήρας τέτοιου τύπο θα ήταν σταθερός ή ασταθής και να αξιολογήσουν τις επιδόσεις του. Ωστόσο, το μοντέλο δεν είναι ακόμα έτοιμο για χρήση από μηχανικούς. «Σκοπός μου εδώ ήταν απλά να αναπαράγω τη συμπεριφορά των παλμών που είδαμε- να διασφαλίσω πως η απόδοση του μοντέλου είναι παρόμοια με τα πειραματικά μας αποτελέσματα» είπε ο Κοχ. «Ταυτοποίησα τις κυρίαρχες διεργασίες φυσικής και το πώς αλληλεπιδρούν. Τώρα μπορώ να πάρω αυτά που έκανα εδώ και να τα ποσοτικοποιήσω. Από εκεί και πέρα, μπορούμε να μιλήσουμε για το πώς μπορούμε να φτιάξουμε έναν καλύτερο κινητήρα». https://www.naftemporiki.gr/story/1565659/neos-ma-akoma-aprobleptos-kinitiras-gia-fthinotera-kai-elafrutera-diastimoploia

Η ενέργεια του Ηλίου. Κάθε δευτερόλεπτο που περνάει, ο Ηλιος μετατρέπει 4,6 εκατομμύρια τόνους ύλης του σε ενέργεια. κάτι ανάλογο προσπαθούν να επιτύχουν οι επιστήμονες με τη σύντηξη του υδρογόνου – διαδικασία που θα παράγει εκατομμύρια φορές περισσότερη ενέργεια απ’ αυτήν που απελευθερώνει η καύση του άνθρακα ή του πετρελαίου. Είναι γεγονός ότι η αστρονομία έχει να επιδείξει μερικές από τις πιο αξιόλογες γυναίκες επιστήμονες, οι οποίες έχουν προσφέρει τεράστιες υπηρεσίες στην ανθρώπινη γνώση. Γι’ αυτό κανείς απ’ όσους ασχολούνται με αυτή την υπέροχη επιστήμη δεν μπορεί να παραβλέψει σήμερα τη συνεισφορά γυναικών όπως, μεταξύ πολλών άλλων, είναι η Henrietta Leavitt (1868-1921), η Jocelyn Bell (1943-), η Vera Rubin (1928-2016) και η Margaret Burbidge (1919-2020). Παρ’ όλα αυτά, ίσως η μεγαλύτερη αστρονόμος όλων των εποχών είναι η Αγγλοαμερικανίδα Σεσίλια Πέιν-Γκαπόσκιν (Cecilia Payne-Gaposchkin, 1900-1979), η οποία γεννήθηκε σαν σήμερα πριν από 120 χρόνια και έλαβε το διδακτορικό της σε ηλικία 25 ετών. Σε αυτό το διδακτορικό η Πέιν-Γκαπόσκιν απέδειξε ότι άστρα σαν τον Ηλιο μας αποτελούνται κατά 99% από υδρογόνο και ήλιο όταν την εποχή εκείνη η πιο διαδεδομένη εκδοχή σχετικά με τα συστατικά του Ηλίου ήταν 65% σίδηρος και 35% υδρογόνο. Πολύ αργότερα, φυσικά, αποδείχτηκε ότι όντως το πλησιέστερο σ’ εμάς άστρο αποτελείται κυρίως από υδρογόνο (74%) και ήλιο (24%) με το υπόλοιπο από μερικές δεκάδες ακόμη χημικά στοιχεία, έτσι για ποικιλία! Να επισημάνουμε επίσης εδώ ότι η Margaret Burbidge, που πέθανε στις αρχές του περασμένου μήνα, ήταν η πρώτη εκ των τεσσάρων συγγραφέων μιας περίφημης εργασίας του 1957, που περιέγραφε την αστρική πυρηνοσύνθεση, η οποία οδήγησε στην απόκτηση του βραβείου Νομπέλ Φυσικής (1983) από τον William A. Fowler (1911-1995), μία ακόμη απόδειξη για τις αρνητικές διακρίσεις που υφίστανται οι γυναίκες της επιστήμης (και όχι μόνο) λόγω του φύλου τους. Οι εκτιμήσεις της Πέιν-Γκαπόσκιν έχουν φυσικά αποδειχθεί, εδώ και δεκαετίες, πέρα για πέρα σωστές όχι μόνο για τον Ηλιο, αλλά και για τον γαλαξία μας και γενικότερα για ολάκερο το σύμπαν. Είναι η ίδια σχεδόν κατάσταση που επικρατούσε στα πρώτα λεπτά της ύπαρξης του σύμπαντος πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν το σύμπαν μετετράπη σ’ έναν τεράστιο θερμοπυρηνικό αντιδραστήρα. Μέσα στα πρώτα λεπτά της ύπαρξής του από το υδρογόνο που αποτελούσε τότε το σύμπαν σχηματίστηκαν οι πυρήνες ηλίου, ενώ σε άλλες παράλληλες αντιδράσεις σχηματίστηκαν επίσης και ελάχιστες ποσότητες των ελαφρότερων χημικών στοιχείων. Η πυρηνοσύνθεση αυτή άρχισε τρία λεπτά και 46 δευτερόλεπτα μετά τη Μεγάλη Εκρηξη, όταν η θερμοκρασία του σύμπαντος είχε πέσει στο ένα δισεκατομμύριο βαθμούς. Δέκα λεπτά μετά τη Μεγάλη Εκρηξη, η αναλογία της πυρηνικής ύλης που υπήρχε τότε ήταν 25% ήλιο και το υπόλοιπο 75% υδρογόνο. Τη στιγμή εκείνη η θερμοπυρηνική μηχανή του σύμπαντος σταμάτησε να λειτουργεί. Μαζί της σταμάτησε και οποιαδήποτε συνέχεια της πυρηνοσύνθεσης. Οποιαδήποτε περαιτέρω δημιουργία των χημικών στοιχείων της φύσης έπρεπε να περιμένει τη δημιουργία των άστρων (εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια αργότερα και μέχρι σήμερα) στη θερμοπυρηνική καρδιά των οποίων το υδρογόνο μετατρέπεται σε βαρύτερα στοιχεία μέχρι τον σίδηρο, καθώς επίσης και στις εκρήξεις των σουπερνόβα για τη δημιουργία πολύ βαρέων στοιχείων πάνω από τον σίδηρο. Κι έτσι η ανακάλυψη που έκανε πριν από 100 χρόνια η Πέιν-Γκαπόσκιν βοήθησε αργότερα τους άλλους ερευνητές στην επεξήγηση της δημιουργίας των χημικών στοιχείων στο εσωτερικό των άστρων και της ενέργειας που εκπέμπουν ο Ηλιος και τα άλλα άστρα. Η διαδικασία αυτή εξηγήθηκε για πρώτη φορά από τον Γερμανοαμερικανό φυσικό Hans A. Bethe (1906-2005) το 1939. Η ανακάλυψη αυτή χάρισε σε αυτόν το βραβείο Νομπέλ Φυσικής (1967) και στην ανθρωπότητα την εξήγηση μιας από τις βασικότερες διεργασίες που συμβαίνουν στο σύμπαν. Στη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, περίπου 655 εκατομμύρια τόνοι υδρογόνου στον πυρήνα του Ηλίου μετατρέπονται σε περίπου 650 εκατομμύρια τόνους ηλίου παράγοντας συγχρόνως τεράστιες ποσότητες ενέργειας. Κάθε δευτερόλεπτο δηλαδή που περνάει, ο Ηλιος μετατρέπει 4,6 εκατομμύρια τόνους ύλης του σε ενέργεια ακριβώς όπως είχε προβλέψει θεωρητικά και ο Αϊνστάιν με την περίφημη εξίσωσή του (Ε=mc2). Αυτό που μας λέει δηλαδή ο Αϊνστάιν είναι ότι η ποσότητα της ύλης που «χάνει» κάθε δευτερόλεπτο ο Ηλιος μετατρέπεται σε τεράστιες ποσότητες ενέργειας και η εξίσωση του Αϊνστάιν προσδιορίζει επακριβώς πόση ενέργεια απελευθερώνεται όταν «χάνεται» μια ποσότητα μάζας. Αυτή τη διαδικασία ελεγχόμενης δημιουργίας τεραστίων ποσοτήτων ενέργειας που συμβαίνει στο εσωτερικό των άστρων προσπαθούν εδώ και δεκαετίες να μιμηθούν οι πυρηνικοί ερευνητές σε εγκαταστάσεις όπως είναι το NIF στην Καλιφόρνια και το ITER στη Γαλλία, που προσπαθούν να δώσουν λύση στα ενεργειακά και περιβαλλοντικά προβλήματα της ανθρωπότητας. Εάν το τεράστιο αυτό εγχείρημα στεφθεί με επιτυχία, τότε η ανθρωπότητα θα έχει λύσει όλες τις μελλοντικές ενεργειακές ανάγκες της, αφού η σύντηξη του υδρογόνου (το οποίο η Γη διαθέτει σε τεράστιες ποσότητες στο νερό των ωκεανών) παράγει εκατομμύρια φορές περισσότερη ενέργεια απ’ αυτήν που απελευθερώνει η καύση του άνθρακα ή του πετρελαίου. https://www.kathimerini.gr/1077357/article/politismos/vivlio/h-energeia-toy-hlioy

Τι γνωρίζετε, άραγε για… Τους Ελλειπτικούς Γαλαξίες; Η κατανόηση του Σύμπαντος από τον άνθρωπο είναι μια διαδικασία που ακόμη βρίσκεται στην αρχή της, αφού μόλις πριν από 75 περίπου χρόνια ήταν που ανακαλύψαμε την ύπαρξη των χιλιάδων αστρικών πολιτειών σαν τον δικό μας Γαλαξία. Οι αστρικές αυτές πολιτείες έχουν όλες τους διαφορετικά σχήματα και μεγέθη. Μερικοί είναι μικροί και ακανόνιστοι, σαν τα γειτονικά μας Νέφη του Μαγγελάνου, ενώ άλλοι έχουν μια σπειροειδή μορφή σαν τον άλλο ορατό με γυμνό μάτι γαλαξία, που βρίσκεται στον αστερισμό της Ανδρομέδας. Άλλοι πάλι φαίνονται ακόμη πιο πυκνά «πακεταρισμένοι» και με σφαιροειδή ή ελλειπτική δομή. Η μελέτη των γαλαξιών: Η προσεκτική μελέτη των απόμακρων γαλαξιών απαιτεί μεγάλα τηλεσκόπια και άλλα όργανα που δεν υπήρχαν στη διάθεση των αστρονόμων μέχρι τη δεκαετία του 1950. Να φανταστείτε ότι πριν από 40 μόλις χρόνια οι αστρονόμοι που ασχολούνταν με την παρατήρηση και την μελέτη των αστρικών νησιών σ’ ολόκληρο τον κόσμο δεν υπερέβαιναν τους δέκα με είκοσι. Με την ανατολή όμως της διαστημικής εποχής το πεδίο αυτό της γνώσης γνώρισε μία άνευ προηγουμένου άνθηση, αφού είχαμε πλέον την δυνατότητα να μελετήσουμε τους γαλαξίες και με πολύ μεγαλύτερα επίγεια τηλεσκόπια αλλά και με τα όργανα που τοποθετήθηκαν σε τροχιά γύρω από τη Γη. Ταξινομήσεις γαλαξιών: Το πρώτο σύστημα ταξινόμησης των γαλαξιών έκανε στη δεκαετία του 1920 ο Έντουιν Χαμπλ (1889-1953). Το 1961 ο αμερικανός αστρονόμος Άλαν Σάντατζ (1926- ) βασιζόμενος στις σημειώσεις και τις μελέτες του Χαμπλ αναθεώρησε το αρχικό εκείνο σύστημα προσθέτοντας περισσότερες υποκατηγορίες. Υπάρχουν φυσικά και άλλων ειδών ταξινομήσεις ανάλογα με την συμπεριφορά των διαφόρων γαλαξιών: παράξενοι γαλαξίες, εκρηγνυόμενοι γαλαξίες, γαλαξίες «Σέυφερ», αντικείμενα «BL Σαύρας», και Κβάζαρ, είναι μερικές μόνο από τις ονομασίες που έχουν δοθεί κατά καιρούς στα παράξενα αυτά αστρικά νησιά. Η αποκρυπτογράφηση των μυστικών τους από τους αστρονόμους είναι μία συνεχής διαδικασία έρευνας και μελέτης του υπέροχου Σύμπαντος στο οποίο ζούμε. Είναι μια προσπάθεια να δώσουμε απάντηση στα ερωτηματικά που περιβάλουν την προέλευσή μας, θεατές κι εμείς του εξελισσόμενου θεατρικού έργου των ουρανών που ξετυλίγεται μπροστά μας. Αστρικές μπάλες: Σύμφωνα με το σύστημα των Χαμπλ-Σάντατζ οι ελλειπτικοί γαλαξίες φαίνονται σαν τεράστιες αστρικές μπάλες με διαφοροποιημένη φωτεινότητα καθώς προχωράμε προς τα άκρα. Έχουν μία σφαιρική-ελλειπτική μορφή και χρωματισμούς λίγο πιο κοκκινωπούς απ’ ότι είναι ο Ήλιος. Τα άστρα που τους αποτελούν έχουν διαφοροποιημένες και μεγαλύτερες ταχύτητες από την ταχύτητα περιστροφής του όλου γαλαξιακού συστήματος και γι’ αυτό τον λόγο οι ελλειπτικοί γαλαξίες δεν έχουν ούτε λεπτούς δίσκους αλλά ούτε και σπειροειδείς βραχίονες. Τα περισσότερα μάλιστα άστρα τους είναι πολύ μεγάλης ηλικίας γιατί η ποσότητα των αερίων και της σκόνης που διαθέτουν είναι ελάχιστη και δεν έχουν την δυνατότητα να υποστηρίξουν τις διαδικασίες που απαιτούνται στην αστρογένεση. Στην Καρδιά του Κένταυρου: Ο κοντινός μας γαλαξίας, γνωστός ως Κένταυρος Άλφα ή NGC 5128, βρίσκεται σε μικρή σχετικά απόσταση 10 περίπου εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη προς την κατεύθυνση του αστερισμού του Κενταύρου. Από τις μελέτες μας αποκαλύφτηκε ότι είναι ένας γαλαξίας - κανίβαλλος: ένας τεράστιος ελλειπτικός γαλαξίας ο οποίος έχει συλληφθεί την στιγμή που καταβροχθίζει ένα μικρότερο σπειροειδή γαλαξία που είχε την ατυχία να περάσει δίπλα του. Στο κέντρο του πρέπει να υπάρχει μια τεραστίων διαστάσεων μαύρη τρύπα που αποτελείται από υλικά ενός δισεκατομμυρίων άστρων σαν τον Ήλιο με αποτέλεσμα την εκπομπή δύο τεράστιων πιδάκων υλικών και ακτινοβολίας. Το σμήνος της Παρθένου: Όσο βυθιζόμαστε όμως όλο και πιο πολύ στο Διάστημα, το σκοτάδι παραμερίζεται από το αμυδρό φως τόσων γαλαξιών όσα είναι και τ' άστρα του Γαλαξία μας. Έχουμε φτάσει δηλαδή στην περιοχή που διαφεντεύεται από τον κόσμο των γαλαξιακών σμηνών, το πλησιέστερο από τα οποία είναι το Σμήνος της Παρθένου. Η Τοπική μας Ομάδα γαλαξιών αποτελεί ένα μικρό τμήμα στα εξωτερικά όρια του Σμήνους της Παρθένου, που ονομάζεται έτσι επειδή οι περισσότεροι από τις χιλιάδες διαφορετικών ειδών γαλαξίες που το αποτελούν φαίνονται προς την κατεύθυνση του αστερισμού της Παρθένου. Εκρηκτικός πυρήνας: Στην καρδιά του Υπερσμήνους της Παρθένου βρίσκεται ο πιο θεαματικός ίσως από όλους τους γαλαξίες: ο γιγάντιος ελλειπτικός γαλαξίας Παρθένος Αλφα ή Μ-87. Σε σύγκριση με τους συνηθισμένους γαλαξίες σαν τον δικό μας ο γαλαξίας αυτός είναι πέντε φορές μεγαλύτερος. Σ' αυτόν κατοικούν πάνω από ένα τρισεκατομμύριο άστρα, ενώ είναι στεφανωμένος με πάνω από 1.000 σφαιρωτά σμήνη. Ο γαλαξίας Μ 87 είναι μια από τις ισχυρότερες πηγές ραδιοακτινοβολιών, ακτίνων Χ και φωτεινής ενέργειας, ενώ ένας πίδακας πλάσματος, (απογυμνωμένων από ηλεκτρόνια ατόμων) προεξέχει σαν ένα κοκαλιάρικο δάχτυλο από τον πυρήνα του. Ο πίδακας αυτός εκτοξεύτηκε πριν από 15.000 χρόνια, με μία ταχύτητα που πλησίαζε την ταχύτητα του φωτός. Με τα μέτρα και τα σταθμά του γαλαξιακού χρόνου ο πίδακας αυτός πρέπει να εμφανίστηκε τόσο απότομα και ξαφνικά όσο και μια αστραπή. Μαύρη Τρύπα στην Παρθένο: Με τα διάφορα όργανά του το Διαστημικό Τηλεσκόπιο «Χάμπλ» σκόπευσε την καρδιά του Μ-87 (NGC 4486) και ανακάλυψε ότι το τεράστιο αυτό σύστημα πρέπει να κινείται γύρω από ένα υπέρπυκνο αντικείμενο που βρίσκεται στο κέντρο του. Οι μεγάλες αυτές ταχύτητες προσδιορίζουν την ύπαρξη ενός αντικειμένου με την τεράστια μάζα των δύο δισεκατομμυρίων άστρων συμπιεσμένη σε μια μικροσκοπική σχετικά περιοχή. Η βαρύτητα του πυρήνα είναι τόσο έντονη ώστε η μόνη εξήγηση που μπορεί να δοθεί στα παρατηρούμενα φαινόμενα είναι η ύπαρξη μιας Μαύρης Τρύπας. Οι γαλαξίες του Σύμπαντος: Συνολικά υπάρχουν πάνω από εκατό δισεκατομμύρια γαλαξίες στο ορατό Σύμπαν, πολύ περισσότεροι δηλαδή γαλαξίες απ' όλους τους ανθρώπους που έχουν ζήσει μέχρι τώρα πάνω στη Γη μας. Παρ’ όλα αυτά, παρ’ όλη την τεράστια αυτή γαλαξιακή κλίμακα, υπάρχουν ενδείξεις ενός ορισμένου σχεδίου και μιας δεδομένης δομής, αφού τα υπερσμήνη των γαλαξιών φαίνονται να είναι κατανεμημένα σε κυψελίδες, παρόμοιες με αυτές των σπόγγων και των κοραλλιών, ενώ οι διάμετροί τους υπολογίζονται ότι είναι το 1% της διαμέτρου ολάκερου του Σύμπαντος. https://www.scoop.it/topic/physicists-and-physics/p/4118351324/2020/05/09/-

Δασκαλάκης: Με όπλο το κινητό μας στη μάχη κατά του κορωνοϊού. Έρχονται νέες εφαρμογές στα κινητά μας τηλέφωνα τα οποία θα «καταγράφουν» κρυπτογραφικά τις συναντήσεις μας και στην συνέχεια θα μας «ενημερώνουν» αν κάποιος που είχαμε επαφή έχει συμπτώματα κοροναϊού, αποκαλύπτει ο Έλληνας καθηγητής του ΜΙΤ, Κωνσταντίνος Δασκαλάκης. Σύμφωνα με τον Δρ. Δασκαλάκη, στη μάχη που δίνεται από το μέτωπο της τεχνολογίας για την καταπολέμηση της εξάπλωσης της πανδημίας του κοροναϊού, θα χρησιμοποιηθούν και τα όπλα που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες και ειδικά οι εφαρμογές στα κινητά μας τηλέφωνα, που θα «καταγράφουν» κρυπτογραφικά τις συναντήσεις μας και στην συνέχεια θα μας «ενημερώνουν» αν κάποιος που είχαμε επαφή έχει συμπτώματα κοροναϊού. Ο Έλληνας καθηγητής του ΜΙΤ υπογράμμισε ότι υφίστανται και ζητήματα βοηθητικής και παράλληλα έκρουσε το κώδωνα του κινδύνου και για τη διάδοση ψευδών ειδήσεων, μια επιδημία των fake news, η οποία, σύμφωνα με τον ίδιον, θα επηρεάσει εκατομμύρια ανθρώπων. Πώς θα λειτουργεί η εφαρμογή με τους οποίους ήρθαμε σε στενή επαφή τον τελευταίο μήνα και εάν εκείνος αργότερα βρεθεί θετικός στον ιό θα ενημερώνονται όλες οι επαφές«Συζητείται έντονα το θέμα εφαρμογών σε κινητά τηλέφωνα που θα κρατούν μια βάση δεδομένων σχετικά με ανθρώπους του. Εγώ δεν θα είμαι εγώ, θα είμαι ένα κρυπτογραφικό κλειδί που θα αντιπροσωπεύει εμένα και θα το ξέρω μόνο εγώ. »Επίσης οι άνθρωποι τους οποίους συνάντησα θα είναι αλλά κρυπτογραφικά κλειδιά όποτε στα μάτια κάποιου που προσπαθεί να παρακολουθήσει όλη αυτή τη διαδικασία, θα βλέπει ότι διάφορα κρυπτογραφικά κλειδιά βρέθηκαν κοντά σε αλλά κρυπτογραφικά κλειδιά χωρίς να μπορεί να προσωποποιήσει το σε ποιον αυτά αναφέρονται. Ωστόσο πίσω από αυτό θα υπάρχει μια βάση. Την οποία βάση, αν δεν είναι καλά σχεδιασμένη, μπορεί ας πούμε η CIA ή οποιοσδήποτε άλλος να μπορεί να την χρησιμοποιήσει», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης. https://www.tanea.gr/2020/05/01/science-technology/daskalakis-me-oplo-to-kinito-mas-sti-maxi-kata-tou-koronoiou/

Το μεγάλο άλμα των start-up και οι σπουδαίες πρωτοβουλίες που έρχονται. Όλα ξεκίνησαν από μια παρέα που βρέθηκε να συζητά για τα επιτυχημένα παραδείγματα των ιδρυτών της Google και του Facebook στο καφέ ενός ιστορικού βιβλιοπωλείου στο Κέντρο της Αθήνας λίγο πριν κλείσει η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Οι ανοιχτές συναντήσεις για καφέ και δικτύωση λειτούργησαν εν τέλει ως ένα εργαστήρι για την νέα επιχειρηματικότητα των start-up που σήμερα κάνει αισθητή την παρουσία της στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρα μας. Αρκετές φορές και οι ημερομηνίες έχουν την αξία τους… Στις 15 Μαρτίου 2008 ένας 26χρονος διπλωματούχος μηχανολόγος μηχανικός του ΕΜΠ συμμετέχει σε ένα από τα πάνελ των παράλληλα εκδηλώσεων που διοργανώνονται στο πλαίσιο του 8ου Συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ. Η συγκεκριμένη εκδήλωση έχει ως τίτλο: «Νέα Επιχειρηματικότητα στην πόλη και στην ύπαιθρο». Το όνομα του, Γιώργος Τζιραλής. Ο νεαρός μηχανικός εκπροσωπεί έναν, εν πολλοίς, άγνωστο οργανισμό για το ακροατήριο των συνέδρων: «Ιδρυτής OpenCoffee Ελλάδας», αναγράφεται στη πρόσκληση. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έκαναν λόγο για «ιδιοκτήτη καφέ στο κέντρο της Αθήνας» και άλλοι για «ένα φίλο του Προέδρου» από «εκείνες τις ΜΚΟ»… Προφανώς και δεν ίσχυε τίποτα από τα δύο. Υπενθυμίζεται για την ιστορία και μόνο ότι το 2008 πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ήταν ο Γιώργος Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος ένα χρόνο αργότερα εξασφαλίζοντας την λαϊκή ψήφο πήρε τον δρόμο για το Μέγαρο Μαξίμου. Την ίδια κιόλας μέρα ο Τζιραλής στο blog του OpenCoffee δημοσιεύει το αρχικό κείμενο της παρέμβασης του στην εκδήλωση. Σε αυτό το κείμενο διαβάζω: «Βρίσκομαι σήμερα εδώ για να συνεισφέρω μία διαφορετική, πιο αισιόδοξη αλλά θέλω να πιστεύω ταυτόχρονα ρεαλιστική οπτική περί νέας επιχειρηματικότητας». Στη συνέχεια, δίνοντας τα παραδείγματα της επιτυχίας των ιδρυτών της Google και του Facebook ο Τζιραλής διατυπώνει με θάρρος τις απόψεις του: «Έχουμε την τύχη να βιώνουμε καιρούς μοναδικούς, συναρπαστικούς, όπου κανείς μπορεί για παράδειγμα να απευθύνει τα προϊόντα και τις υπηρεσίες του σε οποιαδήποτε γωνιά του πλανήτη. Βρισκόμαστε όλοι μας πιο κοντά από ποτέ, συγκάτοικοι στο παγκόσμιο χωριό, με απόσταση ίση μόλις με το e-mail μας. Η τεχνολογία αφομοιώνεται, με ρυθμούς ραγδαίους, και αλλάζει τη ζωή μας, οι επαναστάσεις είναι καθημερινές, συμβαίνουν παντού γύρω μας. Πολύ ωραία, θα πει κανείς. Εξαιρετικά. Και εμείς; Μας ενδιαφέρουν, μας αγγίζουν όλα αυτά; Ποια η θέση μας, η συμμετοχή μας, η φιλοδοξία μας; Το σκηνικό μεταμορφώνεται, έχουμε ρόλο σε αυτή την αλλαγή, πέραν αυτού του -παθητικού- θεατή των εξελίξεων; Ας μην κρυβόμαστε, η απάντηση μοιάζει να είναι απογοητευτική. Σε αυτό το παγκόσμιο πανηγύρι, ο Έλληνας νέος έχει απομείνει να σχοινοβατεί μεταξύ ΑΣΕΠ και 700 ευρώ, μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας». Εννέα μήνες νωρίτερα – στις 17 Ιουλίου 2007- ο Τζιραλής βροντοφωνάζει: «Οι ελληνικές start-up είναι εδώ», δημοσιεύοντας στο blog που φέρει την επωνυμία OpenCoffee ένα κείμενο – «ιδρυτική διακήρυξη του Open Coffee Club Greece, του κινήματος για τις Ελληνικές start-up». Σε αυτό το μίνι μανιφέστο διαβάζω μεταξύ άλλων: «Εξ’ ορισμού και εκ φύσεως, το κίνημα φέρει πρωτίστως τον χαρακτηρισμό του ανοικτού και συμμετοχικού. Κατ’ επέκταση, φιλοδοξούμε να αποτελέσει αρωγό, όπως και πυροδότη, του συνόλου των δράσεων με αντικείμενο: – τη δικτύωση προσώπων με κοινά ενδιαφέροντα για τη διαμόρφωση συνεργειών – την καλλιέργεια της κουλτούρας της καινοτομίας και του επιχειρείν – τη διάδοση των νέων τεχνολογιών, με έμφαση στο διαδίκτυο». Διαβάζοντας το μανιφέστο μαθαίνουμε και ορισμένες ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες: «Το κίνημα έλαβε σάρκα στις δύο ανοικτές συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν ύστερα από πρωτοβουλία της Ελληνικής Ομοσπονδίας Νεανικών Επιχειρήσεων Jade Hellas στις 7 Ιουνίου και 10 Ιουλίου. Από σήμερα, το blog OpenCoffee.gr πρόκειται να αποτελέσει τη διαδικτυακή φωνή του κινήματος, φιλοξενώντας επίσης το σύνολο των εξελίξεων στο χώρο των start-up και του ελληνικού διαδικτύου γενικότερα». Ο ίδιος ο Τζιραλής μιλώντας στη παράλληλη εκδήλωση στο πλαίσιο του 8ου συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ αποκάλυψε ότι για να στηθεί και να λειτουργήσει η ιδέα της διοργάνωσης του Open Coffee στην Ελλάδα – «μια απλή ιδέα, που είχα την τύχη να διαβάσω σε κάποια ανάρτηση ενός μεγάλου αμερικανικού blog» χρειάστηκαν «όλα κι όλα ένα τηλέφωνο και 3 e-mails». Πιο συγκεκριμένα, «ένα τηλέφωνο στο βιβλιοπωλείο του Ελευθερουδάκη, “μπορείτε να μας παραχωρήσετε το χώρο του καφέ σας για μία ανοικτή συνάντηση επιχειρηματικότητας, το πρώτο Open Coffee meeting στην Ελλάδα;”, “Ναι, φυσικά!”. Τα 3 πρόχειρα e-mails απευθύνθηκαν σε κάποια από τα πλέον γνωστά ελληνικά blogs. “Διοργανώνουμε αυτή τη συνάντηση, θα ήμασταν ευτυχείς αν την προβάλλετε”. Τελικά η ιδέα από την πρωτοβουλία απέχουν απόσταση ελάχιστη, όση ο καναπές από το γραφείο, το τηλεκοντρόλ από το πληκτρολόγιο, η απάθεια και η παθητικότητα από την προδιάθεση για δημιουργία. Και είμασταν όλοι ευτυχείς, εκείνο το απόγευμα του Ιουνίου. Όλοι κι όλοι 20 άτομα, με αρχική αμηχανία, η οποία ωστόσο έφυγε γρήγορα, καθώς τα συμβατά, περί start-up, ενδιαφέροντα προκάλεσαν προσωπικές γνωριμίες, ανταλλαγές ιδεών και εμπειριών, επαφών και business cards. Το πείραμα είχε ενδιαφέρον και αποφασίσαμε να το επαναλάβουμε». Ηρθε η έκρηξη Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και η πρωτοβουλία του Τζιραλή λειτούργησε ως το τσακμάκι για την έκρηξη που διαμόρφωσε μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια μια δυναμική σε ιδέες και ανθρώπινο δυναμικό σκηνή των start-up. Αν ανατρέξει κανείς στις αρχειακές πηγές στο διαδίκτυο θα διαπιστώσει ότι μεταξύ των πρώτων σχολίων που φιλοξενούνται στο blog του opencoffee μετά την παρέμβαση του Τζιραλή στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ είναι του Νίκου Δρανδάκη, του ιδρυτή του Taxibeat, της πρωτοποριακής εφαρμογής ταξί στα κινητά που αποτελεί ένα από τα success stories στην ελληνική αγορά ( η εταιρεία εξαγοράστηκε από το MyTaxi, θυγατρικής της αυτοκινητοβιομηχανίας Daimler AG). Διαβάζω το σχόλιο του Δρανδάκη: «Είδα την ομιλία από κοντά, την κατέγραψα και σε video (αν και κόπηκε το stream δυστυχώς λίγο πριν το τέλος), και νομίζω ότι εκτός από το κείμενο, ήταν άψογο και το delivery (παρά τους φόβους του Γιώργου)». Και ο Mr Beat καταλήγει με την ιαχή: «go go gtzi!». Σχόλιο κάνει και ο Αντώνης Μαρκόπουλος, που αναλαμβάνει το 2010 ειδικός γραμματέας Ψηφιακού Σχεδιασμού στο τότε υπερυπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (κυβέρνηση Γ.Α. Παπανδρέου, υπουργός Μιχ. Χρυσοχοΐδης): «Συγχαρητήρια για την πολύ καλή ομιλία σου. Χάρηκα που συμμετείχαμε σε μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση. Ελπίζω το ΠΑΣΟΚ να τοποθετήσει πλέον ψηλά στην πολιτική του agenda και το θέμα της νεανικής επιχειρηματικότητας αν θέλουμε να μιλάμε για προοδευτική ανάπτυξη και επένδυση στη γνώση». Ο Μαρκόπουλος έβαλε τη σφραγίδα του στη δημιουργία των πρώτων ventures capital με κεφάλαια προερχόμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση που στήριξαν την ανάπτυξη του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας – τα ICT Jeremie VC Funds. Ένα από αυτά – το Openfund ΙΙ, στην ιδρυτική ομάδα του οποίου συμμετείχε ο Τζιραλής – έχει να παρουσιάσει την επιτυχημένη επένδυση στην εταιρεία Workable . Νωρίτερα, ο ιδρυτής του OpenCoffee στην Ελλάδα είχε συμμετάσχει και στην ιδρυτική ομάδα του πρώτου Openfund που πιστώνεται την επιτυχημένη επένδυση του Taxibeat. Το 2020 λίγο πριν την εισβολή του φονικού covid-19 το αειθαλές OpenCoffee διοργάνωνε τις συναντήσεις του στο μεγάλο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη επί της Πειραιώς, ενώ ο Γιώργος Τζιραλής – που δεν έχει κουραστεί εδώ και πάνω από 10 χρόνια να διαλαλεί: ««Οι ελληνικές start-up είναι εδώ»- συμμετέχει πλέον ως μέλος της ιδρυτικής ομάδας του Marathon VC, ενός από τα funds της οικογένειας του Equifund που δημιουργήθηκε με εθνικούς πόρους αλλά και κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων(EIF). Μέχρι τώρα πάνω από 70 εταιρείες με κεφάλαια άνω των 60 εκατομμυρίων ευρώ έχουν βρει χρηματοδότηση από τα funds, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (τέλος 2019) που φιλοξενούνται σε report του οργανισμού Found.ation. Πολλά success stories Την ίδια ώρα τα success stories συνεχίζονται με το πιο πρόσφατο εκείνο της εξαγοράς της Think Silicon από την Πάτρα από την εισηγμένη στο Nasdaq Applied Material με την έδρα της στη Σάντα Κλάρα της Καλιφόρνιας που αποτελεί μια ηγέτιδα δύναμη στο κλάδο της. Η ελληνική εταιρεία – μέλος του ολοκληρωμένου προγράμματος της Εθνικής Τράπεζας NBG Business Seeds και μια από τις επενδύσεις που είχε κάνει το Metavallon VC από την οικογένεια των funds του Equifund- εξειδικεύεται στην σχεδίαση υψηλής απόδοσης Μονάδων Επεξεργασίας Γραφικών (Graphics Processors Units ή GPUs) για την αναδυόμενη αγορά του Internet of Things (IoT), των φορετών συσκευών (wearables) και Inference Accelerators Τεχνητής Νοημοσύνης για εφαρμογές Υπολογιστικής Όρασης στη συσκευή (Machine Learning Vision Applications for IoT/Edge end nodes). Μέσα σε αυτές τις συνθήκες η Κυβέρνηση Μητσοτάκη ετοιμάζεται να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα πολύμορφης και πολυεπίπεδης ενίσχυσης του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας. Οργανικό μέρος αυτού του προγράμματος με την επωνυμία Elevate Greece θα είναι και η δημιουργία ενός Εθνικού Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων, ενός δυναμικού εργαλείου για τις start-up που μπορούν και θέλουν να «μεγαλώσουν» ξεφεύγοντας από τα όρια της ελληνικής επικράτειας. Η επιλογή αυτή – που θα υποστηρίζεται και από μια δέσμη ισχυρών κινήτρων σε αρκετούς κρίσιμους τομείς όπως η χρηματοδότηση, η φορολογία, τα εργασιακά και ασφαλιστικά των εργαζομένων κ.α – θα συνδυάζεται με την μεγάλη παρέμβαση της δημιουργίας (μέσω ΣΔΙΤ) της Πολιτείας Καινοτομίας στο χώρο της παλαιάς βιομηχανίας ΧΡΩΠΕΙ, δίπλα στο Στάδιο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Οι πρωτοβουλίες της ελληνικής κυβέρνησης -κεντρικό πρόσωπο των οποίων είναι ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Χρίστος Δήμας- φέρνουν στο μυαλό ανάλογες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες – μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει η γαλλική La French Tech- που δίνουν μια κεντρική κατεύθυνση για το που μπορεί να οδηγηθεί τα επόμενα χρόνια η «βαριά βιομηχανία» της Γνώσης. Κάποτε, πριν από 10 και πλέον χρόνια ο σημερινός πρωθυπουργός, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν από τους ελάχιστους πολιτικούς (μαζί με την Άννα Διαμαντοπούλου) που προσέτρεχαν στις συναντήσεις του OpenCoffee για να στηρίξουν ένα νέο δυναμικό κύμα επιχειρηματικότητας. Το στοίχημα που έβαλαν τότε οι λίγοι και τολμηροί φαίνεται πως κερδίζεται μέρα με τη μέρα, μήνα με το μήνα, χρόνο με το χρόνο. Όλα δείχνουν πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι έτοιμος να αποδεχθεί μια νέα, μεγάλη πρόκληση: Να συμβάλει με όλες τις δυνάμεις του στη διαμόρφωση της επόμενης ημέρας για το ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας που μπορεί και πρέπει να λειτουργεί ως αναπτυξιακό & επενδυτικό παράδειγμα, ένα φωτεινό σημείο αναφοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση. https://www.tanea.gr/2020/05/08/science-technology/to-megalo-alma-ton-start-up-kai-oi-spoudaies-protovoulies-pou-erxontai/

Ποιοι είναι οι δύο αστροναύτες που θα ταξιδέψουν στην ιστορική αποστολή SpaceX Οι αστροναύτες της NASA, Ρόμπερτ Μπένκεν και Ντάγκλας Χάρλεϊ, θα γράψουν ιστορία φέτος το Μάιο. Αποτελούν το πλήρωμα της αποστολής Space X, που έχει προγραμματιστεί να ταξιδέψει από τις ΗΠΑ με προορισμό το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό στις 27 του μήνα. Οι Μπένκεν και Χάρλεϊ ξεκίνησαν τις καριέρες τους ως δοκιμαστές πιλότοι πολεμικών αεροσκαφών και έχουν χιλιάδες ώρες πτήσης στα κόκπιτ υπερηχητικών τζετς. Η επιλογή τους για τη συγκεκριμένη αποστολή έγινε από τη NASA το 2018. Μιλώντας στο αμερικανικό δίκτυο CNN, ο Χάρλεϊ τόνισε: "Αντιμετωπίζουμε την πρόκληση σαν οποιαδήποτε άλλη. Το πιθανότερο είναι ότι θα συζητήσουμε και θα σκεφτούμε περισσότερα πράγματα αφού επιστρέψουμε". Στο ερώτημα τι θα απαντούσε σε κάποιον που θα του έλεγε ότι από δοκιμαστής αεροσκαφών θα κατέληγε μέλος αυτής της ιστορικής αποστολής, ο Μπένκεν απάντησε: "Εκτιμώ ότι το πιθανότερο θα του έλεγα ότι είναι τρελός". Η αποστολή προετοιμάζεται εδώ και αρκετά χρόνια. Θα είναι η πρώτη φορά που αστροναύτες θα ταξιδέψουν στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό από αμερικανικό έδαφος μετά τον τερματισμό του προγράμματος του Διαστημικού Λεωφορείου το 2011. Παράλληλα, θα είναι η πρώτη φορά από το μακρινό 1981 που αστροναύτες της NASA θα ταξιδέψουν με ένα καινούργιο μοντέλο διαστημικού οχήματος. Το όχημα του Space X, η κάψουλα Crew Dragon, είναι ένα εντελώς διαφορετικό όχημα από τον προκάτοχό του, το Διαστημικό Λεωφορείο. Συγκεκριμένα, το δεύτερο στηριζόταν σε γιγάντιους πυραύλους ώθησης, τοποθετημένους περιμετρικά του, ώστε να μεταφέρει τους αστροναύτες από τη Γη στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. https://www.scoop.it/topic/physicists-and-physics/p/4118275354/2020/05/07/spacex

«Συμφωνίες Άρτεμις»: Σχέδια των ΗΠΑ για διεθνή συμφωνία περί εξορύξεων στη Σελήνη. Η κυβέρνηση Τραμπ ετοιμάζει ένα νομικό πλαίσιο/ προσχέδιο για εξορύξεις στη Σελήνη στο πλαίσιο μίας διεθνούς συμφωνίας με την υποστήριξη των ΗΠΑ ονόματι «Συμφωνίες Άρτεμις» (Artemis Accords), ανέφεραν στο Reuters άτομα ενήμερα για το συγκεκριμένο θέμα. Η συμφωνία αυτή θα αποτελούσε την πιο πρόσφατη προσπάθεια των ΗΠΑ να προσελκύσουν συμμάχους στο σχέδιο της NASA για αποστολή αστροναυτών και διαστημικών σταθμών στη Σελήνη εντός της επόμενης δεκαετίας (πρόγραμμα Άρτεμις), και έρχεται καθώς η NASA βλέπει τον ρόλο της να αυξάνεται όλο και περισσότερο όσον αφορά στην άσκηση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Σύμφωνα με το Reuters, το προσχέδιο του συμφώνου αυτού δεν έχει σταλεί ακόμα επίσημα σε συμμάχους των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση Τραμπ και άλλες χώρες με παρουσία στο διάστημα βλέπουν τη Σελήνη ως στοιχείο στρατηγικής σημασίας στο εξώτερο διάστημα. Η Σελήνη επίσης έχει αξία για μακροπρόθεσμες επιστημονικές έρευνες που θα άνοιγαν τον δρόμο για μελλοντικές αποστολές στη Σελήνη- δραστηριότητες που εμπίπτουν στο πλαίσιο μιας διεθνούς νομοθεσίας για το διάστημα την οποία πολλοί θεωρούν πλέον παρωχημένη. Οι «Συμφωνίες Άρτεμις» (που, όπως προαναφέρθηκε, παίρνουν το όνομά τους από το νέο σεληνιακό πρόγραμμα της NASA) προτείνουν τη δημιουργία «ζωνών ασφαλείας» γύρω από μελλοντικές σεληνιακές βάσεις για να αποφεύγονται βλάβες ή παρεμβάσεις/ παρεμβολές από άλλες χώρες ή εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε μικρή απόσταση. Επίσης, σύμφωνα με τις πηγές του Reuters, το συγκεκριμένο σύμφωνο έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός πλαισίου διεθνούς δικαίου για να μπορούν οι πόροι που εξορύσσονται από τις εταιρείες να περιέρχονται στην κατοχή/ ιδιοκτησία τους. Τις προσεχείς εβδομάδες Αμερικανοί αξιωματούχοι σχεδιάζουν να διαπραγματευτούν επίσημα τις συμφωνίες αυτές με χώρες με τις οποίες υπάρχει συνεργασία στο διάστημα, όπως ο Καναδάς, η Ιαπωνία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, σύμφωνα με τις πηγές αυτές, σε αρχικό στάδιο δεν θα υπάρξει συνεργασία με τη Ρωσία (με την οποία η NASA συνεργάζεται στενά στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό), καθώς το Πεντάγωνο εκλαμβάνει όλο και περισσότερο τη στάση της Μόσχας ως εχθρική, λόγω «απειλητικών» ελιγμών ρωσικών δορυφόρων κοντά σε αμερικανικούς δορυφόρους που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη. Οι ΗΠΑ συμμετέχουν στη Συνθήκη για το Εξωατμοσφαιρικό Διάστημα του 1967, και εκλαμβάνουν τις «ζώνες ασφαλείας» ως εφαρμογή ενός εκ των πλέον διαφιλονικούμενων άρθρων της, που δηλώνει πως τα ουράνια σώματα και η Σελήνη δεν υπάγονται σε «εθνική οικειοποίηση μέσω κήρυξης κυριαρχίας, μέσω χρήσης ή κατοχής, ή με άλλα μέσα». Μία από τις πηγές, που μίλησε ανώνυμα, τόνισε πως δεν πρόκειται για κάποια εδαφική αξίωση/ διεκδίκηση, μα πως οι ζώνες ασφαλείας (το μέγεθος των οποίων θα εξαρτάται από την εκάστοτε επιχείρηση) θα επιτρέπουν τον συντονισμό μεταξύ αυτών που δραστηριοποιούνται στο διάστημα χωρίς να διεκδικούνται/ προσαρτούνται εδάφη. «Η ιδέα είναι πως, εάν πηγαίνεις κοντά στις επιχειρήσεις κάποιου, και έχουν ανακηρύξει ζώνες ασφαλείας γύρω τους, τότε θα πρέπει να έρχεσαι σε επαφή μαζί τους εκ των προτέρων, να το λαμβάνεις υπόψιν και να βρίσκεις πώς θα το κάνεις αυτό με ασφάλεια για όλους». Σύμφωνα με αξιωματούχο που μίλησε στο Reuters, οι Συνθήκες Άρτεμις εντάσσονται στο πλαίσιο μιας στρατηγικής της κυβέρνησης Τραμπ με σκοπό να παρακαμφθούν οι διαδικασίες στα Ηνωμένα Έθνη και να υπάρξει συμφωνία με χώρες που έχουν παρόμοιες αντιλήψεις, εν μέρει επειδή οι διαδικασίες αυτές θα διαρκούσαν πολύ και η συνεργασία με χώρες που δεν δραστηριοποιούνται στο διάστημα θα ήταν αντιπαραγωγική. https://www.naftemporiki.gr/story/1596526/sumfonies-artemis-sxedia-ton-ipa-gia-diethni-sumfonia-peri-eksorukseon-sti-selini

Αρχαίος ποταμός κυλούσε στον Άρη επί 100.000 χρόνια. Ήταν γνωστό από εικόνες της επιφάνειας του Άρη ότι στον γειτονικό πλανήτη κάποτε υπήρχαν άφθονα τρεχούμενα νερά, αλλά τώρα Ευρωπαίοι επιστήμονες ανακοίνωσαν πως βρήκαν πιο χειροπιαστές ενδείξεις για ένα μεγάλο ποταμό που κυλούσε επί τουλάχιστον 100.000 χρόνια πριν 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον γεωλόγο Φραντσέσκο Σαλέζε της Σχολής Γεωεπιστημών του ολλανδικού Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», ανέλυσαν δορυφορικές εικόνες από την κάμερα υψηλής ανάλυσης (25 εκατοστά ανά πίξελ) του σκάφους Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), το οποίο βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον «κόκκινο» πλανήτη. Οι εικόνες επέτρεψαν στους επιστήμονες να «διαβάσουν» τα υποκείμενα πετρώματα και να κάνουν τρισδιάστατες αναπαραστάσεις τους, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι μια βαθιά χαράδρα στη βορειοανατολική άκρη της μεγάλης λεκάνης Hellas (Ελλάς) σχηματίστηκε βαθμιαία από τη ροή ενός αρχαίου ποταμού. Καθώς ο ποταμός κυλούσε, εναπόθετε ιζήματα σε διαδοχικά στρώματα. Το φαράγγι που δημιουργήθηκε, έχει ύψος περίπου 200 μέτρων και πλάτος ενάμισι χιλιομέτρου, ενώ τα πετρώματά του εκτιμάται ότι έχουν ηλικία 3,7 δισεκατομμυρίων ετών, σύμφωνα με το «New Scientist» και την «Independent». Το νερό εκτιμάται ότι κυλούσε καθ’ όλο το έτος, συνεπώς ο Άρης πρέπει να είχε ένα υδρολογικό κύκλο όπως η Γη, τροφοδοτούμενο από συνεχείς βροχές. Η λεκάνη Ελλάς στο νότιο ημισφαίριο του Άρη πιστεύεται ότι κάποτε φιλοξενούσε μια μεγάλη λίμνη και ένα δίκτυο από ποτάμια, δέλτα ποταμών και μικρότερα κανάλια. Το ρομποτικό ρόβερ Perseverance της NASA που θα εκτοξευθεί φέτος το καλοκαίρι για τον Άρη, θα μελετήσει παρόμοιες εναποθέσεις αρχαίων ιζημάτων σε άλλες περιοχές του πλανήτη. https://physicsgg.me/2020/05/06/%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%b1%ce%af%ce%bf%cf%82-%cf%80%ce%bf%cf%84%ce%b1%ce%bc%cf%8c%cf%82-%ce%ba%cf%85%ce%bb%ce%bf%cf%8d%cf%83%ce%b5-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%ac%cf%81%ce%b7-%ce%b5%cf%80%ce%af-100-000/

Στέφανος Τραχανάς: «Έρχονται μέρες αβεβαιότητας αλλά και μεγάλης επιστήμης» Ο Στέφανος Τραχανάς θεωρείται ο κορυφαίος Έλληνας κβαντικός φυσικός. Διδάσκει, μεταξύ άλλων, κβαντική φυσική και διαφορικές εξισώσεις στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης από το 1983 έως σήμερα. Είναι συγγραφέας εννέα πανεπιστημιακών συγγραμμάτων που σχετίζονται με τα παραπάνω πεδία καθώς και ενός βιβλίου για το ευρύτερο κοινό με τίτλο «Το φάντασμα της όπερας: Η επιστήμη στον πολιτισμό μας». Το 2003 ανακηρύχτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Κρήτης, ενώ το 2012 του απονεμήθηκε το Εθνικό Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας. Επίσης, για το σύνολο της προσφοράς του τιμήθηκε το 2015 με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ως ιδρυτικό μέλος και διευθυντής των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης μέχρι το 2013 είχε τη βασική ευθύνη για τη δημιουργία του πρώτου πανεπιστημιακού εκδοτικού οίκου της χώρας. Τα τελευταία χρόνια το όνειρό του είναι η διαδικτυακή εκπαίδευση και το νέο είδος εκπαιδευτικού υλικού που θα χρειαστεί για να τη στηρίξει. Πιστεύει ότι η χώρα δεν μπορεί να μείνει έξω από τις επαναστατικές αλλαγές που συντελούνται αλλού σε αυτό το θέμα και γι’ αυτόν το σκοπό πήρε την πρωτοβουλία για την ίδρυση του Mathesis, το οποίο έχει αποκλειστικό σκοπό τη δημιουργία και δωρεάν προσφορά στους φοιτητές, στους επαγγελματίες επιστήμονες και στο ευρύτερο κοινό διαδικτυακών μαθημάτων στο επίπεδο των καλύτερων διεθνών προτύπων. Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο κ. Τραχανάς μιλά για τη φυσική, τα διαδικτυακά μαθήματά του, τα οποία αποτελούν μια καλή εισαγωγή στην κατανόηση των βασικών ιδεών της κατεξοχήν θεωρίας που κυβερνά τον κόσμο μας, την εποχή μας, τον εγκλεισμό, τα προβλήματα της παιδείας αλλά και τι θεωρεί σημαντικό στη ζωή. — Πώς θα χαρακτηρίζατε την εποχή μας και γιατί; Ως την εποχή της αβεβαιότητας. Όλες οι παραδοχές πάνω στις οποίες βασίστηκε ο μεταπολεμικός κόσμος και οι ατομικές μας ζωές αποδείχτηκαν εύθραυστες. Ύστερα από μερικές δεκαετίες αδιατάρακτης ειρήνης και ευημερίας, τουλάχιστον στη δική μας πλευρά του κόσμου, πιστέψαμε ότι όλα τα κακά του «παλιού» κόσμου –ολοκληρωτισμοί και πόλεμοι– ήταν πίσω μας. Διαψευστήκαμε οικτρά. Και άρκεσε ένας απλός ιός –ένα πλάσμα διαμέτρου μικρότερης από ένα χιλιοστό του χιλιοστού– για να σχετικοποιηθεί ακόμα μία μεγάλη βεβαιότητα του σύγχρονου δυτικού ανθρώπου, ότι η επιστήμη μπορεί να μας προστατεύσει απ’ όλα. Λοιπόν, δεν μπορεί. — Ο πολυήμερος εγκλεισμός μας θα μπορούσε να αποδειχτεί ένα μεγάλο μάθημα ανθρωπογνωσίας για τον καθένα μας; Σε κοινωνικό επίπεδο συνέβη κάτι αξιοθαύμαστο που, αν μας είχε ζητηθεί να το προβλέψουμε λίγους μήνες πριν, θα του δίναμε σχεδόν μηδενική πιθανότητα. Θα αναφέρω ένα παράδειγμα από τον δικό μου χώρο. Θα πίστευε κανείς ότι μέσα σε ελάχιστες μέρες πρακτικά όλα τα πανεπιστημιακά μαθήματα θα γίνονταν διαδικτυακά; Ότι χιλιάδες πανεπιστημιακοί δάσκαλοι –οι περισσότεροι χωρίς καμία προηγούμενη εξοικείωση με τη σχετική τεχνολογία– θα έπαιρναν πάνω τους το στοίχημα και θα το κέρδιζαν; Νομίζω ότι η κρίση του κορωνοϊού είχε αυτή την παράδοξη «παρενέργεια». Ζήτησε από τον καθένα μας τον καλύτερό του εαυτό και τελικά τον έβγαλε. Κι αυτό δεν θα σβήσει εύκολα από τη συλλογική μνήμη. Το είδαμε όλοι να συμβαίνει, άρα γίνεται. Μια πολύτιμη παρακαταθήκη για τις (ακόμα πιο) δύσκολες μέρες που είναι μπροστά μας. — Ο αόρατος φόβος για τον άλλον και η κοινωνική απομόνωση πού μπορεί να οδηγήσει; Ο άνθρωπος, ο καθένας από μας, είναι ένα πολύ «παράξενο ζώο» που δεν σταματά να μας εκπλήσσει με τις ικανότητές του για τα «μέγιστα καλά» και τα «μέγιστα κακά», όπως έλεγε η παλιά σοφία. Προς το παρόν, εγώ βλέπω να κυριαρχεί η καλύτερη πλευρά μας. Δεν θα εκπλαγώ, όμως, αν η κοινωνική απομόνωση, σε συνδυασμό με το μεγάλο κύμα των οικονομικών συνεπειών που έρχεται, φέρει στην επιφάνεια άλλα στρώματα του ψυχισμού μας που θα ήταν καλύτερα να μην τα μάθουμε. Δεν υπάρχει πιο άγριο θηρίο από τον άνθρωπο που φοβάται. Όλοι οι μεγάλοι ολοκληρωτισμοί πάνω σ’ αυτόν τον φόβο φύτρωσαν. — Τώρα που ζούμε μια περίοδο στέρησης, κατά τη γνώμη σας ποια είναι η υπέρτατη ελευθερία για τον άνθρωπο; «Ελευθερία είναι η επίγνωση της αναγκαιότητας» έλεγε ένας παλιός φιλόσοφος. Και σ’ αυτό το πνεύμα εγώ προσωπικά, έχοντας επίγνωση της αναγκαιότητας αυτής της στέρησης, δεν την αισθάνομαι ως τέτοια. Είναι μια συνειδητή, άρα ελεύθερη επιλογή μου. Η υποταγή του «εγώ» μας σε έναν ευρύτερο σκοπό, τον οποίο οικειοθελώς ενστερνιζόμαστε, είναι μια μορφή ελευθερίας υψηλότερου επιπέδου απ’ ό,τι μας έχει μάθει να πιστεύουμε ο ακραία ατομοκεντρικός πολιτισμός μας. — Ποιος είναι ο στόχος του μαθήματος «Εισαγωγή στην κβαντική φυσική 1: Οι βασικές αρχές»; Ήθελα να απευθυνθώ κυρίως σ’ εκείνους τους εκπαιδευτικούς που ασφυκτιούν μέσα στη στειρότητα και τον αναχρονισμό που χαρακτηρίζουν τη διδασκαλία της επιστήμης στη χώρα μας. Όπου το ρολόι της σχολικής μας φυσικής έχει κολλήσει στον 19ο αιώνα και η είδηση για τις μεγάλες επιστημονικές επαναστάσεις που συγκλόνισαν τον κόσμο στις αρχές του περασμένου αιώνα, την κβαντομηχανική και τη θεωρία της σχετικότητας, δεν έχει φτάσει ακόμα στο ελληνικό λύκειο. Ίσως γιατί είμαστε πολύ απασχολημένοι με πιο διεγερτικά θέματα, όπως το κεκλιμένο επίπεδο, το εκκρεμές ή το ελατήριο. Και μετά απορούμε γιατί βαριούνται τα παιδιά στο σχολείο. Μάλλον σημάδι υγείας θα πρέπει να το θεωρήσουμε. — Τι είναι αυτό που θεωρείτε πιο σημαντικό στα διαδικτυακά μαθήματα; Την εξίσωση των ευκαιριών στην ποιοτική εκπαίδευση. Το ότι το αγαθό της ποιοτικής εκπαίδευσης γίνεται προσιτό σε κάθε ανήσυχο άνθρωπο, ανεξάρτητα από κοινωνικούς, γεωγραφικούς ή ταξικούς φραγμούς. Τα ανοικτά διαδικτυακά μαθήματα προσφέρουν μια νέα ιστορική ευκαιρία στις δημοκρατικές κοινωνίες να πραγματοποιήσουν αυτό που ήταν κάποτε ένας από τους ευγενέστερους στόχους τους. Θέλω, όμως, να υπογραμμίσω τη λέξη-κλειδί: ποιοτική εκπαίδευση. Γιατί εκεί αρχίζουν τα δύσκολα. — Αν σας ζητούσα να μου πείτε μερικούς λόγους για τους οποίους αξίζει να μυηθεί κάποιος στην επιστήμη της φυσικής, τι θα μου απαντούσατε; Ότι εγώ πέρασα υπέροχα μαζί της. Σε πιο αντικειμενικό επίπεδο θα πρόσθετα τα εξής: η φυσική, ιδίως η κβαντική φυσική, είναι η κινητήρια δύναμη της σύγχρονης τεχνολογίας. Αυτή που άλλαξε –και συνεχίζει να αλλάζει– τον κόσμο μας όσο τίποτε άλλο στην ανθρώπινη ιστορία μέχρι τώρα. Κι αν το όνειρο για την κατασκευή κβαντικών υπολογιστών γίνει σύντομα πραγματικότητα, τότε οι σημερινοί νέοι, όταν γίνουν κι αυτοί «ευπαθής ομάδα», θα βλέπουν τον τεχνολογικό πολιτισμό μας περίπου όπως βλέπουμε εμείς σήμερα τον τεχνολογικό πολιτισμό του προϊστορικού ανθρώπου. Ενώ σε επίπεδο θεμελιώδους φυσικής –κυρίως στο μέτωπο της κοσμολογίας– είναι σε πλήρη εξέλιξη μια επιστημονική επανάσταση σημασίας συγκρίσιμης με εκείνη των αρχών του περασμένου αιώνα που γέννησε την κβαντομηχανική και τη θεωρία της σχετικότητας και έθεσε σε κίνηση τη χιονοστιβάδα τεχνολογικών εξελίξεων που ακολούθησε. Τις επόμενες δύο ή τρεις δεκαετίες είναι βέβαιο ότι θα ζήσουμε μέρες μεγάλης επιστήμης. — Με ποιους τρόπους θα μπορούσε η εκπαίδευση να γίνει πιο δημιουργική, ώστε να ξεφύγουμε από την παθητική κατανάλωση έτοιμων γνώσεων; Τούτες τις μέρες, χάρη στον κορωνοϊό, κατάφερα να τελειώσω ένα βιβλίο μου με βασικό του «κρυφό ερώτημα» αυτό ακριβώς που μου λέτε. Ο προσωρινός τίτλος του είναι: «Το αμάρτημα της Εύας: Φυσική κάτω από τ’ άστρα και δημιουργική μάθηση». Αν έπρεπε να συνοψίσω τη βασική θέση του βιβλίου σε μία φράση, αυτή θα ήταν ένα απόφθεγμα του Ιρλανδού ποιητή W.B Yeats που χρησιμοποιώ στην εισαγωγή του: «Εκπαίδευση δεν είναι το γέμισμα ενός κουβά αλλά το άναμμα μιας φλόγας». Καταλαβαίνω, βέβαια, ότι ένα μαζικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί παρά να λειτουργεί και με τον τρόπο που λέτε. Να «παραχώνει» έτοιμες γνώσεις στα κεφάλια των μαθητών του. Έχει όμως, ταυτόχρονα, και μία υποχρέωση απέναντι στους πιο ανήσυχους απ’ αυτούς, να ανάψει μέσα τους τη φλόγα. Γιατί αυτοί είναι που θα πάνε αύριο τη χώρα μπροστά. Δεν είναι εύκολο να πεις πώς θα γίνει αυτό, αλλά αν δεν είναι καν στην ατζέντα του εκπαιδευτικού σου συστήματος –έστω ως «ελάσσων στόχος»–, είναι μάλλον βέβαιο πως δεν θα γίνει. — Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στον ξεχωριστό κόσμο της φυσικής; Τι έχετε μάθει ως άνθρωπος μέσα από την ενασχόλησή σας με αυτή την επιστήμη; Θεωρώ συναρπαστικό το γεγονός ότι όλη η φαντασμαγορική ποικιλία φαινομένων του φυσικού κόσμου –από τον ατομικό μικρόκοσμο έως το σύμπαν ολόκληρο– διέπεται από έναν ελάχιστο αριθμό θεμελιωδών νόμων που μπορούν να διατυπωθούν στην πυκνή γλώσσα των μαθηματικών σε λιγότερο από μία σελίδα. Η αναλογία με το σκάκι ίσως είναι χρήσιμη. Με ελάχιστους κανόνες μπορούν να «παιχτούν» σχεδόν άπειρες διαφορετικές παρτίδες. Ποια είναι, λοιπόν, η δική μας δουλειά ως φυσικών; Να παρακολουθούμε τη φύση να παίζει το δικό της «σκάκι» και να προσπαθούμε να μαντέψουμε τους κανόνες του. Και δεν τα έχουμε πάει άσχημα μέχρι τώρα. Σε ποιο προσωπικό επίπεδο, αν κάτι έμαθα στην πορεία είναι τούτο: την αξία της αμφιβολίας. Να κρατάς διαρκώς ανοικτό το ενδεχόμενο να έχεις κάνει λάθος και να μη διστάζεις να κάνεις τις αναγκαίες αναθεωρήσεις όταν το διαπιστώνεις. — Αν σας ζητούσα να ξεχωρίσετε κάποια από τα βασικά προβλήματα της παιδείας στη χώρα μας, ποια θα ήταν αυτά; Αν κρίνουμε από το γεγονός ότι παίζουμε στην «εθνική κόσμου» όσον αφορά τα ποσοστά των συμπατριωτών μας που παραδίδονται χωρίς αντίσταση στις πιο ακραίες μορφές ανορθολογισμού, συνωμοσιολογίας και ψευδοεπιστήμης, τότε μάλλον κάτι έχει πάει πολύ στραβά στο εκπαιδευτικό μας σύστημα αλλά και στο ευρύτερο παιδευτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί. Αν ξεκινήσουμε απ’ αυτήν τη διαπίστωση –και την επίγνωση των συνεπειών της για το μέλλον μας ως ανοικτής δημοκρατικής κοινωνίας–, τότε ίσως βρούμε μια άκρη. — Ποιο είναι εκείνο το χαρακτηριστικό που σας ενοχλεί περισσότερο στην ελληνική κοινωνία; Η μεγαλοστομία μας. Τα μεγάλα λόγια και οι όχι τόσο μεγάλες πράξεις. Παραδείγματα: Είμαστε εναντίον του καπιταλισμού και των κερδοσκόπων, αλλά πόσοι αρνήθηκαν να παίξουν στο χρηματιστήριο το «αλησμόνητο» εκείνο καλοκαίρι του 1999, όταν όλοι «πλουτίζαμε» από τις παραλίες; Οι πολιτικοί μας είναι, συνήθως, αντίθετοι με την ιδιωτική εκπαίδευση. Δεν έχουν, όμως, κανένα πρόβλημα να στέλνουν τα παιδιά τους σε ακριβά ιδιωτικά σχολεία. Κι ούτε εμείς, οι ψηφοφόροι τους, τους εγκαλέσαμε ποτέ γι’ αυτό. Ζητάμε τα πάντα από το κράτος, αλλά δεν θεωρούμε απαραίτητο να πληρώνουμε τους φόρους μας κ.λπ. — Τι θεωρείτε πιο σημαντικό στη ζωή; Την ίδια τη ζωή. Μετά ακολουθούν δεκαδικά ψηφία. Στη δική μου ζωή, όπως αντιλαμβάνεστε, το πρώτο δεκαδικό ψηφίο είναι η χαρά της δημιουργίας. https://physicsgg.me/2020/05/07/%cf%83%cf%84%ce%ad%cf%86%ce%b1%ce%bd%ce%bf%cf%82-%cf%84%cf%81%ce%b1%cf%87%ce%b1%ce%bd%ce%ac%cf%82-%ce%ad%cf%81%cf%87%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b1%ce%b9-%ce%bc%ce%ad%cf%81%ce%b5%cf%82-%ce%b1%ce%b2/

Το κβάντο είναι το μεγαλύτερο μυστήριο που έχουμε. Μπορούμε να φανταστούμε την έκπληξη του κορυφαίου Αργεντινού συγγραφέα Jorge Luis Borges όταν ανακάλυψε ότι η ιδέα του διηγήματός του ‘‘Ο κήπος των διακλαδιζόμενων δρόμων’’ (‘‘The garden of the forking paths’’), δημοσιευμένου το 1941, προηγήθηκε λογοτεχνικά της διδακτορικής διατριβής του Hugh Everett III ‘‘Διατύπωση σχετικής κατάστασης της κβαντικής μηχανικής’’ (‘‘Relative state formulation of quantum mechanics’’), δημοσιευμένης το 1957, που αργότερα έγινε ευρύτερα γνωστή από τον Bryce DeWitt ως ‘‘ερμηνεία πολλών κόσμων’’ της κβαντικής μηχανικής. Ούτε ο Borges ήξερε κάτι περί φυσικής πέρα, κατά δήλωσή του, από την επίδειξη που του έκανε κάποτε ο πατέρας του για το πως δουλεύει ένα βαρόμετρο, ούτε οι δύο φυσικοί είχαν διαβάσει το διήγημα του Borges. Ποια ήταν η αντίδραση του Borges; «Οι φυσικοί είναι τόσο ευφάνταστοι!» Δεν χρειάζεται, πάντως, να αναφέρουμε πόση παρεξήγηση συνοδεύει την συγκεκριμένη ερμηνεία της κβαντικής μηχανικής. Ο εξέχων φυσικός του περασμένου αιώνα John Archibald Wheeler (επιβλέπων καθηγητής του Everett) είχει πει: «Το κβάντο είναι το μεγαλύτερο μυστήριο που έχουμε.» Η αποστροφή αυτή δεν είναι μακριά από το να συμπυκνώνει δύο πράγματα για την κβαντική μηχανική: από την μια τον αδιαμφισβήτητο εντυπωσιασμό μας για την εξαιρετική αποτελεσματικότητά της, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε εφαρμοσμένο επίπεδο, αλλά και από την άλλη τον βαθύ προβληματισμό μας για το απώτερο νόημά της. Ο Wheeler πίστευε ότι αν καταλαβαίναμε το κεντρικό νόημά της, θα μπορούσαμε να το διατυπώσουμε σε μια απλή πρόταση που θα μπορούσε να καταλάβει ο καθένας. Είναι γεγονός ότι σε καμιά άλλη φυσική θεωρία όσο στην κβαντική μηχανική δεν θα βρει κανείς τόσο πολλές ερμηνείες για το τι πράγματι αυτή συνεπάγεται για τον φυσικό κόσμο. Η συζήτηση αυτή ξεκίνησε μάλιστα από τον πρώτο καιρό αμέσως μετά την ανάδυσή της ως αποκρυσταλλωμένη θεωρία (1925-27), και συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας. Και είναι απορίας άξιον που πολλοί φαίνεται να ισχυρίζονται ότι ξέρουν τι σημαίνει η κβαντική μηχανική όταν λίγοι πραγματικοί ειδήμονες μπορούν να ισχυριστούν κάτι τέτοιο. Παραμένει παροιμιώδης η φράση του διάσημου Richard Feynman: «Νομίζω πως μπορώ να πω με ασφάλεια ότι κανείς δεν καταλαβαίνει την κβαντική μηχανική.» Το βιβλίο αυτό πάνω στην κβαντική μηχανική είναι το δεύτερο στην σειρά του Θεωρητικού Ελάχιστου μετά από εκείνο πάνω στην κλασική μηχανική. Στόχος του παραμένει η γνωριμία ενός περισσότερο ή λιγότερο ευρέος κοινού με τις βασικές αρχές και τις κεντρικές έννοιες που χαρακτηρίζουν τον κβαντικό κόσμο, και αυτό μέσα από έναν ελάχιστο δυνατό μαθηματικό φορμαλισμό. Αλλά όχι μόνο. Αυτό που σημειώναμε στον πρόλογο του πρώτου βιβλίου, ισχύει και εδώ: το βιβλίο μπορεί να αποβεί πολλαπλά χρήσιμο στους φοιτητές και μελετητές εκείνους που θα ήθελαν να αφομοιώσουν τον διαφορετικό τρόπο του σκέπτεσθαι στην κβαντική μηχανική και να συλλογιστούν πάνω στις λεπτές ιδέες της. Θα πρέπει να επιστήσουμε την προσοχή του αναγνώστη στον τρόπο παρουσίασης του περιεχομένου της κβαντικής μηχανικής που έχει επιλέξει ο Leonard Susskind. Η κβαντική μηχανική επιβλήθηκε από πειραματικές παρατηρήσεις που δεν μπορούσαν να είχαν προβλεφθεί και η θεωρητική μαθηματική θεμελίωσή της ακολούθησε. Αλλά από την στιγμή που ολοκληρώθηκε ως φυσική θεωρία με αυτή την σειρά, το όλο οικοδόμημα μπορεί να παρουσιαστεί εξαρχής ως βασιζόμενο σε κάποιες θεμελιώδεις αρχές. Ο Albert Einstein, που πάντως ακολούθησε την αντίστροφη πορεία στην διατύπωση της θεωρίας της σχετικότητας, σημειώνει σχετικά: «Αμέσως μόλις μια επιστήμη προκύψει από τα αρχικά στάδια, θεωρητικές πρόοδοι δεν επιτυγχάνονται πλέον απλά με μια διαδικασία διακανονισμού. Οδηγημένος από εμπειρικά δεδομένα, ο ερευνητής αναπτύσσει μάλλον ένα σύστημα σκέψης το οποίο, εν γένει, οικοδομείται λογικά από ένα μικρό αριθμό θεμελιωδών παραδοχών, των ούτως αποκαλούμενων αξιωμάτων.» Αυτόν ακριβώς τον δρόμο σκέψης ακολουθεί εδώ ο Susskind, ο οποίος στέκεται με κατανόηση απέναντι στον βαθύ σκεπτικισμό του Einstein για τον εγγενή πιθανοκρατικό χαρακτήρα της κβαντικής μηχανικής, όπως είχε αποτυπωθεί στην ιστορική αντιπαράθεσή του με τον Niels Bohr και είχε εκφραστεί στην φημισμένη αλληλογραφία του με τον Max Born: «Πιστεύεις σε έναν Θεό που ρίχνει ζάρια και εγώ σε μια πλήρη τάξη σε έναν κόσμο αντικειμενικής ύπαρξης.» Εξαιτίας αυτού του τρόπου διαπραγμάτευσης, ο αναγνώστης θα πρέπει να οπλιστεί με υπομονή παρακολουθώντας τον αρχικό αφηρημένο φορμαλισμό των καταστατικών διανυσμάτων και των καταστατικών χώρων που περιγράφουν τα κβαντικά συστήματα και τα φαινόμενά τους. Μόνο στα τελευταία κεφάλαια θα έρθει σε επαφή και με την πιο οικεία γλώσσα των κυματοσυναρτήσεων. Ένα άλλο σημείο που θα πρέπει να σημειώσουμε είναι το πρότυπο που επιλέγει ο Susskind για να συζητήσει τα κβαντικά φαινόμενα. Το σύστημα που χρησιμοποιεί είναι το απλούστερο δυνατό σύστημα δύο καταστάσεων, αρκετό για να κάνει έκδηλη την διαφορά μεταξύ κλασικών και κβαντικών χαρακτηριστικών. Η χρήση απλοποιητικών μοντέλων, με εστίαση στο βασικό και απόρριψη του περιττού, είναι μια συχνή και ιστορικά επιτυχής μέθοδος αναζήτησης θεμελιωδών χαρακτηριστικών της φύσης. Μάλιστα στην κβαντική μηχανική συστήματα δύο καταστάσεων, από τον καιρό του Isidor Rabi την δεκαετία του 1930, βρίσκονται στη βάση μελετών που έχουν θεαματικές εφαρμογές όπως το ατομικό ρολόι, το μέϊζερ, το λέϊζερ, ή ο πυρηνικός μαγνητικός συντονισμός (σε ευρεία χρήση στην διαγνωστική ιατρική). Ασφαλώς το πιο χαρακτηριστικό, και στο βάθος παράδοξο, φαινόμενο είναι αυτό της κβαντικής σύμπλεξης. Σύμπλεξη (απόδοση του αγγλικού όρου ‘‘entanglement’’) μεταξύ δύο ή περισσότερων συστημάτων σημαίνει γενικά έλλειψη ανεξαρτησίας μεταξύ τους. Όπως εξηγεί ο Susskind, μπορούμε να έχουμε ‘‘κλασική σύμπλεξη’’ μεταξύ δύο κλασικών συστημάτων, κάτι που εκφράζεται ως στατιστική συσχέτιση μεταξύ τους. Στην κλασική φυσική, πάντως, υπάρχει κατ’ αρχήν κάτι περισσότερο που θα μπορούσαμε να μάθουμε και που θα οδηγούσε σε απουσία τέτοιας συσχέτισης. Θεμελιωδώς διαφορετική είναι η περίπτωση στην κβαντική μηχανική, όπου σύμπλεξη μεταξύ δύο κβαντικών συστημάτων προκύπτει κάθε φορά που υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ τους και στη συνέχεια αυτά απομακρύνονται το ένα από το άλλο με αποτέλεσμα να βρεθούν αυθαίρετα μακριά. Κβαντική σύμπλεξη μεταξύ των κβαντικών συστημάτων σημαίνει ότι για οποιαδήποτε μέτρηση γίνεται στα δύο υποσυστήματα υπάρχει συσχέτιση στα αποτελέσματα. Και δεν υπάρχει τίποτε πέρα από ό,τι υπαγορεύουν οι κανόνες της κβαντικής μηχανικής που μπορούμε να μάθουμε και που θα μπορούσε να ακυρώσει αυτή την σύνδεση. Το φαινόμενο της κβαντικής σύμπλεξης έχει ελεγχθεί σε σειρά αυστηρών πειραμάτων. Στενά συνδεδεμένη με την κβαντική σύμπλεξη είναι η έννοια της τοπικότητας, που εγγυάται ότι στις θεωρίες μας καμιά πληροφορία δεν διαδίδεται με ταχύτητα μεγαλύτερη από την ταχύτητα του φωτός. Αν και αυτό άφησε να εννοηθεί ο Einstein ότι συμβαίνει στην κβαντική μηχανική (μιλώντας για «αλλόκοτη δράση εξ αποστάσεως»), στην συζήτηση της λεπτής αυτής έννοιας ο Susskind εξηγεί αν πράγματι αυτό συμβαίνει και τι ακριβώς υπονοείται με τον όρο της μη τοπικότητας. Αυτό που δεν θα βρει ο αναγνώστης σε αυτό το βιβλίο είναι οι κατά καιρούς απόπειρες για την μια ή την άλλη ερμηνεία της κβαντικής μηχανικής. Όπως σημειώνει ο Susskind, προέχει να μάθει κανείς, πριν κρίνει ο ίδιος, τους κανόνες, και πως αυτοί δουλεύουν, της κβαντικής μηχανικής η οποία συνιστά ένα συνεπές πλαίσιο λογισμού πιθανοτήτων για τα πειράματα που περιλαμβάνουν ένα σύστημα και μια συσκευή μέτρησης. Ακολουθεί, έτσι, εδώ μιαν άλλη σοφή συμβουλή του Richard Feynman: «Μην συνεχίσετε να λέτε στον εαυτό σας, αν μπορείτε να το αποφύγετε, ‘‘Μα πως μπορεί να είναι έτσι;’’, επειδή θα βρεθείτε χαμένοι σε ένα αδιέξοδο από το οποίο κανείς δεν ξέφυγε. Κανείς δεν ξέρει πως μπορεί να είναι έτσι.» Η φυσική παραμένει μια πειραματική επιστήμη, όπου και κρίνεται. Είναι γεγονός ότι η θεωρία της σχετικότητας υπαγορεύτηκε από την διαίσθηση, αλλά εξακολουθεί να επικυρώνεται μέχρι σήμερα από τις πειραματικές παρατηρήσεις. Η κβαντική μηχανική, αντίθετα, υπαγορεύτηκε από την ανάγκη θεωρητικής εξήγησης πειραματικών δεδομένων. Και μέχρι σήμερα επικυρώνεται συνεχώς.από το πείραμα. Τι θα γίνει μελλοντικά; «Υπάρχει μια ρωγμή στο καθετί. Είναι έτσι που εισέρχεται το φως», λέει ένας στίχος του Leonard Cohen. Μόνον όταν υπάρξει κάποια ρωγμή στα πειραματικά δεδομένα, μόνον τότε θα φανούν τα όρια της κβαντικής μηχανικής, και ίσως η κατεύθυνση επέκτασής της, και όχι από φυσικές φιλοσοφικές προκαταλήψεις (όσο ευφάνταστοι και αν είναι οι φυσικοί). Η φύση επιβάλλεται στον άνθρωπο, όχι ο άνθρωπος στη φύση. Πρόλογος στην ελληνική έκδοση για το βιβλίο “Το Θεωρητικό Ελάχιστο – Κβαντική Μηχανική” του Leonard Susskind https://www.scoop.it/topic/physicists-and-physics/p/4118303497/2020/05/07/-

«Τεχνητό φύλλο» παράγει καύσιμο υδρογόνου από διάσπαση του νερού. Μια αποδοτική, χαμηλού κόστους συσκευή η οποία διασπά νερό για να παράγει καύσιμο υδρογόνου ανέπτυξαν ερευνητές του Rice University. Η πλατφόρμα που αναπτύχθηκε από το εργαστήριο του Τζουν Λου ενσωματώνει ηλεκτρόδια καταλύτες και ηλιακές κυψέλες περοβσκίτη που, όταν ενεργοποιούνται από το φως του ήλιου, παράγουν ηλεκτρισμό. Το ρεύμα ρέει προς τους καταλύτες, που μετατρέπουν το νερό σε υδρογόν και οξυγόνο, με ιδιαίτερα υψηλή αποδοτικότητα. Η κατάλυση αυτού του είδους δεν είναι κάτι νέο, ωστόσο το εργαστήριο κατάφερε να συγκεντρώσει ένα στρώμα περοβσκίτη και τα ηλεκτρόδια σε ένα και μόνο «πακέτο», που, όταν ρίχνεται στο νερό και εκτίθεται στο ηλιακό φως, παράγει υδρογόνο. Η πλατφόρμα που παρουσίασαν οι Τζουν Λου και Τζιά Λιάνγκ, καθώς και συνάδελφοί τους στο ACS Nano της American Chemical Society, αποτελεί ένα αυτάρκες μέσο παραγωγής καυσίμου που, όπως λένε, θα ήταν απλό να παραχθεί μαζικά. «Η ιδέα είναι σε μεγάλο βαθμό παρόμοια με ένα τεχνητό φύλλο» είπε ο Λου. «Αυτό που έχουμε ένα ένα ενσωματωμένο όργανο που μετατρέπει το ηλιακό φως σε ηλεκτρισμό που βάζει μπροστά μια ηλεκτροχημική αντίδραση. Χρησιμοποιεί νερό και ηλιακό φως για να παράξει χημικά καύσιμα». Οι περοβσκίτες είναι κρύσταλλοι με κυβοειδή πλέγματα που συλλέγουν φως. Οι πιο αποδοτικές ηλιακές κυψέλες που έχουν παραχθεί ως τώρα επιτυγχάνουν αποδοτικότητα άνω του 25%, μα τα υλικά είναι δαπανηρά και τείνουν να φθείρονται από το φως, την υγρασία και τη θερμότητα. «Ο Τζιά αντικατέστησε τα πιο ακριβά τμήματα, όπως η πλατίνα, σε ηλιακές κυψέλες περοβσκίτη με εναλλακτικές όπως ο άνθρακας» είπε ο Λου. «Αυτό χαμηλώνει το όριο εισόδου για εμπορική αξιοποίηση. Συσκευές τέτοιο είδους είναι πολλά υποσχόμενες επειδή δημιουργούν ένα σύστημα που είναι βιώσιμο. Αυτό δεν χρειάζεται ενέργεια από έξω για να συνεχίσει να λειτουργεί η συσκευή». Όπως τόνισε ο Λιάνγκ, το κομμάτι- κλειδί ίσως να μην είναι ο περοβσκίτης μα το πολυμερές που τον εγκιβωτίζει, προστατεύοντας τη συσκευή και επιτρέποντας να παραμένει βυθισμένη για μακρές περιόδους. «Άλλοι έχουν αναπτυξει συστήματα κατάλυσης που συνδέουν την ηλιακή κυψέλη έξω από το νερό με βυθισμένα ηλεκτρόδια μέσω καλωδίου» είπε. «Εμείς απλοποιούμε το σύστημα εγκιβωτίζοντας το στρώμα περοβσκίτη με ταινία Surlyn (πολυμερούς)». «Με έναν έξυπνο σχεδιασμό συστήματος μπορείς να φτιάξεις ένα αυτάρκες κύκλωμα» είπε ο Λου. «Ακόμα και όταν δεν υπάρχει ηλιακό φως, μπορείς να χρησιμοποιείς αποθηκευμένη ενέργεια υπό τη μορφή χημικού καυσίμου. Μπορείς να βάζεις τα προϊόντα υδρογόνου και οξυγόνου σε χωριστές δεξαμενές και να ενσωματώσεις άλλη μια συσκευή σαν κυψέλη καυσίμου για να μετατρέπεις αυτά τα καύσιμα ξανά σε ηλεκτρισμό». https://www.scoop.it/topic/physicists-and-physics/p/4118286371/2020/05/07/-

Η κβαντομηχανική στη ζωή μας Συνέντευξη με τον Ομότιμο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κωνσταντίνο Βαγιονάκη στον Παντελή Σαββίδη. – Μπορούμε να εξηγήσουμε την έννοια της κβάντωσης και το πέρασμα από την κλασική στην κβαντική φυσική; – Η κβαντομηχανική περιγραφή του κόσμου – και η ιδέα πως κάτι μπορεί να υφίσταται σε πολλές διαφορετικές καταστάσεις έρχεται σε αντίθεση με την καθημερινή εμπειρία. Είναι πράγματι έτσι; Μας λέει η κβαντομηχανική κάτι για την ίδια/βαθύτερη φύση της πραγματικότητας; -Τι εννοούμε όταν λέμε πως κάτι μπορεί να υφίσταται σε διαφορετικές καταστάσεις; -Κάτι μπορεί να είναι και ο άνθρωπος π.χ. Ο θάνατός του είναι, απλώς, μια διαφορετική κατάσταση της ύπαρξής του; – Προς το κλείσιμο της προηγούμενης εκπομπής αναφερθήκαμε εν συντομία στο πρόβλημα της μέτρησης και της κατάρρευσης της κυματοσυνάρτησης που συμβαίνει; Ποιοί είναι οι βασικοί τρόποι που οι φυσικοί αντιμετώπισαν το πρόβλημα; (είναι πραγματικό πρόβλημα όπως το αντιμετώπισε ο Everet (προσπαθώντας να την περιγράψει χωρίς κατάρρευση της κυματοσυνάρτησης ή μήπως όπως είπε ο Feynman “it is so confusing that I am not even sure if there is a problem”). – Είναι μήπως ένα πρόβλημα που συνδέεται και με την έλλειψη μιας κβαντικής θεωρίας της βαρύτητας; – Τι οδήγησε από την κβαντομηχανική στην κβαντική θεωρία πεδίου; Υπήρξαν πειραματικά ή θεωρητικά δεδομένα; – Ποια είναι η βασική διαφορά; Σήμερα έχουμε καταλάβει αν πιο θεμελιώδες είναι το πεδίο ή το σωματίδιο; (είναι θέματα ερμηνειών); – Αν καταλαβαίνω καλά το Καθιερωμένο Πρότυπο των Σωματιδίων είναι η καλύτερη θεωρία πεδίου που έχουμε για να περιγράψει τα θεμελιώδη σωματίδια και τις αλληλεπιδράσεις; Ποιοί είναι οι βασικοί κανόνες που το διέπουν; Που βρισκόμαστε σήμερα στη γνώση μας για το Καθιερωμένο Πρότυπο; – Ποιες είναι οι μεγάλες ανοιχτές ερωτήσεις στη σύγχρονη θεωρητική φυσική; – Έχοντας μια μεγάλη διδακτική εμπειρία αλλά και ως μεταφραστής των βιβλίων του Susskind “Το Θεωρητικό Ελάχιστο” ήθελα να σας ρωτήσω αν είναι εφικτό και ποιό το νόημα να διδάσκουμε σήμερα κβαντική φυσική σε ένα ευρύτερο κοινό. https://physicsgg.me/2020/05/08/%ce%b7-%ce%ba%ce%b2%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%bf%ce%bc%ce%b7%cf%87%ce%b1%ce%bd%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%cf%83%cf%84%ce%b7-%ce%b6%cf%89%ce%ae-%ce%bc%ce%b1%cf%82/

Ανακαλύφθηκε η κοντινότερη στη Γη μαύρη τρύπα. Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακάλυψαν την κοντινότερη στη Γη μαύρη τρύπα που έχει βρεθεί ποτέ. Απέχει μόλις 1.000 έτη φωτός από τον πλανήτη μας και έχει ως συνοδούς δύο άστρα ορατά ακόμη και με γυμνό μάτι, μαζί με τα οποία δημιουργεί ένα τριπλό σύστημα. Προφανώς η ίδια η μαύρη τρύπα είναι αόρατη, αφού ούτε το φως δεν μπορεί να «δραπετεύσει» από αυτήν, όμως γίνεται αντιληπτή έμμεσα μέσω των βαρυτικών επιδράσεων της στα άστρα πέριξ αυτής. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Τόμας Ριβίνιους του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας και αστροφυσικής «Astronomy & Astrophysics». Όπως δήλωσε ο ερευνητής Πετρ Χαντράβα της Ακαδημίας Επιστημών της Τσεχίας, «εκπλαγήκαμε τελείως, όταν συνειδητοποιήσαμε ότι αυτό είναι το πρώτο αστρικό σύστημα με μια μαύρη τρύπα που μπορεί να δει κανείς ακόμη και με γυμνά μάτια». Η μαύρη τρύπα βρίσκεται στον αστερισμό του Τηλεσκοπίου του ουρανού του νοτίου ημισφαιρίου, ενώ το διπλό αστρικό σύστημα είναι το HR 6819. Το ένα από τα δύο άστρα ολοκληρώνει κάθε 40 μέρες μια τροχιά γύρω από την αόρατη μαύρη τρύπα, ενώ το δεύτερο άστρο βρίσκεται σε μεγαλύτερη απόσταση από το ζευγάρι του πρώτου άστρου και της μαύρης τρύπας. Αυτός ο χάρτης δείχνει την θέση στον αστερισμό του Τηλεσκοπίου, του τριπλού συστήματος HR 6819 που περιλαμβάνει και την πλησιέστερη στην Γη μαύρη τρύπα.Φωτ. Ενώ η μαύρη τρύπα είναι αόρατη, τα δυο άστρα του HR 6819 φαίνονται στον νυχτερινό ουρανό του νοτίου ημισφαιρίου με γυμνό μάτι. Η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα είναι μια από τις πρώτες που έχουν βρεθεί να μην αλληλεπιδρούν βίαια με το περιβάλλον τους, συνεπώς φαίνεται πραγματικά μαύρη. «Ένα αόρατο αντικείμενο με μάζα τουλάχιστον τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο μπορεί να είναι μόνο μια μαύρη τρύπα», δήλωσε ο Ριβίνιους. Οι αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει μέχρι σήμερα μόνο δύο δεκάδες μαύρες τρύπες στο γαλαξία μας και σχεδόν όλες αλληλεπιδρούν έντονα με το γύρω χώρο, κάνοντας αισθητή την παρουσίας τους μέσω της απελευθέρωσης ισχυρών ακτίνων-Χ. Όμως εκτιμάται ότι στη διάρκεια της ζωής του γαλαξία μας πολύ περισσότερα άστρα έχουν καταρρεύσει βαρυτικά δημιουργώντας μαύρες τρύπες. Ο εντοπισμός μιας τέτοιας «σιωπηλής» και μάλιστα κοντινής μαύρης τρύπας αποτελεί ένδειξη, σύμφωνα με τον Ριβίνιους, ότι «πρέπει να υπάρχουν εκατοντάδες εκατομμύρια μαύρες τρύπες εκεί έξω, εμείς όμως ξέρουμε μόνο πολύ λίγες. Ξέροντας τι να ψάξουμε, θα μας διευκολύνει να τις βρούμε». Ήδη υπάρχουν υποψίες ότι ένα άλλο κάπως πιο μακρινό σύστημα, το LB-1, μπορεί επίσης να αποτελεί τριπλό σύστημα δύο άστρων και μιας μαύρης τρύπας. https://physicsgg.me/2020/05/06/%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ba%ce%b1%ce%bb%cf%8d%cf%86%ce%b8%ce%b7%ce%ba%ce%b5-%ce%b7-%ce%ba%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%bd%cf%8c%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%b7-%cf%83%cf%84%ce%b7-%ce%b3%ce%b7-%ce%bc%ce%b1%cf%8d/

Πληροφορίες!!! Με το τέλος του 2019 συνέβησαν τα εξής: - Η Σελήνη απομακρύνθηκε κατά 3,8 εκατοστά από τη Γη. - Ο Ήλιος έχασε 174 τρισεκατομμύρια τόνους από τη μάζα του και έτσι η τροχιά της Γης αυξήθηκε κατά 1,5 εκατοστά. - Περί τα 150 δισεκατομμύρια άστρα σχηματίστηκαν στο ορατό σύμπαν. - Ο γαλαξίας της Ανδρομέδας μετακινήθηκε 3,5 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα πιο κοντά σε εμάς. - Το σύμπαν διεστάλη κατά 60 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα τουλάχιστον. Ο δορυφόρος του Δία, ο Γανυμήδης, έχει κάτω από την επιφάνειά του τριάντα φορές περισσότερο νερό απ’ όλο το νερό που βρίσκεται πάνω στη Γη. Ο δορυφόρος του Κρόνου, ο Τιτάνας, έχει 300 φορές περισσότερα υγρά καύσιμα από όσα συνολικά αποθέματα βρίσκονται πάνω στη Γη. Ο αστεροειδής 433 Έρως έχει από 10.000 έως 100.000 φορές περισσότερο χρυσό και πλατίνα από όσο χρυσό έχει αντληθεί από τα ορυχεία της Γης. Ισως τελικά να μην είναι και τόσο άχρηστη η πληροφορία αυτή: αν καταφέρει ο άνθρωπος να εξερευνήσει την αστρική γειτονιά του, δηλαδή το ηλιακό σύστημα, θα έχει κάτι να περιμένει από το συναρπαστικό, όσο και επικίνδυνο, αυτό ταξίδι. «Σε όλους το ψιλόβροχο κάτι λέει. Σε μένα, τίποτε», γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης, αυτός ο αιώνιος λάτρης του ελληνικού καλοκαιριού. Ωστόσο, έχει δίκιο: η βροχή ασκεί ξεχωριστή γοητεία σε πολλούς ανθρώπους. Αραγε είναι ίδια η βροχή σε όλους τους κόσμους; Όχι ακριβώς: ·Στη Γη βρέχει νερό. ·Στην Αφροδίτη βρέχει θεϊκό οξύ. ·Στον Τιτάνα βρέχει μεθάνιο. ·Στον πλανήτη Ποσειδώνα βρέχει διαμάντια. ·Στον πλανήτη HD 189733b βρέχει γυαλί. Πρόκειται για εξωπλανήτη (εκτός του ηλιακού μας συστήματος) που απέχει 65,5 έτη φωτός από τη Γη. ·Στον πλανήτη OGLE-TR-56b βρέχει υγρό σίδηρο. Πρόκειται επίσης για εξωπλανήτη που απέχει 1500 πάρσεκ (Parsec) από τη Γη. Ένα πάρσεκ αντιστοιχεί σε 3,26 έτη φωτός. https://www.kathimerini.gr/1071901/gallery/epikairothta/episthmh/h-axrhsth-plhroforia-ths-hmeras

Δορυφόρος της NASA θα ψάξει με λέιζερ για νερό στους πιο σκοτεινούς κρατήρες της Σελήνης. Καθώς οι αστροναύτες της NASA θα εξερευνούν τη Σελήνη στο πλαίσιο του προγράμματος «Άρτεμις» της NASA, θα χρειάζεται να χρησιμοποιούν πόρους που ήδη υπάρχουν στην επιφάνειά της, όπως το νερό- τόσο για καύσιμα πυραύλων, όσο και για πόση. Ωστόσο, το ερώτημα είναι πόσο νερό υπάρχει στη Σελήνη και πού μπορεί να βρίσκεται- και εδώ έρχεται Lunar Flashlight της NASA: Ένας μικρός δορυφόρος (CubeSat), μεγέθους χαρτοφύλακα, με αποστολή τον εντοπισμό πάγου στους πυθμένες κρατήρων της Σελήνης που δεν έχουν δει ποτέ το φως του ήλιου. «Αν και έχουμε μια αρκετά καλή ιδέα πως υπάρχει πάγος μέσα στους πιο ψυχρούς και σκοτεινούς κρατήρες της Σελήνης, προηγούμενες μετρήσεις ήταν λίγο διφορούμενες» είπε η Μπάρμπαρα Κοέν, επικεφαλής ερευνήτρια της εν λόγω αποστολής στο Goddard Space Flight Center της NASA. «Επιστημονικά είμαστε καλά, αλλά αν σχεδιάζουμε να στείλουμε αστροναύτες εκεί να εξορύξουν τον πάγο και να τον πιουν, πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι υπάρχει». Το συγκεκριμένο σκάφος, υπό την αιγίδα του JPL, θα δοκιμάσει τεχνολογίες, αποσκοπώντας σε μια σειρά από πρωτιές- όπως η πρώτη αποστολή που θα αναζητήσει πάγο με λέιζερ. Επίσης θα είναι το πρώτο διαπλανητικό σκάφος που θα χρησιμοποίησει «πράσινο» προωθητικό, ένα νέο είδος καυσίμου που είναι ασφαλέστερο στην μεταφορά και αποθήκευση από την υδραζίνη. Μέσα σε διάστημα δύο μηνών το Lunar Flashlight θα πετάξει χαμηλά πάνω από τον Νότιο Πόλο της Σελήνης και θα διερευνήσει με τα λέιζερ του τις μόνιμα υπό σκιά περιοχές, ενώ θα αναζητήσει πάγο στην επιφάνεια. Οι κρατήρες αυτοί, στους πόλους, θεωρείται πως είναι «ψυχρές παγίδες» που συσσωρεύουν μόρια διαφόρων πάγων (μεταξύ των οποίων και πάγος από νερό). Τα μόρια μπορεί να έχουν προέλθει από κομήτες και αστεροειδείς, καθώς και από αλληλεπιδράσεις του ηλιακού ανέμου με το σεληνιακό έδαφος. To ανακλαστικόμετρο του Lunar Flashlight διαθέτει τέσσερα λέιζερ και θα χρησιμοποιεί σχεδόν υπέρυθρα μήκη κύματος, που απορροφώνται από το νερό, για να εντοπίζει συσσωρεύσεις πάγου στην επιφάνεια. Εάν τα λέιζερ χτυπούν βράχο, το φως θα επιστρέφει στο σκάφος, υποδεικνύοντας έλλειψη πάγου. Εάν το φως απορροφάται, αυτό θα σημαίνει πως θα υπάρχει πάγος. Όσο μεγαλύτερη η απορρόφηση, τόσο πιο εξαπλωμένος θα είναι ο πάγος στην επιφάνεια. https://www.naftemporiki.gr/story/1594378/doruforos-tis-nasa-tha-psaksei-me-leizer-gia-nero-stous-pio-skoteinous-kratires-tis-selinis

«Επινοητικότητα», το όνομα ρομποτικού ελικοπτέρου που θα πετάξει στον Άρη. Το όνομα Ingenuity (Επινοητικότητα), που έδωσε η μαθήτρια γυμνασίου Βανίζα Ρουπάνι από την Αλαμπάμα, θα φέρει το πρώτο ρομποτικό ελικόπτερο, το οποίο θα πετάξει σε άλλο πλανήτη. Το ελικόπτερο θα εκτοξευθεί με προορισμό τον Άρη φέτος το καλοκαίρι μαζί με το -επίσης «βαφτισμένο» από μαθητή- ρομποτικό ρόβερ Perseverance (Επιμονή) της αποστολής Mars 2020 της αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA). Η NASA είχε διοργανώσει σχετικό διαγωνισμό ονοματοδοσίας και επελέγη τελικά το εν λόγω όνομα για το ελικόπτερο, το οποίο θα κινείται με ηλιακή ενέργεια στον ουρανό του Άρη. Το Ingenuity, βάρους 1,8 κιλών, θα προσαρτηθεί στο κάτω μέρος του Perseverance και όταν φθάσει στον γειτονικό πλανήτη, τον Φεβρουάριο του 2021, θα αυτονομηθεί ανοίγοντας τα φτερά του. Θα κάνει σύντομες δοκιμαστικές πτήσεις στη διάρκεια ενός μήνα, ανοίγοντας τον δρόμο για τη μελλοντική εναέρια εξερεύνηση του Άρη από πιο εξελιγμένα ελικόπτερα, τα οποία θα διαθέτουν και επιστημονικά όργανα. Το Ingenuity δοκιμάστηκε επιτυχώς στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια. Τώρα γίνεται, μαζί με το Perseverance, η τελική συναρμολόγησή τους στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στη Φλόριντα. Η εκτόξευσή τους θα γίνει με πύραυλο Atlas V της United Launch Alliance από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ. Η αποστολή Mars 2020 θα αναζητήσει ίχνη παλαιάς ή τωρινής ζωής στον «κόκκινο» πλανήτη και γι’ αυτόν τον σκοπό θα συλλέξει δείγματα, τα οποία για πρώτη φορά θα σταλούν στη Γη προκειμένου να αναλυθούν από τους επιστήμονες εξονυχιστικά. https://physicsgg.me/2020/04/30/%ce%b5%cf%80%ce%b9%ce%bd%ce%bf%ce%b7%cf%84%ce%b9%ce%ba%cf%8c%cf%84%ce%b7%cf%84%ce%b1-%cf%84%ce%bf-%cf%8c%ce%bd%ce%bf%ce%bc%ce%b1-%cf%81%ce%bf%ce%bc%cf%80%ce%bf%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%bf%cf%8d/

Ο «βασιλιάς» του Kepler-88 To ηλιακό μας σύστημα έχει έναν «βασιλιά»: Ο Δίας, που έχει πάρει το όνομά του από τον βασιλιά των θεών του Ολύμπου, ασκεί «εξουσία» στους άλλους πλανήτες μέσω της βαρυτικής του επίδρασης. Με μάζα διπλάσια αυτής του Κρόνου και 300πλάσια αυτή της Γης, ακόμα και οι μικρότερες κινήσεις του γίνονται αισθητές από όλους τους άλλους πλανήτες. Ο Δίας θεωρείται πως ευθύνεται για το μικρό μέγεθος του Άρη, την παρουσία της ζώνης αστεροειδών και τον «καταιγισμό» των κομητών που έφεραν το νερό στην πρώιμη Γη. Ωστόσο, το πλανητικό μας σύστημα δεν είναι το μόνο που έχει τέτοιους βαρυτικούς «θεούς»- και αστρονόμοι του Ινστιτούτου Αστρονομίας του University of Hawai’i (UH IfA) ανακάλυψαν έναν πλανήτη με μάζα τριπλάσια αυτής του Δία, σε ένα μακρινό πλανητικό σύστημα. Η ανακάλυψη αυτή βασίζεται σε δεδομένα έξι ετών από το W.M. Keck Observatory. Χρησιμοποιώντας το High-Resolution Echelle Spectrometer (HIRES) στο δέκα μέτρων τηλεσκόπιο Keck I, η ομάδα επιβεβαίωσε ότι ο πλανήτης Kepler-88 d, πραγματοποιεί μια περιστροφή γύρω από το άστρο του κάθε τέσσερα χρόνια, και η τροχιά του δεν είναι κυκλική, μα ελλειπτική. Με μάζα τριπλάσια αυτής του Δία, ο Kepler-88 d είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης στο σύστημα εκείνο. Το εν λόγω σύστημα ήταν ήδη «διάσημο» μεταξύ των αστρονόμων για δύο πλανήτες που περιστρέφονται πολύ πιο κοντά στο άστρο, τους Kepler-88 b και c. Οι πλανήτες αυτοί έχουν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα δυναμική (mean motion resonance): ο b, με μέγεθος μικρότερο αυτού του Ποσειδώνα, κάνει μια περιστροφή σε μόλις 11 ημέρες, ακριβώς το ήμισυ της τροχιακής περιόδου του c, ενός πλανήτη με το μέγεθος του Δία. Ο c είναι επίσης είκοσι φορές μεγαλύτερος του b, οπότε επηρεάζει τον εσώτερο πλανήτη. Οι αλληλεπιδράσεις αυτές παρατηρήθηκαν από το τηλεσκόπιο Kepler- και ο νέος πλανήτης βοηθά στην καλύτερη κατανόηση του συστήματος. «Με τρεις φορές τη μάζα του Δία, ο Kepler-88 d ήταν μάλλον ακόμα πιο επιδραστικός στην ιστορία του συστήματος από τον αποκαλούμενο “βασιλιά”, Kepler-88 c, που έχει μάζα ίση με “μόλις” αυτή του Δία» είπε η Λόρεν Βάις, lead author της ομάδας που έκανε την ανακάλυψη. «Οπότε ίσως ο Kepler-88 d να είναι ο νέος απόλυτος μονάρχης αυτής της πλανητικής αυτοκρατορίας». https://physicsgg.me/2020/04/30/%ce%bf-%ce%b2%ce%b1%cf%83%ce%b9%ce%bb%ce%b9%ce%ac%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-kepler-88/

Τα ακρότατα των άστρων. Το 1860 Γερμανοί αστρονόμοι του αστεροσκοπείου της Βόννης, εκτελώντας παρατηρήσεις για την κατασκευή ενός αστρομετρικού καταλόγου (Bonner Durchmusterung Stellar catalogue, 1859-1903) ανακάλυψαν ένα μεταβλητό υπεργίγαντα αστέρα με περίοδο ~ 740 μέρες που έμελλε να είναι το μεγαλύτερο σε διαστάσεις αστέρι που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Περίπου ενάμιση αιώνα αργότερα, το 2012, μία νέα μελέτη βασισμένη σε παρατηρήσεις που πραγματοποιήθηκαν μέσω του τηλεσκοπίου VLTI, κατέδειξαν ότι ο μεταβλητός υπεργίγαντας UY Scuti στον αστερισμό της Aσπίδας (Scutum) είναι ~ 1700 φορές μεγαλύτερος (σε διάμετρο) του Ήλιου μας, ~ 340000 φορές φωτεινότερος, ενώ η μάζα του (σε κιλά) εκτιμάται ότι είναι τουλάχιστον 8 φορές παραπάνω από την αντίστοιχη ηλιακή. H απόστασή του υπολογίζεται σε ~ 9000 έτη φωτός (το φως χρειάζεται 9000 χρόνια για να φτάσει από εκεί στη Γη). Εάν η Ήλιος μας είναι μία σφαίρα ακτίνας ~ 700000 χλμ, τότε η ακτίνα του UY Scuti υπολογίζεται στα 1.2 δισεκατομμύρια χλμ (Εικόνα 1). Αν ο αστέρας UY Scuti έπαιρνε, για κάποιο λόγο, την θέση του Ήλιου μας στο ηλιακό μας σύστημα, τότε θα κάλυπτε έκταση σχεδόν μέχρι την τροχιά του πλανήτη Κρόνου, με ολέθρια -σαφέστατα- αποτελέσματα για τους πλανήτες και την ζωή στο ηλιακό σύστημα. Τέλος, το φως θα χρειαζόταν περίπου 7 ώρες για να εκτελέσει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον UY Scuti, ενώ η γρηγορότερη σήμερα διαστημοσυσκευή (Parker Solar Probe) θα χρειαζόταν περίπου 15 μήνες για να καλύψει την ίδια απόσταση, τρέχοντας με την απίστευτη (μέγιστη) ταχύτητα των 200 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο! Στον αντίποδα και στη σχετικά μικρή για την αστρονομία απόσταση των ~ 600 ετών φωτός, ομάδα επιστημόνων από τα πανεπιστήμια Cambridge, Keele, Warwick, Leicester και St.Andrews ανακάλυψε, το 2017, το μικρότερο σε διάμετρο αστέρι που ονομάστηκε EBLM J0555Ab και βρίσκεται στον αστερισμό του Οκρίβαντος (Pictor). Ο ερυθρός νάνος EBLM J0555Ab είναι αστέρας μικρής μάζας με διάμετρο συγκρίσιμη με αυτή του πλανήτη Κρόνου (και μικρότερη του Δία) όντας ~ 12 φορές μικρότερος του Ήλιου (Εικόνα 2). Η μάζα του (σε κιλά) είναι περίπου το 1/12 της ηλιακής μάζας (και 85 φορές εκείνης του Δία), δηλαδή οριακά επαρκής για να καλείται ένα ουράνιο σώμα αστέρι, σύμφωνα με τα μοντέλα της αστρικής δομής και εξέλιξης. Ο EBLM J0555Ab είναι περίπου 200 φορές πυκνότερος του Ήλιου, ενώ η επιφανειακή του βαρύτητα είναι 300 φορές μεγαλύτερη από εκείνη στη Γη. Εάν μπορούσαμε να σταθούμε στην επιφάνεια του αστέρα αυτού, θα αισθανόμαστε 300 φορές πιο βαριοί από ότι στη Γη! Τέλος, ο EBLM J0555Ab υπολογίζεται ότι είναι 130 φορές αμυδρότερος του Ήλιου μας. Το φως θα χρειαζόταν μόλις 1.2 δευτερόλεπτα για μία πλήρη περιφορά γύρω από τον ερυθρό νάνο, ενώ η διαστημοσυσκευή Parker Solar Probe, θα χρειαζόταν περίπου μισή ώρα.Εάν τοποθετούσαμε τα τρία αυτά αστέρια σε κλίμακα και θεωρούσαμε ότι ο Ήλιος είναι μία μπάλα basket διαμέτρου 30 εκατοστών, τότε ο ερυθρός νάνος θα έμοιαζε με μία συνηθισμένη μπίλια 2.5 εκατοστών και ο υπεργίγαντας UY Scuti θα προσιδίαζε σε σφαίρα διαμέτρου μεγαλύτερης των 500 μέτρων! https://physicsgg.me/2020/04/30/%cf%84%ce%b1-%ce%b1%ce%ba%cf%81%cf%8c%cf%84%ce%b1%cf%84%ce%b1-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%ac%cf%83%cf%84%cf%81%cf%89%ce%bd/

Ψάχνοντας μια αρχέγονη μαύρη τρύπα στο ηλιακό μας σύστημα … που παίζει τον ρόλο του ένατου πλανήτη Οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος είναι οκτώ (κι όχι εννέα όπως μαθαίναμε στο παρελθόν εμείς οι μεγαλύτεροι): ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη, ο Άρης, ο Δίας, ο Κρόνος, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας. Αυτό ισχύει μετά το 26ο συνέδριο της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης (IAU) (14 – 25 Αυγούστου 2006) που έγινε στην Πράγα, εκεί όπου ο Πλούτωνας υποβιβάστηκε, χωρίς κανέναν σεβασμό στην ιστορία του, στην κατηγορία των νάνων-πλανητών. Όταν λοιπόν ακούμε για τον ένατο πλανήτη, σίγουρα δεν πρόκειται για τον Πλούτωνα, αλλά για έναν υποθετικό (προς το παρόν) πλανήτη σε πολύ μεγάλη απόσταση από τον ήλιο, η ύπαρξη ή όχι του οποίου προβληματίζει τους αστρονόμους εδώ και αρκετά χρόνια. Η υπόθεση αυτή γίνεται ώστε να προσομοιωθούν ακριβέστερα οι τροχιές των απόμακρων σωμάτων της ζώνης Kuiper. Η μελέτη της τροχιάς του Κρόνου, διαμέσου του διαστημικού σκάφους Cassini, έδωσε μια μικρή ένδειξη ύπαρξης του πλανήτη 9 και έβαλε όρια στις παραμέτρους του. Αν υπάρχει ένα τέτοιο αντικείμενο, υπολογίζεται να έχει μάζα 5 έως 10 M⊕ (M⊕=η μάζα της Γης) και να βρίσκεται σε απόσταση της τάξης των 500 AU από τον ήλιο(1 AU= 1 αστρονομική μονάδα). Αν πρόκειται για έναν κοινό πλανήτη μπορεί να βρεθεί από τις αστρονομικές έρευνες των τηλεσκοπίων. Όμως πριν από ενάμισι χρόνο οι Jakub Scholtz και James Unwin, δημοσίευσαν ένα άρθρο σχετικά με τον υποθετικό πλανήτη 9, όπου διατύπωσαν την άποψη πως ο υποθετικός πλανήτης 9 θα μπορούσε να είναι μια αρχέγονη μαύρη τρύπα (το μέγεθος της οποίας δεν ξεπερνάει μια μπάλα του ποδοσφαίρου!). Σε μια τέτοια περίπτωση, οι συμβατικές αστρονομικές έρευνες προφανώς θα αποτύχουν. Βέβαια, ένα διαστημικό σκάφος μιας μελλοντικής αποστολής θα μπορούσε άμεσα να διερευνήσει το περιβάλλον του πολύ καλύτερα. Όμως υπάρχουν δυο προφανείς δυσκολίες: Πρώτον, ο πλανήτης 9, αν υπάρχει, βρίσκεται πολύ μακριά και δεν ξέρουμε πού είναι. Το Voyager 1 που ήταν το πρώτο ανθρώπινο κατασκεύασμα που βγήκε από το εσώτερο ηλιακό σύστημα, απομακρύνεται με ταχύτητα περίπου 17 km/sec (ως προς τον ήλιο), θα φτάσει σε από σταση 500 AU σε περίπου 150 χρόνια. Δεύτερον, έχουμε μεν μια γενική εκτίμηση σχετικά με την πιθανή τροχιά του πλανήτη 9, αλλά δεν γνωρίζουμε που ακριβώς βρίσκεται σ’ αυτήν. Έτσι, θάπρεπε να διερευνηθεί μια τεράστια έκταση του ουρανού. Στην ιδανική περίπτωση, για να βρεθεί ο πλανήτης 9, απαιτούνται ταχύτητες διαστημικών σκαφών (τουλάχιστον) εκατοντάδων χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο για να φτάσουν στην τροχιά του σε μια δεκαετία. Επιπλέον, θα έπρεπε να εκτοξευθούν σε διαφορετικές κατευθύνσεις εκατοντάδες διαστημόπλοια (το λιγότερο), ώστε κάποια από αυτά να πλησιάσουν τον πλανήτη 9 μερικές δεκάδες αστρονομικές μονάδες. Με βάση τις τωρινές διαστημικές αποστολές ο πλανήτης 9 είναι απρόσιτος. Μια πιθανή εναλλακτική και φθηνή λύση είναι να χρησιμοποιηθούν τα μικρά διαστημικά σκάφη του προγράμματος Breakthrough Starshot για την ανίχνευση του βαρυτικού πεδίου αυτού του αντικειμένου. Αυτό προτείνει ένας από τους μεγαλύτερους φυσικομαθηματικούς της εποχής μας, ο Edward Witten, στην πρόσφατη δημοσίευσή του με τίτλο «Searching for a Black Hole in the Outer Solar System» Το πρόγραμμα Breakthrough Starshot προβλέπει την χρήση ισχυρών λέιζερ για την επιτάχυνση πολύ μικρών διαστημικών σκαφών (με μάζα της τάξης των γραμμαρίων!) μέχρι ταχύτητες περίπου στο 20% της ταχύτητας του φωτός. Σε μια πρώτη αποστολή του Breakthrough Starshot σχεδιάζεται η εξερεύνηση του εξωτερικού ηλιακού μας συστήματος με ταχύτητες στο 1% της ταχύτητας του φωτός. Όμως σύμφωνα με την σύντομη ανάλυση του Edward Witten, για την αναζήτηση του πλανήτη 9, είναι προτιμότερη μια τάξη μεγέθους μικρότερες ταχύτητες, δηλ, στο 0,1% της ταχύτητας του φωτός. Mε μια ταχύτητα της τάξης του 0,001c, τα μικροσκοπικά διαστημόπλοια θα μπορούσαν να φτάσουν στον πλανήτη 9 περίπου μια δεκαετία μετά την εκτόξευσή τους, εφόσον εκτοξεύονταν προς την σωστή κατεύθυνση. Όμως το πλεονέκτημα του προγράμματος Breakthrough Starshot είναι ότι μπορούν να εκτοξευθούν πολλά μικροσκοπικά διαστημόπλοια προς διάφορες κατευθύνσεις, ώστε να καλύψουν μεγάλη περιοχή του διαστήματος Η διαταραχή στην ταχύτητα και την τροχιά ενός διαστημοπλοίου που πλησιάζει την αρχέγονη μαύρη τρύπα (πλανήτη 9), θα δημιουργήσει αποκλίσεις στον χρόνο άφιξης σημάτων προς την Γη από το διαστημικό σκάφος της τάξης των 10-5 δευτερολέπτων. Αν κάποιο από αυτά καταφέρει να προσεγγίσει τον πλανήτη σε μια απόσταση τάξης μεγέθους 50 AU, για να αποκαλυφθεί το μυστηριώδες αντικείμενο αρκεί τα διαστημικά σκάφη να μπορούν να στέλνουν σήματα χρονισμού με ακρίβεια 10-5 δευτερολέπτων στην Γη. Βέβαια, η ικανότητα ακριβούς χρονομέτρησης στα πολύ μικρά διαστημικά σκάφη μπορεί να αποβεί η μεγαλύτερη πρόκληση κατά την υλοποίηση αυτoύ του προγράμματος Μπορείτε να διαβάσετε όλες τις λεπτομέρειες στην δημοσίευση του Witten (για την οποία διάφοροι κακεντρεχείς λένε πως έγινε εξαιτίας της βράβευσης του Witten με το Breakthrough Prize από τον πάμπλουτο Yuri Milner .. για να προωθήσει το πρόγραμμα Breakthrough Starshot που ήταν ιδέα του Milner!) https://physicsgg.me/2020/05/02/%cf%88%ce%ac%cf%87%ce%bd%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b1%cf%82-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%ad%ce%b3%ce%bf%ce%bd%ce%b7-%ce%bc%ce%b1%cf%8d%cf%81%ce%b7-%cf%84%cf%81%cf%8d%cf%80%ce%b1-%cf%83%cf%84/