Δροσος Γεωργιος

Αναζητώντας το «Απόλυτο μηδέν» Στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου την Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 2019 Αθήνα. Την Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 2019, λίγες μόνο ημέρες πριν από το χειμερινό ηλιοστάσιο, το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο προσκαλεί τους φίλους και τις φίλες της Επιστήμης και της Τεχνολογίας (10 ετών και άνω) σε μία εκδήλωση γεμάτη απρόοπτα και ανατροπές. Στην καρδιά του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου μάς υποδέχονται οι δύο Φυσικοί της ομάδας «Απόλυτο μηδέν» και η επιστήμη «πιάνει» τους -273,15 ⁰C. Ο Doppler συναντά τον Hubble σε μία παράσταση με πειράματα και κρύα αστεία που θα έπρεπε οπωσδήποτε να αποφύγετε. Η ομάδα «Απόλυτο Μηδέν» απαρτίζεται από τον Tάκη Λάζο, Φυσικό, Εκπαιδευτικό, Υπεύθυνο ΕΚΦΕ Ηλιούπολης, και τον Τζίμη Τσιμπίδα, Αστρονόμο-Φυσικό Διαστήματος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Στόχος της είναι η επικοινωνία της επιστήμης με εύληπτο και ευχάριστο τρόπο. Και μόλις ο πρώτος πάγος ανάμεσά μας λειώσει και γνωριστούμε καλύτερα, τότε στον τεράστιο θόλο του Πλανηταρίου θα παρακολουθήσουμε την ψηφιακή προβολή «Το Περιβάλλον κι εγώ», η οποία αντιμετωπίζει με επιστημονική ακρίβεια και σαφήνεια όλα τα πολύπλοκα και καυτά θέματα σχετικά με την αλόγιστη παρέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον που έχει κυριολεκτικά «βραχυκυκλώσει» τις φυσικές διαδικασίες ανακύκλησης. Το «φαινόμενο του θερμοκηπίου», η κλιματολογική αλλαγή αλλά και το λιώσιμο των πάγων σε μία εντυπωσιακή ψηφιακή προβολή. (Παραγωγή: Ίδρυμα Ευγενίδου, The Animonautes, 2014). Την ημέρα αυτή θα πραγματοποιηθούν δύο παραστάσεις (ώρες 18:30 και 20:00) με ελεύθερη είσοδο. Απαραίτητα είναι τα δελτία εισόδου, η διανομή των οποίων θα πραγματοποιείται από το Ταμείο του Πλανηταρίου από τις 18:00 της ίδιας ημέρας. Κάθε άτομο θα μπορεί να προμηθευτεί έως 2 δελτία εισόδου. Θα διατεθούν 240 δελτία εισόδου για κάθε παράσταση. Η παράσταση προτείνεται για κοινό ηλικίας 10 ετών και άνω. Υπενθυμίζουμε ότι οι χώροι του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι προσβάσιμοι και φιλικοί σε ανθρώπους με κινητική αναπηρία, οι σκύλοι-οδηγοί τυφλών είναι ευπρόσδεκτοι και έχει προβλεφθεί διερμηνεία στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα ή/και χειλεανάγνωση. https://www.scoop.it/topic/physicists-and-physics/p/4113451994/2019/12/10/-

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας: Έξι Έλληνες ερευνητές θα επιχορηγηθούν αδρά. Έξι Έλληνες επιστήμονες, ο ένας του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας (ΙΤΕ) και του Πανεπιστημίου Κρήτης και οι υπόλοιποι πέντε της διασποράς, επιλέχθηκαν για να επιχορηγηθούν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC), στο πλαίσιο των επιχορηγήσεων εδραίωσης (ERC Consolidator Grant). Η νέα «φουρνιά» των άκρως ανταγωνιστικών επιχορηγήσεων του ERC θα δοθεί σε 301 ερευνητές από όλη την Ευρώπη. Η χρηματοδότηση θα φθάσει τα 600 εκατομμύρια ευρώ (περίπου δύο εκατομμύρια ανά ερευνητή για διάστημα έως πέντε ετών) και θα δοθεί στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020» της ΕΕ. Τις περισσότερες επιχορηγήσεις πήραν επιστήμονες που θα κάνουν έρευνα στη Γερμανία (52), στη Βρετανία (50) και στη Γαλλία (43). Σχεδόν μία στους τρεις ερευνητές (31%) είναι γυναίκα, ενώ η επιλογή έγινε ανάμεσα σε συνολικά 2.453 προτάσεις ερευνητών. Η Ελλάδα έχει παρουσία με έναν ερευνητή, τον Γιώργο Χαμηλό, αναπληρωτή καθηγητή στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και συνεργαζόμενο ερευνητή στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ. Θα λάβει χρηματοδότηση 2 εκατ. ευρώ για πέντε έτη, προκειμένου να μελετήσει τους φυσιολογικούς μηχανισμούς ρύθμισης του σιδήρου στα φαγοκύτταρα των ιστών (μακροφάγα) και τoν ρόλο τους στην προστασία έναντι λοιμώξεων από μύκητες. Οι μελέτες της ερευνητικής ομάδας του Γ. Χαμηλού θα πραγματοποιηθούν αρχικά σε πειραματικά μοντέλα λοιμώξεων στη δροσόφιλα (μύγα του ξυδιού), με επιβεβαίωση στη συνέχεια των ευρημάτων σε γενετικά τροποποιημένα ποντίκια και ανθρώπους με μυκητικές λοιμώξεις. Η ανακάλυψη νέων μηχανισμών ρύθμισης της ισορροπίας του σιδήρου σε κυτταρικό και συστημικό επίπεδο αναμένεται να έχει καθοριστική επίδραση στην κατανόηση της βιολογίας των μακροφάγων και άμεσες εφαρμογές στη διάγνωση, στην πρόληψη και στη θεραπεία των διηθητικών μυκητιάσεων. Επιχορήγηση επίσης θα λάβουν ο Δημήτρης Ζευγώλης, απόφοιτος του ΤΕΙ Ηπείρου και λέκτορας βιοϊατρικής μηχανικής του Εθνικού Πανεπιστημίου της Ιρλανδίας στο Γκάλγουει (έργο ACHIEVE), ο Δημήτρης Παυλόπουλος, απόφοιτος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) και επίκουρος καθηγητής σήμερα στο Τμήμα Κοινωνικών Επιστημών του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ (έργο DYNANSE), o Δήμος Δημαρόγκωνας, απόφοιτος του ΕΜΠ και καθηγητής στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Υπολογιστών στο Βασιλικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (ΚΤΗ) της Στοκχόλμης (έργο LEAFHOUND), o Ανδρέας Βλάχος, απόφοιτος του ΟΠΑ και λέκτορας του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ (έργο AveriTeC) και ο Ιωάννης Σεχόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής ακτινολογίας του Πανεπιστημίου Ράντμπουντ Ολλανδίας (έργο BREAST4D). Ο επόμενος γύρος χρηματοδοτήσεων ERC Consolidator Grant θα δέχεται αιτήσεις έως τις 4 Φεβρουαρίου 2020. Αίτηση μπορούν να υποβάλουν όσοι ερευνητές έχουν ερευνητική εμπειρία επτά έως 12 ετών μετά τη λήψη του διδακτορικού τους. Η χρηματοδότηση θα τους βοηθήσει να δημιουργήσουν τις δικές τους ερευνητικές ομάδες και να διεξάγουν πρωτοποριακή έρευνα στους τομείς των Φυσικών Επιστημών, της Μηχανικής, των Επιστημών Υγείας, των Κοινωνικών και των Ανθρωπιστικών Επιστημών. Η έρευνα μπορεί να γίνεται σε δημόσιο ή ιδιωτικό ερευνητικό φορέα. Μέχρι σήμερα το ERC έχει χρηματοδοτήσει περισσότερους από 9.000 ερευνητές σε διάφορα στάδια της καριέρας τους. Το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας κατέχει τον μεγαλύτερο αριθμό χρηματοδοτούμενων έργων ERC στην Ελλάδα, με εισροή άνω των 36 εκατ. ευρώ. https://www.naftemporiki.gr/story/1541355/europaiko-sumboulio-ereunas-eksi-ellines-ereunites-tha-epixorigithoun-adra

Από το «Διαδίκτυο των Πραγμάτων» στο «DNA των Πραγμάτων» Ερευνητές από την Ελβετία και το Ισραήλ βρήκαν μια πρωτοποριακή μέθοδο να αποθηκεύουν πληροφορίες σχεδόν σε κάθε αντικείμενο, έτσι ώστε αυτό να μπορεί να αναπαραχθεί πολλές φορές με βάση τις οδηγίες που φέρει το ίδιο στο εσωτερικό του. Ο τρόπος αποθήκευσης της πληροφορίας είναι ίδιος όπως στα έμβια όντα: στα μόρια του DNA. Δημιουργούνται έτσι πράγματα που έχουν τη δική τους μνήμη συνθετικού DNA. Μέχρι σήμερα είχε καταστεί εφικτό να αποθηκεύονται τεράστιοι όγκοι δεδομένων όχι σε σκληρούς δίσκους ή σε άλλα μαγνητικά μέσα που έχουν ημερομηνία λήξης, αλλά στο βιολογικό μόριο του DNA, το οποίο έχει προταθεί ως η λύση για την μακρόχρονη αποθήκευση πολύτιμων δεδομένων. Η νέα τεχνική αποθήκευσης σε συνθετικό DNA ανοίγει νέες δυνατότητες, που μπορούν μελλοντικά να επεκτείνουν το Διαδίκτυο των Πραγμάτων στο DNA των Πραγμάτων. Τα ζωντανά όντα περιέχουν στο DNA τους τις πληροφορίες για τη δημιουργία και τη λειτουργία τους. Αυτό δεν συμβαίνει στα υλικά αντικείμενα, συνεπώς οποιοσδήποτε θέλει π.χ. να εκτυπώσει τρισδιάστατα ένα πράγμα, πρέπει επίσης να διαθέτει ξεχωριστά σε ψηφιακή μορφή και τις κατάλληλες οδηγίες. Αν κανείς χρειαστεί να τυπώσει το ίδιο αντικείμενο μετά από χρόνια, θα πρέπει να έχει πρόσβαση στις αρχικές ψηφιακές πληροφορίες, καθώς το ίδιο το αντικείμενο δεν αποθηκεύει τις οδηγίες για την εκτύπωση του. Τώρα, για πρώτη φορά στον κόσμο, οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Ρόμπερτ Γκρας του Τμήματος Χημείας και Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Τεχνολογίας (ΕΤΗ) της Ζυρίχης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιοτεχνολογίας «Nature Biotechnology», κατάφεραν να αποθηκεύουν τις πληροφορίες μέσα στο ίδιο το αντικείμενο. «Με αυτή τη μέθοδο, μπορούμε να ενσωματώσουμε οδηγίες τρισδιάστατης εκτύπωσης μέσα σε ένα αντικείμενο, έτσι ώστε μετά από δεκαετίες ή ακόμη και αιώνες να είναι δυνατό να ανακτηθούν αυτές οι πληροφορίες άμεσα από το ίδιο το αντικείμενο», δήλωσε ο Γκρας. Ενδεικτικά, οι ερευνητές παρήγαν από τρισδιάστατο εκτυπωτή ένα πλαστικό κουνέλι, το οποίο περιέχει μέσα του τις οδηγίες για την εκτύπωση του (περίπου 100 kilobytes δεδομένων). Το πέτυχαν αυτό, προσθέτοντας στο πλαστικό μικροσκοπικά γυάλινα σφαιρίδια που περιείχαν συνθετικό DNA. «Έτσι, όπως τα πραγματικά κουνέλια, το δικό μας πλαστικό κουνέλι περιέχει επίσης τις δικές του οδηγίες για την αναπαραγωγή του», δήλωσε ο Γκρας. Και όπως στα έμβια όντα, η νέα τεχνολογία διατηρεί αυτές τις πληροφορίες για αρκετές γενιές, οπότε αρκεί να ανακτηθούν οι πληροφορίες από το πλαστικό κουνέλι, ώστε να παραχθεί ένα καινούριο. Οι ερευνητές επανέλαβαν τη διαδικασία για πέντε διαδοχικές γενιές πλαστικών κουνελιών, χωρίς την παραμικρή απώλεια ή σφάλμα των δεδομένων, ακόμη και όταν είχαν περάσει εννέα μήνες από την προηγούμενη «αναπαραγωγή». «Το DNA είναι σήμερα το μόνο αποθηκευτικό μέσο που μπορεί να υπάρξει και σε υγρή μορφή, πράγμα που μας επιτρέπει να το εισάγουμε σε αντικείμενα οποιουδήποτε σχήματος», ανέφερε ο Ισραηλινός επιστήμονας της πληροφορικής Γιανίβ Έρλιχ. Μια πρόσθετη εφαρμογή της νέας τεχνολογίας είναι όχι η αποθήκευση, αλλά η απόκρυψη πληροφοριών μέσα σε αντικείμενα (στεγανογραφία). Οι ερευνητές έδειξαν ότι είναι δυνατή, εφαρμόζοντας την σε ένα μυστικό αρχείο που είχε διασώσει από το γκέτο της Βαρσοβίας ένας Εβραίος ιστορικός για μην πέσει στα χέρια των Ναζί. Το κείμενο ψηφιοποιήθηκε και αποθηκεύτηκε (1,4 megabytes) σε γυάλινα σφαιρίδια, τα οποία μετά ενσωματώθηκαν στους φακούς κοινών γυαλιών μυωπίας. Στη συνέχεια ήταν δυνατή η ανάκτηση αυτών των κρυμμένων πληροφοριών. «Δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα να περάσεις ένα τέτοιο ζευγάρι γυαλιά από τους ελέγχους ασφαλείας των αεροδρομίων και έτσι να μεταφέρεις πληροφορίες από το μέρος στο άλλο χωρίς να γίνεις αντιληπτός», ανέφερε ο Έρλιχ, που έχει δημιουργήσει την εταιρεία Yaniv Erlich Lab LLC. Οι πληροφορίες μπορούν να κρυφτούν θεωρητικά σε οποιοδήποτε πλαστικό αντικείμενο. Ακόμη, με τη νέα τεχνολογία είναι δυνατό να ενσωματωθούν πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα τους μέσα σε κατασκευαστικά υλικά, χρώματα και άλλα προϊόντα, έτσι ώστε να ανακτώνται άμεσα από τις αρμόδιες αρχές ή κάθε άλλο ενδιαφερόμενο κατά τον έλεγχο του αντικειμένου. Προς το παρόν, η μέθοδος είναι σχετικά ακριβή, καθώς η «μετάφραση» ενός ψηφιακού αρχείου (π.χ. οδηγιών για 3D-εκτύπωση) και η αποθήκευση του σε συνθετικά μόρια DNA μέσα στο αντικείμενο κοστίζει περίπου 2.000 ελβετικά φράγκα. https://physicsgg.me/2019/12/10/%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%ce%b4%ce%af%ce%ba%cf%84%cf%85%ce%bf-%cf%84%cf%89%ce%bd-%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%bc%ce%ac%cf%84%cf%89%ce%bd-%cf%83%cf%84%ce%bf-dn/

Συνωστισμός στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Σε υπαίθριο «πάρκινγκ» διαστημικών σκαφών έχει μετατραπεί ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ΔΣΣ), καθώς μετά και την άφιξη του ρωσικού ρομποτικού μεταγωγικού Progress 74 τη Δευτέρα, έχει φθάσει πλέον σε πέντε ο αριθμός των σκαφών που έχουν «δέσει» ταυτόχρονα σε διάφορα σημεία στο εξωτερικό μέρος του ΔΣΣ. Είχε προηγηθεί η άφιξη την Κυριακή του αμερικανικού ρομποτικού μεταγωγικού Dragon της Space X του Ίλον Μασκ. Στον ΔΣΣ ήσαν ήδη «παρκαρισμένα» το μεταγωγικό Cygnus της αμερικανικής εταιρείας Northropp Grumman που είχε φθάσει στις αρχές Νοεμβρίου, καθώς και δύο ρωσικές κάψουλες Soyuz, που περιμένουν για να μεταφέρουν αστροναύτες πίσω στη Γη. Το ρωσικό Progress, που «έδεσε» αυτόνομα στο ρωσικό τμήμα του ΔΣΣ, υπό το άγρυπνο μάτι των Ρώσων κοσμοναυτών Αλεξάντερ Σκβόρτσκοφ και Όλεγκ Σκριπότσκα που όμως δεν χρειάστηκε να επέμβουν, μετέφερε σχεδόν τρεις τόνους τροφίμων, καυσίμων και άλλων εφοδίων για την τωρινή εξαμελή αποστολή 61 των αστροναυτών στον ΔΣΣ. Το σκάφος θα παραμείνει στο Σταθμό έως τον Ιούλιο του 2020, προκειμένου να φορτωθεί με σκουπίδια και άλλα άχρηστα είδη και τελικά θα καεί σκοπίμως κατά την επιστροφή του στη Γη. Οι αστροναύτες του ΔΣΣ έχουν πολύ ξεφόρτωμα να κάνουν, καθώς το αμερικανικό Dragon μόλις είχε μεταφέρει άλλους δυόμισι τόνους εφοδίων και επιστημονικών υλικών για πειράματα στο διάστημα. Ήταν η 19η αποστολή της Space X στον ΔΣΣ και το σκάφος δεν «έδεσε» αυτόνομα, αλλά με τη βοήθεια του ρομποτικού βραχίονα του ΔΣΣ, τον οποίο χειρίζονταν οι αστροναύτες Λούκα Παρμιτάνο (ESA) και ‘Αντριου Μόργκαν (NASA). Μεταξύ άλλων, το Dragon μετέφερε το χαριτωμένο ευρωπαϊκό σφαιρικό ρομπότ CIMON που διαθέτει τεχνητή συναισθηματική νοημοσύνη, ποντίκια για πειραματόζωα (θα μελετηθεί η επίπτωση της έλλειψης βαρύτητας στους μυς και στα οστά), καθώς και 36.000 σκουλήκια (θα αναπαράγουν και θα επιστραφούν στη Γη σε κατάσταση κατάψυξης). Ακόμη μεταφέρθηκε στον ΔΣΣ ένα νέο ιαπωνικό σύστημα υπερφασματικής παρατήρησης της Γης, το οποίο, μεταξύ άλλων, θα βοηθήσει στην αναζήτηση πετρελαίου από το διάστημα. Το Dragon θα επιστρέψει στη Γη τον Ιανουάριο και θα πέσει στα ανοιχτά της Καλιφόρνιας. https://www.in.gr/2019/12/10/tech/synostismos-ston-diethni-diastimiko-stathmo/

Περιήγηση στον έναστρο ουρανό. Εχετε παίξει ποτέ «ενώστε τις κουκκίδες» στον μαγικό καμβά του έναστρου ουρανού; Εχετε προσπαθήσει να εντοπίσετε τη Μικρή και τη Μεγάλη Αρκτο, τον Ωρίωνα, την Ανδρομέδα, την Κασσιόπη, τον Ηρακλή, τον Περσέα; Γνωρίζετε τις ευφάνταστες και συναρπαστικές ιστορίες των ηρώων και ηρωίδων που χάρισαν το όνομά τους στους αστερισμούς κάνοντάς τους τους λαμπρότερους, διαχρονικότερους και πιο εύγλωττους αφηγητές των περιπετειών τους στο πέρασμα των αιώνων; Ογδόντα οκτώ είναι οι επίσημοι, διεθνώς αναγνωρισμένοι αστερισμοί, οι ομάδες δηλαδή των πιο λαμπρών αστεριών μιας περιοχής του ουρανού που σχηματίζουν εικόνες, καθώς ενώνονται μεταξύ τους με νοητές γραμμές. Η βραβευμένη γραφίστρια και art director Σάρα Γκίλινχαμ συγκέντρωσε στο εξαιρετικό βιβλίο «Κοιτάζοντας τα αστέρια» στοιχεία για κάθε έναν από αυτούς τους αστερισμούς, τις ιστορίες που τους συνοδεύουν, αλλά και οδηγίες για τον εντοπισμό τους στον ουράνιο θόλο. «Ο στόχος μου ήταν να επιλέξω τους πιο γνωστούς και τους πιο συναρπαστικούς μύθoυς και θρύλους που σχετίζονται με κάθε έναν από τους αστερισμούς, υπάρχουν όμως περισσότερες ιστορίες για όσους ενδιαφέρονται να μάθουν», σημειώνει η συγγραφέας. Η Γκίλινχαμ παραθέτει τους αστερισμούς με βάση την κατηγοριοποίησή τους σε αρχαίους –αυτούς που ανακαλύφθηκαν και ονοματίστηκαν πριν από χιλιάδες χρόνια από τον Ελληνα μαθηματικό, γεωγράφο και αστρονόμο Κλαύδιο Πτολεμαίο και τον Πέρση αστρονόμο Αλ Σούφι– και σε σύγχρονους – όσους επινοήθηκαν κατά τη διάρκεια της εποχής των ανακαλύψεων, το 1500 και το 1700. Οι αρχαίοι αστερισμοί παρατίθενται χωρισμένοι σε δύο ενότητες, αυτούς που απαρτίζουν τον ζωδιακό κύκλο ή μικρό κύκλο των ζώων, γιατί παραπέμπουν κυρίως σε ζώα, και σε όσους παραπέμπουν σε πρόσωπα, ζώα και ιερά αντικείμενα της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας (όπως ο Ηνίοχος, ο Κένταυρος, η Κόμη της Βερενίκης, ο Πήγασος). Οι δε σύγχρονοι αστερισμοί χωρίζονται σε όσους απεικονίζουν ζώα και ανθρώπους (ο Χαμαιλέων, η Δοράς, ο Μονόκερος, ο Φοίνικας) και σε αυτούς που θυμίζουν αντικείμενα και σύμβολα (ο Σταυρός του Νότου, ο Οκτάντας, το Τηλεσκόπιον, η Ασπίς). Για κάθε αστερισμό παρατίθεται η αντίστοιχη εικόνα του, φιλοτεχνημένη από τη Γκίλινχαμ με φροντίδα, καλαισθησία και μια δόση αστρόσκονης. Τον πρόλογο του βιβλίου υπογράφει ο επίτιμος διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου κ. Διονύσης Π. Σιμόπουλος, ο οποίος κάνει μια αναδρομή στην προέλευση των αστερισμών, επισημαίνοντας ότι «αν και λέγεται ότι ήταν η φαντασία που διέγραψε μόνη της τα διάφορα καταπληκτικά συνταιριάσματα στον ουράνιο θόλο, δίνοντας έτσι ονομασίες στους διάφορους αστερισμούς, εντούτοις δεν πρέπει να ήταν μόνο η φαντασία αλλά και οι καθημερινές ανάγκες της επίγειας ζωής. Γιατί η μοίρα των αρχαίων λαών ήταν στενά συνδεδεμένη με τη φύση». Και εξηγεί: «Οι ναυτικοί έπρεπε να εμπιστευθούν τον ουρανό για να ταξιδέψουν. Οι γεωργοί έπρεπε να συμβουλευθούν τους αστερισμούς για κάθε δουλειά του κάμπου και οι βοσκοί έπρεπε να παρακολουθούν την πορεία των άστρων για να διαφεντεύουν τα κοπάδια τους. Φαίνεται δηλαδή ότι ο πρώτος και κύριος σκοπός της δημιουργίας των αστερισμών ήταν ως βοηθητικό μέσο προσανατολισμού και οδηγού της καθημερινής ζωής των αρχαίων». Εκτός της χρηστικής και της επιστημονικής τους αξίας, ωστόσο, η συγγραφέας επισημαίνει και αναδεικνύει το γεγονός ότι οι αστερισμοί αποτελούν ταυτόχρονα φορείς συλλογικής μνήμης και οι ιστορίες που τους συνοδεύουν αποκαλύπτουν στοιχεία για την κουλτούρα, τις πεποιθήσεις και την καθημερινότητα αρχαίων και νεότερων πολιτισμών. Ταξίδι γνώσης Οι ερασιτέχνες επίδοξοι αστρονόμοι θα βρουν στις σελίδες του βιβλίου ουράνιους χάρτες και οδηγίες για τη χρήση τους, που θα τους βοηθήσουν να εντοπίσουν τη θέση των αστερισμών, μεμονωμένων άστρων καθώς και ολόκληρες ουράνιες «γειτονιές». Θα βρουν, επίσης, πληροφορίες σχετικά με τα υπάρχοντα εργαλεία αστροπαρατήρησης, προτεινόμενες εφαρμογές, βιβλία και σχετικές ιστοσελίδες, ενδεικτική και προσεκτικά επιλεγμένη βιβλιογραφία, αλλά και ένα πολύ χρήσιμο γλωσσάρι. Με πλοηγό το βιβλίο της Γκίλινχαμ θα ξεκινήσουν ένα ταξίδι γνώσης στις γειτονιές του έναστρου ουρανού, μαθαίνοντας ταυτόχρονα τις ιστορίες που λέγονται για τις παρέες των άστρων και δεν θα κοιτάξουν ποτέ ξανά τον νυχτερινό ουρανό με τον ίδιο τρόπο. ΣΑΡΑ ΓΚΙΛΙΝΧΑΜ Κοιτάζοντας τα αστέρια μτφρ. Ηλίας Μαγκλίνης προλ. Διονύσης Σιμόπουλος εκδ. Καπόν, σελ. 224 Στην φωτογραφία ο Κάνωπος που είναι αστέρας πρώτου μεγέθους, το δεύτερο πιο φωτεινό άστρο στον ουρανό και το πιο φωτεινό στον αστερισμό της Τρόπιδος, της Πρύμνας και των Ιστίων. Πήρε την ονομασία του από έναν αρχαίο Ελληνα πλοηγό και χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα στις διαστημικές αποστολές λόγω της φωτεινότητάς του (εικονογράφηση από το βιβλίο). https://www.kathimerini.gr/1055220/gallery/politismos/vivlio/perihghsh-ston-enastro-oyrano

Η κοσμολογία, το Νόμπελ 2019, και μια ελληνική εταιρεία που δουλεύει γι’αυτήν. Το φετινό Νόμπελ Φυσικής, που απονεμήθηκε επισήμως την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου σε τρεις επιστήμονες για την συμβολή τους στην κατανόηση της δομής και της ιστορίας του σύμπαντος, ανέδειξε πόσο λίγα γνωρίζαμε μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες για την προέλευση του κόσμου. Άλλη μια λεπτομέρεια που πιθανόν να αγνοούμε είναι ότι υπάρχει μια ελληνική εταιρεία που συμβάλλει στην συγκεκριμένη έρευνα με ένα σύστημα μελέτης δεδομένων της κοσμικής ακτινοβολίας, που δημιούργησε για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA). Η Planetek Hellas (www.planetek.gr), δραστηριοποιείται στον τομέα της δορυφορικής παρατήρησης Γης, των πληροφορικών υποδομών γεω-χωρικών δεδομένων και της ανάπτυξης λογισμικού για εφαρμογές διαστήματος. Το 2018 παρέδωσε στην ESA το διαδικτυακό σύστημα PLAAVI (Planck Legacy Archive Value-Added Interface). Το PLAAVI αποτελείται από ένα σύνολο διαδικτυακών εργαλείων προστιθέμενης αξίας που επιτρέπουν στους αστρονόμους να πραγματοποιούν απομακρυσμένη επεξεργασία στα δεδομένα του δορυφόρου Planck. Η αποστολή του Planck & τα δεδομένα από το διάστημα Ο δορυφόρος Planck, λειτούργησε την περίοδο 2009 – 2013, που περιστρεφόταν γύρω από τη Γη κοντά στο σημείο Lagrange 2, 1,5 εκατομμύρια χλμ. μακριά από τον πλανήτη μας. Ο κύριος στόχος της αποστολής του, για λογαριασμό της ESA, ήταν να μετρήσει τις διακυμάνσεις της Κοσμικής Ακτινοβολίας Υποβάθρου (το αρχαιότερο φως που έχει καταγραφεί στην ιστορία του Σύμπαντος) με ακρίβεια που καθορίζεται από θεμελιώδη αστροφυσικά όρια, καταγράφοντας τους πιο ακριβείς χάρτες μέχρι σήμερα. Τα δεδομένα που συνέλεξε ο δορυφόρος Planck επιτρέπουν στους επιστήμονες να μελετήσουν τι συνέβαινε πριν από 14 χιλιάδες εκατομμύρια χρόνια. Είναι αποθηκευμένα στο ηλεκτρονικό αρχείο της ESA που φιλοξενείται στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Διαστημικής Αστρονομίας (ESAC), στη Μαδρίτη https://www.esa.int/Our_Activities/Space_Science/Planck και επιτρέπουν την εξαγωγή συμπερασμάτων για τα χαρακτηριστικά του σύμπαντος την δεδομένη χρονική στιγμή, λίγο μετά την Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang). Όπως επισημαίνεται και στο σκεπτικό της Σουηδικής Ακαδημίας για την απονομή του Νόμπελ Φυσικής 2019, γνωρίζουμε πλέον, εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, πως το σύμπαν δεν είναι στατικό αλλά αναπτύσσεται. Στο παρελθόν ήταν πολύ διαφορετικό από αυτό που είναι σήμερα, και στο μέλλον θα είναι ακόμη πιο διαφορετικό https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2019/popular-information/ Οι χάρτες του σύμπαντος Planck χρησιμοποιούνται σήμερα από επιστήμονες και θα χρησιμοποιηθούν και από τις μελλοντικές γενιές επιστημόνων για να αναλύσουν και να συγκρίνουν τις θεωρίες της γέννησης του σύμπαντος φέρνοντάς μας πιο κοντά στην απάντηση του θεμελιώδους ερωτήματος «Πώς ξεκίνησαν όλα;». Για την μελέτη του παρελθόντος του σύμπαντος, τα δεδομένα του δορυφόρου Planck είναι πολύτιμα. Και το σύστημα PLAAVI της Planetek Hellas, συμβάλλει ακριβώς σε αυτή την κατανόηση, δίνοντας απομακρυσμένη πρόσβαση σε όσους θέλουν να μελετήσουν τεράστιους όγκους δεδομένων χωρίς να τα κατεβάζουν στον υπολογιστή τους. Για την παράδοσή του στην ESA, η Planetek Hellas συνεργάστηκε με επιστήμονες του Planck από το Ινστιτούτο Θεωρητικής Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου του Όσλο της Νορβηγίας. Το PLAAVI είναι προσβάσιμο μέσω της κύριας ιστοσελίδας του Αρχείου Planck PLA – https://pla.esac.esa.int/pla/#home «Αναμένω ότι το PLAAVI θα χρησιμοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό τα επόμενα 10-20 χρόνια», επισημαίνει ο Jan Tauber, επικεφαλής επιστήμονας της αποστολής Planck για την ESA. Από την πλευρά του ο διευθυντής και συνιδρυτής της Planetek Hellas, Στέλιος Μπολλάνος, τονίζει πως η εταιρεία του ήταν η πρώτη ιδιωτική εταιρεία στην Ευρώπη που άρχισε να δουλεύει με τα αρχεία του Κέντρο Αστρονομίας της ESA το 2013, ενώ το PLAAVI «είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα της δυνατότητάς μας να κατανοούμε καλά τις ανάγκες της επιστημονικής κοινότητας του διαστήματος και να παρέχουμε αξιόπιστες υπηρεσίες ανάπτυξης λογισμικού σε υποστήριξη των δραστηριοτήτων της ESA». Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος, πριν από λίγες μέρες ενέκρινε μια αύξηση-ρεκόρ του προϋπολογισμού του, συνολικά 12,5 δισ. ευρώ για την τριετία 2020-2022. Η στρατηγική της προβλέπει την σημαντική συμβολή της Ευρώπης σε διεθνείς διαστημικές συνεργασίες αλλά και μια αυτόνομη διαστημική παρουσία, ακόμα και με αποστολή των πρώτων ευρωπαίων αστροναυτών στη Σελήνη. https://physicsgg.me/2019/12/09/%ce%b7-%ce%ba%ce%bf%cf%83%ce%bc%ce%bf%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%af%ce%b1-%cf%84%ce%bf-%ce%bd%cf%8c%ce%bc%cf%80%ce%b5%ce%bb-2019-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%b5%ce%bb%ce%bb%ce%b7%ce%bd%ce%b9/

H ΦΥΣΙΚΗ ΜΑΓΕΥΕΙ... 2019 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 13-14-15 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019 ΤΕΛΕΤΗ ΕΝΑΡΞΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 13 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019,17:00-21:00 Χώρος Διεξαγωγής ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΜΦΙΘΕΤΑΤΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ (Είσοδος πριν την πεζογέφυρα Πέτρου Ράλλη και Θηβών 250) ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΤΕΛΕΤΩΝ 17:00-17:30 Προσέλευση Μαθητών-Εγγραφές 17:30-17:45 Χαιρετισμοί Εκπροσώπων Φορέων Φιλντίσης Παναγιώτης, Α΄ Αντιπρόεδρος ΕΕΦ ,Συντονιστής Εκδήλωσης Θεοδοσίου Ευστράτιος, Πρόεδρος ΕΕΦ, Αστροφυσικός, μέλος του Σώματος Ομ. Καθηγητών ΕΚΠΑ Καλδής Παναγιώτης, Πρύτανης Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής Εκπρόσωπος του Υπουργείου Παιδείας Γκίκας Ιωάννης, Δήμαρχος Αιγάλεω Kαραδήμα Παναγιώτα, Γενική Γραμματέας ΑΑΔΕ Φούτσης Ιωάννης, Πρόεδρος Νwe York College Δρούτσας Παναγιώτης , Γεν. Γραμματέας Μαθηματικής Εταιρίας ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Φιλντίσης Παναγιώτης, Θεοδοσίου Ευστράτιος , Σκούφη Βασιλική 18:15-18:45 Σιμόπουλος Διονύσιος, Eπιτ. Διευθυντής Ευγενιδείου Πλανηταρίου Θέμα: «Τα ρεκόρ του Σύμπαντος » 18:45-19:15 Ευσταθόπολος Ευστάθιος , Καθηγητής Ιατρικής Φυσικής- Ακτινοφυσικής στην Ιατρική Σχολή Παν/μίου Αθηνών Διευθυντής και Πρόεδρος της Ειδικής Διατμηματικής Επιτροπής στο Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών “Νανοϊατρική”, Ιατρική Σχολή και Τμήμα Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ Θέμα: «Τεχνητή Νοημοσύνη στην Ιατρική Απεικόνιση» 19:15-19:45 Λέκκας Ευθύμιος ,Καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας &Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Πρόεδρος Τμ. Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Ε.Κ.Π.Α, Πρόεδρος Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού & Προστασίας. Θέμα: «Νέα Επιστημονικά και Τεχνικά Δεδομένα από Πρόσφατες Καταστροφές σε Εθνικό και Παγκόσμιο Επίπεδο ως Παράμετροι Μετριασμού των Επιπτώσεων» 19:45-20:15 Σακκαλής Ευάγγελος, Κύριος Ερευνητής Βιοϊατρικής Τεχνολογίας, Ινστιτούτο Πληροφορικής Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ITE) Κρήτης Θέμα: « Βλέποντας και Προβλέποντας: Φυσικές επιστήμες, εφαρμοσμένη έρευνα και καινοτομία στην υπηρεσία της Ιατρικής Ακριβείας» 20:15-20:45 Αντωνίου Αντώνιος , Δρ. Αστροφυσικής Πανεπιστημίου Αθηνών Θέμα: «Η «μελωδία» του Σύμπαντος» 21:00 Λήξη 1ης Ημέρας Δείπνο προς τιμήν των προσκεκλημένων ομιλητών Η ΦΥΣΙΚΗ ΜΑΓΕΥΕΙ ΣΑΒΒΑΤΟ 14 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019 Χώρος Διεξαγωγής ΚΤΙΡΙΟ A Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής(Πέτρου Ράλλη και Θηβών 250) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ https://eef.gr/articles/H-fusiki-mageuei-2019 Η ΦΥΣΙΚΗ ΜΑΓΕΥΕΙ KYΡΙΑΚΗ 15 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019 Χώρος Διεξαγωγής ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Κεντρικό Αμφιθέατρο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (Πέτρου Ράλλη και Θηβών 250) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ https://eef.gr/articles/H-fusiki-mageuei-2019

Η προέλευση των χημικών στοιχείων. Σε μια πρόσφατη ομιλία μου ανέφερα ότι στο σύμπαν βρίσκουμε ένα περίπου τρισεκατομμύριο γαλαξίες, καθένας από τους οποίους αποτελείται κατά μέσον όρο από περίπου 100 δισεκατομμύρια άστρα. Στο τέλος της ομιλίας, ένας από τους ακροατές με ρώτησε ποια είναι τα συστατικά από τα οποία αποτελούνται όλα αυτά τα τρισεκατομμύρια των τρισεκατομμυρίων άστρων και πλανητών που ανέφερα. Και η απάντηση είναι απλή, γιατί όλα αυτά τα άστρα αποτελούνται από τα άτομα των 92 χημικών στοιχείων που βρίσκουμε ελεύθερα στη φύση με κυριότερο συστατικό το υδρογόνο. Όλο το υδρογόνο που υπάρχει στο σύμπαν και το μεγαλύτερο μέρος του ηλίου γεννήθηκαν στα πρώτα 10 λεπτά της ύπαρξης του σύμπαντος, πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Η πυρηνοσύνθεση αυτή άρχισε τρία λεπτά και 46 δευτερόλεπτα μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, όταν η θερμοκρασία του σύμπαντος είχε πέσει στο ένα δισεκατομμύριο βαθμούς. Έκτοτε δεν έχει δημιουργηθεί άλλο υδρογόνο και η αναλογία της πυρηνικής ύλης που υπήρχε τότε ήταν 25% ήλιο και το υπόλοιπο 75% υδρογόνο. Στο τέλος όμως των δέκα πρώτων λεπτών της δημιουργίας, η θερμοπυρηνική μηχανή του σύμπαντος σταμάτησε να λειτουργεί και μαζί της σταμάτησε και οποιαδήποτε συνέχεια της πυρηνοσύνθεσης. Οποιαδήποτε περαιτέρω δημιουργία νέων πυρήνων των χημικών στοιχείων της φύσης έπρεπε να περιμένει τη δημιουργία των άστρων (εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια αργότερα και μέχρι σήμερα), στη θερμοπυρηνική καρδιά των οποίων το υδρογόνο μετατρέπεται σε βαρύτερα στοιχεία μέχρι τον σίδηρο, καθώς επίσης και στις εκρήξεις των σουπερνόβα για τη δημιουργία πολύ βαρέων στοιχείων πάνω από τον σίδηρο και μέχρι το ουράνιο. Οι εκρήξεις σουπερνόβα είναι αναπόφευκτες σε άστρα που έχουν υλικά περισσότερα από οκτώ ηλιακές μάζες, ενώ λίγο πριν από την έκρηξη η περιεκτικότητα υλικών στα διάφορα στρώματα του άστρου εξαρτάται από τη συνολική μάζα του. Στην περίπτωση ενός άστρου με υλικά 25 φορές τα υλικά που έχει ο Ήλιος περιλαμβάνονται διάφορα στρώματα πυρηνικών αντιδράσεων: ένα εξωτερικό στρώμα υδρογόνου, ακολουθούμενο από ένα στρώμα ηλίου, ένα άνθρακα, οξυγόνου, πυριτίου, και στο κέντρο του άστρου η σιδερένια του καρδιά. Το πέρασμα, όμως, ενός κρουστικού κύματος υλικών που μετακινείται από το κέντρο προς την επιφάνειά του δημιουργεί διάφορες πυρηνικές αντιδράσεις, με αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων χημικών στοιχείων ανώτερα του σιδήρου. Η έκρηξη σουπερνόβα που επακολουθεί είναι ταυτόχρονα ένα τέλος και μια αρχή, γιατί το εκρηκτικό τέλος της ζωής ενός άστρου απελευθερώνει όλα τα χημικά στοιχεία που είχαν δημιουργηθεί στη καρδιά του κατά τη διάρκεια της σύντομης σχετικά ζωής του, καθώς και πολλά άλλα που γεννήθηκαν τη στιγμή της έκρηξης. Η «σούπα» αυτή των χημικών στοιχείων εμπλουτίζει τα διάσπαρτα νεφελώματα αερίων και διαστημικής σκόνης, από τα οποία θα γεννηθούν νέα άστρα και νέοι πλανήτες. Ύστερα από κάθε έκρηξη σουπερνόβα τα αέρια που εκπέμπονται δημιουργούν παράξενους νεφελώδεις σχηματισμούς, που επί αιώνες διαστέλλονται στο Διάστημα με τεράστιες ταχύτητες. Τα νεφελώματα αυτά υπερθερμαίνονται από τις τεράστιες ακτινοβολίες υψηλής ενέργειας που εκπέμπουν οι αστρικοί πυρήνες που έχουν απομείνει στο κέντρο τους, φωτίζοντας έτσι τα αστρικά αυτά λείψανα με τις αραχνιασμένες μορφές. Ο αστρικός αυτός πυρήνας συμπιέζεται τόσο πολύ ώστε δημιουργείται μια σφαίρα μερικών χιλιομέτρων με την πιο λεία, στερεή επιφάνεια που έχει γνωρίσει ποτέ το σύμπαν. Βρισκόμαστε δηλαδή αντιμέτωποι μ’ ένα άστρο νετρονίων που περιστρέφεται σαν σβούρα δεκάδες ή και εκατοντάδες φορές κάθε δευτερόλεπτο. Υλικά από ένα τέτοιο άστρο με μέγεθος όσο ένα κουταλάκι του γλυκού, θα «ζύγιζαν» δέκα εκατομμύρια τόνους, όσο 10.000 σύγχρονα αεροπλανοφόρα, ενώ ένα μωρό 5 κιλών στην επιφάνειά του θα «ζύγιζε» 50 εκατομμύρια τόνους! Αν η Γη μας είχε συμπιεστεί σε μια σφαίρα με την πυκνότητα που έχει ένα τέτοιο άστρο θα χωρούσε άνετα στο εσωτερικό του κλειστού Σταδίου «Ειρήνης και Φιλίας». Όταν δύο τέτοια άστρα νετρονίων βρεθούν το ένα δίπλα στο άλλο, αρχίζει ένας ναπολιτάνικος χορός που, αργά ή γρήγορα, θα καταλήξει στη σύγκρουσή τους και στη δημιουργία μιας Μαύρης Τρύπας με το 90% των υλικών τους. Κατά τη διάρκεια όμως της σύγκρουσης, μια ποσότητα υλικών ίση με 16.000 φορές τα υλικά της Γης μετατρέπεται σε βαρέα χημικά στοιχεία μεταξύ των οποίων και ο χρυσός, σε ποσότητα που υπολογίζεται ότι φτάνει τις 800 σεληνιακές μάζες. Κι έτσι μαζί με τη δημιουργία μιας Μαύρης Τρύπας, την εκπομπή τεραστίων ποσοτήτων βαρυτικών κυμάτων και εκλάμψεων ακτίνων γάμα, δημιουργούνται επίσης και τα υπόλοιπα βαρέα στοιχεία ανώτερα του σιδήρου, που αποτελούν τα συστατικά των άστρων που βλέπουμε κάθε βράδυ στον ουρανό. * Ο κ. Διονύσης Π. Σιμόπουλος είναι επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου. Στην φωτογραφία οι πυρηνικές αντιδράσεις κατά τη διάρκεια της αρχέγονης πυρηνοσύνθεσης λίγα λεπτά μετά την Μεγάλη Έκρηξη. https://physicsgg.me/2019/12/09/%ce%b7-%cf%80%cf%81%ce%bf%ce%ad%ce%bb%ce%b5%cf%85%cf%83%ce%b7-%cf%84%cf%89%ce%bd-%cf%87%ce%b7%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%8e%ce%bd-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%b9%cf%87%ce%b5%ce%af%cf%89%ce%bd/

Progress MS-13 (TGC) Το όχημα εκτόξευσης μεσαίας κατηγορίας Soyuz-2.1a με το Progress MS-13 TGK ξεκίνησε από την πλατφόρμα 31 στις 12:34:11 ώρα Μόσχας. Μετά από 8 λεπτά 48 δευτερόλεπτα, το πλοίο διαχωρίστηκε ονομαστικά από τη μονάδα τρίτου σταδίου και εισήλθε στην υπολογισμένη τροχιά. Η αποκάλυψη των ηλιακών συλλεκτών ήταν σύμφωνη με το διάγραμμα αλληλουχίας. Στην τρίτη τροχιά γύρω από τη Γη, η Progress MS-13 θα ξεκινήσει ένα τριήμερο πρόγραμμα αυτόνομης προσέγγισης με το ISS RS υπό την επίβλεψη ειδικών της κύριας επιχειρησιακής ομάδας ελέγχου πτήσης του ρωσικού τμήματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (GOGU RS ISS) που λειτουργεί στο MCC. Η TGK Progress MS-13 θα παραδώσει στο ISS 650 κιλά καυσίμων στις δεξαμενές του συστήματος ανεφοδιασμού καυσίμου και 46 κιλά συμπιεσμένων αερίων σε κυλίνδρους, καθώς και 1,35 τόνους φορτίου, συμπεριλαμβανομένων των 420 κιλών νερού στις δεξαμενές του συστήματος Rodnik, αναλώσιμο υλικό για τα συστήματα πλοήγησης ISS και συσκευές για πειράματα επιστημονικής έρευνας, είδη ένδυσης και είδη υγιεινής-υγιεινής, φάρμακα και τρόφιμα για μέλη του πληρώματος των υφιστάμενων αποστολών. https://www.energia.ru/ru/iss/iss61/progress_ms-13/photo_12-06.html Το GC "Progress MS-13" συνδέθηκε με το ISS Σήμερα, στις 9 Δεκεμβρίου, στις 13:35 στη Μόσχα, το φορτηγό μεταφοράς Progress MS-13 (TGK) που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από την RSC Energia αγκυροβόλησε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Η φόρτωση πραγματοποιήθηκε αυτόματα. Στο σταθμό, η διαδικασία αγκυροβόλησης ελέγχθηκε από τους Ρώσους κοσμοναύτες Αλεξάντερ Σβόρτσοφ και Ολέγκ Σκρυπότσα. Η TGK Progress MS-13 παρέδωσε 650 κιλά καυσίμου στο ISS στις δεξαμενές του συστήματος ανεφοδιασμού καυσίμου και 46 κιλά συμπιεσμένων αερίων σε κυλίνδρους, καθώς και 1,35 τόνους φορτίου, συμπεριλαμβανομένων των 420 κιλών νερού στις δεξαμενές του συστήματος Rodnik, αναλώσιμο υλικό για τα συστήματα πλοίων ISS και εργαλεία για τη διεξαγωγή πειραμάτων επιστημονικής έρευνας, είδη ένδυσης και υλικά υγιεινής-υγιεινής, φάρμακα και τρόφιμα για τα μέλη του πληρώματος των υφιστάμενων αποστολών. Το όχημα εκτόξευσης μεσαίας κατηγορίας Soyuz-2.1a με το Progress MS-13 TGK ξεκίνησε από την πλατφόρμα 31 του κοσμοδρόμου Baikonur στις 6 Δεκεμβρίου στις 12:34:11 ώρα Μόσχας. https://www.energia.ru/ru/iss/iss61/progress_ms-13/photo_12-09.html Αποστολή ρομπότ που αντιλαμβάνεται συναισθήματα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Ένα «έξυπνο» ρομπότ, εξοπλισμένο με αισθητήρες που αντιλαμβάνονται τα συναισθήματα στη φωνή, εκτοξεύτηκε με προορισμό τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό από τη Φλόριντα την Πέμπτη, προκειμένου να αποτελέσει τον νεότερο βοηθό τεχνητής νοημοσύνης για τους αστροναύτες σε τροχιά. Το Crew Interactive Mobile Companion 2, ή CIMON 2, είναι ένα σφαιρικό ρομπότ με μικρόφωνα, κάμερες και λογισμικό που του επιτρέπουν να αντιλαμβάνεται/ αναγνωρίζει συναισθήματα. Όπως αναφέρει το Reuters, το ρομπότ ήταν μέρος ενός φορτίου 2.585 κιλών με προμήθειες και πειράματα σε πύραυλο Falcon 9 της SpaceX, η εκτόξευση του οποίου είχε καθυστερήσει εξαιτίας ισχυρών ανέμων. «Ο σκοπός είναι η δημιουργία ενός πραγματικού συντρόφου. Η σχέση μεταξύ ενός αστροναύτη και του CIMON είναι πραγματικά σημαντική» είπε ο Ματίας Μπίνιοκ, επικεφαλής σχεδιαστής του CIMON 2 στο Reuters. «Προσπαθεί να κατανοήσει αν ο αστροναύτης είναι λυπημένος, θυμωμένος, χαρούμενος κ.ο.κ». Με βάση αλγορίθμους που αναπτύχθηκαν από την IBM και δεδομένα από το CIMON 1, ένα σχεδόν όμοιο πρωτότυπο που είχε εκτοξευτεί το 2018, το CIMON 2 θα είναι πιο «κοινωνικό» με τα μέλη του πληρώματος. Θα δοκιμάσει τεχνολογίες που θα μπορούσαν να αποδειχτούν κρίσιμης σημασίας για μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές στο βαθύ διάστημα, όπου η απομόνωση για μεγάλες χρονικές περιόδους και το lag στην επικοινωνία με τη Γη αναμένεται να αποτελέσουν προβλήματα για την ψυχική υγεία των αστροναυτών. Αν και είναι σχεδιασμένο για να βοηθήσει τους αστροναύτες σε επιστημονικά πειράματα, το ρομπότ- το οποίο μιλά αγγλικά- «εκπαιδεύεται» για να βοηθά στην αντιμετώπιση του «groupthink»- ενός φαινομένου συμπεριφοράς όπου απομονωμένες ομάδες ανθρώπων ωθούνται σε παράλογες αποφάσεις. «Το groupthink είναι πραγματικά επικίνδυνο» είπε ο Μπίνιοκ. Σε περιόδους σύγκρουσης ή διαφωνιών μεταξύ αστροναυτών, ένας από τους σκοπούς του ρομπότ θα είναι να λειτουργεί ως «αντικειμενικός παρατηρητής στον οποίο θα μπορείς να μιλάς αν είσαι μόνος σου, ή θα μπορούσε να βοηθήσει στο να αρχίσει η ομάδα να συνεργάζεται ξανά», πρόσθεσε. Σύμφωνα με τους μηχανικούς που το έφτιαξαν, η ιδέα για το ρομπότ προέκυψε από ένα κόμικ επιστημονικής φαντασίας της δεκαετίας του 1940, όπου ένα ρομπότ σχήματος εγκεφάλου, ο Professor Simon, συμβούλευε έναν αστροναύτη, τον Captain Future. https://www.naftemporiki.gr/story/1540245/apostoli-rompot-pou-antilambanetai-sunaisthimata-ston-diethni-diastimiko-stathmo Κρήτη και Κυκλάδες… ανάποδα από το Διάστημα. Μια εικόνα που προκαλεί δέος δημοσιοποίησε αστροναύτης στο Twitter. Σε αυτή γίνονται ορατά από το Διάστημα η Κρήτη και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου… ανάποδα! Όπως, μάλιστα, περιγράφει ο ίδιος ο αστροναύτης: «Η αντανάκλαση του ήλιου αναδεικνύει την αλληλεπίδραση της θάλασσας με τη Γη». Και το αποτέλεσμα αυτής της αλληλεπίδρασης είναι μαγικό. Απολαύστε: https://www.in.gr/2019/12/09/tech/h-kriti-kai-kyklades-anapoda-apo-diastima/

ΕΟΔ: Χρηματοδότηση ρεκόρ για τις ευρωπαϊκές διαστημικές επενδύσεις. Για χρηματοδότηση ρεκόρ στις ευρωπαϊκές διαστημικές επενδύσεις, στο πλαίσιο της Space19+, κάνει λόγο στην ιστοσελίδα του ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ΕΟΔ- ESA). Στο πλαίσιο του συμβουλίου στη Σεβίλλη, στις 27-28 Νοεμβρίου, οι αρμόδιοι Ευρωπαίοι υπουργοί έδωσαν την έγκρισή τους για σειρά προγραμμάτων, δίνοντας το «πράσινο φως» για τη συνέχιση και επέκταση των δραστηριοτήτων του οργανισμού. «Εξετάσαμε το μέλλον των δραστηριοτήτων μας αμιγώς από την οπτική γωνία των οφελών που μπορούμε να φέρουμε στην κοινωνία, τη βιομηχανία, τις κυβερνήσεις και τους πολίτες της Ευρώπης» είπε ο γενικός διευθυντής του ΕΟΔ, Γιαν Βέρνερ. «Προσπαθήσαμε να εξηγήσουμε τα οφέλη αυτά στους Ευρωπαίους πολίτες, επιστήμονες, επικεφαλής εταιρειών, πολιτικούς και διεθνείς εταίρους. Με τη στήριξη των κρατών μελών δημιουργήσαμε την πρόταση Space19+...οι Ευρωπαίοι υπουργοί χρηματοδότητσαν όλα όσα προτάθηκαν με 14,4 δισ. ευρώ, την υψηλότερη χρηματοδότηση στην ιστορία του ΕΟΔ. Είναι μια πλήρης επιτυχία, μια συλλογική επιτυχία». Όπως είπε ο καθηγητής Γκίντερ Χάσινγκερ, διευθυντής επιστημών του ΕΟΔ, στη Space 19+ «οι υπουργοί αποφάσισαν ενίσχυση των διαστημικών επιστημών στην Ευρώπη για πρώτη φορά μετά από 25 χρόνια. Αυτό επιτρέπει στην Ευρώπη να αρχίσει την πορεία της σε κάποιες από τις μεγαλύτερες επερχόμενες επιστημονικές πρωτοβουλίες». Μεταξύ άλλων, η αύξηση 10% για τον τομέα της επιστήμης επιτρέπει περισσότερες μικρές αλλά ταχείας ανάπτυξης αποστολές, σε στενή συνεργασία με χώρες- μέλη του ΕΟΔ, όπως το Cheops και το Comet Interceptor. «Το Ιερό Δισκοπότηρο στην αστρονομία σήμερα είναι η ανακάλυψη μιας δεύτερης Γης» είπε ο καθηγητής Χάσινγκερ. «Όλοι ιντριγκάρονται από το ερώτημα εάν υπάρχει ζωή εκεί έξω. Ανυπομονώ για την εκτόξευση της πρώτης μας αποστολής για εξωπλανήτες, Cheops, στις 17 Δεκεμβρίου. Είναι η πρώτη από τρεις αποστολές με σκοπό την αναζήτηση ζωής πέρα από τη Γη». Σημαντική είναι επίσης η αύξηση, της τάξης του ενός τρίτου, στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα διαστημικής εξερεύνησης, και εκτιμάται επίσης πως ο ΕΟΔ θα ενισχύσει τη συνεργασία του με τη NASA στο πλαίσιο του προγράμματος Gateway, για διαστημικό σταθμό στη Σελήνη. «Στο πλαίσιο του πιο φιλόδοξου ρομποτικού προγράμματος εξερεύνησης που έχει επιχειρηθεί ποτέ, ο ΕΟΔ θα φτιάξει το πρώτο διαστημόπλοιο για την επιστροφή δειγμάτων από την επιφάνεια του Άρη, αλλάζοντας τις γνώσεις μας για τον Κόκκινο Πλανήτη» αναφέρεται στην ιστοσελίδα του ΕΟΔ. Παράλληλα, με βάση τα νέα αυτά δεδομένα, τονίζεται πως η Ευρώπη ετοιμάζεται πλέον να παίξει μεγαλύτερο ρόλο στις εκτοξεύσεις στο διάστημα, καθώς και στα συστήματα δορυφορικής πλοήγησης και στις τηλεπικοινωνίες, αλλά και στην παρατήρηση Γης για σκοπούς που έχουν να κάνουν με την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον. Όσον αφορά στο ελληνικό ενδιαφέρον, αξίζει να σημειωθεί πως μια από τις αποστολές που έλαβαν «πράσινο φως» είναι η αποστολή Hera- μια αποστολή «πλανητικής άμυνας», με συμμετοχή του ΑΠΘ. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στην επιστημονική Ομάδα Διερεύνησης (Investigation Team) της Hera συμμετέχουν ο Διευθυντής του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής, Αν. Καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, Κλεομένης Τσιγάνης, και η ερευνητική ομάδα του Σπουδαστηρίου Μηχανικής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ. Η αποστολή Hera είναι το ευρωπαϊκό σκέλος της διεθνούς αποστολής AIDA (Asteroid Impact and Deflection Assessment – Πρόσκρουση σε Αστεροειδή και Αξιολόγηση της Εκτροπής), που υλοποιείται σε συνεργασία του ΕΟΔ με τη NASA και πρόκειται για το πρώτο στην ιστορία πείραμα εκτροπής της τροχιάς ενός (δυνητικά) επικίνδυνου ουράνιου σώματος από τον άνθρωπο. Σκοπός της αποστολής AIDA είναι να διερευνηθεί κατά πόσον η ανθρωπότητα διαθέτει την επιστημονική γνώση και την τεχνολογική δυνατότητα να αποφύγει μια, πιθανώς, μοιραία πρόσκρουση αστεροειδή στη Γη, εάν είναι γνωστό ότι οι τροχιές του αστεροειδή και της Γης πρόκειται να διασταυρωθούν στο μέλλον. https://www.naftemporiki.gr/story/1539443/eod-xrimatodotisi-rekor-gia-tis-europaikes-diastimikes-ependuseis

Άνευ προηγουμένου μελέτη της μετανάστευσης θαλάσσιων ειδών από το διάστημα. Κάθε νύχτα αμέτρητα μικρά πλάσματα της θάλασσας αναδύονται από τα βάθη του ωκεανού και πλησιάζουν στην επιφάνεια για να τραφούν. Αυτή η γιγαντιαίας κλίμακας μετανάστευση είναι η μεγαλύτερη στον πλανήτη και αποτελεί κρίσιμο τμήμα της τροφικής αλυσίδας και του κλιματικού συστήματος της Γης- και μελετήθηκε για πρώτη φορά σε παγκόσμια κλίμακα μέσω της χρήσης λέιζερ από το διάστημα. Επιστήμονες παρατήρησαν αυτή την κάθετη μετανάστευση χρησιμοποιώντας τον δορυφόρο CALIPSO (Cloud- Aerosol Lidar and Infrared Pathfinder Satellite Observations), ένα κοινό εγχείρημα της NASA και της γαλλικής διαστημικής υπηρεσίας (Centre National d'Etudes Spatiales), που εκτοξεύτηκε το 2006. Τα ευρήματά τους δημοσιεύτηκαν στο Nature. «Είναι η πιο πρόσφατη μελέτη που επιδεικνύει κάτι που προκάλεσε έκπληξη σε πολλούς: Πως τα lidar έχουν την ευαισθησία να παρέχουν επιστημονικά χρήσιμες μετρήσεις ωκεανού από το διάστημα» είπε ο Κρις Χόστετλερ, επιστήμονας στο Langley Research Center της NASA στο Χάμπτον της Βιρτζίνια και ένας από τους συντελεστές της έρευνας. «Νομίζω πως απλά αγγίζουμε την επιφάνεια της συναρπαστικής νέας ωκεανικής επιστήμης που μπορεί να επιτευχθεί μέσω lidar». Η μελέτη εξετάζει το φαινόμενο που είναι γνωστό ως Diel Vertical Migration (DVM), όπου μικρά πλάσματα της θάλασσας ανεβαίνουν από τον ωκεανό τη νύχτα για να τραφούν με φυτοπλαγκτόν κοντά στην επιφάνεια και μετά επιστρέφουν στον βυθό, λίγο πριν την αυγή. Οι επιστήμονες θεωρούν αυτή την καθημερινή μετακίνηση ανά τον κόσμο τη μεγαλύτερη μετανάστευση πλασμάτων στη Γη από άποψης συνολικών αριθμών. «Αυτό που μας επέτρεψε το lidar από το διάστημα ήταν να παρατηρούμε αυτά τα ζώα σε παγκόσμια κλίμακα κάθε 16 ημέρες για 10 χρόνια» είπε ο Μάικ Μπέρενφελντ, επικεφαλής της έρευνας και ερευνητής στο Oregon State University. «Ποτέ δεν είχαμε τέτοιου είδους παγκόσμια κάλυψη που να μας επέτρεπε να εξετάζουμε τη συμπεριφορά, την κατανομή και την έκταση της παρουσίας αυτών των ζώων». Εστιάζοντας στις πιο τροπικές και υποτροπικές περιοχές του ωκεανού, οι ερευνητές βρήκαν πως, αν και υπάρχουν λιγότερα πλάσματα που μεταναστεύουν κάθετα σε λιγότερο πλούσια σε θρεπτικές ουσίες και καθαρότερα νερά, αποτελούν μεγαλύτερο ποσοστό του συνολικού πληθυσμού ζώων σε εκείνες τις περιοχές. Αυτό συμβαίνει επειδή η μετανάστευση είναι μια συμπεριφορά που έχει αναπτυχθεί κυρίως για την αποφυγή θηρευτών την ημέρα. Σε πιο θολά και πιο πλούσια σε θρεπτικές ουσίες ύδατα, η παρουσία των ζώων που επιδίδονται σε DVM είναι μεγαλύτερη, μα αντιπροσωπεύουν μικρότερο κλάσμα του συνολικού πληθυσμού των ζώων, επειδή οι θηρευτές που κυνηγούν με την όρασή τους έχουν μειονέκτημα. Σε αυτές τις περιοχές, πολλά πλάσματα μένουν κοντά στην επιφάνεια τόσο τη μέρα όσο και τη νύχτα. Οι επιστήμονες επίσης παρατήρησαν μακροπρόθεσμες αλλαγές στις μεταναστευτικές τάσεις των ζώων, που πιθανότατα οφείλονται στις διακυμάνσεις του κλίματος. Αξίζει να σημειωθεί πως τα δεδομένα αυτά είναι χρήσιμα και για σκοπούς που σχετίζονται με την αλιεία, καθώς τα ζώα αυτά αποτελούν σημαντική πηγή τροφής για μεγαλύτερους θηρευτές που κινούνται στα βάθη του ωκεανού- και αποτελούν με τη σειρά τους θηράματα για τους αλιείς: Όσο μεγαλύτερο το σήμα DVM, τόσο μεγαλύτερος ο πληθυσμός των ψαριών που μπορούν να ζουν στα μεγαλύτερα βάθη. https://www.naftemporiki.gr/story/1538761/aneu-proigoumenou-meleti-tis-metanasteusis-thalassion-eidon-apo-to-diastima

Εξωγήινες προσκρούσεις μπορεί να έχουν πυροδοτήσει την «έκρηξη» των τεκτονικών πλακών Πότε – και πώς – η επιφάνεια της Γης εξελίχθηκε από ένας αρχέγονος πολτός σε έναν βραχώδη πλανήτη που συνεχώς αλλάζει επιφάνεια από τις τεκτονικές πλάκες παραμένει από τα μεγαλύτερα αναπάντητα ερωτήματα στην έρευνα της γεωεπιστήμης. Μια νέα μελέτη, τώρα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Geology, υποστηρίζει ότι αυτή η επίγεια μετάβαση μπορεί στην πραγματικότητα να έχει προκληθεί από εξωγήινες προσκρούσεις. «Τείνουμε να θεωρούμε τη Γη ως ένα απομονωμένο σύστημα, όπου συμβαίνουν μόνο εσωτερικές διεργασίες», λέει ο Craig O’Neill, διευθυντής του Κέντρου Πλανητικής Έρευνας του Πανεπιστημίου Macquarie. «Όλο και περισσότερο, ωστόσο, βλέπουμε τα αποτελέσματα της δυναμικής του ηλιακού συστήματος στο πώς η Γη συμπεριφέρεται». Προσομοιώσεις μοντέλων και συγκρίσεις με μελέτες επιδράσεων στη Σελήνη έχουν αποκαλύψει ότι μετά το σχηματισμό της Γης περίπου 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, οι συντριπτικές επιδράσεις στη Γη συνέχισαν να διαμορφώνουν τον πλανήτη για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια. Αν και τα γεγονότα αυτά εμφανίζονται να έχουν περιοριστεί στην πορεία του χρόνου, μικρές σφαιρικές στρώσεις – διακριτά στρώματα στρογγυλών σωματιδίων που συμπυκνώθηκαν από βράχο που αεριοποιήθηκε κατά τη διάρκεια μιας εξωγήινης πρόσκρουσης – που βρέθηκαν στη Νότια Αφρική και την Αυστραλία υποδηλώνουν ότι η Γη βίωσε μια περίοδο έντονου βομβαρδισμού περίπου πριν από 3,2 δισεκατομμύρια χρόνια, χοντρικά την ίδια περίοδο με τις πρώτες ενδείξεις της εμφάνισης των τεκτονικών πλακών στο γεωλογικό αρχείο. Αυτή η σύμπτωση αποτέλεσε πρόκληση για τον O’Neill και τους συνυπογράφοντες τη μελέτη Simone Marchi, William Bottke και Roger Fu για να αναζητήσουν εάν οι καταστάσεις αυτές θα μπορούσαν να σχετίζονται. «Η μελέτη μοντέλων της πρώιμης Γης υποδηλώνουν ότι πολύ μεγάλες προσκρούσεις – με σώματα μεγαλύτερα από 300 km σε διάμετρο – θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια σημαντική θερμική ανωμαλία στον μανδύα», λέει ο O’Neill. Αυτό φαίνεται να έχει αλλάξει την πλευστότητα του μανδύα αρκετά για να δημιουργήσει αναδύσεις που, σύμφωνα με τον O’Neill, «θα μπορούσε άμεσα να οδηγήσει στις τεκτονικές». Όμως, τα σποραδικά στοιχεία που βρέθηκαν μέχρι σήμερα από την Αρχαιοζωική Περίοδο – την χρονική περίοδο που εκτείνεται από 4 μέχρι 2,5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν – υποδηλώνουν ότι οι πιο πολλές μικρότερες προσκρούσεις, με σώματα λιγότερο από 100 km σε διάμετρο, συνέβησαν κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος. Για να προσδιορίσουν εάν αυτές οι πιο μικρές συγκρούσεις ήταν ακόμη ευρείες και συχνές αρκετά για να εκκινήσουν την παγκόσμια τεκτονική, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν υπάρχουσες τεχνικές για να επεκτείνουν το αρχείο προσκρούσεων της Μέσης Αρχαιοζωικής Περιόδου και στη συνέχεια ανάπτυξαν αριθμητικές προσομοιώσεις για να μοντελοποιήσουν τα θερμικά αποτελέσματα αυτών των προσκρούσεων στον μανδύα της Γης. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι κατά τη διάρκεια της Μέσης Αρχαιοζωικής, προσκρούσεις εύρους 100 χιλιομέτρων ήταν ικανές να αδυνατίσουν το άκαμπτο του εξωτερικότερου στρώματος της Γης. Αυτό, λέει ο O’Neill, θα μπορούσε να έχει δράσει ως διέγερση για τις τεκτονικές διεργασίες, ιδιαίτερα αν το εξωτερικό της Γης ήταν ήδη «προετοιμασμένο» για καταβύθιση. «Αν η λιθόσφαιρα είχε το ίδιο πάχος παντού, τέτοιες επιδράσεις θα είχαν μικρή επίδραση», δηλώνει ο O’Neill. Όμως κατά τη διάρκεια της Μέσης Αρχαιοζωικής, λέει, ο πλανήτης είχε ψυχθεί αρκετά για τον μανδύα ώστε να πυκνώνει σε ορισμένα σημεία και να αδυνατίζει σε άλλα. Η μοντελοποίηση έδειξε ότι αν μια πρόσκρουση επρόκειτο να συμβεί σε μια περιοχή όπου υπήρχαν αυτές οι διαφορές, θα δημιουργούσε ένα σημείο αδυναμίας σε ένα σύστημα που ήδη είχε μια μεγάλη αντίθεση στην πλευστότητα – και τελικά θα πυροδοτούσε τις σύγχρονες τεκτονικές διεργασίες. «Η εργασία μας δείχνει ότι υπάρχει μια φυσική σύνδεση μεταξύ του ιστορικού των προσκρούσεων και της τεκτονικής απόκρισης περίπου στο χρόνο που υποστηρίζεται ότι πρέπει να ξεκίνησαν οι τεκτονικές πλάκες», λέει ο O’Neill. «Διαδικασίες που είναι αρκετά ελάχιστες σήμερα – όπως οι προσκρούσεις, ή, σε μικρότερη έκταση, τα ηφαίστεια, δραστικά οδήγησε τα τεκτονικά συστήματα στην πρώιμη Γη», λέει. «Εξετάζοντας τις συνέπειες αυτών των διαδικασιών, μπορούσε να αρχίσουμε να διερευνούμε πώς προέκυψε η σύγχρονη κατοικήσιμη Γη». https://eef.gr/articles/ekswgiines-proskrouseis-kai-tektoniki-drastiriotita

Προσομοίωση της NASA: Πώς φαίνονται τα σύννεφα στον πλανήτη Άρη; Συνήθως θεωρούμε τον Άρη έναν άγονο, ξηρό πλανήτη. Αν και αυτό είναι αλήθεια σε μεγάλο βαθμό, υπάρχει κάποια μικρή ποσότητα νερού στον Άρη με τη μορφή υδρατμών στην ατμόσφαιρα. Σύμφωνα με το Digital Trends, ο πλανήτης έχει τον δικό του κύκλο νερού, ακριβώς όπως και η Γη, με το νερό να ανεβαίνει στην ατμόσφαιρα και να σχηματίζει σύννεφα. Το ρόβερ Curiosity της NASA κατέγραψε πλάνα από σύννεφα στον ορίζοντα πάνω από τον Άρη, έχοντας παρόμοια όψη με αυτά που μπορεί κανείς να δει από τη Γη. Τα δικά του πλάνα κατέγραψε και το ρομποτικό InSight. Πώς φαίνονται τα σύννεφα στον πλανήτη Άρη; Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι αυτά τα σύννεφα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του κλίματος του Άρη, αλλά μέχρι τώρα δεν υπήρχαν πολλές πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται και κινούνται κατά τη διάρκεια μιας ημέρας. Πρόσφατα, όμως, η NASA χρησιμοποίησε έναν υπερυπολογιστή για να προσομοιώσει τον καιρό του Άρη, δείχνοντας πως τα σύννεφα κινούνται και διασκορπίζονται με την πάροδο του χρόνου. Η προσομοίωση δείχνει σύννεφα που σχηματίζονται κατά τη διάρκεια της νύχτας γύρω από τον ισημερινό και φθάνουν στο πιο πυκνό σημείο τους λίγο πριν την αυγή, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο του Άρη. Την ημέρα, τα σύννεφα σιγά-σιγά διασκορπίζονται, πριν ξανασχηματιστούν μετά τη δύση του ηλίου. https://www.naftemporiki.gr/story/1539340/prosomoiosi-tis-nasa-pos-fainontai-ta-sunnefa-ston-planiti-ari

Έκθεση δειγμάτων σεληνιακού πετρώματος από την ιστορική αποστολή «Απόλλων», στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ) θα φιλοξενεί έως τις 21 Δεκεμβρίου σεληνιακά δείγματα που ήλθαν στη Γη από την ιστορική αποστολή Apollo-11 της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA). Τα δείγματα αυτά δωρήθηκαν στη χώρα μας το 1970 από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, καθώς και σε 134 ακόμη χώρες, ως διπλωματικό δώρο από τον πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και φυλάσσονται από τότε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Μαζί τους και μια ελληνική σημαία, η οποία ταξίδεψε στη Σελήνη με την ίδια αποστολή και επέστρεψε στη Γη. Με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων από το πρώτο βήμα του ανθρώπου στη Σελήνη, τα σπάνια εκθέματα θα φιλοξενούνται στο Μουσείο Γεωαστροφυσικής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο λόφο των Νυμφών στο Θησείο, αφού παραχωρήθηκαν από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Θα είναι επισκέψιμα στο Κέντρο Επισκεπτών Θησείου του ΕΑΑ: - Από τα σχολεία που έχουν προγραμματισμένες πρωινές ξεναγήσεις, κατά την διάρκεια των οποίων οι μαθητές θα έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά τα θραύσματα σεληνιακού πετρώματος, μαζί με τα υπόλοιπα εκθέματα του μουσείου. - Σε ξεναγήσεις που θα πραγματοποιούνται από Δευτέρα έως Παρασκευή στις 13:30 για το παραπάνω διάστημα. - Στη διάρκεια των τακτικών βραδινών επισκέψεων που πραγματοποιούνται κάθε Τετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο από τις 19:00 έως τις 20:30 και κάθε μισή ώρα. Οι βραδινές ξεναγήσεις ολοκληρώνονται με παρατήρηση του νυχτερινού ουρανού από το τηλεσκόπιο Δωρίδη στο λόφο της Πνύκας. Ειδικά για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και στη διάρκεια των βραδινών τακτικών ξεναγήσεων, θα είναι επίσης επισκέψιμη η ιστορική βιβλιοθήκη του Αστεροσκοπείου στο κτήριο Σίνα, η οποία θα φιλοξενεί σπάνια βιβλία και εκδόσεις των 19ου και 20ου αιώνα που αφορούν την μελέτη της Σελήνης, από την ιδιωτική συλλογή του μαθηματικού και ερασιτέχνη αστρονόμου Δημήτρη Μπαρούνη. Ακόμη έχουν προγραμματιστεί ομιλίες αναφερόμενες στη γεωλογία της Σελήνης, τις διαστημικές αποστολές και την εξερεύνηση του διαστήματος. Η γενική είσοδος για τις ξεναγήσεις είναι 5 ευρώ (μειωμένο: 3 ευρώ), ενώ για τις θεματικές βραδιές απαιτείται προκράτηση θέσης στα τηλέφωνα 210 3490160 και 2103490036 από Δευτέρα έως Παρασκευή 10:00 - 15:00 (γενική είσοδος 5 ευρώ). https://www.amna.gr/home/article/412855/Ekthesi-deigmaton-seliniakou-petromatos-apo-tin-istoriki-apostoli-Apollon--sto-Ethniko-Asteroskopeio-Athinon-

Ένας γιγάντιος εξωπλανήτης γύρω από ένα άστρο λευκό νάνο. Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακάλυψαν για πρώτη φορά ένα τεράστιο εξωπλανήτη που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από ένα άστρο λευκό νάνο, σε απόσταση περίπου 1.500 ετών φωτός από τη Γη, στον αστερισμό του Καρκίνου. Ο πλανήτης εκτιμάται ότι είναι τουλάχιστον τέσσερις φορές μεγαλύτερος από τη Γη και τριπλάσιος από το άστρο του. Διαθέτει μάλιστα μια ουρά σαν κομήτη, καθώς σταδιακά εξαερώνεται υπό την επίδραση του καυτού άστρου του. Η ανακάλυψη έγινε με το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στην έρημο Ατακάμα της Χιλής και οι αστρονόμοι από τη Βρετανία, τη Γερμανία και τη Χιλή, με επικεφαλής τον δρα Μπόρις Γκένσικε του βρετανικού Πανεπιστημίου του Γουόρικ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature» [Accretion of a giant planet onto a white dwarf star]. https://www.nature.com/articles/s41586-019-1789-8 Ο λευκός νάνος (WD J0914+1914) είναι το απομεινάρι ενός άστρου που κάποτε έμοιαζε με τον Ήλιο μας. Η θερμοκρασία του πιστεύεται ότι φθάνει τους 28.000 βαθμούς Κελσίου, πενταπλάσια από του Ήλιου. Η ακτινοβολία του μητρικού άστρου αναγκάζει την ατμόσφαιρα του παγωμένου εξωπλανήτη να διαφεύγει στο διάστημα με εντυπωσιακό ρυθμό τουλάχιστον 3.000 τόνων ανά δευτερόλεπτο, σχηματίζοντας έτσι ένα δίσκο σαν ουρά από αέρια που περιέχουν υδρογόνο, οξυγόνο και θείο. Οι επιστήμονες ανέφεραν ότι κάπως έτσι μπορεί να μοιάζει το ηλιακό μας σύστημα στο μακρινό μέλλον. ‘Αστρα σαν τον Ήλιο καταναλώνουν υδρογόνο στον πυρήνα τους στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους, όμως όταν το καύσιμο αυτό τελειώσει, αρχίζει η σύνθεση του άνθρακα-12 και βαρύτερων πυρήνων και μετατρέπονται σε ερυθρούς γίγαντες, με μέγεθος εκατοντάδες φορές μεγαλύτερο από το αρχικό τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να «καταπίνουν» και να καταστρέφουν τους πιο κοντινούς πλανήτες τους και αυτή πιθανότατα θα είναι η μοίρα της Γης, του Ερμή και της Αφροδίτης σε περίπου 4,5 έως πέντε δισεκατομμύρια χρόνια. Τελικά ο ερυθρός γίγαντας χάνει τα εξωτερικά στρώματα του στο διάστημα, αφήνοντας πίσω του ένα πυρήνα, που είναι ο λευκός νάνος, ένα μικρό απομεινάρι που όμως ακόμη μπορεί να έχει πλανήτες γύρω του, τους πιο μακρινούς που ξέφυγαν από την θανατηφόρα «αγκαλιά» του ερυθρού γίγαντα. Οι αστρονόμοι εικάζουν ότι υπάρχουν πολλά τέτοια αστρικά συστήματα που έχουν κάποιο λευκό νάνο στο κέντρο τους, αλλά έως τώρα ποτέ δεν είχαν βρει ένα πλανήτη που να έχει διασωθεί από τη φάση ερυθρού γίγαντα του άστρου του και να συνεχίζει να κινείται γύρω πλέον από ένα λευκό νάνο. Στο συγκεκριμένο αστρικό σύστημα, εκτός από τον γιγάντιο εξωπλανήτη που βρέθηκε, θεωρείται πιθανό ότι υπάρχουν και άλλοι. https://physicsgg.me/2019/12/05/%ce%ad%ce%bd%ce%b1%cf%82-%ce%b3%ce%b9%ce%b3%ce%ac%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%bf%cf%82-%ce%b5%ce%be%cf%89%cf%80%ce%bb%ce%b1%ce%bd%ce%ae%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b3%cf%8d%cf%81%cf%89-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%ce%ad/

Επιστολή του Αϊνστάιν βγήκε σε δημοπρασία και δεν την αγόρασε κανείς. Είναι αναμφίβολα ένας από τους ανθρώπους που άλλαξαν εκ θεμελίων την επιστήμη. Σύμφωνα με το περιοδικό «Time» o Άλμπερτ Αϊστάιν ήταν το πρόσωπο του εικοστού αιώνα. Βέβαια, ακόμη κι αν η συμβολή του στη θεωρητική Φυσική είναι δεδομένη και η θεωρία της σχετικότητας γνωστή ακόμη και σε μη ειδικούς, υπάρχουν πτυχές της ζωής, του έργου αλλά και της προσωπικότητας του Αϊνστάιν που δεν είναι ευρέως γνωστές. Όπως για παράδειγμα μια χειρόγραφη επιστολή του από το 1950, στην οποία ο Αϊνστάιν αποκαλύπτει λεπτομέρειες για το πώς εργάστηκε προκειμένου να θεμελιώσει τη θεωρία της σχετικότητας. Η επιστολή βγήκε πρόσφατα σε δημοπρασία στην Ιερουσαλήμ από τον οίκο δημοπρασιών Kedem Auction House, με τιμή εκκίνησης στα 18.000 ευρώ. «Πρόκειται για ένα ιστορικό ντοκουμέντο σπάνιας αξίας» ανέφερε ο Μέρον Έρεν από τον οίκο δημοπρασιών. Εντούτοις η επιστολή έμεινε στα αζήτητα, αφού κανένας επίδοξος αγοραστής δεν εξέφρασε τελικά ενδιαφέρον. Ντοκουμέντο για την ιστορία της επιστήμης Η επιστολή του Αϊνστάιν απευθυνόταν στον μαθηματικό Ερνστ Γκάμπορ Στράους και γράφτηκε τον Ιούνιο του 1950. Πρόκειται ουσιαστικά για την απάντηση του Αϊνστάιν στην κριτική του Στράους πάνω στα ερευνητικά αποτελέσματα, από τα οποία προέκυψε η θεωρία της σχετικότητας. Δεν πρόκειται για μια προσωπική επιστολή, στην οποία ο Αϊνστάιν μιλά για τη ζωή του ή εκφράζει φιλοσοφικές σκέψεις – όπως συνήθιζε να κάνει σε επιστολές. Είναι μια επιστολή, στην οποία υπάρχουν σημαντικά στοιχεία για την επιστημονική μέθοδο του Αϊνστάιν και σκέψεις για τις θεωρητικές του θέσεις. Επίσης έχει ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίο ο Αϊνστάιν απαντά στα σχόλια του μαθηματικού Στράους, ο οποίος ήταν επίσης συμπατριώτης του και Εβραίος. Μαζί είχαν μάλιστα δημοσιεύσει και κάποιες εργασίες την περίοδο 1944-1948. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2018 δημοπρατήθηκε άλλη μια επιστολή του Αϊνστάιν από το 1954, στην οποία εξέφραζε στοχασμούς για τον Θεό και τη θρησκεία. Η επιστολή εκείνη, γνωστή ως «God Letter», πωλήθηκε στη Νέα Υόρκη έναντι 3 εκατομμυρίων δολαρίων. https://www.kathimerini.gr/1054783/article/epikairothta/kosmos/epistolh-toy-ainstain-vghke-se-dhmoprasia-kai-den-thn-agorase-kaneis

Soyuz-2.1a-Progress MS-13 Στο κοσμοδρόμιο Baikonur, η προγραμματισμένη προετοιμασία του μεταφορικού οχήματος Progress MS-13 (TGC) για την εκτόξευση στο πλαίσιο του προγράμματος της 74ης αποστολής προμήθειας του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης.Σήμερα το πρωί, ο διαστημικός πυραύλος Soyuz-2.1a (ILV) με το φορτηγό μεταφοράς Progress MS-13 (TGK) απομακρύνθηκε από το συγκρότημα και το δοκιμαστικό κτίριο του οχήματος εκτόξευσης και εγκαταστάθηκε στο χώρο εκτόξευσης της θέσης 31 του κοσμοδρομείου Baikonur. Έχουν ξεκινήσει οι εργασίες για το πρόγραμμα της πρώτης ημέρας εκτόξευσης της 74ης αποστολής του εφοδιασμού του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Ξεκίνησαν οι υπολογισμοί από τους ειδικούς της RSC Energia και τις εξειδικευμένες επιχειρήσεις του Roscosmos που άρχισαν να διεξάγουν τεχνολογικές ενέργειες για δοκιμές πριν από την πτήση συστημάτων πυραύλων και διαστημοπλοίων με επαλήθευση της αλληλεπίδρασης του εξοπλισμού επί του οχήματος και του εδάφους του διαστημικού πυραυλικού συγκροτήματος. -13 που η εκτόξευση του έχει προγραμματιστεί για τις 6 Δεκεμβρίου 2019. https://www.energia.ru/ru/iss/iss61/progress_ms-13/photo_12-02.html https://www.energia.ru/ru/iss/iss61/progress_ms-13/photo_12-03.html Η RSC Energia τιμήθηκε με το βραβείο "Για μια σημαντική συμβολή στη διατήρηση της ιστορίας της κοσμοναυτικής" Η RSC Energia (μέλος της Roscosmos State Corporation) - ο σχεδιαστής και κατασκευαστής του διαστημικού οχήματος Soyuz MS-10, του οποίου το πλήρωμα διέφυγε κατά τον αφύσικο διαχωρισμό του πλευρικού μπλοκ του οχήματος εκτόξευσης, απονεμήθηκε το βραβείο "Για μια σημαντική συμβολή στη διατήρηση της ιστορίας της κοσμοναυτικής" . Επίτιμο βραβείο στον εκπρόσωπο της RSC Energia, ενεργώντας Στις 2 Δεκεμβρίου 2019 ο Ντμίτρι Ρογκοζίν, Γενικός Διευθυντής της Roscosmos State Corporation, παρέδωσε στον Αναπληρωτή Γενικό Διευθυντή της Εταιρείας στον Ιγκόρ Κονσταντί κατά τη διάρκεια της τελετής έναρξης της αναμνηστικής σύνθεσης αφιερωμένη στην επιτυχή ανάκαμψη από έκτακτη ανάγκη. Ένα βασικό στοιχείο της σύνθεσης ήταν η μονάδα καθοδήγησης του διαστημικού σκάφους Soyuz MS-10 που κατασκευάστηκε στο RSC Energia, όπου ο κοσμοναυτής Roscosmos Alexei Ovchinin και ο αστροναύτης Nick Haig της NASA προσγειώθηκαν με ασφάλεια τον Οκτώβριο του 2018. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εκδήλωση: https://www.roscosmos.ru/27820/ https://www.energia.ru/ru/news/news-2019/news_12-03.html Πρώτη εκκίνηση του Starliner της Boeing. Ένας κρίσιμος πρόδρομος για την πρώτη πτήση του πληρώματος του Starliner, η δοκιμαστική αποστολή της κάψας Boeing στην κορυφή του εκτοξευτή Atlas 5 που παρέχεται από την United Launch Alliance, γλιστρά μέχρι τις 19 Δεκεμβρίου. Νωρίτερα, είχε προγραμματιστεί για τις 17 Δεκεμβρίου. Το ζήτημα είναι η παροχή αέρα εκτόξευσης του εκτοξευτή που θα αντικατασταθεί πριν από την αποστολή. Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας για την επεξεργασία του Atlas 5, υπήρξε πρόβλημα με τον αγωγό τροφοδοσίας αέρα του πυραύλου, ανέφερε σε δήλωσή του η ULA. «Πρόσθετος χρόνος χρειάστηκε για τις ομάδες ULA και Boeing να ολοκληρώσουν μια ανάλυση του θέματος, να αντικαταστήσουν τον αγωγό και να ολοκληρώσουν την επεξεργασία πριν από την εκτόξευση». Η αρχική ημερομηνία της πρώτης πτήσης του Starliner ανακοινώθηκε στο Διεθνές Συμπόσιο Προσωπικού και Εμπορικού Spaceflight Οκτώβριος. Το διαστημικό καψάκιο θα εκτοξευθεί από το σταθμό πολεμικής αεροπορίας Cape Canaveral στη Φλόριντα. Το Starliner θα αποβιβαστεί με το ISS, θα μείνει μια εβδομάδα και στη συνέχεια θα προσγειωθεί με τη βοήθεια ενός αλεξίπτωτου στο Νέο Μεξικό. Παλαιότερα, η Boeing αντιμετώπισε πρόβλημα με έναν από τους κινητήρες κατά τη διάρκεια ενός τεστ 2018, ο οποίος προκάλεσε πολλές καθυστερήσεις. Τα θέματα προγραμματισμού και οι έλεγχοι δοκιμών και ασφάλειας καθυστέρησαν την εταιρεία λίγο περισσότερο. Το SpaceX είχε ένα παρόμοιο τεστ που δοκιμάζει το Dragon Crew, όταν εξερράγη η μηχανή διαφυγής SuperDraco. Ακόμα, το SpaceX σχεδιάζει να ξεκινήσει αστροναύτες στο ISS το 2020. Ποια εταιρεία θα φτάσει πρωτη εκεί είναι αδύνατο να πει κανεις σε αυτό το σημείο, αλλά σίγουρα θα είναι μια στενή διαδικασία. https://asgardia.space/en/news/First-launch-of-Boeings-Starliner-Delayed Ενας περίπατος… επτάμισι ωρών στο Διάστημα. Έναν διαστημικό περίπατο επτάμισι ωρών πραγματοποίησαν οι αστροναύτες Λούκας Παρμιτάνο και Άντριου Μόργκανπου που βρίσκονται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Οι εικόνες που δόθηκαν στην δημοσιότητα δείχνουν τους δύο αστροναύτες να φορούν τον ειδικά κατασκευασμένο εξοπλισμό τους, να βγαίνουν έξω από τον διεθνή διαστημικό σταθμό και να εγκαθιστούν μια νέα αντλία ψύξης. Αυτός δεν είναι ο πρώτος περίπατος που πραγματοποιείται καθώς έχουν προηγηθεί σειρά άλλων, συνολικά πέντε. Η προηγούμενη μάλιστα είχε και μια ξεχωριστή σημασία καθώς η Christina Koch και η Jessica Meir ολοκλήρωσαν επιτυχώς το ταξίδι τους έξω από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και ήταν η πρώτη αμιγώς γυναικεία αποστολή. Σημειώνεται τέλος πως η πρώτη γυναίκα που πάτησε το πόδι της εξω στο Διαστημα ήταν η Σβετλάνα Σαβίτσκαγια το 1984. https://www.in.gr/2019/12/03/in-tv/enas-peripatos-eptamisi-oron-sto-diastima/

Καλώδιο οπτικών ινών έγινε δίκτυο σεισμογράφων στην Καλιφόρνια. Τα καλώδια οπτικών ινών, τα οποία μεταφέρουν πληροφορίες με τη μορφή φωτός, δεν είναι καλά μόνο για το γρήγορο «κατέβασμα» αρχείων, αλλά και για την ανίχνευση σεισμών, ακόμη και μέσα στη θάλασσα. Ερευνητές στις ΗΠΑ, για πρώτη φορά στον κόσμο, δοκίμασαν με επιτυχία ένα υποθαλάσσιο τηλεπικοινωνιακό καλώδιο οπτικών ινών σε ρόλο δικτύου σεισμογράφων. Η δοκιμή, που έγινε στον Κόλπο του Μοντερέι της Καλιφόρνια στον Ειρηνικό Ωκεανό, έδειξε ότι τα υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών πράγματι μπορούν να ανιχνεύσουν σεισμούς και ρήγματα κάτω από το βυθό, συνεπώς στο μέλλον θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ευρύτερα από τους γεωλόγους και τους σεισμολόγους. Οι ερευνητές των πανεπιστημίων Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ και Ράις του Τέξας, καθώς επίσης του Εθνικού Εργαστηρίου Μπέρκλεϊ και του Ερευνητικού Ινστιτούτου ΜΒΑRI, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», ανέφεραν ότι, καθώς τα καλώδια οπτικών ινών αποτελούν πλέον ένα παγκόσμιο υποθαλάσσιο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο, θα βοηθήσουν μελλοντικά τους επιστήμονες να μελετούν τόσο τους υποθαλάσσιους σεισμούς, όσο και τις σεισμογενείς γεωτεκτονικές δομές βαθιά κάτω από τη θάλασσα. Η νέα τεχνολογία της «φωτονικής σεισμολογίας» (Distributed Acoustic Sensing), που είναι ευαίσθητη ακόμη και σε αλλαγές της τάξης των νανομέτρων (δισεκατομμυριοστών του μέτρου), χρησιμοποιεί την αποστολή παλμών φωτός λέιζερ για να ανιχνεύει σε συνεχή βάση τις παραμικρές κινήσεις κατά μήκος των καλωδίων των οπτικών ινών. Το τετραήμερο πείραμα στον Κόλπο του Μοντερέι μετέτρεψε ένα καλώδιο οπτικών ινών μήκους 20 χιλιομέτρων στο ισοδύναμο ενός δικτύου 10.000 σεισμογράφων τοποθετημένων στο βυθό σε βάθος 100 μέτρων. Οι ερευνητές ανίχνευσαν έναν σεισμό μεγέθους 3,5 βαθμών, καθώς και άγνωστα έως τώρα υποθαλάσσια ρήγματα. Είχε προηγηθεί ανάλογο πείραμα νωρίτερα φέτος με καλώδιο οπτικής ίνας μήκους 22 χιλιομέτρων στην ξηρά, κοντά στο Σακραμέντο της Καλιφόρνια. Ελάχιστοι σεισμογράφοι υπάρχουν σήμερα στις θάλασσες της Γης, με συνέπεια το 70% της επιφάνειας της να μην διαθέτει καθόλου ανιχνευτές σεισμών. «Υπάρχει τεράστια ανάγκη για σεισμολογία στο βυθό. Οποιοδήποτε όργανο, ακόμη κι αν καλύπτει μόνο έως 50 χιλιόμετρα από την ακτή, θα είναι πολύ χρήσιμο», δήλωσε o επικεφαλής ερευνητής Νέιτ Λίντσεϊ. Το υποθαλάσσιο καλώδιο που χρησιμοποιήθηκε για το πρωτοποριακό πείραμα, είχε τοποθετηθεί στον βυθό το 2009 και μετατράπηκε σε σεισμογραφικό δίκτυο στη διάρκεια μιας συντήρησης πέρυσι, όταν τέθηκε εκτός του τηλεπικοινωνιακού δικτύου. «Πρόκειται πραγματικά για μια έρευνα στα σύνορα της σεισμολογίας. Είναι η πρώτη φορά που κάποιος χρησιμοποίησε υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών για να ανιχνεύσει σεισμικά ωκεανογραφικά σήματα και να κάνει απεικόνιση των υποθαλάσσιων ρηγμάτων. Ένα από τα τυφλά σημεία στο σεισμογραφικό δίκτυο παγκοσμίως είναι ακριβώς οι ωκεανοί», τόνισε ο καθηγητής γεωφυσικής Τζόναθαν Έϊτζο-Φράνκλιν. Ο τελικός στόχος των ερευνητών είναι να χρησιμοποιήσουν το πυκνό δίκτυο οπτικών ινών σε όλο τον κόσμο τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα (πάνω από δέκα εκατομμύρια χιλιόμετρα) ως ευαίσθητο καταγραφέα της κίνησης της Γης και ειδικότερα των σεισμών, ιδίως στις περιοχές που έχουν ελλείψεις σεισμογράφων. Γι' αυτό, θα ακολουθήσουν νέα πειράματα με καλώδια οπτικών ινών σε μεγαλύτερα βάθη και σε επικλινή βυθό. https://www.amna.gr/home/article/412361/Kalodio-optikon-inon-egine-diktuo-seismografon-stin-Kalifornia

Το Parker Solar Probe της NASA ρίχνει «φως» στον ήλιο, με νέα πολύτιμα στοιχεία για το άστρο μας. Πολύτιμα νέα στοιχεία για τον ήλιο δίνει το Parker Solar Probe της NASA, το οποίο εκτοξεύτηκε τον Αύγουστο του 2018: Το σκάφος, που έχει πλησιάσει περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο διαστημόπλοιο το άστρο του πλανητικού μας συστήματος, ολοκλήρωσε τρία από 24 σχεδιασμένα περάσματα από τμήμα του στέμματος του Ήλιου, και τέσσερα νέα επιστημονικά άρθρα στο Nature περιγράφουν τι ανακάλυψαν οι επιστήμονες χάρη σε αυτά. Από τις έρευνες προκύπτουν νέες πληροφορίες σχετικά με τη συμπεριφορά του υλικού και των σωματιδίων που απομακρύνονται από τον ήλιο, βοηθώντας τους επιστήμονες να απαντήσουν σε θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά τα φυσικά δρώμενα στο άστρο. Τα στοιχεία που παρέχει το Parker ρίχνουν «νέο φως» στο πώς ο ήλιος εξαπολύει συνέχεια υλικό και ενέργεια, βοηθώντας τους επιστήμονες να αναθεωρήσουν τα μοντέλα που χρησιμοποιούνται για την κατανόηση και πρόγνωση του διαστημικού καιρού στον πλανήτη μας, καθώς και να κατανοήσουν καλύτερα τη διαδικασία με την οποία τα άστρα δημιουργούνται και εξελίσσονται. Το Parker Solar Probe της NASA ρίχνει «φως» στον ήλιο Ο ήλιος είναι μαγνητικά ενεργός, εξαπολύοντας ισχυρές εκλάμψεις φωτός, «ριπές» σωματιδίων που κινούνται με ταχύτητα που πλησιάζει αυτήν του φωτός και νέφη μαγνητισμένου υλικού δισεκατομμυρίων τόνων. Όλη αυτή η δραστηριότητα επηρεάζει τη Γη, αποστέλλοντας στο διάστημα σωματίδια τα οποία επηρεάζουν δορυφόρους και αστροναύτες, τηλεπικοινωνίες κ.α. Αυτά που συμβαίνουν στον ήλιο είναι κρίσιμης σημασίας ως προς την κατανόηση του τι συμβαίνει στο διάστημα γύρω μας. Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού που ξεφεύγει από τον ήλιο είναι μέρος του ηλιακού ανέμου- μιας συνεχούς ροής ηλιακού υλικού που κυκλοφορεί σε όλο το ηλιακό μας σύστημα. Το ιονισμένο αυτό αέριο (πλάσμα) μεταφέρει μαζί του τα μαγνητικά πεδία του ήλιου, εκτείνοντάς το σε μια γιγαντιαία φυσαλίδα διαμέτρου άνω των 10 δισεκατομμυρίων μιλίων. Ο ηλιακός άνεμος είναι μια σχετικά ενιαία ροή πλάσματος- ωστόσο κατά καιρούς παρουσιάζει έντονες διακυμάνσεις και αναταραχές. Όταν φτάνει κοντά στη Γη ωστόσο, έχει ήδη ταξιδέψει πολύ, οπότε τα «σήματα» από τους μηχανισμούς στον ήλιο που τις προκάλεσαν έχουν χαθεί. Το Parker Solar Probe, έχοντας πλησιάσει πιο κοντά, ήταν σε θέση να «δει» ένα πολύπλοκο, ενεργό σύστημα. Όπως και ο ίδιος ο ήλιος, ο ηλιακός άνεμος αποτελείται από πλάσμα, όπου αρνητικά φορτισμένα ηλεκτρόνια έχουν αποχωριστεί από θετικά φορτισμένα ιόντα, δημιουργώντας μια «θάλασσα» σωματιδίων. Αυτά τα σωματίδια, που αιωρούνται ελεύθερα, σημαίνουν πως το πλάσμα φέρει ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία, και οι αλλαγές στο πλάσμα συχνά υποδεικνύουν σημάδια σε αυτά τα πεδία. Οι μετρήσεις των οργάνων του σκάφους έδειξαν γρήγορες αντιστροφές στο μαγνητικό πεδίο και ξαφνικούς, ταχείς πίδακες υλικού- χαρακτηριστικά που κάνουν τον ηλιακό άνεμο πιο ταραχώδη. Ένα άλλο από τα ερωτήματα που απασχολούσαν τους επιστήμονες εδώ και δεκαετίες ήταν το πώς ακριβώς ο ηλιακός άνεμος «ρέει» από τον ήλιο. Από τη Γη ο ηλιακός άνεμος φαίνεται να ρέει απευθείας προς όλες τις κατευθύνεις-ωστόσο, ο ήλιος περιστρέφεται καθώς τον απελευθερώνει, και πριν συμβεί αυτό, ο ηλιακός άνεμος περιστρέφεται μαζί του. Σε κάποιο σημείο μεταξύ ήλιου και Γης, ο ηλιακός άνεμος κάνει τη μετάβαση: Από εκεί που περιστρέφεται με τον ήλιο, αρχίζει να ρέει προς τα έξω. Αυτό το σημείο παρουσιάζει επιστημονικό ενδιαφέρον, καθώς παρέχει στοιχεία σχετικά με το πώς ο ήλιος αποδεσμεύει ενέργεια, κάτι που, με τη σειρά του, βοηθά στην καλύτερη κατανόηση του «κύκλου ζωής» άλλων άστρων ή του σχηματισμού πρωτοπλανητικών δίσκων (που οδηγούν στη δημιουργία πλανητών). Για πρώτη φορά, το Parker Solar Probe ήταν σε θέση να παρατηρήσει τον ηλιακό άνεμο ενώ ακόμα περιστρέφεται. Η δύναμη αυτής της περιστροφής ήταν μεγαλύτερη από ό,τι είχαν προβλέψει πολλοί επιστήμονες, ενώ η μετάβαση προς μια ροή προς τα έξω γινόταν πιο γρήγορα από ό,τι αναμενόταν. Άλλο ένα ερώτημα το οποίο φαίνεται πως θα απαντηθεί τελικά είναι η περίεργη ζώνη χωρίς σκόνη. Το ηλιακό σύστημα είναι γεμάτο σκόνη- τα απομεινάρια συγκρούσεων που είχαν ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό πλανητών, αστεροειδών, κομητών κ.α. Οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι κοντά στον ήλιο η σκόνη αυτή θα θερμαινόταν σε υψηλές θερμοκρασίες, με αποτέλεσμα τη μετατροπή της σε αέριο και τη δημιουργία μιας ζώνης χωρίς σκόνη γύρω από τον ήλιο- αλλά αυτό δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ. Για πρώτη φορά τα όργανα του Parker Solar Probe ήταν σε θέση να παρατηρήσουν απευθείας το αραίωμα της σκόνης. Επίσης, οι μετρήσεις του σκάφους παρείχαν πολύτιμα στοιχεία για δύο σημαντικά φαινόμενα του ηλιακού καιρού: Τις καταιγίδες ενεργητικών σωματιδίων και τις στεμματικές εκπομπές μάζας (CME). Μικροσκοπικά σωματίδια- ηλεκτρόνια και ιόντα- επιταχύνονται από την ηλιακή δραστηριότητα, δημιουργώντας καταιγίδες. Γεγονότα στον ήλιο μπορούν να τα στείλουν έξω στο ηλιακό σύστημα με ταχύτητα που πλησιάζει αυτήν του φωτός, κάτι που σημαίνει ότι φτάνουν στη Γη μέσα σε διάστημα μικρότερο της μισής ώρας. Τα σωματίδια αυτά έχουν μεγάλη ενέργεια, οπότε μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα σε ηλεκτρονικά συστήματα ή ακόμα και να απειλήσουν αστροναύτες. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο επιταχύνονται τα σωματίδια αυτά είναι κρίσιμης σημασίας. Όργανα του σκάφους πραγματοποίησαν μετρήσεις σε διάφορα φαινόμενα ενεργητικών σωματιδίων, τα οποία δεν μπορούσαν να παρατηρηθούν από τη Γη, λόγω απόστασης. Μεταξύ άλλων, παρατηρήθηκε και ένα σπάνιο είδος έκλαμψης σωματιδίων με ιδιαίτερα υψηλή αναλογία βαρύτερων στοιχείων. Ακόμη, συγκεντρώθηκαν πολύτιμα στοιχεία σχετικά με τις CME- φαινόμενα όπου εκτοξεύονται νέφη ηλιακού υλικού δισεκατομμυρίων τόνων, επηρεάζοντας τη Γη και άλλους κόσμους (σε σημείο που μπορούν, στον πλανήτη μας, να προκληθούν προβλήματα σε δίκτυα ηλεκτροδότησης). Καθώς το Parker Solar Probe συνεχίζει το ταξίδι του, θα κάνει 21 ακόμα περάσματα σε όλο και πιο κοντινές αποστάσεις, καταλήγοντας σε τρεις τροχιές σε σχετικά μικρή απόσταση από την επιφάνεια του άστρου. https://www.naftemporiki.gr/story/1539759/to-parker-solar-probe-tis-nasa-rixnei-fos-ston-ilio-me-nea-polutima-stoixeia-gia-to-astro-mas

H ΝASA εντόπισε τα συντρίμμια του ινδικού σκάφους Vikram στη Σελήνη. Η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) ανακοίνωσε ότι επιτέλους o δορυφόρος της Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO), που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, εντόπισε στην επιφάνεια της τα συντρίμμια του ινδικού σκάφους Vikram, το οποίο αγνοείτο από τις 7 Σεπτεμβρίου, όταν είχε αποπειραθεί να προσεληνωθεί. Αν τα είχε καταφέρει, η Ινδία θα είχε γίνει η τέταρτη χώρα που θα είχε «πατήσει» με επιτυχία στο φεγγάρι, μετά τις ΗΠΑ, την ΕΣΣΔ-Ρωσία και την Κίνα. Μετά από μήνες προσπαθειών και εξέτασης δορυφορικών φωτογραφιών, τελικά -με τη βοήθεια και ενός Ινδού μηχανικού- εντοπίσθηκαν τα απομεινάρια του άτυχου σκάφους, το οποίο -σύμφωνα με το πόρισμα της ινδικής κυβέρνησης- είχε εμφανίσει πρόβλημα στα «φρένα» του κατά την κάθοδο, όταν βρισκόταν σε ύψος περίπου δύο χιλιομέτρων από το φεγγάρι, με συνέπεια να κάνει ανώμαλη προσελήνωση. Η άκατος Vikram ήταν το βασικό τμήμα της αποστολής του μη επανδρωμένου ινδικού σκάφους Chandrayaan-2, καθώς σχεδιαζόταν να ακουμπήσει απαλά κοντά στο νότιο πόλο της Σελήνης και να απελευθερώσει το μικρό ρόβερ Pragyan. Οι εικόνες από το σημείο πρόσκρουσης δείχνουν ότι τα κομμάτια του σκάφους έχουν εξαπλωθεί σε μεγάλη απόσταση σχεδόν ενός χιλιομέτρου και το μεγαλύτερο έχει μήκος περίπου ενάμισι μέτρου. Η Ινδία φιλοδοξεί να γίνει μεγάλη διαστημική δύναμη. Μια επιτυχία στη Σελήνη θεωρείται ότι της ανοίγει το δρόμο για ένα ταξίδι στον 'Αρη και για την αποστολή Ινδών αστροναυτών στο διάστημα. Μάλιστα για πρώτη φορά στην ινδική διαστημική ιστορία την ευθύνη της αποστολής Chandrayaan-2 είχαν δύο γυναίκες. https://www.amna.gr/home/article/412657/H-NASA-entopise-ta-suntrimmia-tou-indikou-skafous-Vikram-sti-Selini

Αποστολή αναχαίτισης αστεροειδών με συμμετοχή Ελλήνων επιστημόνων. Η ζωή στην Γη κινδυνεύει: Εκατοντάδες μετεωρίτες με μέγεθος ικανό να πλήξουν τον γήινο πολιτισμό «σημαδεύουν» την πλανήτη. Κι όμως δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε παρά μόνο το 15% των αστεροειδών που αποτελούν εν δυνάμει απειλές για τον άνθρωπο. Προκειμένου να διερευνηθούν τα αναπάντητα ερωτήματα αλλά και να σχεδιαστεί η αναχαίτιση τέτοιων αστεροειδών σε περίπτωση κινδύνου, μια πρωτοποριακή αποστολή «πλανητικής άμυνας» σχεδιάζεται για πρώτη φορά από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος. Μια φιλόδοξη αποστολή, που εγκρίθηκε για χρηματοδότηση πριν από λίγες ημέρες και στην οποία θα συμμετέχουν μεταξύ άλλων και ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ και Διευθυντής του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής, Κλεομένης Τσιγάνης με την ερευνητική ομάδα του Σπουδαστηρίου Μηχανικής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ. Η διαπλανητική αποστολή που ονομάζεται HERA συνιστά το δεύτερο σκέλος ενός καινοτόμου πειράματος: Για πρώτη φορά στην ιστορία οι επιστήμονες θα δοκιμάσουν να εκτρέψουν την τροχιά ενός ουρανίου σώματος που θα μπορούσε να αποβεί επικίνδυνο για τον άνθρωπο. Και στην συνέχεια θα μελετήσουν τα δεδομένα που θα προκύψουν από την διαδικασία. Όπως εξηγεί στα ΝΕΑ ο κ. Τσίγανης, «το πρώτο σκέλος του πειράματος ονομάζεται DART και θα εκτελεστεί από τη NASA. Το 2022 θα εκτοξευτεί ένα «βλήμα» 500 κιλών που θα χτυπήσει τον διπλό αστεροειδή «Δίδυμο», έναν αστεροειδή που θα περάσει σε σχετικά ασφαλή απόσταση από την Γη. Ο «Δίδυμος» αποτελείται από έναν αστεροειδή διαμέτρου 800 μέτρων και έναν μικρότερο διαμέτρου 150 μέτρων, τον οποίο και θα χτυπήσει το DART με ταχύτητα 25.000 χιλιομέτρων την ώρα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, θα τον εκτρέψει, θα μειώσει ελαφρά την ακτίνα και την περίοδό της και θα μπορεί να ανιχνευτεί από τα μεγάλα επίγεια τηλεσκόπια». Το δεύτερο σκέλος του πειράματος, στο οποίο θα συμμετάσχει και το ΑΠΘ, περιλαμβάνει την εκτόξευση ενός δεύτερου σκάφους το οποίο θα επισκεφθεί μετά από μερικούς μήνες τον «Δίδυμο» και θα καταγράψει την κατάστασή του μετά την πρόσκρουση συλλέγοντας δεδομένα τα οποία οι επιστήμονες θα μπορέσουν να αναλύσουν και να αντιπαραβάλουν με τις προβλέψεις των μαθηματικών μοντέλων τους. «Μέσω των μετρήσεων που θα γίνουν θα καταλάβουμε την φυσική του προβλήματος, δηλαδή πώς έγινε η πρόσκρουση, πώς ανταποκρίθηκε ο στόχος και να διερευνήσουμε τα όρια των δυνατοτήτων της επιλεγμένης μεθόδου αποτροπής. Πόσο μεγάλα αντικείμενα μπορούμε να εκτρέψουμε; Μπορούμε να είμαστε το ίδιο αποδοτικοί απέναντι σε όλους τους τύπους αστεροειδών;», λέει ο κ. Τσιγάνης, ο οποίος συμμετείχε στον σχεδιασμό των αποστολών Hera/AIDA από το 2014 ως προεδρεύων της Ομάδας Εργασίας επί των Δυναμικών και Φυσικών Ιδιοτήτων του Διδύμου και είναι μέλος της Ομάδας Διερεύνησης τόσο της DART και της Hera. Στην ίδια ομάδα εργασίας συμμετείχε ο Αν. Καθηγητής και μέλος του Σπουδαστηρίου Μηχανικής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, Γεώργιος Βουγιατζής. Το πείραμα, στο οποία κατέληξε μετά από πολυετείς μελέτες η διεθνής επιστημονική κοινότητα αναμένεται να διαρκέσει ως το 2027 Στη φωτογραφία: Ο Πρύτανης του ΑΠΘ, Καθηγητής Νικόλαος Γ. Παπαϊωάννου, ο Διευθυντής του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής, Αν. Καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, Κλεομένης Τσιγάνης, και ο Αντιπρύτανης Έρευνας και Διά Βίου Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, Αν. Καθηγητής Ευστράτιος Στυλιανίδης. https://www.tanea.gr/2019/12/03/science-technology/apostoli-anaxaitisis-asteroeidon-me-symmetoxi-ellinon-epistimonon/

Ανακαλύφθηκε μια από τις μεγαλύτερες μαύρες τρύπες στο σύμπαν. Στην ανακάλυψη μίας υπερμεγέθους μαύρης τρύπας – μία από τις μεγαλύτερες που ανακαλύφθηκαν ποτέ – προχώρησαν οι επιστήμονες, χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο VLT (Very Large Telescope) στο Νότιο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο (European Southern Observatory) στη Χιλή. Η μαύρη τρύπα βρίσκεται στον γαλαξία Holmberg 15A, έχει μάζα σχεδόν 40 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο και είναι 10.000 φορές μεγαλύτερη από αυτή που πιστεύεται ότι βρίσκεται στον δικό μας γαλαξία (Milky Way). Ο Γαλαξίας μας είναι πιθανό να έχει τη δική του υπερμεγέθη μαύρη τρύπα, με εκτιμώμενη μάζα περίπου τέσσερα εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο. Ο Holmberg 15A είναι ο φωτεινότερος γαλαξίας στο σύμπλεγμα γαλαξιών Abell 85, το οποίο απέχει περίπου 700 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη. Η μαύρη τρύπα που ανακαλύφθηκε στον Holmberg 15A είναι η μεγαλύτερη που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα στο σύμπαν, σύμφωνα με τη μέτρηση που έγινε χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της «άμεσης δυναμικής ανίχνευσης». Αν και δεν είναι η μεγαλύτερη μαύρη τρύπα που ανακαλύφθηκε ποτέ, «αυτή είναι η πιο μεγάλη μαύρη τρύπα με άμεση δυναμική ανίχνευση στο τοπικό σύμπαν», ανέφεραν οι επιστήμονες. Οι ερευνητές έκαναν σχετική προδημοσίευση, ενώ θα ακολουθήσει κανονική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής «Astrophysical Journal» [Α 40-billion solar mass black hole in the extreme core of Holm 15A, the central galaxy of Abell 85]. https://arxiv.org/abs/1907.10608 https://physicsgg.me/2019/12/03/%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ba%ce%b1%ce%bb%cf%8d%cf%86%ce%b8%ce%b7%ce%ba%ce%b5-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%b9%cf%82-%ce%bc%ce%b5%ce%b3%ce%b1%ce%bb%cf%8d%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%b5%cf%82/

Τι σημαίνει η απόσυρση του πρωταθλητή του Γκο (Go) … εξαιτίας της Τεχνητής Νοημοσύνης; Ένας κορυφαίος παίκτης του κινεζικού επιτραπεζίου παιχνιδιού στρατηγικής Go αποφάσισε να αποσυρθεί, εξαιτίας της ανόδου της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), η οποία «δεν μπορεί να νικηθεί». Όπως αναφέρει το BBC, o Λι Σεντόλ (Lee Sedonl) είναι ο μόνος άνθρωπος που κέρδισε ποτέ το λογισμικό AlphaGo της Deepmind (Google). Το 2016 είχε αντιμετωπίσει το AlphaGo σε μια αναμέτρηση πέντε παιχνιδιών, όπου είχε τέσσερις ήττες και μία νίκη. Ο Νοτιοκορεάτης πρωταθλητής είπε ότι αποφάσισε να αποσυρθεί επειδή συνειδητοποίησε ότι «δεν θα είμαι στην κορυφή, ακόμα και αν γίνω ο νούμερο ένα». «Πρόκειται για μια οντότητα που δεν μπορεί να νικηθεί» είπε ο 18 φορές πρωταθλητής του Go, μιλώντας στο νοτιοκορεατικό πρακτορείο Yonhap. Το AlphaGo είναι το πιο προηγμένο παιχνιδο-πρόγραμμα που αναπτύχθηκε ποτέ. Στο σκάκι, υπάρχουν κατά μέσο όρο περίπου 20 με 30 κινήσεις που μπορεί ένας παίκτης να κάνει ανά πάσα στιγμή, ενώ στο Go οι πιθανές κινήσεις φτάνουν τις 250. Το Go δημιουργήθηκε στην Κίνα πριν από 3.000 χρόνια και παίζεται εδώ και αιώνες. Δύο παίκτες τοποθετούν μαύρες ή άσπρες ψηφίδες σε ένα ταμπλό 19×19 τετραγώνων, και κερδίζει όποιος ελέγχει τη μεγαλύτερη συνολική περιοχή στο ταμπλό. Πρόκειται για ένα παιχνίδι που θεωρείται πολύ πιο μεγάλη πρόκληση για έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή από το σκάκι, καθώς ένας παίκτης έχει μεγαλύτερη επιλογή κινήσεων από ό,τι στο σκάκι, και, σύμφωνα με ερευνητές, υπάρχουν ποιο πολλές πιθανές θέσεις στο Go από ό,τι άτομα στο σύμπαν. Μπορεί να αποδειχθεί πολύ δύσκολο να διαπιστωθεί ποιος κερδίζει, και πολλοί κορυφαίοι άνθρωποι παίκτες βασίζονται στο ένστικτο. Κάποτε θεωρούσαμε υπερβολικά δύσκολο να μετρήσει ένας υπολογιστής όλες τις δυνατές κινήσεις – έτσι, όταν το AlphaGo κατάφερε να νικήσει τον Σεντόλ, έγινε αμέσως πρώτη είδηση στα μέσα ενημέρωσης. Ο Λι Σεντόλ θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες «Γκο» της σύγχρονης εποχής. Ο 36χρονος πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής άρχισε να παίζει σε ηλικία πέντε ετών και έγινε επαγγελματίας επτά χρόνια μετά. Η ήττα του από το AlphaGo εκλήφθη από πολλούς ως μια κομβική στιγμή για την τεχνητή νοημοσύνη. Πολλοί πίστευαν ότι ένας τέτοιος άθλος απαιτούσε αρκετές ακόμα δεκαετίες. Άρθρα στις εφημερίδες άρχισαν να μοιρολογούν ότι επρόκειτο για την αναγγελία θανάτου του ανθρώπινου είδους. Οι μηχανές είχαν πια διαβεί τον Ρουβίκωνα και σύντομα θα έπαιρναν τον έλεγχο. Δεν υπήρχε πλέον επιστροφή. Σύντομα, όμως, αναδύθηκε στην επιφάνεια το προφανές: το AlphaGo, όσο προηγμένο κι αν ήταν, ήξερε μόνο ένα κόλπο – να κερδίζει στο Go. Όπως το έθεσε ο Όρεν Ετζιόνι, διευθύνων σύμβουλος του Ινστιτούτου Άλεν για την Τεχνητή Νοημοσύνη, το «AlphaGo» δεν μπορεί καν να παίξει σκάκι. Και δεν μπορεί να μιλήσει για το παιχνίδι. Το εξάχρονό παιδί μου είναι πιο έξυπνο από το AlphaGo. Όσο ισχυρό κι αν είναι το hardware , δεν μπορείς απλώς να πας στο μηχάνημα, να του χτυπήσεις φιλικά στην πλάτη, να το συγχαρείς που κέρδισε έναν άνθρωπό και να περιμένεις μια απάντηση με νόημα. Το μηχάνημα δεν έχει ιδέα ότι έγραψε ιστορία στην επιστήμη. Το μηχάνημα δεν γνωρίζει καν ότι είναι μηχάνημα. Έχουμε την τάση να ξεχνάμε ότι τα σημερινά ρομπότ είναι εξειδικευμένες μηχανές πρόσθεσης, χωρίς επίγνωση του εαυτού τους, δημιουργικότητα, κοινή λογική,, ή αισθήματα. Μπορούν να αριστεύουν σε συγκεκριμένους, επαναλαμβανόμενους, περιορισμένους στόχους, αποτυγχάνουν όμως στους πιο περίπλοκους που απαιτούν γενικές γνώσεις. Μολονότι το πεδίο της Τεχνητής Νοημοσύνης προσφέρει ήδη πραγματικά επαναστατικά επιτεύγματα, πρέπει να δούμε την εικόνα στις σωστές διαστάσεις της. Αν συγκρίνουμε την εξέλιξη των ρομπότ με αυτή των πυραύλων, βλέπουμε πως η ρομποτική βρίσκεται πέρα από το σημείο όπου βρισκόταν ο Τσιολκόφσκι – δηλαδή, πέρα από τη φάση της εικασίας και της θεωρίας. Άνετα βρισκόμαστε στο στάδιο στο οποίο μας εκτόξευσε ο Γκόνταρντ – κατασκευάζουμε πρωτότυπα, πρωτόγονα αλλά ικανά να δείξουν πως οι βασικές μας αρχές είναι σωστές. Ωστόσο, δεν έχουμε περάσει ακόμα στην επόμενη φάση, στο βασίλειο του φον Μπράουν, όπου καινοτόμα και δυνατά ρομπότ θα βγαίνουν από τη γραμμή παραγωγής και θα χτίζουν πόλεις σε άλλους πλανήτες. Παρά την ανακοίνωση περί απόσυρσής του, ο Λι Σεντόλ πρόκειται να παίξει εναντίον ενός άλλου συστήματος τεχνητής νοημοσύνης τον Δεκέμβριο, εναντίον του HanDol, ενός προγράμματος που αναπτύχθηκε από την NHN Entertainment Corp στη Νότια Κορέα και έχει ήδη νικήσει τους κορυφαίους πέντε παίκτες της χώρας. Aλλά κι αυτό το πρόγραμμα δεν μπορεί να κάνει τίποτε άλλο πέρα από το συγκεκριμένο παιχνίδι. Γι αυτό η Deepmind επιχειρεί ένα επιπλέον βήμα, ελπίζοντας πως η ανάπτυξη του AlphaGo θα οδηγήσει σε «παρόμοιες τεχνικές», που μπορεί να εφαρμοστούν και σε άλλα προβλήματα. https://physicsgg.me/2019/12/01/%cf%84%ce%b9-%cf%83%ce%b7%ce%bc%ce%b1%ce%af%ce%bd%ce%b5%ce%b9-%ce%b7-%ce%b1%cf%80%cf%8c%cf%83%cf%85%cf%81%cf%83%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%80%cf%81%cf%89%cf%84%ce%b1%ce%b8%ce%bb%ce%b7%cf%84%ce%ae/

Progress MS-12 Το όχημα φορτίου μεταφοράς Progress MS-12 (TGC) ολοκλήρωσε την τροχιακή πτήση του ως μέρος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS). Σήμερα στις 13:24 ώρα Μόσχας, η Progress MS-12 TGC, σύμφωνα με το πρότυπο πρόγραμμα, αποσυνδέθηκε από το τμήμα Pirs (СО1) του ρωσικού τμήματος ISS. Μετά από τη αποσυνδεση με τον σταθμό, το πλοίο θα παρει αυτόνομα τον απαραίτητο προσανατολισμό και, μετά από δύο περιστροφές γύρω από τη Γη, θα εκτελέσει έναν ελιγμό απόκλισης από την τροχιά χρησιμοποιώντας ένα ενσωματωμένο σύστημα πρόωσης. Ως αποτέλεσμα αυτών των λειτουργιών, το Progress MS-12 θα εισέλθει στα πυκνά στρώματα της ατμόσφαιρας και τα άκαυστα θραύσματα της δομής του θα πεσουν στην υπολογιζόμενη περιοχή του Ειρηνικού ωκεανού. Η πρόοδος MS-12 ήταν στο ISS από τις 31 Ιουλίου 2019. https://www.energia.ru/ru/news/news-2019/news_11-29.html TGC Progress MS-13 Στο Cosmodrome του Baikonur, οι τελικές ενέργειες βρίσκονται σε εξέλιξη για την προετοιμασία του οχήματος μεταφοράς φορτίων Progress MS-13 (TGC) για την εκτόξευση στο πλαίσιο του προγράμματος της 74ης αποστολής του ISS. Την 1η Δεκεμβρίου οι ειδικοί της RSC Energia και οι εξειδικευμένες επιχειρήσεις πραγματοποίησαν τη μεταφορά KCH TGK "Progress MS-13" στο κτίριο συναρμολόγησης και δοκιμής του οχήματος εκτόξευσης στην πλατφόρμα 31 για τη γενική συναρμολόγηση ενός διαστημικού πυραύλου. Η εκκίνηση του οχήματος εκτόξευσης Soyuz-2.1a με το Progress MS-13 TGC έχει προγραμματιστεί για τις 6 Δεκεμβρίου 2019. Το διαστημικό σκάφος θα παραδώσει στο ISS τα αποθέματα καυσίμων του συστήματος ανεφοδιασμού και 1.350 κιλά εξοπλισμού και φορτίου για την υποστήριξη της εργασίας και της ζωής του πληρώματος των κύριων αποστολών 59/60/61. https://www.energia.ru/ru/iss/iss61/progress_ms-13/photo_12-01.html Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος αποφασισε για 16 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA) ολοκλήρωσε την υπουργική συνάντησή της στη Σεβίλλη της Ισπανίας με καλά μηνύματα - έγκριση προϋπολογισμού ύψους 12,5 δισ. Ευρώ για τα επόμενα τρία χρόνια και 14,4 δισ. Ευρώ κατά την επόμενη τριετία, αντίστοιχα. Αυτός είναι ο μεγαλύτερος προϋπολογισμός που είχε ποτέ ο διαστημικός οργανισμός. Ο Γενικός Διευθυντής του ΕΟΔ, κ. Jan Wörner, παρατήρησε ότι τα 22 κράτη-μέλη δεσμεύτηκαν περισσότερο από ό, τι πρότεινε ο οργανισμός - και ότι οι χορηγήσεις ήταν επαρκείς για τη χρηματοδότηση όλων των προγραμμάτων που ζήτησε ο οργανισμός. Συνδυάζοντας τα κράτη μέλη μας, 22 κυβερνήσεις που αλλάζουν τακτικά και συμφωνώντας σε τέτοιου είδους εμπνευσμένα σχέδια για να μοιραστούν ένα κοινό μέλλον στο διάστημα μπορεί να φαίνεται αδύνατο σε χαρτί. Αλλά σε δύο ημέρες στη Σεβίλλη, αποδείξαμε ότι είναι δυνατόν », λέει. «Μαζί έχουμε δημιουργήσει μια δομή που να στηρίζει τις δράσεις μας για τα επόμενα χρόνια, με την ESA και την Ευρώπη να ξεπερνούν τα προηγούμενα επιτεύγματά μας με νέες προκλήσεις και στόχους για την ανάπτυξη μαζί με την ευρύτερη βιομηχανία». μια ώθηση 10% για τα επιστημονικά της προγράμματα, η οποία περιλαμβάνει τη μελέτη των βαρυτικών κυμάτων για την κατανόηση των μαύρων τρυπών και μια πλανητική αμυντική αποστολή για την παρακολούθηση και μελέτη ενός κομήτη. Μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης θα αφιερωθεί στη σεληνιακή εξερεύνηση, συμπεριλαμβανομένου του διαστημικού οχήματος Orion, το οποίο ανέπτυξε η NASA στο πλαίσιο του έργου Artemis για τη μεταφορά της πρώτης γυναίκας και του επόμενου ανθρώπου στη Σελήνη το 2024. Ειδικότερα, η ESA θα δημιουργήσει ένα δομοστοιχείο υπηρεσίας θα παρέχει πρόωση, ισχύ, έλεγχο θερμοκρασίας και αέρα και νερό στη μονάδα πληρώματος του Orion, σηματοδοτώντας την πρώτη φορά που η NASA θα βασίζεται σε ένα ευρωπαϊκό σύστημα για ένα αμερικανικό διαστημικό σκάφος. Το Orion αναμένεται να πραγματοποιήσει ένα ξεδιπλωμένο τρέξιμο στα τέλη του 2020. Το ESA επικεντρώνεται επίσης στον Άρη, εγκρίνοντας τη χρηματοδότηση για να στείλει ένα rover και επιφάνεια πλατφόρμα στον κόκκινο πλανήτη, ως μέρος της αποστολής Mars Sample Return, η οποία θα αναζητήσει αποδείξεις της ζωής στην επιφάνεια του Άρη, μεταξύ άλλων. Ο διαστημικός οργανισμός σκοπεύει επίσης να στείλει περισσότερους Ευρωπαίους αστροναύτες στο Διεθνές Διαστημικό Σταθμό πριν από το 2024. Αν και η χρηματοδότηση είναι σημαντική, ο προϋπολογισμός της ESA παραμένει πολύ μικρότερος από τον προϋπολογισμό της NASA, η οποία έλαβε περίπου 19,4 δισ. 2019. Για λόγους σύγκρισης, ο προϋπολογισμός του ESA για το 2019 ήταν περίπου 5,72 δισεκατομμύρια ευρώ το 2019. Ωστόσο, με τη νέα χρηματοδότηση, η ESA εδραιώνεται ως εταίρος της NASA και μιας διαστημικής υπηρεσίας ζωτικής σημασίας για τη Σελήνη και τον Άρη αποστολές εξερεύνησης των επόμενων δεκαετιών. https://asgardia.space/en/news/Approved-European-Space-Agency-Gets-16-Billion-in-Funding

Αγνωστες υδροθερμικές «καμινάδες» στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο «Κολούμπος» της Σαντορίνης. Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η διεθνής ωκεανογραφική έρευνα στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος βορειοανατολικά της Σαντορίνης, η οποία χρηματοδοτήθηκε και υποστηρίχθηκε από την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA). Μάλιστα, μεταξύ άλλων, ανακαλύφθηκαν από τα αμερικανικά ρομπότ στο βυθό του ηφαιστείου νέες άγνωστες μέχρι σήμερα υδροθερμικές πηγές («καμινάδες»), γύρω από τις οποίες υπάρχουν ανθούσες κοινότητες βακτηρίων. Η αποστολή, που αποτελείτο από 30 επιστήμονες από τις ΗΠΑ, την Ελλάδα, την Αυστραλία και τη Γερμανία, δοκίμασε νέες «έξυπνες» τεχνολογίες με αυτόνομα υποβρύχια οχήματα (Autonomous Underwater Vehicles - AUVs), τα οποία στο μέλλον μπορεί να αξιοποιηθούν για την εξερεύνηση εξωγήινων ωκεανών σε μακρινούς δορυφόρους του Δία και του Κρόνου, όπως ο Εγκέλαδος και η Ευρώπη, όπου θα αναζητηθούν υποθαλάσσια ίχνη ζωής σε ακραία και πιθανώς επικίνδυνα περιβάλλοντα. Οι ερευνητές έμειναν ικανοποιημένοι από τις δυνατότητες των ρομποτικών υποθαλάσσιων οχημάτων να λαμβάνουν εντολές και στη συνέχεια να τις εκτελούν με επιτυχία αυτόνομα σε ένα άγνωστο περιβάλλον όπως αυτό του Κολούμπου. Ο κώνος του ηφαιστείου έχει διάμετρο βάσης τριών χιλιομέτρων και σχηματίζει ένα κρατήρα διαμέτρου 170 μέτρων, ο οποίος υψώνεται από βάθος 504 μέτρων έως βάθος 18 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η υποθαλάσσια αυτή καλδέρα βρίσκεται πολύ κοντά στην καλδέρα του ηφαιστείου της Σαντορίνης, ενώ διαθέτει ένα σημαντικό υδροθερμικό σύστημα, από όπου εκλύεται σχεδόν καθαρό αέριο διοξείδιο του άνθρακα. Οι Έλληνες και ξένοι ερευνητές σκοπεύουν να επιδιώξουν τη συμμετοχή τους ξανά σε χρηματοδοτούμενο ερευνητικό πρόγραμμα της NASA, ώστε μελλοντικά να επανέλθουν στον Κολούμπο για νέες δοκιμές και έρευνες. Στο μεταξύ, θα κάνουν μια σειρά επιστημονικών δημοσιεύσεων για να παρουσιάσουν αναλυτικά τα ευρήματα τους. Στην αποστολή συμμετείχαν το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole της Μασαχουσέτης (με επικεφαλής τον αρχηγό της αποστολής δρα Ρίτσαρντ Καμίλλι), το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, το Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (Ι.ΘΑ.Β.Β.ΥΚ.) του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ). Από ελληνικής πλευράς, στην έρευνα συμμετείχαν η επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών Παρασκευή Νομικού, η Δρ. Παρασκευή Πολυμενάκου του Ι.ΘΑ.Β.Β.ΥΚ.του ΕΛΚΕΘΕ, καθώς επίσης δύο Έλληνες ερευνητές του εξωτερικού, ο Δρ. Άγγελος Μάλλιος και η Δρ. Μαρία Παχιαδάκη του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woods Hole της Μασαχουσέτης. Η κα Νομικού δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «ο Κολούμπος αποτελεί ακόμα και για τη NASA ένα μοναδικό υποθαλάσσιο εργαστήριο, το οποίο διαθέτει στον πυθμένα του κρατήρα του όλες τις συνθήκες και τις μορφές ζωής που μπορεί να απαντηθούν σε άλλους πλανήτες. Δοκιμάστηκαν με επιτυχία εξειδικευμένα αυτόνομα οχήματα, αλλά και ειδικά λογισμικά που επέτρεπαν αυτόνομα να εκτελούνται δειγματοληψίες στον πυθμένα του Κολούμπου». «Το υποθαλάσσιο αυτό ηφαίστειο», πρόσθεσε, «πρέπει να παρακολουθείται σε μόνιμη βάση με μηχανήματα που θα εγκατασταθούν στον πυθμένα του, όπως παρακολουθείται και το ηφαίστειο της Σαντορίνης. Αποτελεί πόλο έλξης επιστημονικής έρευνας σε παγκόσμιο επίπεδο και οι Έλληνες επιστήμονες πρέπει πάντα να πρωταγωνιστούν και να συμμετέχουν σε κάθε έρευνα στον Ελλαδικό χώρο». https://www.kathimerini.gr/1054189/article/epikairothta/perivallon/agnwstes-ydro8ermikes-kaminades-sto-ypo8alassio-hfaisteio-koloympos-ths-santorinhs