trex

Διαδραστική ιστοσελίδα αναζητά τη νέα Γη Ακούμε συχνά για εξωπλανήτες που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν ζωή όπως η Γη, αφού βρίσκονται στην «ασφαλή ζώνη» της τροχιάς γύρω από το μητρικό τους άστρο και διαθέτουν νερό. Πόσους όμως «δυνητικά κατοικήσιμους» έχουμε εντοπίσει στην πραγματικότητα; Η ομάδα που βρίσκεται πίσω από το δημοφιλές επιστημονικό περιοδικό NewScientist παρουσιάζει την διαδραστική ιστοσελίδα «How Many Earths» η οποία καταμετρά όλους τους εξωπλανήτες που θα μπορούσαν θεωρητικά να αποτελέσουν το νέο μας «σπίτι». Λαμβάνοντας υπόψιν λοιπόν τα δεδομένα του τηλεσκόπιου Kepler της NASA, κοντά στον αστερισμό του Κύκνου βρίσκονται ήδη 51 δυνητικά κατοικήσιμοι πλανήτες, άρα σε όλο το Σύμπαν υπολογίζεται πώς υπάρχουν περίπου 15-30 δισεκατομμύρια! http://www.planitikos.gr/2013/12/blog-post_5840.html http://exoplanets.newscientistapps.com/

Τα αμερικανικά σχέδια αποστολής στον δορυφόρο του Δία Ευρώπη Κερδίζει υποστηρικτές το Europa Clipper, μετά τις νέες ενδείξεις για ύπαρξη ενός τεράστιου ωκεανού κάτω από την παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αναθερμαίνονται τα σχέδια για μια διαστημική αποστολή που θα μελετήσει την Ευρώπη, το φεγγάρι του Δία, με ένα μη επανδρωμένο σκάφος το οποίο με κατάλληλα όργανα θα επιχειρήσει να εντοπίσει τυχόν ενδείξεις για ύπαρξη ζωής στον δορυφόρο. Η Ευρώπη ήρθε στη δημοσιότητα πριν από 10 ημέρες, με την ανακοίνωση επιστημόνων από το Νοτιοδυτικό Ερευνητικό Ινστιτούτο του Τέξας στο διεθνές συνέδριο της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ενωσης στο Σαν Φρανσίσκο. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, με τη βοήθεια εικόνων από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, οι επιστήμονες ανακάλυψαν τεράστιους πίδακες υδρατμών που ξεπηδούν από τον νότιο πόλο του δορυφόρου, φτάνοντας σε ύψος έως και 200 χιλιομέτρων. Παρόλο που παρόμοια γκέιζερ έχουν βρεθεί και στον Εγκέλαδο, δορυφόρο του Κρόνου, στην περίπτωση της Ευρώπης η συγκεκριμένη ανακάλυψη είναι ακόμη πιο εντυπωσιακή, επειδή ενισχύει τις ενδείξεις για την ύπαρξη ενός τεράστιου ωκεανού κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του δορυφόρου – ένα υπόγειο περιβάλλον το οποίο θα συγκέντρωνε πολλές πιθανότητες να φιλοξενεί ζωή. Η ανακάλυψη του Νοτιοδυτικού Ερευνητικού Ινστιτούτου θα πρέπει να επαληθευθεί και από μεταγενέστερες έρευνες, καθώς παλαιότερες αναλύσεις εικόνων από το Hubble για πίδακες υδρατμών στην Ευρώπη δεν είχαν αίσιο αποτέλεσμα. Αν όμως επιβεβαιωθεί η ύπαρξη των γκέιζερ, τότε αναμένεται να κερδίσει ακόμη περισσότερους υποστηρικτές, εντός και εκτός ΝΑSΑ, το σχέδιο για την κατασκευή και την εκτόξευση ενός μη επανδρωμένου οχήματος με προορισμό τη «γειτονιά» του Δία. Εξάλλου, ένας από τους πρώτους επιστήμονες που μίλησε για μια «εντυπωσιακή εξέλιξη» ήταν ο Jim Green, διευθυντής του Τμήματος Πλανητικής Επιστήμης της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας. Σχολιάζοντας την ανακοίνωση στο περιθώριο του συνεδρίου, ο ειδικός της ΝΑSΑ ανέφερε πως, παρόλο που είναι νωρίς για να βγουν τελεσίδικα συμπεράσματα, «οι πίδακες δίνουν ακόμη μεγαλύτερο βάρος στο σενάριο ύπαρξης οργανικής ύλης στο υπέδαφος της Ευρώπης». Στην πραγματικότητα, επιστήμονες της ΝΑSΑ έχουν ήδη εκπονήσει τα σχέδια για μια αποστολή στην Ευρώπη, τα οποία ανακοίνωσαν επίσημα τον περασμένο Φεβρουάριο. Επικεφαλής της ομάδας είναι ο Robert Pappalardo από το Εργαστήριο Αεριοπροώθησης στην Καλιφόρνια, ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της προοπτικής μελέτης του δορυφόρου για την ύπαρξη ζωής. Με όνομα Europa Clipper, η αποστολή προβλέπει την εκτόξευση ενός διαστημοπλοίου το οποίο θα περιστρέφεται γύρω από τον Δία, πραγματοποιώντας αρκετές διελεύσεις από την Ευρώπη. Αν η ομάδα επέλεξε το διαστημόπλοιο να μην έχει προορισμό απευθείας την Ευρώπη, ο λόγος ήταν για να μειώσει το κόστος της αποστολής περίπου στο μισό – με τους υπολογισμούς τους να τοποθετούν τον προϋπολογισμό της στα 2 δισεκατομμύρια δολάρια. Ακόμη όμως και με αυτή την προσαρμογή, οι ίδιοι υποστηρίζουν πως το σκάφος θα καταφέρει να μελετήσει επαρκώς τον δορυφόρο. Κατά την παρουσίαση του Europa Clipper, ο Pappalardo είχε αναφέρει πως το σκάφος θα μπορούσε να εκτοξευθεί το 2021, φτάνοντας στην Ευρώπη σε 3-6 χρόνια, ανάλογα με τους πυραύλους που θα επιλέγονταν. Εκείνη την εποχή, ωστόσο, όλα έδειχναν πως πιθανότατα το σχέδιο θα έμενε στα χαρτιά καθώς, όσον αφορά την πλανητική εξερεύνηση, το χρονοδιάγραμμα της ΝΑSΑ περιλάμβανε τότε την άφιξη του Juno στον Δία το 2016 και την κατασκευή του «διάδοχου» του Curiosity για τον Αρη, που η υπηρεσία ανακοίνωσε τον περασμένο Δεκέμβριο. Η ανακάλυψη των γκέιζερ, ωστόσο, και ακόμη περισσότερο μια πιθανή επαλήθευση της ύπαρξής τους είναι πολύ πιθανό να ανατρέψουν πλήρως τα δεδομένα. Εξάλλου, στα δεκάδες δημοσιεύματα που κάλυψαν την είδηση, αρκετοί κορυφαίοι Αμερικανοί επιστήμονες -όπως ο John Grunsfeld, διευθυντικό στέλεχος της ΝΑSΑ, και οι Carolyn Porco και Alan Stern, επικεφαλής των αποστολών Cassini και New Horizons, αντίστοιχα- σημείωναν πως πλέον η εξερεύνηση της Ευρώπης ισοδυναμεί με ακόμη μία προσπάθεια να απαντήσει ο άνθρωπος στο ερώτημα αν είναι μόνος στο σύμπαν. «Ψήφο εμπιστοσύνης» στο Europa Clipper έδωσε και ο Jim Green, αμφιβάλλοντας πάντως για το κατά πόσο η αναβαθμισμένη πια επιστημονική αξία της αποστολής θα έχει ως συνέπεια να εγκριθεί τα αμέσως επόμενα χρόνια. Ετσι, ο ίδιος προβλέπει πως η προετοιμασία της θα μπορούσε να ξεκινήσει στο τέλος της δεκαετίας. Το 2030 η άφιξη του ευρωπαϊκού JUICE στη «γειτονιά» του Δία Πέρα από την τύχη που θα έχει τελικά το Europa Clipper της NASA, το μόνο επιβεβαιωμένο «ραντεβού» ενός ρομποτικού σκάφους με την Ευρώπη αναμένεται το 2030, όταν θα φτάσει στην περιοχή η αποστολή JUICE της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA). Το JUICE είναι το αρκτικόλεξο του Jupiter Icy Moon Explorer, που είναι το πλήρες όνομα της αποστολής και υποδεικνύει τον σκοπό της, δηλαδή τη μελέτη των σημαντικότερων δορυφόρων του Δία. Το διαστημόπλοιο αναμένεται να εκτοξευθεί το 2022 και θα εξετάσει τον Γανυμήδη, την Καλλιστώ και την Ευρώπη. Με βάση το υπάρχον σχέδιο όμως η Ευρώπη είναι ο τρίτος σε προτεραιότητα επιστημονικός στόχος της αποστολής, καθώς το σκάφος θα πραγματοποιήσει μόλις δύο διελεύσεις από τον παγωμένο δορυφόρο. Ετσι, σύμφωνα με επιστήμονες όπως ο Robert Pappalardo της NASA, δεν υποκαθιστά το Europa Clipper. Το Juice είναι η πρώτη από τις τρεις αποστολές μεγάλου μεγέθους (L-mission) που έχει εγκρίνει η ESA για τις επόμενες δεκαετίες. Οι άλλες δύο αποστολές πήραν οριστικά το «πράσινο φως» από την ESA στις 28 Νοεμβρίου. Η μία από αυτές είναι ένα διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων Χ, το οποίο θα μελετήσει με ποιον τρόπο μεταβάλλονται τα νέφη αερίων στα σμήνη γαλαξιών. Η εκτόξευσή του προγραμματίζεται για το 2028, ενώ αργότερα, το 2034, θα ξεκινήσει η τρίτη αποστολή μεγάλου μεγέθους, με την εγκατάσταση στο Διάστημα τριών σκαφών που θα ανιχνεύουν τα βαρυτικά κύματα. Μέσω των βαρυτικών κυμάτων, οι επιστήμονες θα μπορέσουν να «δουν» ακόμη πιο πίσω στον χρόνο, αποκτώντας έτσι εικόνα για πιο πρώιμες φάσεις του σύμπαντος. http://physicsgg.me/2013/12/22/%CF%84%CE%B1-%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CF%83%CF%87%CE%AD%CE%B4%CE%B9%CE%B1-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%AE%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD/

Επιστήμονας θέλει να «καλλιεργήσει» βλαστοκύτταρα στο διάστημα Ο φιλόδοξος επιστήμονας Άμπα Ζουμπάιρ πιστεύει ότι οι εργαστηριακές δοκιμές που θα πραγματοποιηθούν στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό θα βοηθήσουν στην αποτελεσματικότερη θεραπεία των ασθενών με εγκεφαλικό. Ο Δρ. Ζουμπάιρ υποστηρίζει ότι ίσως είναι δυνατό να δημιουργηθούν ανθρώπινοι ιστοί και όργανα στο διάστημα και αναζητούσε μια ευκαιρία να το αποδείξει. Αυτή η ευκαιρία ήλθε από το Κέντρο Επιστημονικής Ανάπτυξης στο Διάστημα (CASIS), έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό ο οποίος χρηματοδότησε το Δρ. Ζουμπάιρ με το ποσό των 300.000 δολαρίων. Το ποσό αυτό θα δώσει την ευκαιρία για αποστολή βλαστοκυττάρων στο διάστημα ώστε να εξεταστεί η πιθανότητα να αναπτυχθούν γρηγορότερα. Ο Δρ. Ζουμπάιρ είναι ο ιατρικός και επιστημονικός διευθυντής του Εργαστηρίου Κυτταρικής Θεραπείας της Mayo Clinic στη Φλόριδα. Υποστηρίζει ότι το καινοτόμο πείραμα θα είναι το πρώτο που θα περιλαμβάνει τη μεταφορά ανθρώπινων βλαστοκυττάρων στο διάστημα. Ο ίδιος δηλώνει πως «στη Γη αντιμετωπίζουμε αρκετές δυσκολίες παραγωγής βλαστοκυττάρων για τη θεραπεία των ασθενών». «Χρειάζεται ένας μήνας για να παραχθούν αρκετά βλαστοκύτταρα για λίγους μόνο ασθενείς. Ένα διαστημικό εργαστήριο μπορεί να είναι η απάντηση που αναζητά η Αναγεννητική Ιατρική.» Πειράματα που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι τώρα (στη Γη) δείχνουν ότι η μικροβαρύτητα βοηθά πράγματι στην ταχύτερη ανάπτυξη των βλαστοκυττάρων. Ο Δρ. Ζουμπάιρ δηλώνει πως εάν υπάρχουν αρκετές ποσότητες από αυτά τα κύτταρα θα μπορεί να θεραπευθεί σχεδόν κάθε ασθένεια. Ο επιστήμονας συνεργάζεται με μηχανικούς από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, οι οποίοι κατασκευάζουν έναν ειδικό κυτταρικό βιοαντιδραστήρα που θα μεταφερθεί στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό μέσα στο επόμενο έτος, προκειμένου να μπορέσει να πραγματοποιηθεί το πείραμα. Ο Δρ. Ζουμπάιρ υποστηρίζει πως οι εργαστηριακές δοκιμές στο διάστημα δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας, καθώς οι εμπορικές πτήσεις στο ΔΔΣ πρόκειται να ξεκινήσουν σύντομα και το κόστος του ταξιδιού γίνεται ολοένα και πιο προσιτό. http://www.onmed.gr/news/305604/epistimonas-thelei-na-kalliergisei-vlastokuttara-sto-diastima/

Kepler-91b: ένας πλανήτης στο τέλος της ζωής του Έναν καυτό πλανήτη που κινείται γύρω από έναν κόκκινο γίγαντα με τη μικρότερη τροχιά που έχει παρατηρηθεί ποτέ ανακάλυψαν αστρονόμοι αναλύοντας τα δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ. Με αστρονομική χρονική κλίμακα δεν περισσεύει πολύς χρόνος για τον πλανήτη αφού το άστρο του μεγαλώνει καταπίνοντας γύρω του τα πάντα, ένα μέλλον που περιμένει και τη Γη σε περίπου 5 δισεκατομμύρια χρόνια. Ο πλανήτης Kepler 91b βρίσκεται 3.360 έτη φωτός μακριά μας, στην περιοχή του αστερισμού Λύρα. Έχει μέγεθος ανάλογο με αυτό του Δία και μάζα 14% μικρότερη, συντηρεί μία αραιή ατμόσφαιρα, ενώ κινείται σε τροχιά 11 εκατομμυρίων χιλιομέτρων γύρω από το άστρο του εκτελώντας μία πλήρη περιφορά σε έξι μέρες. Συγκριτικά ο Ερμής, ο κοντινότερος στον Ήλιο πλανήτης, κινείται σε μία τροχιά 46 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, και το έτος του διαρκεί 88 ημέρες. Οι προσομοιώσεις σε υπολογιστή έδειξαν πως το άστρο K3 γύρω από το οποίο περιφέρεται ο εξωπλανήτης μεγεθύνεται, και σε 55 εκατομμύρια χρόνια θα έχει καταλάβει το χώρο στον οποίο κινείται σήμερα ο πλανήτης. Με το μέγεθος που έχει σήμερα το άστρο, καταλαμβάνει το 36% του ουρανού του Kepler 91b. Άστρα με μέγεθος παρόμοιο με τον Ήλιο (από 0.3 έως 8 ηλιακές μάζες) μετατρέπονται σε κόκκινους γίγαντες όταν εξαντληθεί στον πυρήνα τους το υδρογόνο που χρησιμοποιούν στις πυρηνικές τους αντιδράσεις. Καθώς τότε δεν υπάρχουν πυρηνικές δυνάμεις να αντισταθούν στις δυνάμεις της βαρύτητας, ο πυρήνας αρχίζει να συστέλλεται, ενώ οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν λόγω της πίεσης, επιτρέποντας στις περιοχές που περιβάλλουν τον πυρήνα να αρχίσουν να καταναλώνουν το υδρογόνο που βρίσκεται εκεί. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες σε συνδυασμό με τον αυξημένο ρυθμό αντιδράσεων οδηγεί σε μία αύξηση της φωτεινότητας του άστρου έως και 10.000 φορές. Τα εξωτερικά στρώματα του άστρου αρχίζουν τότε να διαστέλλονται, και το άστρο εισέρχεται στη φάση του κόκκινου γίγαντα, γίνεται δηλαδή μια καυτή διαστελλόμενη σφαίρα που καταπίνει τα πάντα στο διάβα της. Ο Ήλιος στα τελικά στάδια ως κόκκινος γίγαντας αναμένεται να φτάσει έως και την τροχιά της Γης πριν αποβάλλει όλα του τα εξωτερικά στρώματα δημιουργώντας ένα πλανητικό νεφέλωμα και αφήνοντας στο κέντρο ένα λευκό νάνο. Η συγκεκριμένη έρευνα η οποία δημοσιεύεται στο δικτυακό τόπο arXiv.org, αποτελεί μία από τις σπάνιες περιπτώσεις όπου έχουν παρατηρηθεί πλανήτες γύρω από κόκκινους γίγαντες και είναι σίγουρα η πιο ενδιαφέρουσα καθώς ο πλανήτης βρίσκεται κοντά στο επίκεντρο κοσμογονικών για εκείνον εξελίξεων. http://physicsgg.me/2013/12/21/kepler-91b-%CE%AD%CE%BD%CE%B1%CF%82-%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B6%CF%89%CE%AE%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85/

Ζύγιση εξωπλανήτη παρατηρώντας την ατμόσφαιρά του Νέα μέθοδος μέτρησης μάζας εξωπλανητών Μια νέα τεχνική μέτρησης της μάζας των πλανητών εκτός Ηλιακού Συστήματος παρουσιάζεται σε ένα χθεσινό άρθρο στο περιοδικό Science. Σύμφωνα με αυτή, ένας μακρινός πλανήτης μπορεί να «ζυγιστεί» εάν αναλυθεί το φως που έχει διασχίσει την ατμόσφαιρά του, το πάχος και η πυκνότητα της οποίας εξαρτάται από τη μάζα του πλανήτη. Για να προσδιορίσουν την πιθανότητα ύπαρξης ζωής σε έναν πλανήτη, οι αστρονόμοι ερευνούν τέσσερα πράγματα: την ύπαρξη ατμόσφαιρας στην οποία περιέχονται χημικά μόρια χρήσιμα για τη ζωή όπως το οξυγόνο, την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή, το μέγεθος και τη μάζα του πλανήτη, με το μέγεθος και τη μάζα της Γης να θεωρούνται τα ιδανικά πρότυπα. Το μοναδικό από τα παραπάνω μεγέθη που μπορεί να παρατηρηθεί με ευκολία από τα διαστημικά ή και τα επίγεια τηλεσκόπια, είναι το μέγεθος των εξωπλανητών, των οποίων η σκιά αποτυπώνεται στη φωτεινότητα των μητρικών τους άστρων, κάθε φορά που παρεμβάλλονται μεταξύ του άστρου και του τηλεσκοπίου. Τις τελευταίες δεκαετίες, και ειδικότερα τα τελευταία χρόνια, οι αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει περισσότερους από 1.000 εξωπλανήτες, με απώτερο σκοπό την εύρεση ενός πλανήτη διδύμου της Γης. Για τους περισσότερους από τους πλανήτες αυτούς δε γνωρίζουμε ακόμη πολλά στοιχεία, με τους επιστήμονες να χρησιμοποιούν έξυπνες τεχνικές για να εκτιμήσουν τις διάφορες ιδιότητές τους. Ειδικότερα η μάζα ενός πλανήτη είναι ίσως το σημαντικότερο μέγεθος καθώς σε συνδυασμό με το μέγεθος, μπορεί να υπολογιστεί η πυκνότητά του πλανήτη και κατά προσέγγιση η σύνθεσή του (αεριώδης ή βραχώδης), με τους βραχώδεις πλανήτες να θεωρούνται πιθανότερα περιβάλλοντα για την ανάπτυξη ζωής. «Η μάζα επηρεάζει τα πάντα σε πλανητικό επίπεδο. Εάν δεν την υπολογίσεις ένα μεγάλο μέρος των ιδιοτήτων του πλανήτη θα παραμείνει άγνωστο», υποστηρίζει ο Ζουλιέν ντε Βιτ, ερευνητής στο πανεπιστήμιο MIT και ένας εκ των συγγραφέων του άρθρου. Οι μέθοδοι ωστόσο για τον προσδιορισμό της μάζας είναι περιορισμένοι με την κύρια τεχνική να αφορά στην παρατήρηση της παραμόρφωσης του άστρου από τη βαρύτητα του πλανήτη, καθώς αυτός ακολουθεί την τροχιά του. Σε πλανήτες όμως με χαμηλή μάζα ή με μεγάλη τροχιά η μέθοδος αυτή δεν αποδίδει, αφού δεν προκαλούν παρατηρήσιμη παραμόρφωση στο άστρο. Οι ερευνητές όμως υποστηρίζουν πως η μελέτη της ατμόσφαιρας ενός πλανήτη, μπορεί να δώσει στοιχεία για τη μάζα του. Σε υψηλά υψόμετρα η ατμόσφαιρα γίνεται ολοένα και πιο αραιή, καθώς η βαρύτητα ελαττώνεται όσο απομακρυνόμαστε από το κέντρο του πλανήτη. Η ατμόσφαιρα επιδρά σαν φίλτρο στην ακτινοβολία, αλλάζοντας το φάσμα της, η ανάλυση του οποίου μπορεί να δώσει μία αξιόπιστη εκτίμηση για τη διαστρωμάτωσή της. Καθώς αυτή εξαρτάται άμεσα από τη βαρύτητα, είναι δυνατός και ο προσδιορισμός της, και συνεπώς και ο υπολογισμός της μάζας του πλανήτη. Η συγκεκριμένη μέθοδος εφαρμόστηκε για την περίπτωση του HD 189733b, ενός πλανήτη 63 έτη φωτός μακριά μας, ο οποίος εντοπίστηκε το 2005, και η μάζα του ήταν δυνατόν να προσδιορισθεί και με τη μέθοδο της παραμόρφωσης. Τα αποτελέσματα από τις δύο διαφορετικές μεθόδους βρέθηκαν να συμφωνούν πλήρως, δίνοντας στους αστρονόμους μία πολύτιμη νέα ιδέα που μπορεί να τεθεί σε χρήση στο σχεδιασμό των μελλοντικών διαστημικών τηλεσκοπίων αλλά και να βοηθήσει σημαντικά στην έρευνα για φιλόξενα και κατοικήσιμα περιβάλλοντα εκτός Ηλιακού Συστήματος. http://physicsgg.me/2013/12/20/%CE%B6%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CF%83%CE%B7-%CE%B5%CE%BE%CF%89%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B7%CF%81%CF%8E%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1/

Serial killer o κομήτης Χάλει; Νέα μελέτη τον συνδέει με λιμό και την επιδημία πανώλης επί του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουαστινιανού Νέα Υόρκη Η πρώτη φορά που καταγράφηκε μαζικός θάνατος από πανώλη στην Ευρώπη ήταν την εποχή του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουστινιανού και η εκκίνηση της τοποθετείται το 541-542 μ.Χ. Για αυτό και έμεινε στην ιστορία ως «Ιουστινιανή Πανώλη». Υπολογίζεται ότι στη διάρκεια της έχασαν τη ζωή τους περισσότερο από ένα εκατομμύριο άτομα δημιουργώντας σύμφωνα με τους ιστορικούς σειρά κοινωνικοπολιτικών μεταβολών στη βυζαντινή αυτοκρατορία και την Ευρώπη γενικότερα. Μια νέα μελέτη υποδεικνύει έναν μη αναμενόμενο υπεύθυνο για ότι συνέβη. Σύμφωνα με τα συμπεράσματά της, κεντρικό ρόλο αν όχι στη δημιουργία πάντως σίγουρα στην έκταση που πήρε η επιδημία έπαιξε ο… κομήτης του Χάλει. Ο λιμός Ομάδα ειδικών με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου Κολούμπια στις ΗΠΑ μελέτησαν στρώματα πάγων της Γροιλανδίας. Επικέντρωσαν την προσοχή τους σε εκείνα που η ανάλυση των πυρήνων πάγου έδειξε ότι είχαν δημιουργηθεί την περίοδο 533-540 μ.Χ. Είναι γνωστό ότι ένας πυρήνας πάγου περιέχει στοιχεία που επιτρέπουν στους επιστήμονες να ανασυνθέτουν τις ατμοσφαιρικές και κλιματικές συνθήκες της εποχής που ο συγκεκριμένος πάγος σχηματίστηκε. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ατμόσφαιρα της Γης κατά το επίμαχο διάστημα περιείχε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες σκόνης από ό,τι θα έπρεπε ενώ επιπλέον υπήρχε σκόνη διαστημικής προέλευσης. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το 536 μ.Χ. ένα κομμάτι του κομήτη Χάλει αποσπάστηκε από αυτόν και έπεσε στη Γη. Η σύγκρουση είχε ως αποτέλεσμα ένα πυκνό πέπλο σκόνης να εγκατασταθεί στην ατμόσφαιρα μπλοκάροντας τον Ηλιο. Αυτό με τη σειρά του προκάλεσε μια διαδοχή από καιρικά φαινόμενα (παρατεταμένο χειμώνα, ξηρασία κ.α) που εκτός των άλλων κατέστρεψαν τις καλλιέργειες και οδήγησαν τελικά σε λιμό. Οι ερευνητές εκτιμούν ότιο λιμός έκανε τον πληθυσμό της Ευρώπης αδύναμο και ευάλωτο στην πανώλη που ακολούθησε λίγα χρόνια μετά. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=550522

Βρέθηκε το πρώτο «εξωφεγγάρι»; Εντοπίστηκε ένα διαστημικό σώμα που ίσως είναι δορυφόρος Σάουθ Μπεντ, Ιντιάνα Μέχρι σήμερα οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει περισσότερους από χίλιους εξωπλανήτες. Ομως ο διαθέσιμος εξοπλισμός καθώς και οι τεχνικές εντοπισμού μακρινών διαστημικών σωμάτων που έχουν αναπτυχθεί μέχρι σήμερα δεν βοηθούν (και) στον εντοπισμό δορυφόρων πλανητών. Ομάδα ερευνητών στις ΗΠΑ υποστηρίζει ότι εντόπισε ένα σώμα που πιθανώς αποτελεί το φεγγάρι ενός εξωπλανήτη. Αν αυτό ισχύει θα είναι ο πρώτος δορυφόρος ενός πλανήτη που εντοπίζεται έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Η ανακάλυψη Ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου Notre Dame στην Ιντιάνα χρησιμοποίησε μια από τις πιο πρόσφατες τεχνικές που αναπτύχθηκαν για τη μελέτη άστρων αλλά και τον εντοπισμό εξωπλανητών. Χρησιμοποιώντας επίγεια τηλεσκόπια σε όλο τον κόσμο οι επιστήμονες εντόπισαν δύο σώματα που βρίσκονται σε απόσταση 1.800 ετών φωτός από εμάς. Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι το ένα σώμα είναι πλανήτης και αναζητούν την ταυτότητα του άλλου. Δύο είναι τα επικρατέστερα σενάρια για το τι είναι αυτό το διαστημικό ζευγάρι. Δορυφόρος ή άστρο; Το ένα σενάριο κάνει λόγο για έναν καφέ νάνο (ένα «αποτυχημένο» άστρο) που γύρω του περιστρέφεται ένας πλανήτης με μέγεθος παρόμοιο με εκείνο του Ποσειδώνα. Το δεύτερο σενάριο μιλάει για ένα πλανήτη τέσσερις φορές μεγαλύτερο από τον Δία που διαθέτει ένα δορυφόρο με μέγεθος περίπου το μισό από αυτό της Γης. Αν το δεύτερο σενάριο επαληθευθεί θα έχουμε να κάνουμε με το πρώτο «εξωφεγγάρι» που εντοπίζεται στο Σύμπαν. Ομως υπάρχουν κάποια στοιχεία τα οποία οι ειδικοί επισημαίνουν ότι περιορίζουν τις πιθανότητες το δεύτερο σενάριο να ισχύει. Πρώτον ο δορυφόρος αυτός είναι πολύ μεγάλος και δεύτερον κινείται σε πολύ μεγάλη απόσταση από τον μητρικό του πλανήτη. Υπολογίζεται ότι τα δύο σώματα έχουν απόσταση 20 εκατομμυρίων χλμ. όταν ο μεγαλύτερος σε μέγεθος δορυφόρος στο ηλιακό μας σύστημα, ο Γανυμήδης, βρίσκεται σε απόσταση ενός εκατομμυρίου χλμ από τον Δία. Τα πλανητικά μοντέλα αλλά και οι δημοφιλέστερες θεωρίες σχηματισμού πλανητικών συστημάτων δεν έχουν προβλέψει κάτι τέτοιο, δηλαδή ένα μεγάλο δορυφόρο που να βρίσκεται σε πολύ μεγάλη απόσταση από το μητρικό του πλανήτη. Η τεχνική Το φαινόμενο του μικροφακού, το οποίο προβλέπεται από τη Γενική θεωρία της Σχετικότητας, συντελείται όταν ένα άστρο περνάει μπροστά από ένα άλλο, πιο μακρινό άστρο. Κατά το πέρασμα αυτό το βαρυτικό πεδίο του πιο κοντινού άστρου – το οποίο σύμφωνα με τη Γενική Σχετικότητα κάμπτει τον περιβάλλοντα χωροχρόνο – διαθλά το φως του πιο μακρινού άστρου λειτουργώντας σαν μεγεθυντικός φακός μέσα από τον οποίο το άστρο και οι πλανήτες που κινούνται γύρω από αυτό γίνονται ορατά από τη Γη. Η τεχνική του μικροφακού είναι μια σχετικά νέα προσέγγιση η οποία διαφέρει σημαντικά από τις δυο κύριες μεθόδους που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για την αναζήτηση εξωπλανητών – τη μέθοδο της διάβασης, η οποία βασίζεται στη σκίαση ενός άστρου καθώς ένας πλανήτης διαβαίνει από μπροστά του, και τη μέθοδο της ακτινικής ταχύτητας, η οποία βασίζεται στην αλλαγή της ακτινικής ταχύτητας ενός άστρου (της κίνησής του δηλαδή σε σχέση με τον Ηλιο) εξ αιτίας της βαρυτικής επιρροής που προκαλεί σε αυτό ένας πλανήτης που περιφέρεται γύρω του. Η ανακάλυψη των δύο σωμάτων δημοσιεύεται στον δικτυακό τόπο επιστημονικών προδημοσιεύσεων arXiv. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=550494

Ο Άι Βασίλης θα ξύλιαζε στο βόρειο πόλο του Άρη Παραμένει κατεψυγμένος στους -140 βαθμούς και καλύπτεται από ενάμισι χιλιόμετρο πάγου Παρίσι Ευτυχώς που δεν υπάρχουν Αρειανοί, αλλιώς ο Άι Βασίλης θα χρειαζόταν διπλές κάλτσες για να τους πάει δώρα. Ο βόρειος πόλος του Άρη, στον οποίο προσφέρει μια εικονική περιήγηση η αποστολή Mars Express, είναι πολύ πιο κρύος από την Αρκτική και καλύπτεται από ενάμισι χιλιόμετρο πάγου από νερό και διοξείδιο του άνθρακα. Μια 3-D βόλτα στους πάγους του Αρη Το animation που δημοσιοποίησε η ESA, η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία, βασίστηκε στα δεδομένα από το ραντάρ του δορυφόρου Mars Express, ο οποίος παραμένει σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη εδώ και μια δεκαετία. Όπως συμβαίνει και στη Γη, οι πόλοι του Άρη είναι καλυμμένοι από στρώματα πάγου. Η θερμοκρασία στην επιφάνεια πέφτει μέχρι τους -140 βαθμούς στη διάρκεια του αρειανού χειμώνα, δεκάδες βαθμούς χαμηλότερα από τη χαμηλότερη θερμοκρασία στη Γη. Σχετικά πρόσφατα, μάλιστα, η NASA ανίχνευσε ενδείξεις χιονόπτωσης στο νότιο πόλο. Το κάλυμμα του νοτίου πόλου αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από ξηρό πάγο, δηλαδή παγωμένο διοξείδιο του άνθρακα, ενώ το βόρειο πολικό κάλυμμα περιέχει κυρίως πάγο νερού στην περιφέρεια και σχεδόν καθαρό ξηρό πάγο στο κέντρο. Η διάμετρος του βόρειου καλύμματος έχει διάμετρο περίπου 1.000 χιλιόμετρα και το βάθος του κυμαίνεται από ενάμισι μέχρι τρία χιλιόμετρα. Ένα μακρύ φαράγγι που διακρίνεται στο βίντεο να σχίζει τον πάγο είναι το Chasma Boreale, ή «Βόρειο Χάσμα», με μήκος σχεδόν 320 χιλιόμετρα. Υπάρχουν όμως και μικρότερες σχισμές, οι οποίες σχηματίζουν μια σπειροειδή διάταξη και πιστεύεται ότι σχηματίζονται από καθοδικά ρεύματα αέρα. Το Mars Express είναι η πρώτη ευρωπαϊκή αποστολή που εξερευνά έναν άλλο πλανήτη. Μεταξύ άλλων, βοήθησε να εντοπιστεί κατάλληλη περιοχή για την προσεδάφιση του ρομπότ Curiosity της NASA. Το ραντάρ του δορυφόρου χαρτογράφησε το ανάγλυφο του βόρειου πόλου καταγράφοντας την ανάκλαση ραδιοκυμάτων από την επιφάνεια και τα στρώματα του υπεδάφους. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=549837

Το νέο ρομπότ της NASA που θα ταξιδέψει στον Αρη (video) Ένα ανθρωπόμορφο ρομπότ ονόματι Valkyrie θα είναι ο επόμενος επισκέπτης του κόκκινου πλανήτη, σύμφωνα με τη NASA. Το ανδροειδές, που μοιάζει με σούπερ ήρωα, σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε μέσα σε 9 μόλις μήνες στην βάση Χιούστον της NASA, στο Τέξας. Η Valkyrie έχει ύψος 1,9 μέτρα και φέρει ένα λαμπερό λογότυπο της NASA στο στήθος της. Το ρομπότ αναπτύχθηκε για τον διαγωνισμό DARPA Robotic Challenge που λαμβάνουν χώρα στο τέλος του μήνα και έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τους ανθρώπους κατά τη διάρκεια καταστροφών. Για να δοκιμάσουν τις δυνατότητές της Valkyrie, η DARPA θα περάσει το ρομπότ μέσα από μια ποικιλία σεναρίων καταστροφής που μπορεί να συναντήσει σε ακραίες καταστάσεις. Η Valkyrie θα πρέπει να οδηγήσει ένα όχημα, να καθαρίσει τα συντρίμμια , να περάσει μέσα από έναν τοίχο και να εκτελέσει άλλες εργασίες που αποδεικνύουν ότι αντέχει. Οπως εξηγεί ο Νικολάους Ράντφορντ, επικεφαλής της ομάδας που κατασκεύασε την Valkyrie: «Η NASA πιθανότατα θα στείλει ρομπότ πριν από τους αστροναύτες στον κόκκινο πλανήτη. Η Valkyrie θα αρχίσει να προετοιμάζει το έδαφος για τους ανθρώπινους εξερευνητές και όταν αυτοί φτάσουν , τα ρομπότ και οι άνθρωποι θα εργαστούν από κοινού για να εξερευνήσουν τον Αρη» Οι δοκιμές του διαγωνισμού DARPA Robotic Challenge 2013 θα γίνουν στις 20 και στις 21 Δεκεμβρίου στη Φλόριντα, ενώ η νικήτρια ομάδα θα λάβει βραβείο 2,000,000 δολαρίων. http://www.planitikos.gr/2013/12/nasa-video.html

Ανακάλυψη έκπληξη στο «Νεφέλωμα Καβούρι» Εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στο Διάστημα μόρια των λεγόμενων «ευγενών αερίων» Μια σημαντική ανακάλυψη έκανε ομάδα αστρονόμων σε ένα από τους δημοφιλέστερους υπερκαινοφανείς αστέρες που είναι γνωστός ως «Νεφέλωμα Καβούρι». Οι ερευνητές με τη βοήθεια του διαστημικού παρατηρητηρίου Herschel εντόπισαν εκεί την παρουσία μορίων τα οποία δεν έχουν εντοπιστεί ξανά στο Διάστημα. Τα ευγενή αέρια Υπάρχει μια κατηγορία αερίων που ονομάζονται «ευγενή» αλλά είναι επίσης γνωστά ως αδρανή. Είναι το ήλιο, το αργό, το κρυπτό, το ξένο και το ραδόνιο. Είναι μια ομάδα χημικών στοιχείων με παρόμοιες ιδιότητες. Είναι άοσμα, άχρωμα μονοατομικά αέρια με πολύ μικρή χημική δραστικότητα για αυτό και δεν ενώνονται εύκολα με άλλα στοιχεία. Θεωρητικώς υπό κάποιες κατάλληλες προϋποθέσεις τα ευγενή αέρια μπορούν να σχηματίσουν μόρια αλλά μέχρι σήμερα αυτό είχε επιτευχθεί μόνο σε εργαστηριακές συνθήκες στη Γη. Δεν είχαν εντοπισθεί στο Διάστημα μόρια που να προέρχονται από τα ευγενή αέρια. Η ανακάλυψη Οι ερευνητές εντόπισαν στο Νεφέλωμα του Καβουριού ιόντα υδριδίου αργού. «Η ανακάλυψη αυτών των μορίων είναι μη αναμενόμενη επειδή δεν περιμένεις ένα ευγενές αέριο όπως το αργό να σχηματίζει μόρια και πολύ περισσότερο να το κάνει στις ακραίες συνθήκες που επικρατούν σε ένα υπερκαινοφανή αστέρα» αναφέρει ο Μάικ Μπάρλοου καθηγητής του University College London που ήταν επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Οι ερευνητές διερευνούσαν τις διεργασίες που οδηγούν στην παραγωγή γιγάντιων ποσοτήτων κοσμικής σκόνης μετά από μια αστρική έκρηξη. Κατά την έρευνα τους έπεσαν πάνω στα μόρια του αργού. Περαιτέρω ανάλυση που έκαναν οι ερευνητές έδειξαν ότι επρόκειτο για ένα ισότοπο του αργού, το αργό-36. Οι επιστήμονες υπέθεταν ότι ανάμεσα στα στοιχεία που δημιουργούνται σε μια έκρηξη σουπερνόβα συμπεριλαμβάνονται το αργο-36 και το αργο-40 και όπως φαίνεται επιβεβαιώνονται. Το πανίσχυρο Καβούρι Ο υπερκαινοφανής αστέρας NGC 1952 εντοπίστηκε και καταγράφηκε για πρώτη φορά το 1054 από Κινέζους αστρονόμους αλλά έγινε ευρέως γνωστό όταν το παρατήρησε και μελέτησε εκ νέου το 1731 ο Βρετανός γιατρός και αστρονόμος Τζον Μπέβις. Το 1840 ο Βρετανός αστρονόμος και κατασκευαστής τηλεσκοπίων Ουίλιαμ Πάρσονς παρατήρησε το νεφέλωμα με ένα τηλεσκόπιο 36 ιντσών. Μέσα από τον φακό του τηλεσκοπίου το σουπερνόβα έμοιαζε στον Πάρσονς με ένα νεφέλωμα που μοιάζει με καβούρι για αυτό και το ονόμασε έτσι. Η σημερινή έκταση του NGC 1952 είναι έξι έτη φωτός. Όπως διαπίστωσαν πρόσφατα οι επιστήμονες οι ηλεκτρομαγνητικές ακτίνες του, οι ακτίνες γ, είναι πολύ πιο ισχυρές από όσο πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Ειδικοί υπολόγισαν ότι η ενέργεια των ακτίνων γ του σουπερνόβα είναι 100 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από εκείνη του ορατού φωτός. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=549779

Το Σύμπαν ενδέχεται να είναι απλά ένα ολόγραμμα Μια θεωρία που φάνταζε εξωφρενική αρχίζει να τεκμηριώνεται επιστημονικά Αίσθηση προκαλεί μια ομάδα επιστημόνων με τις διαπιστώσεις της πως το Σύμπαν μπορεί να μην είναι τίποτα περισσότερο από μια προβολή, ένα ολόγραμμα που απλά μας έχει εξαπατήσει. Όταν το 1997, ο Αργεντίνος θεωρητικός φυσικός Juan Maldacena διατύπωσε μια τολμηρή θεωρία που ισχυριζόταν ότι η βαρύτητα προκύπτει από απειροελάχιστα λεπτές , παλλόμενες χορδές που εξηγούνται μέσα από τις Θεωρίες των Χορδών, είχε ενθουσιάσει το ακροατήριο. Το μαθηματικά πολύπλοκο αυτό μοντέλο του κόσμου των χορδών, που υπάρχουν σε 9 διαστάσεις του διαστήματος και μίας διάστασης του χρόνου, θα μπορούσε κάλλιστα να οδηγήσει στο συμπέρασμα πως το σύμπαν είναι απλά ένα ολόγραμμα. Κι αυτό γιατί η πραγματική δράση θα εκτυλισσόταν σε ένα πιο απλό επίπεδο και χωρίς καθόλου βαρύτητα Σύμπαν.Παράλληλα αυτή η θεωρία γεφύρωνε και το τεράστιο κενό μεταξύ της κβαντικής φυσικής και της θεωρίας της βαρύτητας του Αϊνστάιν. Όμως, αν και η ισχύς των ιδεών Maldacena επιστημονικά είχε ληφθεί ως δεδομένη, μια αυστηρά τεκμηριωμένη απόδειξη τους δεν ήταν εφικτή. Πρόσφατα όμως ο Yoshifumi Hyakutake από το Πανεπιστήμιο του Ibaraki στην Ιαπωνία και η ομάδα του, παρουσίασαν την εξέλιξη της έρευνας τους η οποία ξεκίνησε τότε και ολοκληρώθηκε φέτος. Δεν έχουν επαληθεύσει όλη τη θεωρία Maldacena αλλά έχουν αρκετά πειστικά τεκμήρια που την επιβεβαιώνουν και έχουν ενθουσιάσει την επιστημονική κοινότητα. Στην έκθεση Hyakutake , υπολογίστηκε η εσωτερική ενέργεια μιας μαύρης τρύπας, το σύνορο του ορίζοντα των γεγονότων ( το όριο μεταξύ της μαύρης τρύπας και το υπόλοιπο του Σύμπαντος ) , η εντροπία του και άλλες ιδιότητες με βάση τις προβλέψεις της θεωρίας των χορδών, καθώς και τα αποτελέσματα των λεγόμενων εικονικά σωματίδια που αναδύονται συνεχώς μέσα και έξω από την ύπαρξη της. Παράλληλα έγινε ο υπολογισμός της εσωτερικής ενέργειας των αντίστοιχων κάτω διαστάσεων του σύμπαντος χωρίς βαρύτητα. Οι δύο υπολογισμοί ταιριάζουν απόλυτα. Ο ίδιος ο Μaldacena που είχε αναπτύξει πρώτος τη θεωρία τόνισε πως δεν έχει αποδειχθεί 100% αλλά αυτή η έκθεση είναι ίσως η πιο κοντινή διαδρομή στο να επιβεβαιωθεί πως το Σύμπαν είναι ολόγραμμα και πρόκειται για μια εικονική πραγματικότητα. http://www.lifo.gr/now/world/39007

Η Ευρώπη «φτύνει» νερό στο Διάστημα Το τηλεσκόπιο Hubble απαθανάτισε γιγάντιους πίδακες υδρατμών που εκτοξεύονται από το φεγγάρι του Δία Ουάσινγκτον Η Ευρώπη, το παγωμένο φεγγάρι του Δία, που θεωρείται από τις κύριες υποψήφιες «κατοικίες» εξωγήινης ζωής στο Ηλιακό Σύστημα, «φτύνει» νερό στο Διάστημα. Περίσσεια υδρογόνου και οξυγόνου Εικόνες που έλαβε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble δείχνουν περίσσεια υδρογόνου και οξυγόνου στο νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου, σύμφωνα με δημοσίευση στην επιθεώρηση «Science». Αν επιβεβαιωθεί ότι πρόκειται για στήλες νερού, αυξάνονται οι ελπίδες για μελέτη των υπόγειων ωκεανών της Ευρώπης από την… επιφάνεια του φεγγαριού. Ετσι μελλοντικές αποστολές θα μπορούν να αναζητήσουν ίχνη ζωής. Αστροβιολόγοι εκτιμούν ότι θεωρητικώς στους ωκεανούς της Ευρώπης μπορούν να ζουν οργανισμοί. Οι επιστήμονες φοβούνταν όμως ότι ο παχύς παγωμένος φλοιός του δορυφόρου αποτελούσε ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο για να διερευνηθεί το τι συμβαίνει από κάτω του. Τώρα στο πλαίσιο της νέας μελέτης αμερικανοί φυσικοί μελέτησαν εικόνες που ελήφθησαν από το Hubble πέρυσι τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο καθώς και παλαιότερες εικόνες που είχαν ληφθεί το 1999. Δύο γιγάντιες στήλες υδρατμών Σε δύο διαφορετικές περιοχές του νοτίου ημισφαιρίου της Ευρώπης βρήκαν ενδείξεις νερού το οποίο διασπάται σε υδρογόνο και οξυγόνο – όπως αποκάλυψαν οι υπεριώδεις «υπογραφές» των δύο στοιχείων. «Οι εικόνες αυτές μαρτυρούν την ύπαρξη δύο στηλών υδρατμών με ύψος 200 χιλιομέτρων η καθεμία» ανέφερε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Λόρεντς Ροθ από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Southwest στο Σαν Αντόνιο του Τέξας. Αυτοί οι τεράστιοι πίδακες φαίνεται ότι είναι άκρως… εφήμεροι – εμφανίζονται μόνο για επτά ώρες τη φορά. Φθάνουν στο αποκορύφωμά τους όταν η Ευρώπη βρίσκεται στη μεγαλύτερη απόστασή της από τον Δία (στο απόκεντρο της τροχιάς της) και εξαφανίζονται όταν φθάνει στην πιο κοντινή απόσταση από τον πλανήτη (στο αποκαλούμενο περίκεντρο). Σύμφωνα με τους ερευνητές, το γεγονός αυτό μαρτυρεί ότι πιθανότατα οι παλιρροϊκές δυνάμεις οδηγούν στη δημιουργία των πιδάκων σπάζοντας τον πάγο της επιφάνειας του φεγγαριού. Σαν τους πίδακες του Εγκέλαδου Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι πίδακες υδρατμών της Ευρώπης μοιάζουν με εκείνους που εντοπίζονται στον Εγκέλαδο, το φεγγάρι του Κρόνου, όπου από πολύ στενές ρωγμές της επιφάνειας εκτοξεύονται υδρατμοί με τεράστια πίεση. Τα συγκεκριμένα ευρήματα παρουσιάστηκαν και στο συνέδριο της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ενωσης που διεξάγεται αυτές τις ημέρες στο Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ. Εκτός από τις επόμενες τηλεσκοπικές παρατηρήσεις του φαινομένου, η μεγάλη ευκαιρία να μελετηθούν οι πίδακες της Ευρώπης από κοντά αναμένεται να έλθει με την αποστολή Juice του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA). Η αποστολή θα ξεκινήσει το ταξίδι της για το σύστημα του Δία το 2022 και υπολογίζεται ότι θα περάσει πολύ κοντά από την Ευρώπη δύο φορές το 2030. Με λίγη τύχη τα όργανα του διαστημόπλοιου θα καταφέρουν να λάβουν… πραγματικό δείγμα των πιδάκων. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=548375

Κοσμικός «τοκετός» στον Κρόνο Πιθανώς γεννιέται ένα νέο φεγγάρι στον Αρχοντα των Δαχτυλιδιών Λονδίνο Εικόνες και δεδομένα που έστειλε το διαστημικό σκάφος Cassini, το οποίο εδώ και εννέα χρόνια εξερευνά τον Κρόνο και τα δεκάδες φεγγάρια του, κάνουν τους ειδικούς να πιστεύουν ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η δημιουργία ενός ακόμη φυσικού δορυφόρου. Η παγωμένη «οικοδομή» Οι γιγάντιοι δακτύλιοι του Κρόνου αποτελούνται από μικρότερα και μεγαλύτερα «μπαλάκια» παγωμένης ύλης. Προσομοιώσεις έχουν δείξει ότι η ύλη που υπάρχει στις παρυφές των δακτυλίων μπορεί να συνενωθεί σχηματίζοντας ένα αντικείμενο τόσο μεγάλο ώστε να μπορεί να αποκτήσει βαρυτική αυτονομία. Στη συνέχεια αυτό το αντικείμενο μπορεί να απομακρυνθεί από τον Κρόνο τόσο ώστε να μετατραπεί σε έναν κανονικό δορυφόρο του. Ετσι εξηγείται σύμφωνα με τους επιστήμονες το γεγονός ότι ορισμένοι από τους δεκάδες δορυφόρους του Κρόνου κινούνται στις παρυφές των δακτυλίων ενώ ορισμένοι βρίσκονται μέσα σε αυτούς. Όμως μέχρι σήμερα δεν είχε καταγραφεί μια τέτοια διαδικασία σε εξέλιξη. Το νέο φεγγάρι Μελετώντας εικόνες που έστειλε τον περασμένο Απρίλιο το Cassini, ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου Queen Mary στο Λονδίνο διαπίστωσε ότι στον πρώτο εξωτερικό δακτύλιο του Κρόνου, τον δακτύλιο Α, υπάρχει μη αναμενόμενη κοσμική δραστηριότητα. Ανέτρεξαν σε παλαιότερες εικόνες του δακτυλίου Α και μελετώντας όλα τα δεδομένα κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι σχηματίζεται ή έχει ήδη δημιουργηθεί εκεί ένα καινούργιο φεγγάρι. Οπως αναφέρουν οι ερευνητές, πρόκειται για έναν δορυφόρο που δεν είναι εύκολο να εντοπισθεί με απευθείας παρατήρηση τόσο εξαιτίας του μικρού του μεγέθους όσο και εξαιτίας του γεγονότος ότι βρίσκεται μέσα στον δακτύλιο και «χάνεται» ανάμεσα στα αμέτρητα παγάκια. «Δεν έχουμε ξαναδεί τέτοια φαινόμενα στον δακτύλιο Α» αναφέρει ο Καρλ Μάρει, επικεφαλής της μελέτης που βάφτισε το φεγγάρι «Πέγκι» από το όνομα της... πεθεράς του. Ο επιστήμονας διευκρινίζει ότι αποφάσισε να το ονομάσει έτσι επειδή έκανε την ανακάλυψη την ημέρα των γενεθλίων της. «Δεν μπορούμε να δούμε το αντικείμενο αλλά βλέπουμε την ύλη που σπρώχνει έξω από τον δακτύλιο» δηλώνει ο Μάθιου Χέντμαν μέλος της αποστολής του Cassini. Τα ευρήματα ανακοινώθηκαν στο συνέδριο της Αμερικανικής Ενωσης Γεωφυσικής που γίνεται αυτές τις μέρες στο Σαν Φρανσίσκο. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=547817

Γιγάντια ρεύματα ανακυκλώνουν τη θερμότητα στον Ήλιο Είναι τόσο μεγάλα ώστε η Γη θα κολυμπούσε μέσα τους σαν φελλός στον Αμαζόνιο Ουάσινγκτον Οι αστροφυσικοί προσπαθούσαν να εντοπίσουν αυτές τις δομές από τη δεκαετία του 1960, και όπως φαίνεται μόλις τα κατάφεραν: αποστολή της NASA εντόπισε στον Ήλιο γιγάντια ρεύματα μεταφοράς θερμότητας, τα οποία φέρνουν θερμότητα από το εσωτερικό του άστρου μέχρι την επιφάνεια -ρεύματα τόσο μεγάλα ώστε η Γη θα κολυμπούσε μέσα τους σαν φελλός στον Αμαζόνιο. Το φαινόμενο Οι φυσικοί έχουν υπολογίσει εδώ και δεκαετίες ότι η θερμότητα πρέπει να φτάνει από το εσωτερικό του Ήλιου μέχρι την επιφάνεια με ρεύματα μεταφοράς θερμότητας, ίδια με τα ρεύματα που μεταφέρουν θερμότητα προς τα πάνω μέσα σε μια κατσαρόλα που θερμαίνεται στο μάτι της κουζίνας. Μέχρι σήμερα είχαν ανακαλυφθεί ρεύματα σχετικά μικρής κλίμακας, τα οποία έχουν διάμετρο από 1.000 μέχρι 30.000 χιλιόμετρα και διαρκούν το πολύ μερικές μέρες. Στις περιοχές όπου αυτά τα ρεύματα συναντούν την επιφάνεια δημιουργούν χαρακτηριστικά «αποτυπώματα» σαν κυψέλες που ονομάζονται κόκκοι και υπερκόκκοι. Οι σχηματισμοί που ανακαλύφθηκαν τώρα στην επιφάνεια του άστρου είναι ουσιαστικά υπερμεγέθεις κόκκοι με διάμετρο μέχρι και 200.000 χιλιόμετρα (περίπου τα δύο τρίτα της απόστασης Γης-Σελήνης). Παρά το μέγεθός τους, όμως, τα γιγάντια ρεύματα μεταφοράς κινούνται μάλλον αργά, με ταχύτητα που δεν ξεπερνά τα μερικά χιλιόμετρα την ώρα. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στο περιοδικό «Science». Η ανακάλυψη και η εξήγηση Η χαμηλή ταχύτητα πιστεύεται τώρα ότι ήταν ο βασικός λόγος που τα γιγάντια ρεύματα δεν είχαν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Εντοπίστηκαν τελικά στα δεδομένα του Παρατηρητηρίου Ηλιακής Δυναμικής (SDO), ενός σκάφους της ΝASA που λαμβάνει εικόνες του Ήλιου κάθε 45 δευτερόλεπτα εδώ και αρκετά χρόνια. Εκτός του ότι εξηγεί πώς η θερμότητα μεταφέρεται από το εσωτερικό του Ήλιου μέχρι την επιφάνεια, τα ρεύματα μεταφοράς ίσως προσφέρουν μια εξήγηση και για το γεγονός ότι το άστρο περιστρέφεται ταχύτερα στον ισημερινό από ότι στους πόλους. Ο ισημερινός, μάλιστα, συμπληρώνει μια πλήρη περιστροφή περίπου δέκα μέρες ταχύτερα από ό,τι οι πόλοι. Η ιδέα είναι ότι τα ρεύματα που κινούνται προς την κατεύθυνση περιστροφής του Ήλιου κινούνται ταυτόχρονα προς τον ισημερινό, μεταφέροντας μέσα τους γωνιακή ορμή, η οποία αναγκάζει τον ισημερινό να περιστρέφεται ταχύτερα. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι οι τεράστιοι χείμαροι θερμότητας πιθανότατα επηρεάζουν και το σχήμα του ηλιακού μαγνητικού πεδίου. Και αυτό έχει σημασία για τη Γη, δεδομένου ότι οι διαταραχές του μαγνητικού πεδίου μπορούν να προκαλέσουν την εκτόξευση σωματιδίων και διάπυρου υλικού και να οδηγήσουν έτσι σε επικίνδυνες γεωμαγνητικές καταιγίδες. http://www.astrovox.gr/forum/posting.php?mode=reply&t=18647

Aρχαία λίμνη στον Αρη – φιλόξενη στη ζωή … εντόπισε το Curiosity Ουάσινγκτον Η λίμνη που υπήρχε κάποτε στον Κρατήρα Γκέιλ στον Αρη θα μπορούσε να φιλοξενεί μικρόβια όπως αυτά που ζουν σήμερα στα βάθη της Γης σύμφωνα με την τελευταία ανάλυση των στοιχείων που έχει συλλέξει το Curiosity. Παράλληλα ο ρομποτικός εξερευνητής προέβη σε ένα ιστορικό κατόρθωμα -πραγματοποίησε την πρώτη επιτόπια ραδιοχρονολόγηση πετρωμάτων σε άλλον πλανήτη. Τα αποτελέσματα της χρονολόγησης δείχνουν ότι τα πετρώματα στο συγκεκριμένο σημείο είναι ηλικίας 4,2 δισεκατομμυρίων ετών με περιθώριο σφάλματος 300.000 χρόνια – όσο δηλαδή υπολογίζεται ότι είναι και η ηλικία του Αρη. Σύμφωνα ωστόσο με τις αναλύσεις βρίσκονται εκτεθειμένα στην κοσμική ακτινοβολία μόλις εδώ και 80 εκατομμύρια χρόνια, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι βγήκαν από το εσωτερικό του πλανήτη στην επιφάνειά του περίπου εκείνη την περίοδο. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων από τα δεδομένα του Curiosity παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικής Γεωφυσικής Ένωσης (AGU) στο Σαν Φρανσίσκο. Πρόκειται για μια «συγκεντρωτική» εκτίμηση όλων των δεδομένων – φωτογραφιών, χημικών αναλύσεων κ.α. – του εξερευνητή της NASA, η οποία αποτελεί επίσης το αντικείμενο έξι άρθρων που θα δημοσιευθούν ταυτόχρονα online στην επιθεώρηση «Science». Όπως ανέφεραν οι επιστήμονες κάποια βασικά ευρήματα έχουν ήδη δοθεί στη δημοσιότητα, οι νέες μελέτες όμως συμπληρώνουν την εικόνα με νέα στοιχεία. Περιβάλλον φιλόξενο για μικρόβια Οι πέτρες που ανέλυσε το Curiosity από μια κοιλότητα που βρίσκεται στον πυθμένα του Κρατήρα Γκέιλ κοντά στο σημείο της προσεδάφισής του, αν και τώρα είναι απολύτως «στεγνές», κάποτε φαίνεται ότι ανήκαν σε υδρόβιο περιβάλλον. Τα ιζήματά τους, όπως εξήγησαν οι ερευνητές, μαρτυρούν ότι βρίσκονταν μέσα σε νερό το οποίο κυλούσε σε ρυάκια και διοχετευόταν σε μια λίμνη. Η λίμνη αυτή μάλιστα, όπως δείχνουν όλα τα στοιχεία, θα μπορούσε να φιλοξενεί τη ζωή. Συγκεκριμένα οι συνθήκες που επικρατούσαν εκεί θα μπορούσαν να συντηρήσουν χημειολιθοαυτότροφα, μικρόβια τα οποία ζουν στη Γη, στο εσωτερικό των σπηλαίων και στον βυθό των ωκεανών. Οι οργανισμοί αυτοί δεν χρειάζονται φως για να επιβιώσουν – αντλούν ενέργεια διασπώντας πετρώματα και μεταλλικά στοιχεία. Οι ειδικοί θεωρούν ότι το νερό που υπήρχε στο συγκεκριμένο σημείο του Αρη ήταν άφθονο, υπήρχε για μεγάλο διάστημα και είχε ουδέτερο pH – αυτά υποδηλώνει, όπως αναφέρουν, η παρουσία αργιλικών μεταλλικών στοιχείων τα οποία σχηματίζονται σε συγκεκριμένες συνθήκες. «Νομίζω ότι το σημαντικό εδώ είναι ότι βρήκαμε πολύ ισχυρές ενδείξεις ότι αυτά τα αργιλικά μεταλλικά στοιχεία σχηματίστηκαν επί τόπου» τόνισε ο Τζον Γκρότζινγκερ, καθηγητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας και επικεφαλής επιστήμονας του προγράμματος, μιλώντας στο BBC. «Είναι αντιπροσωπευτικά του υδάτινου περιβάλλοντος που υποδηλώνει η όψη των πετρωμάτων και αυτό το περιβάλλον θα πρέπει να ήταν κατοικήσιμο». Ονειρεμένη ραδιοχρονολόγηση Η ραδιοχρονολόγηση στην οποία προέβη ο ρομποτικός εξερευνητής του Κόκκινου Πλανήτη έχει επίσης προκαλέσει ενθουσιασμό στους επιστήμονες. «Ήταν για εμάς ένα όνειρο να κάνουμε ραδιοχρονολόγηση στον Άρη» δήλωσε ο Κεν Φάρλεϊ, επιστήμονας της αποστολής του Curiosity. «Πριν από αυτές τις αναλύσεις ο μόνος τρόπος για να προσδιορίσει κάποιος τον χρόνο ήταν να μετράει τους κρατήρες πρόσκρουσης χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο που έχει εξαχθεί από τη Σελήνη όταν χρονολογήθηκαν τα πετρώματά της. Το μοντέλο προσαρμόζεται στη συνέχεια στην κλίμακα του Αρη, έχει όμως μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας». Όπως υπογραμμίζουν ωστόσο οι ερευνητές, η χρονολόγηση αυτή πρέπει να ερμηνευθεί με προσοχή. Αυτό γιατί αναφέρεται στην ηλικία των μεταλλικών στοιχείων που εισέρρευσαν στη λίμνη και όχι στη χρονική στιγμή της εναπόθεσής τους στα πετρώματα – αυτή πρέπει, όπως εκτιμάται, να συντελέστηκε αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια αργότερα. Εφαρμόζοντας μια άλλη τεχνική οι επιστήμονες μπόρεσαν επίσης να υπολογίσουν πότε η διάβρωση έφερε τις πέτρες αυτές στην επιφάνεια του πλανήτη όπου τις βλέπουμε σήμερα: την τοποθετούν πριν από 78 εκατομμύρια, με περιθώριο σφάλματος 30 εκατομμύρια χρόνια – δηλαδή πολύ πρόσφατα για τα κοσμολογικά δεδομένα. «Είναι πάρα πολύ νεαρά» σχολίασε ο καθηγητής Γκρότζινγερ στο «New Scientist». «Οι περισσότεροι θα περίμεναν ότι ένας δεδομένος βράχος στην επιφάνεια του Άρη θα ήταν εκεί για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, αν όχι δισεκατομμύρια χρόνια. Ήταν λοιπόν σοκ για μας». http://physicsgg.me/2013/12/10/a%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%BB%CE%AF%CE%BC%CE%BD%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%B1%CF%81%CE%B7-%CF%86%CE%B9%CE%BB%CF%8C%CE%BE%CE%B5%CE%BD%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%B6%CF%89%CE%AE/

Η “κατοικήσιμη εποχή” του αρχέγονου σύμπαντος Η ζωή θα μπορούσε να δημιουργηθεί μόλις 15 εκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang , σύμφωνα με τον Abraham Loeb Υπενθυμίζεται ότι ότι η ηλικία του σύμπαντος είναι 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια! Σύμφωνα με μία νέα έρευνα (“The Habitable Epoch of the Early Universe”, Abraham Loeb) τα 15 εκατομμύρια χρόνια που ακολούθησαν τη Μεγάλη Έκρηξη ίσως να ήταν αρκετά ώστε το Σύμπαν να αναπτύξει τις απαραίτητες συνθήκες για την εμφάνιση ζωής. Εμπνευστής της ιδέας είναι ο αστροφυσικός Άμπραχαμ Λεμπ, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Χάρβαντ, ο οποίος προσπάθησε να απαντήσει σε ένα από τα πιο καίρια ερωτήματα της αστροβιολογίας με μια διαφορετική προσέγγιση. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη ζωής θεωρείται πως είναι η παρουσία νερού σε υγρή μορφή. Η ιδέα αυτή εξελίχθηκε στην έννοια των κατοικήσιμων περιοχών, ζώνες δηλαδή γύρω από άστρα στις οποίες οι πλανήτες περιέχουν νερό σε υγρή μορφή και τα κατάλληλα χημικά στοιχεία για το σχηματισμό οργανικών ενώσεων. Τα τελευταία χρόνια όμως έχει διαπιστωθεί πως υπάρχουν και άλλοι μηχανισμοί πέρα από την ακτινοβολία των άστρων που μπορούν να δημιουργήσουν τις συνθήκες για να υπάρχει υγρό νερό, όπως ενέργεια από ραδιενεργές διασπάσεις, ή η εσωτερική θερμότητα του πλανήτη (γεωθερμία). Ο Λεμπ προχώρησε ένα βήμα παραπέρα υποστηρίζοντας πως και η θερμότητα από την ίδια τη Μεγάλη Έκρηξη θα πρέπει να δημιούργησε σε κάποια στιγμή στην ιστορία τους Σύμπαντος τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να το μετατρέψει ολόκληρο σε κατοικήσιμη ζώνη. Η ακτινοβολία από τη Μεγάλη Έκρηξη αποκαλείται κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου, και σήμερα έχει θερμοκρασία περίπου 3 βαθμών Κέλβιν (-270ο C), στο παρελθόν όμως ήταν πολύ πιο ενεργή. Σύμφωνα με το Λεμπ, όταν το Σύμπαν είχε ηλικία 15 εκατομμυρίων ετών (σήμερα είναι 13,7 δισεκατομμυρίων ετών) η ακτινοβολία υποβάθρου θα πρέπει να είχε θερμοκρασία μεταξύ 273 και 300 βαθμών Κέλβιν (0-30ο C), γεγονός που θα επέτρεπε την έναρξη των χημικών διαδικασιών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ενώσεις με την ικανότητα της αναπαραγωγής. Ένα πρόβλημα στον παραπάνω συλλογισμό είναι η ύπαρξη άλλων απαραίτητων βαρύτερων στοιχείων τόσο νωρίς στην ιστορία του Σύμπαντος. Στην αρχή το Σύμπαν αποτελούταν κυρίως από υδρογόνο και ήλιο, ενώ τα βαρύτερα στοιχεία παράχθηκαν στο εσωτερικό των άστρων. Ο Λεμπ όμως υποστηρίζει πως τα αρχέγονα άστρα ήταν εξαιρετικά βραχύβια, αφού με μάζα δεκάδες ή και εκατοντάδες φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου, κατανάλωναν τα καύσιμά τους με «βουλιμία», έχοντας μέσο όρο ζωής τα 3 εκατομμύρια χρόνια, κάτι που σημαίνει πως τα βαρύτερα στοιχεία θα ήταν παρόντα όταν το Σύμπαν ήταν 15 εκατομμυρίων χρόνων. Εάν υπάρχει όντως περίπτωση για ανάπτυξη ζωής στο Σύμπαν 10 δισεκατομμύρια χρόνια πριν από τη ζωή στη Γη, παραμένει πολύ δύσκολο το ενδεχόμενο η όποια ζωή να επιβίωσε την περαιτέρω μείωση της θερμοκρασίας του Σύμπαντος τα επόμενα εκατομμύρια χρόνια, καθώς η εξέλιξη απαιτεί μεγαλύτερους χρόνους από τα κατακλυσμικά φαινόμενα που θα πρέπει να λάμβαναν χώρα τότε. Η ιδέα πως το Σύμπαν είναι έτσι ρυθμισμένο ώστε να επιτρέπει την ανάπτυξη ζωής καλείται ανθρωπική αρχή και απασχολούσε ανέκαθεν τους επιστήμονες, αφού πέρα από επιστημονικές έχει και φιλοσοφικές προεκτάσεις. «Η πιθανότητα να άρχισε η χημεία της ζωής στο Σύμπαν μόνο 15 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη είναι επιχείρημα κατά της εξήγησης της ανθρωπικής αρχής», δήλωσε σχετικά ο Λεμπ. http://physicsgg.me/2013/12/10/%CE%B7-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%83%CE%B9%CE%BC%CE%B7-%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%AD%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%8D/

Ο πλανήτης που δεν έπρεπε να υπάρχει! Εντοπίστηκε σε παρόμοιο ηλιακό σύστημα με το δικό μας και έχει «ανορθολογικά» χαρακτηριστικά Αριζόνα Έναν ακόμη εξωπλανήτη ανακάλυψαν οι αστρονόμοι αλλά αυτή τη φορά πρόκειται για μια ιδιαίτερη περίπτωση αφού οι ειδικοί λένε ότι κανονικά αυτός ο πλανήτης δεν έπρεπε να υπάρχει. Τα χαρακτηριστικά του και ειδικά το μέγεθός του σε σχέση με τη θέση στην οποία βρίσκεται πονοκεφαλιάζουν τους επιστήμονες. Ο πλανήτης Την ανακάλυψη έκανε διεθνής ομάδα αστρονόμων με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Αριζόνα. Ο πλανήτης που εντόπισαν έλαβε την κωδική ονομασία HD 106906b. Πρόκειται για έναν πλανήτη βρέφος αφού σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών δημιουργήθηκε μόλις πριν από 13 εκατομμύρια έτη όταν η Γη μας είναι αισίως… 4,5 δισ. ετών. Ο HD 106906b είναι ένας γίγαντας με μάζα 11 φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Δία. Αυτό που έχει κάνει τους επιστήμονες να απορούν είναι η θέση στην οποία βρίσκεται στο πλανητικό σύστημα που ανήκει. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι βρίσκεται περίπου 650 φορές πιο μακριά από το μητρικό του άστρο από ό,τι η Γη από τον Ηλιο. Πως βρέθηκε εκεί; Η ύπαρξη ενός τέτοιου μεγέθους πλανήτη σε τόσο μεγάλη απόσταση από το μητρικό του άστρο προβληματίζει τους ειδικούς. Οι πλανήτες δημιουργούνται από την ύλη (σκόνη, αέρια) που υπάρχει στον κοσμικό δίσκο που δημιουργείται γύρω από ένα νεογέννητο άστρο. Η περισσότερη ύλη συγκεντρώνεται στον πυρήνα και τα εσωτερικά στρώματα του δίσκου. Στα εξωτερικά του στρώματα δεν υπάρχουν μεγάλες ποσότητες ύλης ή τουλάχιστον τέτοιες που να επιτρέπουν τον σχηματισμό ενός γιγάντιου πλανήτη όπως ο HD 106906b. Αν το σύστημα στο οποίο ανήκει ο HD 106906b ήταν δυαδικό, δηλαδή υπήρχαν δύο άστρα σε αυτό, η ύπαρξη του θα μπορούσε να εξηγηθεί. Ομως πρόκειται για ένα πλανητικό σύστημα με ένα άστρο, παρόμοιο μάλιστα με τον Ηλιο. «Αυτό το πλανητικό σύστημα παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον επειδή κανένα μοντέλο σχηματισμού πλανητών ή άστρων δεν εξηγεί αυτό που βλέπουμε» αναφέρει η Βανέσα Μπέιλι επικεφαλής της μελέτης. Η ανακάλυψη αυτού του πλανήτη είναι συναρπαστική επειδή βρίσκεται τόσο μακριά από το μητρικό του άστρο εγείροντας μια σειρά από ερωτήματα για την ιστορία, τον σχηματισμό και τη σύνθεση του. «Ο εντοπισμός του μας προσφέρει νέα δεδομένα για την ποικιλομορφία των πλανητικών συστημάτων στο Σύμπαν» αναφέρει η Τίφανι Μεσκατ, του Αστεροσκοπείου Leiden στην Ολλανδία που ήταν μέλος της ερευνητικής ομάδας που δημοσίευσε τη μελέτη στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal Letters». http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=546198

Δύο μαύρες τρύπες συγχωνεύονται Αστρονόμοι εντόπισαν με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου WISE (Wide field Infrared Survey Explorer) της NASA δύο υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες να περιστρέφονται γύρω από το κοινό κέντρο βάρους τους, στην καρδιά ενός μακρινού γαλαξία. Η ανάλυση των εξαιρετικά σπάνιων παρατηρήσεων αναμένεται να δώσει μια πληρέστερη εικόνα στους αστρονόμους για την εξέλιξη και τη συγχώνευση αυτών των αντικειμένων. Σχεδόν όλοι οι γαλαξίες θεωρείται πως έχουν στο κέντρο τους μία υπερμεγέθη μαύρη τρύπα, με μάζα εκατομμυρίων η και δισεκατομμυρίων φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Η διαδικασία με την οποία σχηματίζονται όμως αυτά τα τεράστια αντικείμενα δεν είναι επακριβώς γνωστή. Μία μέθοδος είναι η απορρόφηση υλικού από το περιβάλλον τους, ενώ επίσης με το κανιβαλισμό γαλαξιών, όταν δηλαδή δύο γαλαξίες συγκρούονται, οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες στο κέντρο τους πιστεύεται πως συγχωνεύονται δημιουργώντας ακόμη μεγαλύτερες μαύρες τρύπες. Η συγχώνευση ενός τέτοιου συστήματος δυαδικών μαύρων τρύπών, είναι πολύ δύσκολη στον εντοπισμό της. Μέχρι σήμερα, υπάρχουν ενδείξεις για λίγες μόνο υποψήφιες δυαδικές μαύρες τρύπες, όλες σχετικά κοντά μας. Η νέα παρατήρηση του συστήματος WISE J233237.05-505643.5 βρίσκεται αρκετά μακρύτερα, σε απόσταση 3,8 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. To τηλεσκόπιο WISE που πραγματοποίησε την ανακάλυψη, είχε σαρώσει τον ουρανό δύο φορές πριν τεθεί σε χειμερία νάρκη το 2011. Στις εκατομμύρια εικόνες υπερμεγεθών μαύρων τρυπών που είχε συλλέξει, οι ερευνητές εντόπισαν μία διαφορετική συμπεριφορά στη συγκεκριμένη μαύρη τρύπα. «Στην αρχή νομίσαμε πως η ασυνήθιστη συμπεριφορά του γαλαξία σήμαινε πως στην περιοχή γεννιόνταν άστρα με πολύ γρήγορο ρυθμό», λέει ο Πήτερ Άιζενχαρτ, διευθυντής του προγράμματος WISE. «Κοιτώντας όμως καλύτερα φαίνεται πως είναι ένας σπειροειδής θάνατος δύο μαύρων τρυπών που συγχωνεύονται», καταλήγει. Έπειτα από τον εντοπισμό της από το WISE, η δυαδική μαύρη τρύπα βρέθηκε στο στόχαστρο επίγειων τηλεσκοπίων στην Αυστραλία και τη Χιλή, στοιχεία από τα οποία φανέρωσαν μία ασυνήθιστη συμπεριφορά του γαλαξία, όπως έναν μεγάλο πίδακα ύλης που αναβλύζει από τα περίχωρα της μίας μαύρης τρύπας, και φαίνεται πως η ροή του ελέγχεται από τη δεύτερη. «Πιστεύουμε πως ο πίδακας της μίας μαύρης τρύπας ρυθμίζεται από την άλλη, θυμίζει ένα χορό με κορδέλες», λέει ο Τσάο-Γουέι Τσάι του εργαστηρίου JPL της NASA. Το τελικό στάδιο της συγχώνευσης δύο μαύρων τρυπών τόσο μεγάλου μεγέθους πιστεύεται πως θα προκαλέσει βαρυτικά κύματα αρκετά ισχυρά ώστε να εντοπιστούν, κάτι που βρίσκεται ψηλά στις προτεραιότητες των αστρονόμων, αφού τα κύματα αυτά έχουν προβλεφθεί θεωρητικά εδώ και έναν αιώνα, αλλά η χαμηλή τους ενέργεια δεν έχει επιτρέψει τον εντοπισμό τους. Τα αποτελέσματα και τα ευρήματα από την έρευνα δημοσιεύονται στο περιοδικό http://physicsgg.me/2013/12/04/%CE%B4%CF%8D%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B5%CF%82-%CF%84%CF%81%CF%8D%CF%80%CE%B5%CF%82-%CF%83%CF%85%CE%B3%CF%87%CF%89%CE%BD%CE%B5%CF%8D%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9/

Βίντεο: νερό σε εξωγήινες ατμόσφαιρες Χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA, δύο ομάδες αστρονόμων ανακάλυψαν την ύπαρξη νερού στην ατμόσφαιρα πέντε εξωπλανητών. Τα ονόματα των εξωπλανητών είναι WASP-17b, HD209458b, WASP-12b, WASP-19b και XO-1b. Οι αστρονόμοι για να προσδιορίσουν την χημική σύσταση της ατμόσφαιρας ενός εξωπλανήτη, όταν αυτός περνάει μπροστά από το άστρο του, εξετάζουν τα μήκη κύματος του φωτός που απορροφούνται από την ατμόσφαιρά του. Τα μήκη κύματος που αντιστοιχούν στις γραμμές αυτές αποτελούν τις υπογραφές των χημικών ενώσεων της ατμόσφαιρας του εξωπλανήτη. Οι εντάσεις «των υπογραφών σε νερό» ποικίλουν – οι πλανήτες WASP-17b και HD209458b σύμφωνα με τα δεδομένα περιέχουν τις μεγαλύτερες ποσότητες νερού. Το βίντεο που ακολουθεί μας εξηγεί με περισσότερες λεπτομέρειες πως οι αστρονόμοι ανακαλύπτουν την ύπαρξη πλανητικών συστημάτων που βρίσκονται έτη φωτός μακριά από τη Γη, καθώς επίσης και το πως μπορούν να προσδιορίζουν την χημική σύσταση της ατμόσφαιρας των εξωπλανητών. http://physicsgg.me/2013/12/03/%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF-%CE%BD%CE%B5%CF%81%CF%8C-%CF%83%CE%B5-%CE%B5%CE%BE%CF%89%CE%B3%CE%AE%CE%B9%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%B1%CF%84%CE%BC%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B5%CF%82/

O «κομήτης του αιώνα» τελικά επέζησε της καταστροφής Σύμφωνα με τελευταία ανακοίνωση της NASA ένα τμήμα του διασώθηκε από την «επαφή» με τον Ηλιο Ουάσινγκτον Ο «κομήτης του αιώνα» φαίνεται τελικά ότι επέζησε - έστω και τμηματικά - το πιο κρίσιμο βράδυ της ζωής του, συνεχίζοντας να εκπλήσσει τους επιστήμονες. Οι πρώτες παρατηρήσεις από διαστημικά τηλεσκόπια έδειξαν ότι ο κομήτης ΙSON πιθανότατα διαλύθηκε το βράδυ της Πέμπτης καθώς περνούσε σε μικρή απόσταση από τον Ήλιο. Το βράδυ της Παρασκευής ωστόσο η NASA εξέδωσε νέα ανακοίνωση αναγγέλλοντας ότι κάποια υλικά εμφανίστηκαν από την άλλη πλευρά του άστρου μας, στην πορεία που επρόκειτο να διαγράψει ο κομήτης. Το επόμενο διάστημα θα δείξει αν πρόκειται απλώς για διαλυμένα στυντρίμμια ή για ένα τμήμα του ISON που σώθηκε από την «ηλιακή» επαφή. Οι ειδικοί της NASA πάντως θεωρούν ότι τουλάχιστον ένας μικρός πυρήνας του «κομήτη του αιώνα» έχει διασωθεί και συνεχίζει το ταξίδι του. Η κήρυξη του θανάτου Η γιγάντια μάζα από πάγους και βράχια βιντεοσκοπήθηκε να περνά πίσω από τον Ήλιο, και αρχικά φάνηκε ότι δεν κατάφερε να επανεμφανιστεί στην άλλη πλευρά του άστρου. Εξαρχής οι αστρονόμοι προειδοποιούσαν ότι ο κομήτης θα μπορούσε να καταστραφεί από την ακραία θερμοκρασία, ως και 4.900 βαθμούς Κελσίου, αλλά και από τις παλιρροϊκές δυνάμεις που δεχόταν από το βαρυτικό πεδίο του Ήλιου. Η ελπίδα ήταν ότι ο ISON θα έβγαινε αλώβητος από το καυτό ραντεβού, οπότε η ουρά του θα έπαιρνε γιγάντιες διαστάσεις και θα ήταν καθαρά ορατή με γυμνό μάτι. Κάθε πρωί μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, λίγο πριν από το ξημέρωμα, ο κομήτης θα εμφανιζόταν χαμηλά στον ανατολικό ουρανό. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη και έτσι ο κομήτης κηρύχθηκε «νεκρός» στη διάρκεια συζήτησης ειδικών που πραγματοποίησε η NASA στο Google Hangout. «O ISON πιθανότατα δεν επέζησε» δήλωσε ο Καρλ Μπάταμς του αμερικανικού Εργαστηρίου Ναυτικής Έρευνας. «O κομήτης ISON ενδέχεται να διαλύθηκε» ανακοίνωσε λίγο αργότερα ο δικτυακός τόπος της NASA. Η «νεκρανάσταση» Την Παρασκευή το πρωί το BBC επικαλούμενο ρεπορτάζ που έκαναν οι δημοσιογράφοι του με ανεξάρτητους αστρονόμους αλλά και στελέχη του Ευρωπαΐκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) αναφέρει ότι πιθανώς κάποιο τμήμα του ISON ίσως κατάφερε να ξεφύγει από τον Ηλιο και συνεχίζει να κινείται στο Διάστημα. Το ίδιο βράδυ ακολούθησε η επιβεβαίωση από τη NASA. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=543783

Γιγάντιο ηλιακό πάρκο στη Σελήνη Θα έχει έκταση 400 χλμ και θα παράγει κολοσσιαίες ποσότητες ενέργειας Τόκιο Μια από τις αρχαιότερες και μεγαλύτερες αρχιτεκτονικές και κατασκευαστικές εταιρίες της Ιαπωνίας, η Shimizu, παρουσίασε το όραμα της για την επίλυση των ενεργειακών προβλημάτων του πλανήτη. Πρόκειται για ένα γιγάντιο ηλιακό πάρκο το οποίο θα δημιουργηθεί στη Σελήνη. Οι συλλέκτες του πάρκου θα καλύπτουν έκταση 400 χλμ και θα στέλνουν την ενέργεια που θα παράγεται εκεί στη Γη με δέσμες λέιζερ ή μικροκυμάτων. Σούπερ ενεργειακό δαχτυλίδι Η ιδέα της ιαπωνικής εταιρείας είναι η τοποθέτηση ηλιακών συλλεκτών περιμετρικά του ισημερινού της Σελήνης σε μια έκταση 400 χλμ. Για αυτό και το πάρκο αυτό ονομάστηκε «Σεληνιακό Δαχτυλίδι». Σύμφωνα με τους εμπνευστές της ιδέας το Δαχτυλίδι θα μπορεί να παράγει ημερησίως 13 χιλιάδες terawatt ενέργειας ποσότητα 3 φορές μεγαλύτερη από εκείνη που παράγουν ετησίως οι ΗΠΑ. Τα στελέχη της εταιρείας υποστηρίζουν ότι η κατασκευή του ηλιακού πάρκου μπορεί να ξεκινήσει το 2035 και θα γίνει εξ ολοκλήρου από ρομπότ. Ομως δεν μπορούν ακόμη να κάνουν εκτιμήσεις για το κόστος κατασκευής και λειτουργίας του Δαχτυλιδιού. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=543922

Η ιστορία του σύμπαντος σε ένα βίντεο 10 λεπτών! (Video) Δείτε το μοναδικό βίντεο... Ένα βίντεο το οποίο μας εξηγεί την δημιουργία και την ιστορία του σύμπαντος σε μόλις 10 λεπτά... Πόσα πράγματα δεν γνωρίζετε για το σύμπαν στο οποίο ζούμε και κινούμαστε...

O «κομήτης του αιώνα» μάλλον πέρασε... στον αιώνα τον άπαντα Οι πρώτες παρατηρήσεις δείχνουν ότι ο ISON διαλύθηκε καθώς περνούσε σε μικρή απόσταση από τον Ηλιο Ουάσινγκτον Ο «κομήτης του αιώνα» φαίνεται ότι δεν επέζησε το πιο κρίσιμο βράδυ της ζωής του. Οι πρώτες παρατηρήσεις από διαστημικά τηλεσκόπια δείχνουν ότι ο κομήτης ΙSON πιθανότατα διαλύθηκε το βράδυ της Πέμπτης καθώς περνούσε σε μικρή απόσταση από τον Ήλιο. Δεν επανεμφανίστηκε στην άλλη πλευρά του Ηλιου Η γιγάντια μάζα από πάγους και βράχια βιντεοσκοπήθηκε να περνά πίσω από τον Ήλιο, δεν κατάφερε όμως να επανεμφανιστεί στην άλλη πλευρά του άστρου. Εξαρχής οι αστρονόμοι προειδοποιούσαν ότι ο κομήτης θα μπορούσε να καταστραφεί από την ακραία θερμοκρασία, ως και 4.900 βαθμούς Κελσίου, αλλά και από τις παλιρροϊκές δυνάμεις που δεχόταν από το βαρυτικό πεδίο του Ήλιου. Η ελπίδα ήταν ότι ο ISON θα έβγαινε αλώβητος από το καυτό ραντεβού, οπότε η ουρά του θα έπαιρνε γιγάντιες διαστάσεις και θα ήταν καθαρά ορατή με γυμνό μάτι. Κάθε πρωί μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, λίγο πριν από το ξημέρωμα, ο κομήτης θα εμφανιζόταν χαμηλά στον ανατολικό ουρανό. Η δυσάρεστη εξέλιξη ανακοινώθηκε στη διάρκεια συζήτησης ειδικών που πραγματοποίησε η NASA στο Google Hangout. Πιθανότατα δεν επέζησε «O ISON πιθανότατα δεν επέζησε» δήλωσε ο Καρλ Μπάταμς του αμερικανικού Εργαστηρίου Ναυτικής Έρευνας. «O κομήτης ISON ενδέχεται να διαλύθηκε» ανακοίνωσε λίγο αργότερα ο δικτυακός τόπος της NASA. Το πιθανότερο είναι ότι η κοσμική χιονόμπαλα έσπασε σε κομμάτια που έλιωσαν εντελώς. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=543783

Σχετικά με την πτώση του μετεωρίτη στο Ιόνιο Τη «νύχτα μέρα» έκανε φωτεινό αντικείμενο που εμφανίστηκε στον ουρανό και -σύμφωνα με μαρτυρίες- αποτελεί τμήμα μετεωρίτη, προκαλώντας μικρή αναστάτωση το βράδυ της Τετάρτης. Το έντονο φαινόμενο έγινε αντιληπτό από κατοίκους διαφόρων περιοχών ανά την επικράτεια, όπως Αττική, Θεσσαλονίκη, Bέροια, Καρδίτσα, Πάτρα, Ζάκυνθο και Κεφαλονιά. Ο μετεωρίτης μάλλον έπεσε στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ζακύνθου και Κεφαλονιάς (μάλλον εξερράγη πριν φτάσει στην επιφάνεια στης θάλασσας). Σύμφωνα με εκτίμηση του διευθυντή του Ευγενιδείου Πλανηταρίου Διονύση Σιμόπουλο (ΕΔΩ), βάσει των περιγραφών από την πτώση, ο μετεωρίτης είχε το μέγεθος λάχανου και βάρος το πολύ δύο κιλά είχε ο μετεωρίτης που έπεσε στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ζακύνθου και Κεφαλονιάς, όπως εκτίμησε ο διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου Διονύσης Σιμόπουλος, βασιζόμενος στις περιγραφές από την πτώση. Ο Διονύσης Σιμόπουλος ήταν ιδιαίτερα καθησυχαστικός ως προς τη συχνότητα που ένας μετεωρίτης μπορεί να αποδειχθεί απειλητικός για τη ζωή των ανθρώπων. Δήλωσε μάλιστα πως ο ίδιος «περισσότερο φοβάται τη δολοφονία, παρά τους μετεωρίτες» και κατόπιν εξήγησε τη θέση του αυτή, μιλώντας με αριθμούς για τις πιθανότητες: «Αν σας ερχόταν ένα τέτοιο αντικείμενο στο κεφάλι θα σας σκότωνε, αλλά η πιθανότητα να σκοτωθείτε από ένα τέτοιο αντικείμενο είναι μία στις 250.000, ενώ η πιθανότητα να σας δολοφονήσει κάποιος είναι μία στις 9.000». Ο διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου είπε ακόμη ότι το ενδεχόμενο να απειλήσει μετεωρίτης κατοικημένη περιοχή είναι σπάνιο, καθώς τα 2/3 της επιφάνειας της Γης καλύπτονται από θάλασσες και ωκεανούς. Αναφερόμενος στην πτώση μετεωρίτη στη Ρωσία τον περασμένο Φλεβάρη, εξήγησε ότι οι ζημιές που προκλήθηκαν αφορούσαν κυρίως θραύση τζαμιών λόγω της έκρηξης που προκλήθηκε σε κατοικημένη περιοχή και επανέλαβε ότι η πιθανότητα «να πέσουν μεγάλα κομμάτια στη Γη είναι πάρα πολύ μικρή». Σχετικά με τον κομήτη ISON «Στο μέγεθος της Αφροδίτης ο κομήτης ISON αν “επιβιώσει” μετά το πέρασμα από τον ήλιο» Τέλος, ο κ. Σιμόπουλος απέκλεισε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο το χθεσινοβραδινό συμβάν να σχετίζεται με το πέρασμα του κομήτη ISON από τον ήλιο. Το πολυαναμένομενο πέρασμα αναμένεται απόψε, και σύμφωνα με τον αστρονόμο, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα, λόγω της μεγάλης θερμοκρασίας του ήλιου, να διαλυθεί. Σε περίπτωση που ο κομήτης δεν καταστραφεί, «στην καλύτερη περίπτωση στις αρχές Δεκέμβρη θα έχει το μέγεθος της Αφροδίτης». Η πορεία του ISON θα συνεχιστεί και στις 26 Δεκεμβρίου θα βρεθεί σε απόσταση περίπου 40 εκατ. χιλιομέτρων από τη Γη. http://physicsgg.me/2013/11/28/%CF%83%CF%87%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%80%CF%84%CF%8E%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%AF%CF%84%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%BF/

Θα φάμε ποτέ λαχανικά… Σελήνης; Η NASA σχεδιάζει να καλλιεργήσει φυτά στον φυσικό μας δορυφόρο το 2015 Χιούστον, Τέξας Ενα ακόμη φιλόδοξο σχέδιο υλοποιείται στα εργαστήρια της NASA. Αναπτύσσεται ένα μίνι θερμοκήπιο που θα σταλεί στη Σελήνη για να διαπιστωθεί αν οι σπόροι φυτών εντός του θα αναπτυχθούν. Υπάρχουν σχέδια δημιουργίας επανδρωμένων βάσεων στη Σελήνη και στόχος του εγχειρήματος είναι να μάθουμε αν θα μπορούν οι άποικοι να καλλιεργήσουν λαχανικά και φρούτα ώστε να έχουν (σχετική) αυτονομία στη διατροφή τους. Η ιδέα Οι επιστήμονες της NASA κατασκευάζουν ένα σφραγισμένο δοχείο μέσα στο οποίο θα έχουν τοποθετηθεί σπόροι φυτών. Το δοχείο θα περιέχει αποθέματα αέρα για πέντε ημέρες και κάποιες ποσότητες νερού οι οποίες θα απελευθερωθούν αμέσως μόλις το δοχείο ακουμπήσει το έδαφος της Σελήνης. Σύμφωνα με τους κατασκευαστές του δοχείου, ο αέρας και το νερό που αυτό θα περιέχει σε συνδυασμό με το φως του Ηλιου, μπορούν (θεωρητικά) να επιτρέψουν την ανάπτυξη των φυτών. Στο δοχείο θα έχουν τοποθετηθεί κάμερες από τις οποίες οι επιστήμονες θα παρακολουθούν την πορεία της «καλλιέργειας». Στόχος της NASA είναι το μίνι θερμοκήπιο να είναι έτοιμο στα τέλη του 2015 ώστε να ταξιδέψει στη Σελήνη με το σκάφος της αποστολής Lunar X-Prize που είναι προγραμματισμένη να ξεκινήσει εκείνη τη χρονική περίοδο. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=543279