Δροσος Γεωργιος

Έλληνες επιστήμονες ανακάλυψαν γονίδια που ευθύνονται για πιο συχνή μορφή καρκίνου του δέρματος. Φως στο γενετικό υπόβαθρο του βασικοκυτταρικού καρκινώματος (basal cell carcinoma), της πιο συχνής μορφής καρκίνου του δέρματος, έριξαν Έλληνες επιστήμονες στην Ελβετία και τις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον καθηγητή γενετικής Στυλιανό Αντωναράκη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Γενεύης. Οι ερευνητές -μεταξύ των οποίων o επίσης ελληνικής καταγωγής καθηγητής Ιάννης Αϋφαντής του Ιατρικού Κέντρου Langone του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης- που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεντικής "Nature Genetics", ανέλυσαν δείγματα 293 όγκων του δέρματος από 236 ασθενείς διαφόρων ηλικιών. Η έρευνα αποκάλυψε τα γονίδια MYCN, PTPN14 και LATS1, που αυξάνουν τον κίνδυνο για εκδήλωση βασικοκυτταρικού καρκινώματος. Η ανακάλυψη αναμένεται να ανοίξει το δρόμο για μια πιο εξατοκιμευμένη θεραπεία της νόσου, ανάλογα με το γενετικό «προφίλ» κάθε ασθενούς. Εννέα στους δέκα ανθρώπους (ποσοστό 90%) κινδυνεύουν να εμφανίσουν βασικοκυτταρικό καρκίνωμα κάποια στιγμή στη ζωή τους, κυρίως λόγω ηλικίας και έκθεσης στην υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία. Ο εν λόγω καρκίνος σπάνια είναι θανατηφόρος, ενώ δεν είχε έως τώρα μελετηθεί ιδιαίτερα από τους επιστήμονες. «Αυτό που δεν γνωρίζαμε, είναι ότι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ο καρκίνος με τον υψηλότερο βαθμό μεταλλάξεων. Πολυάριθμα γονίδια μπορούν να συμβάλουν για την εμφάνιση αυτού του καρκίνου του δέρματος, πράγμα που περιπλέκει τη θεραπεία του», δήλωσε ο Αντωναράκης, επικεφαλής του εργαστηρίου, όπου έγινε η γενετική ανάλυση των όγκων. Κάθε όγκος, ακόμη και στον ίδιο ασθενή, έχει τη δική του μοναδική ταυτότητα εξαιτίας των διαφορετικών γενετικών μεταλλάξεων στα εμπλεκόμενα γονίδια. «Τα (καρκινικά) κύτταρα ανταποκρίνονται διαφορετικά στους διαφορετικούς τρόπους θεραπείας λόγω των μεταλλάξεων στα γονίδιά τους. Μερικά αναπτύσσουν αντίσταση σε ορισμένες φαρμακευτικές ουσίες, πράγμα που εξασθενεί τη δράση του φαρμάκου. Οι πρόσθετες μεταλλάξεις που εντοπίσαμε, μπορούν να βοηθήσουν στο να έχουμε τα καλύτερα δυνατά θεραπευτικά αποτελέσματα», πρόσθεσε ο έλληνας διακεκριμένος γενετιστής. Ο Σ.Αντωναράκης γεννήθηκε το 1951 και αποφοίτησε το 1975 από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου πήρε το διδακτορικό του το 1983. Διεξήγαγε έρευνα στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς των ΗΠΑ και σήμερα είναι επικεφαλής του Τμήματος Ιατρικής Γενετικής του Πανεπιστημίου της Γενεύης. Είναι επίσης επiκεφαλής του Ινστιτούτου Γενετικής και Γενωμικής (iGE3) της Ελβετίας και -από το 2013- πρόεδρος του Οργανισμού Ανθρωπίνου Γονιδιώματος (HUGO). http://www.pronews.gr/portal/20160308/%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%83/%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CF%85%CF%88%CE%B1%CE%BD-%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CF%85%CE%B8%CF%8D%CE%BD%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%80%CE%B9%CE%BF-%CF%83%CF%85%CF%87%CE%BD%CE%AE-%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%CE%AE

Ιωσήφ Σηφάκης: ''Οι υπολογιστές είναι και θα παραμείνουν ηλίθιοι'' Ιωσήφ Σηφάκης*: Ο κορυφαίος παγκοσμίως Ελληνας επιστήμονας της Πληροφορικής, και καθηγητής του Πανεπιστημίου της Λοζάνης, μίλησε για τη σχέση ανθρώπων και υπολογιστών. Τα 10 πράγματα που αξίζει να συγκρατήσουμε: 1. Στην πληροφορική δεν υπάρχει θεωρία ασφαλείας «Υπάρχει μία μεγάλη διαφορά μεταξύ των πληροφορικών συστημάτων και των άλλων τεχνουργημάτων, τα οποία φτιάχνει ο άνθρωπος. Όταν φτιάχνει κανείς ένα σπίτι υπάρχει θεωρία - αυτό του το δίνει η Φυσική, που είναι μία ώριμη Επιστήμη- για να φτιάξει ένα σπίτι, το οποίο δεν θα καταρρεύσει με πάρα πολύ μεγάλη πιθανότητα. Δεν έχουμε ακόμη τέτοιες θεωρίες για τα πληροφορικά συστήματα». 2. Το αλάνθαστο είναι ανέφικτο προς το παρόν «Οταν κατασκευάζουμε ένα σύστημα σε αεροπλάνο η πιθανότητα να συμβεί λάθος είναι πάρα πάρα πολύ μικρή, αλλά αυτό στοιχίζει πάρα πολλά χρήματα και είναι ένα σχετικά μικρό σύστημα. Στα τηλεπικοινωνιακά συστήματα μίας χώρας, που είναι τεράστια δεν μπορούμε να εγγυηθούμε, για το ίντερνετ ότι είναι ασφαλές, γιατί όταν το φτιάξαμε και δεν είχαμε τη θεωρία. Ούτε τώρα την έχουμε». 3. Δεν μπορούμε να εγγυηθούμε ασφάλεια στο ίντερνετ «Τι σημαίνει ασφάλεια; Σημαίνει ότι δεν είναι δυνατόν κάποιος τρίτος να μπει κακόβουλα και να αλλάξει τα δεδομένα ή να κλέψει την ταυτότητά μου, να καταστρέψει δεδομένα, να κάνει άλλα πράγματα που δεν θέλω ή απλώς να ακούει. Είναι πολύ εύκολο να μπει κανείς στο δικό μου κομπιούτερ και να βλέπει και να στέλνει στοιχεία σε κάποιον τρίτο». 4. Η διαφορά μεταξύ ανθρώπου και υπολογιστή «Ο υπολογιστής υπολογίζει πολύ γρήγορα και με πολύ μεγάλη ακρίβεια. Ως προς αυτό οι υπολογιστές είναι ανώτεροι από τους ανθρώπους. Η επανάσταση των υπολογιστών είναι όπως η επανάσταση των εργαλείων που εφηύρε ο πρώτος άνθρωπος. Ο πρωτόγονος άνθρωπος έφτιαξε τον τροχό και τους μοχλούς. Τι έκανε με τον τροχό και τους μοχλούς; Πολλαπλασίασε τη μυϊκή δύναμή του. Τώρα οι υπολογιστές πολλαπλασιάζουν τη νοητική δύναμη, γιατί μας επιτρέπουν να λύνουμε προβλήματα, τα οποία ποτέ δε θα μπορούσαμε να λύσουμε με το μυαλό μας». 5. Η ατομική βόμβα έφερε τον πρώτο υπολογιστή «Γιατί έφτιαξαν οι Αμερικανοί τον πρώτο υπολογιστή; Γιατί ήθελαν να κατασκευάσουν την ατομική βόμβα αλλά αντιμετώπιζαν προβλήματα Φυσικής. Ηξεραν να διατυπώνουν το πρόβλημα αλλά, αν πήγαιναν να το λύσουν με το χέρι και με αριθμομηχανές χειροκίνητες, θα τους έπαιρνε αιώνες. Εφτιαξαν λοιπόν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές». 6. Η εξάρτηση του ανθρώπου από την τεχνολογία «Ο άνθρωπος, αφότου άρχισε να φτιάχνει πολιτισμό άρχισε να είναι εξαρτημένος από την τεχνολογία. Αν σήμερα εμένα με αφήσετε σε ένα δάσος και μου πείτε να επιζήσω, θα πεθάνω, γιατί είμαι εξαρτημένος από την τεχνολογία για θέματα ζωτικής ανάγκης όπως το φαγητό. Επίσης σήμερα με την τεχνολογία ανάβω φωτιά, ο πρωτόγονος άνθρωπος έτριβε ξύλα, για να ανάψει φωτιά. Αρα, αν μου λείψει ο αναπτήρας σήμερα θα έχω πρόβλημα να ανάψω φωτιά. Με την ίδια λογική στο μέλλον ίσως τα παιδιά δεν ξέρουν προπαίδεια. Σήμερα έχουμε την τεχνολογία... Αν λοιπόν οι υπολογιστές γίνουν πιο έξυπνοι μπορεί ο άνθρωπος να χάσει κάποια στιγμή τη μέση ικανότητά του να λύνει προβλήματα απλά». 7. Το ελληνικό σχολείο στην ψηφιακή εποχή «Για να γίνει αυτό απαιτούνται δύο στοιχεία: Το ένα είναι να μπουν οι ψηφιακές τεχνολογίες στο σχολείο και στην εκπαίδευση και το άλλο είναι να διδάσκεται και η πληροφορική σαν μάθημα ξεχωριστό. Το πρόβλημα που υπάρχει στην Ελλάδα είναι ότι δεν αναγνωρίζουμε ακόμη στην εκπαίδευση ότι η πληροφορική είναι ένας τομέας γνώσης όπως η φυσική, τα μαθηματικά και δεν είναι απλώς μια υπηρέτρια των άλλων τομέων - ότι πρέπει δηλαδή να μάθεις υπολογιστές για να λύνεις προβλήματα μαθηματικά ή φυσικής. Οι υπολογιστές υπάρχουν προπάντων για να λύνεις και προβλήματα πληροφορικά». 8. Μου λείπει η Ελλάδα «Θα θέλαμε εμείς οι Ελληνες της διασποράς, το επιστημονικό δυναμικό να είναι πολύ πιο ευπρόσδεκτο στα ελληνικά πανεπιστήμια - να υπάρχουν ειδικές διατάξεις για να μπορούν να διδάσκουν στην Ελλάδα παράλληλα με το εξωτερικό. Να μπορείς π.χ. ως καθηγητής να έρχεσαι για ένα μήνα, να έχεις ένα μικρό εργαστήριο, να έχεις φοιτητές... Αυτό γίνεται σε όλες τις χώρες που έχουν ισχυρή επιστημονική διασπορά. Στην Ελλάδα δεν το κάναμε. Υπάρχει πρόβλημα θεσμικού πλαισίου». 9. Οι νέοι να μη διστάσουν να φύγουν «Θα σύστηνα στους νέους Ελληνες να μη μείνουν αδρανείς. Δηλαδή αν η Ελλάδα δε μπορεί να τους δώσει μία ενδιαφέρουσα δουλειά να μη διστάσουν να βγουν έξω. Για να δώσουν ευκαιρίες τα Πανεπιστήμια πρέπει να έχουν τα εργαλεία, να έχουν τα μέσα. Τα μέσα όμως τα οποία διαθέτει το κράτος για την εκπαίδευση και για την έρευνα έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια κατά τρόπο πολύ δραματικό». 10. Οι υπολογιστές είναι και θα παραμείνουν ηλίθιοι! «Οι υπολογιστές είναι και θα παραμείνουν ηλίθιοι, διότι δεν έχουν συνείδηση, διότι ποτέ δε θα σκέφτονται από μόνοι τους. Θα εκτελούν ακριβώς αυτό το οποίο τους λέμε να κάνουν. Τίποτε παραπάνω. Οι υπολογιστές δεν καταλαβαίνουν τίποτα. Παράγουν μία γνώση με μία αλλοτρίωση. Μόνο ο άνθρωπος μέχρι τώρα παράγει τη γνώση και καταλαβαίνει και το γιατί. Οι υπολογιστές δεν μπορούν να δημιουργούν πληροφορία, παίρνουν μία πληροφορία και την αλλάζουν, τη μετασχηματίζουν. Η δημιουργία είναι χαρακτηριστικό της ανθρώπινης συνειδητότητας. Γι' αυτό ο άνθρωπος μπορεί και εφευρίσκει, επειδή δημιουργεί πληροφορία». * Ο Ιωσήφ Σηφάκης ήταν ο κεντρικός ομιλητής του 5ου Μαθητικού Συνεδρίου Επιστήμης και Τεχνολογίας του Κολλεγίου Ανατόλια/ ACSTAC 2016 που πραγματοποιήθηκε από τις 4 έως τις 6 Μαρτίου στο Κολλέγιο Ανατόλια με τη συμμετοχή 1.300 μαθητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Θέμα της συζήτησης «The Internet of Things - The Ultimate ICT Revolution»/ [To Ίντερνετ των Πραγμάτων - Η Απόλυτη Επανάσταση]. http://www.pronews.gr/portal/20160309/%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%B1/%CE%B9%CF%89%CF%83%CE%AE%CF%86-%CF%83%CE%B7%CF%86%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82-%CE%BF%CE%B9-%CF%85%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%82-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B8%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%85%CE%BD-%CE%B7%CE%BB%CE%AF%CE%B8%CE%B9%CE%BF%CE%B9-%CE%BB%CE%AD%CE%B5%CE%B9-%CE%BF-%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CF%82

Γενέθλια του πρώτου κοσμοναύτη του πλανήτη! H 9 του Μάρτη, 2016 σηματοδοτεί τα 82α γενέθλια του πρώτου κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν! Στις 9 Μαρτίου 1934 γεννήθηκε ο Γιούρι Γκαγκάριν -ο Σοβιετικός κοσμοναύτης που έμεινε στην ιστορία ως ο άνθρωπος που έκανε την πρώτη πτήση στο διάστημα. Το 1935, λίγο πριν από το θάνατό του, Κονσταντίν Τσιολκόφσκι έγραψε: "Είμαι ελεύθερος να φανταστω ο πρώτος άνθρωπος να σπάσει τη δύναμη της βαρύτητας και να εισελθει σε διαπλανητικό χώρο και μπορώ να το περιγράψω, χωρίς προσπάθεια, είναι κοντά να γίνει αυτό. Σε αυτό δεν έχω καμία αμφιβολία ... , όπως έχω πει πολλές φορές. θα είναι ένας πολίτης της Σοβιετικής Ένωσης με επάγγελμα, το πιο πιθανό πιλότος θα έχει το θάρρος θα στερείται πνευματικής απόγνωσης. Φαντάζομαι με ρωσικό πρόσωπο με μπλε μάτια ενός γερακιού ». Ο Γιούρι Γκαγκάριν ήταν τότε λίγο περισσότερο από ένα χρόνων. Προερχόμενος από μια οικογένεια αγροτών, γεννήθηκε στο χωριό Klushino Gzhatsk της Δυτικής Περιφέρειας της (συνοικία τώρα Gagarin της περιοχής Σμολένσκ) RSFSR. Ο Γιώργος πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο χωριό, το οποίο τον Οκτώβριο του 1941 είχε καταληφθεί από τα γερμανικά στρατεύματα. Επτά Gagarin οι Γερμανοί θα τους πετάξουν έξω από το σπίτι, και έπρεπε να ζουν στα πάγκακια. Ένα μεγαλύτερο αδελφό και την αδελφή Gagarin οι εισβολείς τους εστειλαν για να εργαστούν στη Γερμανία. Τον Μάιο του 1945, η οικογένεια μετακόμισε από Klushina στην Gzhatsk. Ο Gagarin αποφοίτησε από την έκτη τάξη Gzhatsk γυμνάσιο. Παράλληλα σπούδασε στο νυχτερινό σχολείο για τη νεολαία, την έβδομη τάξη εργασίας και αποφοίτησε τον Μάιο 1951 και τον Ιούνιο αποφοίτησε με άριστα από το σχολείο για μια ειδικότητα πλάστης-άχνη. Τον Αύγουστο του 1951 ο Γκαγκάριν μπήκε στο Saratov Βιομηχανική Τεχνική Σχολή και στις 25 Οκτωβρίου 1954 για την πρώτη φορά που ήρθε στο Saratov η αερολέσχη. Το 1955, Γιούρι Γκαγκάριν αποφοίτησε με άριστα τις σπουδές και έκανε την πρώτη σόλο πτήση για Yak-18. Απλά με την αερολέσχη ο Γιούρι Γκαγκάριν πραγματοποιησε 196 πτήσεις και πέταξε 42 ώρες 23 λεπτά. Το 1955, ο Γκαγκάριν συντάχθηκε στο στρατό και αποστέλλεται στο Όρενμπουργκ, στη 1η Στρατιωτική Σχολή Αεροπορίας του KE Βοροσίλοφ, από την οποία αποφοίτησε με άριστα. Για δύο χρόνια υπηρέτησε στην 169 Fighter Air σύνταγμα 122 Fighter Division. Μέχρι τον Οκτώβριο του 1959 πέταξε συνολικά 265 ώρες. Τον Μάρτη 1960 με εντολή του διοικητή της Πολεμικής Αεροπορίας KA Vershinin εγγραφεται στην ομάδα των υποψηφίων για τους κοσμοναύτες. Στις 12 Απριλίου 1961 από το Μπαϊκονούρ με το διαστημόπλοιο «Βοστόκ» με το πιλοτο-κοσμοναύτη επί του σκάφους (Ο κωδικος του Γκαγκάριν ήταν «Κέδρος»), για πρώτη φορά στον κόσμο εγινε μία περιστροφή γύρω από τη Γη στις 10:55:34 για 108 λεπτά, το «Βοστόκ» ολοκλήρωσε την πτήση. Για αυτό το κατόρθωμα Gagarin τιμήθηκε με το Hero τίτλο της Σοβιετικής Ένωσης, και από τις 12 Απριλίου 1962 ημέρα της πτήσης του Γκαγκάριν στο διάστημα ανακηρύχθηκε ημερα της Κοσμοναυτικής. Ένα μήνα αργότερα, ο Γκαγκάριν στάλθηκε στο εξωτερικό και επισκέφθηκε περίπου 30 χώρες. Το προσωπικό χάρισμα και η γοητεία του συνέβαλε στην ενίσχυση της θετικής εικόνας της Σοβιετικής Ένωσης. Αρκετά χρόνια ο Γιούρι Γκαγκάριν ασχολούνταν με κοινωνικές δραστηριότητες, με πολλή προσπάθεια για να διαδώσει την Κοσμοναυτική και ετοιμάζοταν να γίνει μέλος ενός σεληνιακού πληρώματος. Το 1966, ο Γκαγκάριν εξελέγη επίτιμο μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας Αστροναυτικής, και το 1964 διορίστηκε διοικητής των σοβιετικών κοσμοναύτων. Ο Gagarin επέστρεψε στην κατάρτιση στο πλαίσιο του προγράμματος «Ένωση» τον Ιούνιο το 1966. Στις 7 Φεβρουαρίου του 1968 ο Yury υπερασπίστηκε το έργο του διατριβή στο Τμήμα Μηχανικών της Σχολής Ικάρων Zhukovsky. Η Επιτροπή χορήγησε στον συνταγματάρχη Γ Gagarin προσόντα "πιλότου-κοσμοναύτης-μηχανικός». Στις 27 Μάρ, 1968, ο Γιούρι Γκαγκάριν σκοτώθηκε κοντά στο χωριό Novoselovo Kirzhach περιοχής Vladimir κατά τη διάρκεια μιας από τις εκπαιδευτικές πτήσεις. Η λάρνακα με τις στάχτες ειναι εντοιχισμένη στον τοίχο του Κρεμλίνου στην Κόκκινη Πλατεία. Στη μνήμη του η περιοχή Σμολένσκ μετονομάστηκε σε Gagarin στην πόλη. Το όνομα αποδίδεται στην Σχολή Ικάρων Γκαγκάριν στο οικισμό Monino, το Κέντρο Εκπαίδευσης κοσμοναύτων. Το όνομα του πρώτου κοσμοναύτη του πλανήτη είναι σε ρωσικές κρατικές Επιστημονικό-Ερευνητικό Εταιρειες στο Εκπαιδευτικό Κέντρο, σε σχολεία, δρόμους και πλατείες πολλών πόλεων του κόσμου. Στη Μόσχα, το Γκαγκάριν, Star City, στη Σόφια ανεγερθηκε μνημεία Gagarin.Με το όνομα του πρώτου κοσμοναύτη ονομάστηκε ένας κρατήρας στη Σελήνη και ενας μικρός πλανήτης. Βίντεο. http://www.roscosmos.ru/22010/ http://www.energia.ru/ru/news/news-2016/news_03-09.html

Νίκη της AI στην πρώτη αναμέτρηση με τον παγκόσμιο πρωταθλητή του Γκο. O αλγόριθμος AlphaGo της εταιρείας DeepMind της Google νίκησε τον παγκόσμιο πρωταθλητή του επιτραπέζιου ασιατικού παιχνιδιού Γκο στην πρώτη από τις πέντε παρτίδες του αγώνα που διοργανώθηκε στη Σεούλ. Ο Λι Σεντόλ έχει την υψηλότερη κατάταξη παγκοσμίως στο Γκο (9 dan pro), κατέχει τον τίτλο 18 φορές, ποτέ όμως δεν είχε παίξει με αντίπαλο υπολογιστή. Νωρίτερα, τον Οκτώβριο οι δημιουργοί του νευρωνικού δικτύου, που μαθαίνει παίζοντας, γιόρτασαν τη νίκη του AlphaGο εναντίον του τρεις φορές ευρωπαίου πρωταθλητή στο Γκο (2-dan pro), Φαν Χούι. Το παιχνίδι όμως AlphaGo εναντίον Σεντόλ, ή μάλλον Αλγόριθμος AI εναντίον Ανθρώπου δεν έχει ακόμα τελειώσει. Απομένουν τέσσερις ακόμα παρτίδες, οι οποίες μεταδίδονται ζωντανά από το YouTube (9-15 Μαρτίου 2016). Οι... παίκτες διεκδικούν έπαθλο ενός εκατομμυρίου δολαρίων. Την πρώτη παρτίδα παρακολούθησαν περίπου 15.000 άνθρωποι και το βίντεο παραμένει διαθέσιμο για προβολή στο κανάλι της DeepMind. #AlphaGo WINS!!!! We landed it on the moon. So proud of the team!! Respect to the amazing Lee Sedol too — Demis Hassabis (@demishassabis) March 9, 2016 H νίκη του αλγορίθμου εναντίον επαγγελματία παίκτη στο εξαιρετικά περίπλοκο παιχνίδι -ακόμα και από το σκάκι- δεν ήταν αναμενόμενη, ωστόσο η ομάδα που ανέπτυξε το AlphaGo μέσα σε δύο μόλις χρόνια, τόλμησε να θέσει τον αλγόριθμό της στη υπέρτατη δοκιμασία, μετά τη νίκη του Οκτωβρίου εναντίον του ευρωπαίου πρωταθλητή. Κυρίως όμως, το νευρωνικό δίκτυο βελτιώθηκε αφού έμαθε από τις ιδιαίτερες ικανότητες του εξαιρετικού Σεντόλ. Κι αυτό, είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, αφού η τεχνητή του νοημοσύνη θα αξιοποιηθεί σε διάφορους κρίσιμους τομείς, όπως είναι η υγεία και η επιστημονική έρευνα γενικότερα. Το ταμπλό του Γκο είναι ένας πίνακας με 19 επί 19 τετράγωνα, στα οποία οι δύο παίκτες παίζουν εναλλάξ τοποθετώντας μαύρα ή άσπρα βότσαλα. Κάθε παίκτης προσπαθεί να περικυκλώσει τα πούλια του αντιπάλου του έτσι ώστε να μην υπάρχουν ελεύθερες θέσεις γύρω του. Τα περικυκλωμένα πούλια απομακρύνονται από τον ταμπλό και η τελική βαθμολογία υπολογίζεται από την περιοχή που ελέγχει ο κάθε παίκτης και τον αριθμό των βότσαλων που κατάφερε να φυλακίσει. Σε μια τυπική αναμέτρηση των 150 κινήσεων, οι πιθανές διατάξεις των πετρών στο ταμπλό φτάνει τις 10170 -ένας αριθμός μεγαλύτερος από τον αριθμό όλων των ατόμων στο Σύμπαν που εξηγεί την πρόκληση για ανθρώπους και μηχανές. http://tech.in.gr/news/article/?aid=1500063664

Προσομοίωση του σύμπαντος υπόσχεται να «φωτίσει» τη σκοτεινή ενέργεια. Επιστήμονες από τα πανεπιστήμια της Γενεύης και της Νότιας Αφρικής δημιούργησαν την πιο ακριβή μέχρι σήμερα προσομοίωση της διαστολής του σύμπαντος. Η προσομοίωση για πρώτη φορά επιτρέπει στους ερευνητές να συμπεριλάβουν την επίδραση των βαρυτικών κυμάτων, δηλαδή των διαταραχών που διαδίδονται στο χωροχρονικό συνεχές και προκαλούνται από την κίνηση ουράνιων σωμάτων μεγάλης μάζας. Έτσι, ελπίζουν πως θα μπορέσουν να κατανοήσουν τον ρόλο της σκοτεινής ενέργειας, της μυστηριώδους απωστικής δύναμης η οποία έχει υπερνικήσει τη βαρύτητα σε κοσμική κλίμακα, με συνέπεια το σύμπαν να διαστέλλεται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Ενώ υπάρχουν ήδη αρκετές προσομοιώσεις της συμπαντικής εξέλιξης, κατά κανόνα βασίζονται στη νευτώνεια περιγραφή της βαρύτητας. Σε αυτή την περίπτωση, αντίθετα, το μοντέλο έχει δημιουργηθεί με βάση τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν. Η ομάδα περιγράφει το μοντέλο σε άρθρο της στο επιστημονικό περιοδικό Nature Physics. Σύμφωνα με τον δρα Ζιλιάν Ανταμέκ, μέλος της επιστημονικής ομάδας ο οποίος την εποχή συγγραφής του άρθρου εργαζόταν στο πανεπιστήμιο της Γενεύης, η αξιοποίηση της Γενικής Σχετικότητας δίνει εντελώς νέες δυνατότητες. «Μπορεί κανείς να παρατηρήσει την παράσυρση χώρου λόγω της κίνησης μίας μάζας ή τον τρόπο που ένα ουράνιο σώμα δημιουργεί βαρυτικά κύματα», σημειώνει στη εφημερίδα Guardian. Βέβαια, σε μεγάλη κλίμακα, η εικόνα που προκύπτει από το συγκεκριμένο μοντέλο δεν διαφέρει από τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων που βασίζονται στη νευτώνεια περιγραφή της βαρύτητας. Κάτι που ήταν αναμενόμενο άλλωστε, αφού έχει φανείς πως αυτές οι προσομοιώσεις είναι αρκετά ακριβείς. Ωστόσο, το νέο εργαλείο προχωρά ακόμη μακρύτερα. Κι αυτό γιατί για πρώτη φορά επιτρέπει τον υπολογισμό των μικρών αποκλίσεων από τη νευτώνεια βαρύτητα. Στο άρθρο τους, η ομάδα επισημαίνει πως το νέο μοντέλο θα επιτρέψει στους φυσικούς και τους κοσμολόγους να μελετήσουν πιο εξονυχιστικά τη σκοτεινή ενέργεια, δηλαδή την άγνωστη αιτία της επιταχυνόμενης διαστολής του σύμπαντος. Ο λόγος είναι πως οι επιστήμονες θα μπορέσουν να δοκιμάσουν μέσω της προσομοίωσης διάφορα σενάρια για τη φύση της σκοτεινής ενέργειας. Μάλιστα, η προσομοίωση αναμένεται να γίνει ακόμη πιο χρήσιμη, όταν σε αυτήν προστεθούν νέα αστρονομικά δεδομένα από διαστημικές αποστολές όπως ο δορυφόρος Euclid της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας διαστήματος, που θα καταγράψουν τις κοσμικές δομές του σύμπαντος με μεγαλύτερη ακρίβεια. http://www.naftemporiki.gr/story/1077560/prosomoiosi-tou-sumpantos-uposxetai-na-fotisei-ti-skoteini-energeia

Η σπουδαία ανακάλυψη του Έλληνα καθηγητή του ΜΙΤ, Γρηγόρη Στεφανόπουλου. Ερευνητές στις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον διακεκριμένο καθηγητή Γρηγόρη Στεφανόπουλο του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου ΜΙΤ, ανακάλυψαν μια νέα σχετικά φθηνή διαδικασία με την οποία τα καυσαέρια από εργοστάσια (χαλυβουργεία, παραγωγής ηλεκτρισμού κ.α.), καθώς και άλλες πηγές (π.χ. απόβλητα), μπορούν να μετατραπούν σε υγρά βιοκαύσιμα. Η μετατροπή σε βιοντίζελ των αερίων που προκύπτουν από την καύση άνθρακα, φυσικού αερίου ή βιομάζας, γίνεται με τη βοήθεια μικροοργανισμών (βακτηρίων και μυκήτων). Καθώς τα ορυκτά καύσιμα εξαντλούνται και το διοξείδιο του άνθρακα επιβαρύνει την ατμόσφαιρα, αναζητούνται νέα και πιο «καθαρά» καύσιμα επειγόντως. Το επίτευγμα των ερευνητών μπορεί να βοηθήσει, ώστε να υπάρξει μια νέα ενεργειακή πηγή, που θα είναι επίσης φιλική προς το περιβάλλον, καθώς επιτρέπει την ανακακύκλωση του διοξειδίου, αντί αυτό να διαφεύγει στην ατμόσφαιρα. Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι τροποποιημένα βακτήρια όπως το E.coli μπορούν να μετατρέψουν τα σάκχαρα από τους υδατάνθρακες σε ένα πρόδρομο του βιοντίζελ, όμως η διαδικασία αυτή είναι πολύ ακριβή για να εφαρμοστεί σε μαζική κλίμακα. Ο Στεφανόπουλος και οι συνεργάτες του, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), ανέπτυξαν μια χαμηλού κόστους διαδικασία μετατροπής των καυσαερίων σε υγρά καύσιμα, η οποία χρησιμοποιεί το θερμόφιλο βακτήριο Moorella thermoacetica, καθώς και ένα τροποποιημένο μύκητα Yarrowia lipolytica. Η νέα μέθοδος παραγωγής βιοκαυσίμων μπορεί να εφαρμοστεί σε βιομηχανική κλίμακα χωρίς μεγάλο κόστος και χωρίς να χρειάζεται να δεσμεύονται για την πρώτη ύλη μεγάλες εκτάσεις «ενεργειακών» φυτών, πράγμα που λειτουργεί ανταγωνιστικά στη γεωργία και αυξάνει τις τιμές των τροφίμων. Η διαδικασία γίνεται σε δύο στάδια. Αρχικά, μέσα σε ένα αναερόβιο βιοαντιδραστήρα, το βακτήριο μετατρέπει σε οξικό οξύ ένα μίγμα διοξειδίου του άνθρακα και μονοξειδίου του άνθρακα ή υδρογόνου (που είναι πιο γνωστό ως 'αέριο σύνθεσης' ή syngas). Σε δεύτερη φάση, το οξικό οξύ διοχετεύεται σε έναν άλλο βιοαντιδραστήρα που περιέχει τον μύκητα, ο οποίος -μέσω βιοκατάλυσης- μετατρέπει το οξύ σε λιπίδια. Τελικά, τα τελευταία μετατρέπονται σε βιοντίζελ. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ίδια μέθοδος -που ήδη έχει δοκιμαστεί με επιτυχία σε πιλοτική μονάδα στην Κίνα- μπορεί να βρει πρακτικές εφαρμογές και σε άλλες περιπτώσεις δημιουργίας απαερίων καύσης. Ο Γρηγόρης Στεφανόπουλος αποφοίτησε από τη Σχολή Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ και πήρε το διδακτορικό του στη Χημική Μηχανική από το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα των ΗΠΑ το 1978. Από το 1985 είναι καθηγητής στη Σχολή Χημικών Μηχανικών του ΜΙΤ. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ειδικούς παγκοσμίως στη λεγόμενη «μεταβολική μηχανική», δηλαδή στην κατάλληλη τροποποίηση των μικροβίων, ώστε αυτά να μετατραπούν σε χημικά «εργοστάσια» για την παραγωγή καυσίμων και χημικών ουσιών. Φέτος εξελέγη πρόεδρος του Αμερικανικού Ινστιτούτου Χημικών Μηχανικών, ενώ είναι μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Μηχανικών των ΗΠΑ και της Ακαδημίας Αθηνών (αντεπιστέλλον). Συνέντευξη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ Ποια είναι η σημασία της ανακάλυψής σας; Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο σύστημα που μπορεί να μετατρέψει σε μεταφορικά υγρά καύσιμα τα απαέρια από τα χαλυβουργεία ή το αέριο σύνθεσης από την αεριοποίηση των αποβλήτων πρώτων υλών, όπως των δημοτικών στερεών αποβλήτων. Το σύστημά μας παρέχει μια τεχνολογία για την μετατροπή των αερίων σε υγρά (gas-to-liquids). Πότε θα υπάρξει κάποια πρακτική/εμπορική εφαρμογή της στο μέλλον; Ο δρ Πενγκ Χου, πρώην μεταδιδακτορικός ερευνητής μου και πρώτος συγγραφέας της νέας δημοσίευσης, καθοδηγεί μια προσπάθεια στην Κίνα για την εμπορική αξιοποίηση της τεχνολογίας. Ήδη κατασκεύασε και λειτουργεί μια πιλοτική μονάδα 1.000 λίτρων σε εγκαταστάσεις έξω από τη Σαγκάη. Έτσι, η τεχνολογία μας αποδείχθηκε με ικανοποιητικό τρόπο σε αυτή την κλίμακα παραγωγής. Ο δρ Χου και η νεοφυής εταιρεία GTL Biosciences βρίσκονται πλέον στα τελικά στάδια σχεδιασμού για την κατασκευή ενός εργοστασίου σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει φέτος το φθινόπωρο. Διαβλέπετε ότι τα βιοκαύσιμα θα έχουν μέλλον; Τα βιοκαύσιμα αφήνουν πολλές υποσχέσεις και μεγάλη πρόοδος έχει επιτευχθεί κατά τα τελευταία 10-15 χρόνια. Η τρέχουσα χαμηλή τιμή του πετρελαίου δεν βοηθά την ανάπτυξή τους, όμως μακροπρόθεσμα τα βιοκαύσιμα αποτελούν απαραίτητο συστατικό στο μίγμα καυσίμων, που πρέπει να εισαχθεί για να μειωθεί η εξάρτηση από τη χρήση των ορυκτών καυσίμων. Αν και η αιθανόλη τραβά κυρίως την προσοχή, είναι το βιοντίζελ που είναι πιο σημαντικό, επειδή είναι δύσκολο να αντικατασταθεί από άλλα καύσιμα και επίσης είναι απολύτως αναγκαίο για την μεταφορά μεγάλων οχημάτων και αεροπλάνων. Πόσο η Μεταβολική Μηχανική μπορεί να «κάνει τη διαφορά» στο μέλλον; Η Μεταβολική Μηχανική είναι η τεχνολογία που επιτρέπει την παραγωγή καυσίμων και χημικών ουσιών για τον 21ο αιώνα. Οι βιοτεχνολογικές διαδικασίες που αναπτύσσονται από την μεταβολική μηχανική, θα είναι ανταγωνιστικές σε σχέση με τις υπάρχουσες χημικές διαδικασίες και θα προτιμώνται, καθώς βασίζονται σε ανανεώσιμες πρώτες ύλες, αντί στα ορυκτά καύσιμα. Η κλιματική αλλαγή αποτελεί τη βασική κινητήρια δύναμη γι' αυτή την εξέλιξη. Αναλάβατε φέτος πρόεδρος του Αμερικανικού Ινστιτούτου Χημικών Μηχανικών (AIChE). Έχει μέλλον η παραδοσιακή ειδικότητα των χημικών μηχανικών παγκοσμίως ή τείνει να ξεπεραστεί από τις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις; Η Χημική Μηχανική βασίζεται σε έναν ισχυρό πυρήνα ιδεών, που αναπτύχθηκε μετά απο δεκαετίες αλληλεπίδρασης με τη χημική βιομηχανία. Αυτός ο πυρήνας είναι εξίσου εφαρμόσιμος τόσο στις παραδοσιακές χημικές διαδικασίες, όσο και στις νέες που αναπτύχθηκαν κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Είναι επίσης εφαρμόσιμος τόσο σε μεγάλα χημικά εργοστάσια, όσο και σε μικρά συστήματα σε νανοκλίμακα ή μοριακό επίπεδο. Συνεπώς, ατενίζοντας το μέλλον, ο πυρήνας θα παραμείνει αμετάβλητος, παρόλο που το εύρος των εφαρμογων μπορεί να διευρυνθεί σε πολλά διαφορετικά πεδία. Η διδασκαλία αυτών των νέων πεδίων και η ανάπτυξη της αντίστοιχης εμπειρίας θα αποτελέσει ακριβώς μέρος της μελλοντικής εκπαίδευσης των χημικών μηχανικών. http://www.pronews.gr/portal/20160308/%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%83/%CE%B7-%CF%83%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%B4%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CF%85%CF%88%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CE%B7%CE%B3%CE%B7%CF%84%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B9%CF%84-%CE%B3%CF%81%CE%B7%CE%B3%CF%8C%CF%81%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%86%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%85

Από μαθητής λυκείου ερευνητής του CERN για μία ημέρα. Όπως κάθε Μάρτιο, έτσι και εφέτος το Τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ θα φιλοξενήσει 120 μαθήτριες και μαθητές λυκείου οι οποίοι θα έχουν την ευκαιρία για μία μέρα να γίνουν φυσικοί σωματιδίων. Οι νεαροί ερευνητές θα αναλύσουν πραγματικά δεδομένα από τον καινούριο και ισχυρό Μεγάλο Αδρονικό Επιταχυντή (Large Hadron Collider - LHC) που βρίσκεται στο εργαστήριο CERN, έξω από τη Γενεύη. Οι φυσικοί χρησιμοποιούν τον LHC για να μελετήσουν τα μικρότερα γνωστά σωματίδια - τους δομικούς λίθους της ύλης. Το LHC προωθεί, και ίσως αλλάξει, την κατανόηση του Σύμπαντος από το μικροσκοπικό υποατομικό επίπεδο έως το αχανές Διάστημα. Τα πειραματικά αποτελέσματα παρακολουθούνται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον όχι μόνο από τους φυσικούς αλλά και από το ευρύ κοινό. Η διεθνής εκδήλωση των Masterclasses επιτρέπει σε μαθητές λυκείου να γευτούν από πρώτο χέρι αυτή την εμπειρία, εργαζόμενοι για μία ημέρα σαν αληθινοί επιστήμονες. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 10 Μαρτίου 2016 στις 9.30, στη Σχολή Θετικών Επιστημών του ΑΠΘ, στην Αίθουσα Α31, και οργανώνεται από τον Τομέα Πυρηνικής Φυσικής και Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων. Περισσότερα από 70 λύκεια της χώρας έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον με τα πιο απομακρυσμένα να είναι από την Αλεξανδρούπολη και τη Φλώρινα. Οι μαθητές θα περάσουν μία ολόκληρη μέρα με τους ερευνητές, υποψήφιους διδάκτορες και μεταπτυχιακούς φοιτητές του τομέα, καθώς και προπτυχιακούς φοιτητές του τμήματος και θα εργαστούν μαζί τους για να αναζητήσουν ανάμεσα στις τροχιές των σωματιδίων για να «ξανα-ανακαλύψουν» το σωματίδιο Ζ, τον φορέα της ασθενούς δύναμης, και το σωματίδιο Higgs, που ανακαλύφθηκε το 2012 στο CERN. Οι μαθητές θα ξεκινήσουν τη μέρα τους παρακολουθώντας διαλέξεις από καθηγητές του τομέα ώστε να εισαχθούν στον κόσμο των στοιχειωδών σωματιδίων και να προετοιμαστούν για την πρακτική ερευνητική άσκηση το απόγευμα. Το μεσημέρι η Φοιτητική Λέσχη θα φιλοξενήσει τους «Νέους Ερευνητές» και τους καθηγητές τους και μετά θα συνεχίσουν τις εργασίες τους στις νησίδες υπολογιστών του τμήματος μέχρι τις 16:15. Στη συνέχεια θα ανακοινώσουν τα αποτελέσματα των μελετών τους στο ερευνητικό κέντρο CERN και θα δουν και θα συνομιλήσουν μέσω τηλεδιάσκεψης με συνομηλίκους τους από άλλες χώρες, σχολιάζοντας τα αποτελέσματά τους, όπως γίνεται σε κάθε διεθνή συνεργασία. Η εκδήλωση είναι μέρος των διεθνών ημερίδων που οργανώνονται κάθε χρόνο τον Μάρτιο. Η εφετινή διοργάνωση των masterclasses στη Φυσική Σωματιδίων http://www.physicsmasterclasses.org/index.php πραγματοποιείται από τις 11 Φεβρουαρίου ως τις 23 Μαρτίου 2016 και συμμετέχουν περίπου 200 πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα από 42 χώρες του κόσμου που ανοίγουν τις πόρτες τους σε πάνω από 10.000 μαθητές λυκείου για να τους κάνουν, για μία μέρα, φυσικούς σωματιδίων. Συντονιστές της διοργάνωσης στο ΑΠΘ είναι οι κκ. Δημήτριος Σαμψωνίδης, αναπληρωτής καθηγητής, Κώστας Κορδάς, επίκουρος καθηγητής, και Χρήστος Ελευθεριάδης, αναπληρωτής καθηγητής. Το αναλυτικό πρόγραμμα της εκδήλωσης στο ΑΠΘ. http://masterclasses.physics.auth.gr/

Σχεδιασμένη διόρθωση της τροχιάς του ΔΔΣ Σύμφωνα με το πρόγραμμα της πτήσης του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) στις 5 Μάρτη του 2016 πραγματοποιήθηκε η προγραμματισμένη διόρθωση της τροχιάς του ΔΔΣ. Το ύψος του αυξηθηκε για την προετοιμασία της τροχιάς του ΔΔΣ για την προσέγγιση του επανδρωμένου (WPK) "TMA-20M Soyuz», του οποίου η εκτόξευση έχει προγραμματιστεί για τις 19 Μαρτίου. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της υπηρεσίας πλοήγησης του Κέντρου Ελέγχου (MCC) TsNIImash, οι μηχανές του "Progress M-29M» ξεκίνησαν στις 7:00. και 15 λεπτά. MSK, ενώ το έργο τους ήταν για 500 δευτερόλεπτα. Ως αποτέλεσμα, ο ISS έχει αποκτήσει ορμή 0.85 m / s.Μετά τον ελιγμό, το μέσο ύψος πτήσης του σταθμού αυξήθηκε κατά 1,5 χιλιόμετρα και ανήλθε στα 405,2 χιλιόμετρα. http://www.roscosmos.ru/22004/ Στο Μπαϊκονούρ άρχισαν την εκπαιδευση στο «Soyuz TMA-20M" Ξεκίνησαν τα μέλη των κύριων και εφεδρικών πληρώματων του επανδρωμένου (TPC) "TMA-20M Soyuz" την τελική κατάρτιση τους στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ. Το κύριο πλήρωμα του ISS-47/48 οι κοσμοναύτες Alexei Ovchinin (καπετάνιος, Roscosmos) και Oleg Skripochka (μηχανικός πτήσης, Roscosmos), και αστροναύτης Τζέφρι Ουίλιαμς (Flight Engineer-2 NASA) εκαναν δοκιμή με την στολή "Sokol-KV" και μετά ελέγξαν για διαρροές . Το πλήρωμα έχει ελέγξει το σύστημα ραδιοεπικοινωνίας, ένα αποστασιόμετρο λέιζερ, γνωριστήκαν με την τεκμηρίωση επί του σκάφους, μελέτησαν το πρόγραμμα πτήσης και μια λίστα των προγραμματισμένων παράδοσεων του φορτίου στον ΔΔΣ. Κατά τις τελικές συνεδρίες στο χώρο έχουν προγραμματιστεί επίσης εκπαιδευτικό εγχειρίδιο για τον ελλιμενισμό των πλοίων στο ΔΔΣ, έλεγχο με επιστημονικό εξοπλισμό, δοκιμές των βαλλιστικών εργασιών και άλλες προπαρασκευαστικές διαδικασίες. Το εφεδρικό πλήρωμα ειναι οι κοσμοναύτες Σεργκέι Ryzhikov (καπετάνιος, Roscosmos), Andrey Borisenko (μηχανικός πτήσης, Roscosmos) και ο Robert Kimbrough (Flight Engineer-2 NASA). Η εκτόξευση του TPK "Soyuz TMA-20M» με το πλήρωμα της επόμενης μακροπρόθεσμης αποστολής στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό έχει προγραμματιστεί για τις 19 Μαρτίου, 2016 από την πλατφόρμα 1 ( "Start Γκαγκάριν») στο κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ. http://www.energia.ru/ru/iss/iss47/photo_03-04.html

Η πρώτη ανθρώπινη αποικία στον Αρη. Ο «πυρετός» που έχει καταλάβει τον πλανήτη από τη στιγμή που αποκαλύφθηκε η ύπαρξη νερού στον Αρη δεν έχει καταλαγιάσει για τη NASA, η οποία αποδύεται σε αγώνα δρόμου για να στείλει την πρώτη επανδρωμένη αποστολή το 2035. Το κόστος είναι ανάλογο του κολοσσιαίου εγχειρήματος, καθώς θα κυμαίνεται μεταξύ 75 και 300 δισ. δολαρίων. Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία «τρέχει» ταυτόχρονα πολλά ερευνητικά προγράμματα, τα οποία θα επιτρέψουν να γίνει πραγματικότητα ένα μέχρι πρότινος άπιαστο όνειρο: αυτό του εποικισμού του Κόκκινου Πλανήτη. Προτεραιότητα της NASA αυτήν τη στιγμή είναι η κατασκευή του κατάλληλου διαστημόπλοιου, που θα μπορέσει να ολοκληρώσει το ταξίδι μέχρι τον Κόκκινο Πλανήτη, αλλά και του πυραύλου που θα του δώσει την απαραίτητη ώθηση. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, η κάψουλα ονόματι Orion, η οποία έχει ήδη περάσει από τις πρώτες δοκιμές, θα είναι εκείνη που θα μεταφέρει με ασφάλεια το πλήρωμα στον Αρη. Η πρώτη αποστολή που στέφθηκε με επιτυχία ήταν μη επανδρωμένη. Οι αστροναύτες θα βρεθούν εντός του Orion μετά το 2021. Θυμίζουμε ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς των επιστημόνων, η επανδρωμένη αποστολή θα έχει διάρκεια τριών ετών. Εξι έως οκτώ μήνες θα είναι η διάρκεια του ταξιδιού, και άλλο τόσο της επιστροφής στη Γη. Οπότε η παραμονή των αστροναυτών στον μακρινό πλανήτη θα διαρκέσει περίπου 12 έως 16 μήνες. Το διαστημόπλοιο που θα διανύσει τόσο μεγάλη απόσταση θα πρέπει να είναι πλήρως εξοπλισμένο αλλά και να έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει όλα τα απαραίτητα για μακρόχρονη εγκατάσταση των πρωτοπόρων του διαστημικού εποικισμού. Στο εσωτερικό του θα πρέπει να χωρούν τα υλικά για τις κατοικίες των αστροναυτών, αντιδραστήρες, προμήθειες και νερό, και φυσικά διαστημικά οχήματα για την επιστροφή τους στη Γη. Η υποδομή που απαιτείται θα αποσταλεί στον Αρη πριν από την επανδρωμένη αποστολή και θα περιμένει την άφιξη των πρώτων εποίκων. Το εντυπωσιακό είναι ότι για πρώτη φορά υπάρχει συνεργασία Αμερικανών και Ευρωπαίων στην κατασκευή ενός διαστημοπλοίου. Η ESA, η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία, έχει ήδη παραδώσει στη NASA ένα σύστημα κόστους 400 εκατομμυρίων, που θα τροφοδοτεί την κάψουλα των αστροναυτών με ρεύμα, πόσιμο νερό και οξυγόνο, παρότι στην Ευρώπη δεν επικρατεί ο ανάλογος ενθουσιασμός με την απέναντι όχθη του Ατλαντικού. Οι Ευρωπαίοι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι Αμερικανοί συνάδελφοί τους είναι υπεραισιόδοξοι και πως δεν υπάρχει καμιά πιθανότητα να πραγματοποιηθεί επανδρωμένη αποστολή στον Αρη πριν από το 2050. Προτιμούν δε την πραγματοποίηση μη επανδρωμένων αποστολών, και στα μέσα Μαρτίου θα εκτοξευθεί ρωσικός πύραυλος ο οποίος θα φτάσει στον Κόκκινο Πλανήτη για να αναζητήσει ίχνη μεθανίου στην ατμόσφαιρα. Ακόμη θέλουν να εγκαταστήσουν στον Αρη ένα μικρό εργαστήριο με ρομπότ, το οποίο θα διευκολύνει μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές. Η σπουδή που δείχνει η NASA, από την πλευρά της, επιβεβαιώνεται και από το συνέδριο που διοργάνωσε εσπευσμένα προ ολίγων εβδομάδων στο Χιούστον, όπου κάλεσε ειδικούς από όλο τον κόσμο για να υποβάλουν τις δικές τους προτάσεις για πιθανά σημεία προσεδάφισης του διαστημικού οχήματος. Ο αρχικός σχεδιασμός της υπηρεσίας αφορά τέσσερις ή πέντε επανδρωμένες αποστολές, που θα κληθούν να εξερευνήσουν μια περιοχή ακτίνας 200 χλμ. και που μπορεί να καλυφθεί με τη χρήση των διαστημικών ρόβερ. Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία δεν θέλει να αφήσει τίποτα στην τύχη. Ετσι, οι επόμενες μη επανδρωμένες αποστολές που θα φτάσουν στον Αρη θα είναι επιφορτισμένες με την αναζήτηση κατάλληλων σημείων για προσεδάφιση. Επιπλέον, η αποστολή που είναι προγραμματισμένη για το 2020 θα είναι εξοπλισμένη με ένα μικρό εργαστήριο το οποίο θα επιχειρήσει να εξαγάγει όσο περισσότερο οξυγόνο είναι εφικτό από την εξαιρετικά ισχνή ατμόσφαιρα του Κόκκινου Πλανήτη. Οι Αμερικανοί πάντως φαίνεται ότι συμμερίζονται την ευφορία της διαστημικής τους υπηρεσίας. Το επάγγελμα του αστροναύτη έχει γίνει και πάλι δημοφιλές, τα κατορθώματα των κοσμοναυτών του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού και οι φωτογραφίες που αναρτούν στα social media συγκεντρώνουν εκατοντάδες χιλιάδες «κλικ», ενώ ολοένα και περισσότεροι ονειρεύονται να βρεθούν και οι ίδιοι μια μέρα στο διάστημα. Η NASA ανακοίνωσε ότι δέχθηκε 18.300 αιτήσεις, περισσότερες από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν, από μηχανικούς και επιστήμονες οι οποίοι επιθυμούν να συμμετάσχουν στο προπαρασκευαστικό πρόγραμμα για το μεγάλο άλμα της ανθρωπότητας στον Αρη. Με ταχύτατους ρυθμούς εξελίσσεται και το σύστημα SLS, το οποίο αφορά στην εκτόξευση του διαστημόπλοιου και που θα είναι σε θέση να στείλει στο διάστημα το μεγαλύτερο σκάφος που έχει κατασκευάσει ποτέ η ανθρωπότητα. Το ύψος του SLS αντιστοιχεί σε αυτό της πυραμίδας του Χέοπα και το βάρος του είναι ανάλογο μιας εμπορικής αμαξοστοιχίας. Η NASA διαθέτει ήδη 2 δισ. για την κατασκευή του συστήματος εκτόξευσης, ένα τεράστιο ποσό που ξεπερνά κατά πολύ τον αρχικό προϋπολογισμό. Εφόσον δεν υπάρξουν καθυστερήσεις, η πρώτη δοκιμή θα πραγματοποιηθεί σε περίπου δύο χρόνια. Η NASA ρίχνει επίσης μεγάλο βάρος στην καλλιέργεια φρέσκων λαχανικών σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας η οποία έχει ήδη στεφθεί με επιτυχία. Οι αστροναύτες που επέστρεψαν προ ολίγων ημερών, έπειτα από παραμονή ενός χρόνου στον ISS, ήταν οι πρώτοι που γεύτηκαν τα λαχανικά που φυτεύτηκαν και μεγάλωσαν στο διάστημα. Φουτουριστικό ιγκλού για κατοικία. Μπορεί να μη διαθέτει ακόμη τα κατάλληλα διαστημόπλοια, αλλά ο σχεδιασμός για τις κατοικίες των πρωτοπόρων του Αρη έχει ήδη εγκριθεί. Η NASA πραγματοποίησε διαγωνισμό με τη συμμετοχή διεθνώς γνωστών αρχιτεκτόνων. Νικήτρια αναδείχθηκε μια αμερικανική ομάδα που πρότεινε την κατασκευή τεράστιων φουτουριστικών ιγκλού, τα οποία είναι διάφανα και προστατεύουν τους ενοίκους τους με δεξαμενές νερού από την κοσμική ακτινοβολία που είναι έντονη στον Αρη, καθώς δεν υπάρχει η προστασία της ατμόσφαιρας. Οι κατοικίες αυτές θα μπορούν να συναρμολογηθούν εύκολα από τους αστροναύτες και να τους προστατέψουν από τις αμμοθύελλες, ενώ ταυτόχρονα θα εκμεταλλεύονται το φως του ήλιου. Ευκολία κινήσεων-Στολές που αντέχουν στους -150 βαθμους. Ακόμα και το καλοκαίρι η θερμοκρασία στον Αρη πέφτει μετά τη δύση του ηλίου κάτω από τους -70 βαθμούς Κελσίου ενώ τον χειμώνα κατρακυλά στους -150 βαθμούς Κελσίου. Κατά συνέπεια, όταν οι αστροναύτες βρίσκονται εκτός του σκάφους ή των εγκαταστάσεων διαβίωσης θα πρέπει να φορούν ειδικές στολές. Η NASA παρουσίασε τις στολές Ζ-2, που πληρούν αυτές τις προδιαγραφές, κατασκευάζονται με τη χρήση τρισδιάστατων εκτυπωτών και προσφέρουν πολύ μεγαλύτερη ευκολία κινήσεων στους αστροναύτες, οι οποίοι θα πρέπει να εξερευνούν και να συλλέγουν δείγματα από την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη. Ακόμη είναι ελαφριά, αλλά ανθεκτική για να αντέχει σε οποιεσδήποτε επιβαρύνσεις που θα μπορεί να δεχθεί σε άλλον πλανήτη. http://www.ethnos.gr/epistimi/arthro/h_proti_anthropini_apoikia_ston_ari-64342958/

Γιατί ο Ερμής είναι ασυνήθιστα σκούρος; Η επιφάνεια του Ερμή είναι ασυνήθιστα σκούρα -πολύ περισσότερο από της Σελήνης- και τώρα οι επιστήμονες, μετά από πολύ προβληματισμό, πιστεύουν πως γνωρίζουν την αιτία: ο πλανήτης διαθέτει άφθονο άνθρακα με τη μορφή του γραφίτη (του υλικού που χρησιμοποιείται στα μολύβια). Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Πάτρικ Πεπλόφσκι του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωεπιστημών «Nature Geoscience», ανέλυσαν τα στοιχεία που έστειλε το σκάφος «Messenger» (Αγγελιοφόρος) της NASA, λίγο πριν ολοκληρώσει την αποστολή του προσκρούοντας στον πλανήτη τον Απρίλιο του 2015. Οι επιστήμονες θεωρούν πιθανό ότι κάποτε όλη η επιφάνεια του Ερμή ήταν καλυμμένη από ένα στρώμα γραφίτη, που μπορεί να έφθανε και το ένα χιλιόμετρο σε πάχος. Αλλά αργότερα η ηφαιστειακή δραστηριότητα ώθησε ένα μεγάλο μέρος αυτού του άνθρακα στα έγκατα του πλανήτη. Όμως η επιφάνειά του είναι ιδιαίτερα σκούρα ακόμη, καθώς ποσότητες γραφίτη παρέμειναν και ανακατεύτηκαν με πετρώματα. http://physicsgg.me/2016/03/08/%ce%b3%ce%b9%ce%b1%cf%84%ce%af-%ce%bf-%ce%b5%cf%81%ce%bc%ce%ae%cf%82-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%ce%b1%cf%83%cf%85%ce%bd%ce%ae%ce%b8%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%b1-%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%8d%cf%81%ce%bf/

Ένα ψηλό βουνό στη Δήμητρα. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα εντυπωσιακές κοντινές εικόνες του όρους Ahuna Mons που βρίσκεται πάνω στον πλανήτη νάνο Δήμητρα. Το όρος έχει ύψος πέντε χιλιάδες μέτρα με απότομες αλλά ομαλές πλαγιές και από ψηλά μοιάζει με μια γιγάντια πυραμίδα. «Κανένας δεν περίμενε στη Δήμητρα ένα βουνό σαν το Ahuna Mons. Ακόμη δεν έχουμε κάποια ικανοποιητική θεωρία για το πώς σχηματίσθηκε» δήλωσε ο Κρις Ράσελ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Λος 'Αντζελες (UCLA), επικεφαλής επιστήμων της αποστολής Dawn το σκάφος της οποίας βρίσκεται σε τροχιά γύρω από την Δήμητρα. Τον Μάρτιο του 2015 μετά από ένα πολυετές ταξίδι στο ηλιακό μας σύστημα το σκάφος Dawn έφτασε στον ανεξερεύνητο πλανήτη νάνο Δήμητρα. Πρόκειται για το μεγαλύτερο σώμα της Ζώνης των Αστεροειδών που εκτείνεται ανάμεσα στις τροχιές του Άρη και του Δία. Οταν πλησίασε το «Dawn» στη Δήμητρα εντόπισε δύο ασυνήθιστα λαμπερές κηλίδες μέσα στη λεκάνη ενός κρατήρα διαμέτρου 98 χλμ. Ο κρατήρας ονομάστηκε Occator. Η φύση αυτών των κηλίδων παραμένει αδιευκρίνιστη, ωστόσο οι ερευνητές εικάζουν ότι πρόκειται για πάγο ή άλατα που ήρθαν στην επιφάνεια λόγω κάποιας πρόσκρουσης. Αλλοι επιστήμονες εικάζουν ότι πιθανώς πρόκειται για ένα ηφαίστειο που αντί για πυρακτωμένα υλικά εκτοξεύει νερό. Πριν από λίγους μήνες διαπιστώθηκε ότι στον κρατήρα σχηματίζεται τακτικά ομίχλη η παρουσία της οποίας σύμφωνα με τους ειδικούς ενισχύει το σενάριο της παρουσίας πάγου σε αυτόν. http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=782850

Τέλη του 2021 θα ξεκινήσει η επιχείρηση μεταφοράς ενός αστεροειδούς στη Σελήνη. Να μεταθέσει κατά ένα έτος αργότερα την αποστολή Asteroid Redirect Mission (ARM) αποφάσισε η NASA, ώστε να υπάρξει περισσότερος χρόνος για τη μελέτη των τεχνολογιών που θα απαιτηθούν. Έτσι, τον Δεκέμβριο του 2021 αναμένεται να απογειωθεί το ρομποτικό σκάφος που θα εγκαταστήσει σε σταθερή τροχιά γύρω από τη Σελήνη έναν αστεροειδή, τον οποίο στη συνέχεια θα επισκεφθούν αστροναύτες. Σε συνάντηση της αρμόδιας επιτροπής της NASA, η επικεφαλής της αποστολής Μισέλ Γκέιτς δήλωσε πως θα μετατεθεί επίσης μία χρονιά αργότερα και το επανδρωμένο σκέλος της ARM, δηλαδή το «ταξίδι» των αστροναυτών που θα μελετήσουν επιτόπου τον διαστημικό βράχο. «Στόχος μας είναι να γίνει ακόμη πιο ενδελεχής μελέτη της σχεδίασης του σκάφους», δήλωσε η Γκέιτς. Σύμφωνα με την ίδια, ο επιπλέον χρόνος θα αξιοποιηθεί και σε άλλες προπαρασκευαστικές διαδικασίες. Επομένως, με βάση το νέο χρονοδιάγραμμα, η αποστολή των αστροναυτών θα πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο του 2026. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, δεν πρόκειται να επηρεασθεί το κόστος της ARM. Σύμφωνα με την Γκέιτς, για τη ρομποτική φάση, θα χρειασθούν 1,25 δισεκατομμύρια δολάρια, χωρίς να υπολογισθεί το κόστος εκτόξευσης και παρακολούθησης της λειτουργίας του ρομπότ στο διάστημα. Η NASA έχει ήδη ξεκινήσει να εξετάζει αρκετά τμήματα του ρομποτικού σκάφος, σε πολλές περιπτώσεις σε συνεργασία με βιομηχανίες που ειδικεύονται στην αεροδιαστημική. Τον Ιανουάριο, η υπηρεσία διαστήματος υπέγραψε συμβόλαια με τις Boeing Phantom Works, Lockheed Martin Space Systems, Orbital ATK και Space Systems Loral, με σκοπό την εκπόνηση μελετών για υποσυστήματα του διαστημοπλοίου. Επίσης, η αμερικανική υπηρεσία έχει ήδη δρομολογήσει τις διαδικασίες για να επιλέξει ανάδοχο στον διαγωνισμό που έχει προκηρύξει με αντικείμενο το σύστημα ηλεκτρικής προώθησης του ρομποτικού σκάφους, με τη βοήθεια του οποίου το ρομπότ θα φτάσει στον αστεροειδή και θα τον μεταφέρει σε σταθερή τροχιά γύρω από τη Σελήνη. Σύμφωνα με την Γκέιτς, αυτή τη στιγμή μελετώνται οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί, ώστε μέσα στους επόμενους μήνες να ανακοινωθεί η ανάδοχος εταιρεία. Δεν είναι η πρώτη φορά που η NASA αναδιαμορφώνει το χρονοδιάγραμμα της ARM, τοποθετώντας αργότερα την εκτόξευση είτε του ρομπότ είτε της επανδρωμένης αποστολής. Το 2014, όταν η υπηρεσία ανακοίνωσε για πρώτη φορά το σχέδιό της για τη μεταφορά ενός αστεροειδούς στη Σελήνη, είχε υποστηρίξει πως η ρομποτική αποστολή θα ξεκινούσε μόλις το 2017. Επομένως, μέχρι το 2021 ο διαστημικός βράχος θα βρισκόταν ήδη σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι, ώστε η πρώτη ομάδα αστροναυτών που θα τον επισκεπτόταν να αναχωρούσε από τη Γη το 2021. http://www.naftemporiki.gr/story/1076624/teli-tou-2021-tha-ksekinisei-i-epixeirisi-metaforas-enos-asteroeidous-sti-selini

NASA: Αστεροειδής με... "ασαφή πορεία" θα περάσει ξυστά από τη Γη! Ένας αστεροειδής με ιδιαίτερα ασαφή πορεία αναμένεται να περάσει ξυστά από τον πλανήτη μας αύριο, χωρίς να υπάρχει λόγος ανησυχίας, όπως υποστηρίζει η NASA. Ωστόσο, η διαστημική υπηρεσία δεν φαίνεται σίγουρη σχετικά με την πορεία του αστεροειδούς, καθώς αρχικά θεωρούσε ότι θα περάσει δίπλα από τη Γη στις 5 Μαρτίου. Όπως, μάλιστα τόνισε ο διευθυντής του κέντρου της NASA για τη μελέτη της τροχιάς των αντικειμένων κοντά στη Γη, Paul Chodas: «Η τροχιά αυτού του αστεροειδούς είναι αρκετά ασαφής και θα είναι δύσκολο να προβλέψουμε που να τον αναζητήσουμε. Υπάρχει περίπτωση να τον “δουν” τα τηλεσκόπια μας όταν περάσει δίπλα μας και να μας δοθούν έτσι τα δεδομένα για να μελετήσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια την τροχιά του γύρων από τον ήλιο». Η NASA, όμως δεν μπορεί να είναι σίγουρη αν θα αποφευχθεί η σύγκρουση με τον πλανήτη μας και σε ενδεχόμενη επόμενη συνάντηση μας με τον αστεροειδή 2013 ΤΧ68, όπως έχει ονομαστεί. Θυμίζουμε πως τον Φεβρουάριο του 2013 ένας αστεροειδής έπεσε στη Γη και πιο συγκεκριμένα πάνω από την πόλη Chelyabinsk, στη Ρωσία. Ο μετεωρίτης εξερράγη με την ισχύ μια πυρηνικής βόμβας πάνω από την πόλη, ενώ με την έκρηξη έσπασαν εκατοντάδες παράθυρα κτιρίων, τραυματίζοντας περισσότερους από χίλιους ανθρώπους. Ευτυχώς, κανείς από τα θύματα δεν έχασε τη ζωή του. Οι συνέπειες του 2013 TX68, λόγω του μεγαλύτερου μεγέθους του, θα μπορούσαν να είναι ακόμη ακόμα πιο καταστροφικές, αλλά ο Chodas συνιστά ηρεμία, ενώ τόνισε πως: «Οι πιθανότητες της σύγκρουσης είναι πάρα πολύ μικρές για να προκληθεί ανησυχία. Αναμένω πως οι μελλοντικές παρατηρήσεις θα μειώσουν περισσότερο αυτές τις πιθανότητες». Επιπλέον, η NASA προσπαθώντας να καθησυχάσει τον κόσμο δημοσίευσε σήμερα ένα «tweet», υποστηρίζοντας πως η Γη είναι ασφαλής από χτύπημα αστεροειδή για τα επόμενα 100 χρόνια. http://www.pronews.gr/portal/20160307/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1/nasa-%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CE%AE%CF%82-%CE%BC%CE%B5-%CE%B1%CF%83%CE%B1%CF%86%CE%AE-%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CE%B8%CE%B1-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%83%CE%B5%CE%B9-%CE%BE%CF%85%CF%83%CF%84%CE%AC-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7-%CE%B3%CE%B7-%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%BF

Έλληνας ερευνητής ανέπτυξε το καλύτερο ζωικό μοντέλο για την μελέτη του καρκίνου του μαστού. Αυξημένες δυνατότητες για τη μελέτη του καρκίνου του μαστού και την αποτελεσματικότερη δοκιμή νέων φαρμάκων, παρέχει η έρευνα ενός νεαρού Έλληνα επιστήμονα της διασποράς, ο οποίος ανέπτυξε το καλύτερο μέχρι σήμερα ζωικό μοντέλο (πειραματόζωο με παρεμφερή πάθηση). Ο μεταδιδακτορικός ερευνητής Γιώργος Σφλώμος και οι συνεργάτες του στην Ομοσπονδιακή Πολυτεχνική Σχολή της Λωζάννης (EFPL), που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα βιολογίας καρκίνου "Cancer Cell", κατάφεραν να αναπαραστήσουν πιο πιστά από ποτέ τον ανθρώπινο καρκίνο του μαστού σε ποντίκια. Πρόκειται -από βιολογική άποψη- για το ρεαλιστικότερο μοντέλο της νόσου σε πειραματόζωα διεθνώς. Ο καρκίνος του μαστού είναι η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο και εμφανίζεται σε μία γυναίκα στις οκτώ. Εκδηλώνεται σε διάφορες μορφές, αλλά μία είναι η συχνότερη (περίπου τα τρία τέταρτα των συνολικών περιστατικών): ο καρκίνος που είναι θετικός για υποδοχείς οιστρογόνων. Παρόλο που είναι συχνός, αυτός ο καρκίνος είναι δύσκολο να μελετηθεί, επειδή τα ζώα στα οποία δοκιμάζονται νέα φάρμακα, δεν αντανακλούν πιστά την κλινική εικόνα της νόσου στους ανθρώπους. Η συνέπεια είναι ότι το 90% των νέων αντικαρκινικών φαρμάκων αποτυγχάνουν, καθώς τα πειραματόζωα όπου γίνονται οι δοκιμές, δεν διαθέτουν την ίδια πολύπλοκη βιολογία των όγκων του ανθρώπινου μαστού. Έτσι, όχι σπάνια, ενώ ένα φάρμακο φαίνεται να «πιάνει» στα ζώα, στη συνέχεια, όταν δοκιμάζεται σε ασθενείς, δεν έχει κανένα αποτέλεσμα, με αποτέλεσμα οι ερευνητικές προσπάθειες να πρέπει να αρχίσουν από την αρχή. Στους μαστούς των ζώων, συνήθως ποντικιών, εμφυτεύονται καρκινικοί όγκοι από ανθρώπινο στήθος. Όμως αυτά τα ξενομοσχεύματα (οι μεταμοσχεύσεις ανθρώπινου ιστού) αποτυγχάνουν, όταν πρόκειται για καρκίνους θετικούς σε υποδοχείς οιστρογόνων, επειδή τα ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα, μετά την εισαγωγή τους στο ζώο, δεν πολλαπλασιάζονται και πεθαίνουν. Έτσι δεν είναι δυνατό να μελετηθεί σωστά η νόσος. Η ομάδα του Σφλώμου, υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας Κάθριν Μπρίσκεν, κατάφερε να βρει τρόπο, ώστε το ανθρώπινο ξενομόσχευμα να μην καταστρέφεται. Όπως ανακαλύφθηκε, το «κλειδί» είναι οι γαλακτοφόροι αγωγοί του ποντικιού, οι οποίοι παρέχουν ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για την κανονική ανάπτυξη μέσα στο ποντίκι των ανθρώπινων όγκων. Έτσι, μεταμοσχεύοντας ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα στους γαλακτοφόρους αγωγούς του ζώου, για πρώτη φορά βελτιώνεται κατά πολύ η επιβίωση των κυττάρων που έχουν ληφθεί από όγκους θετικούς για υποδοχείς οιστρογόνων, οπότε μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματική δοκιμή νέων φαρμάκων. Οι ερευνητές το επιβεβαίωσαν αυτό, με κύτταρα καρκινοπαθών. Όταν μεταμοσχεύθηκαν σε ποντίκια, οι όγκοι στα ζώα μιμούνταν πλέον πιστά την ιστοπαθολογια και την μοριακή βιολογία των ασθενών. Όπως δήλωσε ο Σφλώμος, «με αυτή τη σημαντική ανακάλυψη, η ασθένεια του καρκίνου του μαστού, η εξέλιξή της και οι μεταστάσεις μπορούν πλέον να μελετηθούν. Για πρώτη φορά, είμαστε τώρα σε θέση να μελετήσουμε -σε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο- κρίσιμους παράγοντες, όπως η δράση των ορμονών και οι μοριακές αντιδράσεις στις θεραπείες. Ακόμη πιο σημαντικό, το νέο ζωικό μοντέλο ανοίγει νέες ευκαιρίες όχι μόνο για την ανάπτυξη, αλλά και για την αξιολόγηση νέων θεραπειών για τον καρκίνο του μαστού». Ο Σφλώμος σπούδασε Βιοχημεία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, όπου επίσης έκανε μεταπτυχιακά στη βιοτεχνολογία. Πήρε το διδακτορικό του από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) στην Κρήτη και από το 2012 διεξάγει μεταδιδακτορική έρευνα στο Ελβετικό Ινστιτούτο Πειραματικής Έρευνας για τον Καρκίνο (ISREC) του EFPL, με έμφαση στην μοριακή και κυτταρική ογκολογία, ιδίως σε σχέση με τον καρκίνο του μαστού. http://www.pronews.gr/portal/20160307/%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%83/%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CF%82-%CE%B5%CF%81%CE%B5%CF%85%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%AE%CF%82-%CE%B1%CE%BD%CE%AD%CF%80%CF%84%CF%85%CE%BE%CE%B5-%CF%84%CE%BF-%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF-%CE%B6%CF%89%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%BF-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BC%CE%B5%CE%BB%CE%AD%CF%84%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%85

Το "μαγικό νησί" των "Σειρήνων του Τιτάνα" Ένα ανέλπιστο «δώρο» έδωσε στους επιστήμονες που έχουν την επίβλεψη της αποστολής του το διαστημόπλοιο «Cassini» της NASA, το οποίο διερευνά τον Τιτάνα, το μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου, και το μόνο γνωστό σε εμάς το οποίο διαθέτει πυκνή ατμόσφαιρα. Ακόμη, σημειώνεται πως πρόκειται (μαζί με την Ευρώπη, δορυφόρο του Δία, και τον Άρη, για άλλους λόγους) για ένα από τα σώματα του Ηλιακού Συστήματος που υπάρχουν πιθανότητες να φιλοξενούν ή να έχουν φιλοξενήσει στο παρελθόν ζωή, λόγω ξεκάθαρων στοιχείων περί ύπαρξης σταθερών όγκων υγρού στην επιφάνειά του. Το ραντάρ του Cassini κατέγραψε την εξέλιξη ενός παροδικού χαρακτηριστικού στη μεγάλη θάλασσα υδρογονανθράκων Ligeia Mare: Το αποκαλούμενο «μαγικό νησί» είναι ένα φαινόμενο που αλλάζει με το πέρασμα του χρόνου, και φωτίζεται εξαιτίας μιας σειράς φαινομένων, από κύματα μέχρι φυσαλίδες κ.α. Οι εικόνες που κατεγράφησαν δείχνουν την ίδια περιοχή σε διαφορετικά περάσματα του Cassini (2007, 2013, 2014 και 2015). Παρόμοια χαρακτηριστικά έχουν καταγραφεί και σε άλλες περιοχές της Ligeia Mare, καθώς και στην Kraken Mare- και αποτελούν παραδείγματα αποδεδειγμένα ενεργών διαδικασιών στις λίμνες και τις θάλασσες του Τιτάνα, κάτι που δείχνει ότι πρόκειται για δυναμικά, μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα και όχι στατικά, και αυτό αυξάνει τις πιθανότητες ύπαρξης κάποιας μορφής ζωής- όσο περίεργη και αν είναι αυτή. Άλλο ένα πέρασμα πάνω από την περιοχή αυτή θα λάβει χώρα για άλλη μια φορά τον Απρίλιο του 2017, και θα είναι το τελικό του Cassini- αναμένεται πως θα ρίξει φως στο φαινόμενο στο οφείλει την ύπαρξή του το «μαγικό νησί». Όπως σημειώνεται σε δημοσίευμα του Ars Technica, η NASA, στο πλαίσιο του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού, αναλαμβάνει την ευθύνη για αποστολές στα παγωμένα φεγγάρια του Ηλιακού Συστήματος, όπως η Ευρώπη, ο Τιτάνας και ο Εγκέλαδος. Η ύπαρξη ωκεανών σε υγρή μορφή αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες «υποσχέσεις» για εντοπισμό ζωής στη διαστημική «γειτονιά» μας, και ο Τιτάνας θεωρείται ότι αποτελεί ένα πραγματικό «νέο σύνορο» για την οργανική χημεία. «Ο Τιτάνας είναι ένας κόσμος γεμάτος οργανικά μόρια, που αποτελούν φυσικά δομικά στοιχεία της ζωής» είπε σχετικά ο Τσαρλς Ελάκι, διευθυντής του Jet Propulsion Laboratory της NASA. «Τα σύννεφα στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα βρέχουν υγρό μεθάνιο και αιθάνιο, που μαζεύονται στη συνέχεια σε λίμνες στην, παρεμφερή με αυτή της Γης, επιφάνεια του Τιτάνα. Στη Γη ωστόσο, οι λίμνες μας είναι λαξεμένες στην πέτρα, ενώ στο Τιτάνα οι λίμνες μεθανίου και αιθανίου πάνω σε ένα κέλυφος πάγου. Κάτω από το παγωμένο κέλυφος μπορεί να υπάρχει ένας τεράστιος ωκεανός νερού σε υγρή μορφή. Θα μπορούσε να έχει εμφανιστεί ζωή σε αυτόν τον κόσμο; Για πολλούς στην επιστημονική κοινότητα, ο Τιτάνας θεωρείται ως το μέρος στο οποίο θα έπρεπε να ψάξει κανείς για “περίεργη ζωή”- ζωή διαφορετική με οποιαδήποτε άλλη γνωρίζουμε, που μπορεί να προήλθε από μεθάνιο σε υγρή μορφή αντί για νερό σε υγρή μορφή». Σημειώνεται πως ο Τιτάνας έχει «πρωταγωνιστήσει» σε σειρά έργων επιστημονικής φαντασίας από μεγάλες μορφές του χώρου (Ρόμπερτ Χάινλαϊν, Ισαάκ Ασίμοφ, Άρθουρ Κλαρκ, Κερτ Βόνεγκατ- γνωστό το έργο του, «Οι Σειρήνες του Τιτάνα» ), μέχρι και σε σύγχρονα, hard sci-fi έργα όπως το «Titan» του Στίβεν Μπάξτερ, αλλά και το κινηματογραφικό «Gattaca», καθώς και επεισόδια του Star Trek κ.α. http://www.pronews.gr/portal/20160307/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1/%CF%84%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%AF-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AE%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%B9%CF%84%CE%AC%CE%BD%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF-%CE%B8%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B5%CE%AF%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CF%80%CE%B9%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82-%CE%BF-%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

Γη: ο Γούλβεριν του Σύμπαντος! Εχει διαπιστωθεί ότι ακόμη και ένα μεμονωμένο βίαιο κοσμικό γεγονός μπορεί να καταστρέψει έναν πλανήτη ή να του αλλάξει την τροχιά με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ακόμη όμως και αν ο πλανήτης αυτός αντέξει το κοσμικό χτύπημα χωρίς να καταστραφεί ή να αλλάξει θέση, το πιθανότερο είναι ότι οι γεωατμοσφαιρικές συνθήκες του θα αλλάξουν με τρόπο τέτοιον ώστε να μετατραπεί σε έναν αφιλόξενο για τη ζωή κόσμο. Οπως συμβαίνει συχνά βέβαια, σε κάθε κανόνα υπάρχει και κάποια εξαίρεση που στην περίπτωσή μας ακούει στο όνομα… Γη! Ο πλανήτης μας όχι μόνο καταφέρνει κάθε φορά να επιβιώνει από τις κοσμικές επιθέσεις, αλλά ταυτόχρονα καταφέρνει να χρησιμοποιεί δημιουργικά και προς όφελος του ίδιου και της ζωής τις επιπτώσεις των χτυπημάτων. Ο πλανήτης μας από τη βρεφική του ηλικία και μέχρι πρόσφατα (πριν από μόλις 66 εκατ. έτη) δεχόταν συνεχώς την επίθεση μεγάλου μεγέθους κομητών και αστεροειδών. Μάλιστα μια περίοδος κατά την οποία στη Γη έπεφταν κατά ριπάς διαστημικοί βράχοι έχει λάβει την ονομασία «Μεγάλος Βομβαρδισμός». Σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία, λίγο μετά τον σχηματισμό της Γης ένα κοσμικό σώμα στο μέγεθος του Αρη έπεσε πάνω της. Η σύγκρουση, όπως είναι ευνόητο, ήταν κατακλυσμική αλλά ο πλανήτης μας άντεξε το χτύπημα και δεν καταστράφηκε. Οπως ήταν επόμενο η σύγκρουση εκτόξευσε στο Διάστημα τεράστια θραύσματα, πολλά εκ των οποίων παρέμειναν σε τροχιά γύρω από τη Γη και γρήγορα ενώθηκαν σχηματίζοντας τον φυσικό μας δορυφόρο, τη Σελήνη. Οι θιασώτες αυτής της θεωρίας έδωσαν στο διαστημικό σώμα που έπεσε στον πλανήτη μας το όνομα «Θεία», από τη μυθολογική μητέρα της Σελήνης. Μάλιστα κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η παρουσία της Σελήνης ήταν κάτι περισσότερο από καταλυτική στο να αναπτύξει η Γη φιλικές προς τη ζωή συνθήκες. Η τελευταία μελέτη για αυτή την τρομερή σύγκρουση από την οποία γεννήθηκε η Σελήνη παρουσιάστηκε πριν από λίγες εβδομάδες από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες. Οι ερευνητές συνέκριναν δείγματα πετρωμάτων από τη Σελήνη με ηφαιστειακά πετρώματα από τον μανδύα της Γης. Οι αναλύσεις που έκαναν σε πρώτη φάση ενισχύουν περαιτέρω το σενάριο της τρομερής σύγκρουσης της Γης με τη Θεία. Το δεύτερο και πιο ενδιαφέρον συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι η Γη απορρόφησε μεγάλο μέρος του γιγάντιου διαστημικού σώματος, γεγονός που άλλαξε τη χημική της σύσταση. Οπως υποστηρίζουν οι ερευνητές, η Γη είναι ένα... κοκτέιλ που αποτελείται από δύο κοσμικά σώματα. Ενα διαστημικό σώμα σαν τον Ερμή ίσως έπεσε κάποτε στη Γη Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης διατύπωσαν πρόσφατα μια νέα επαναστατική θεωρία για το πώς η Γη έγινε ένας τόπος ιδιαίτερα φιλόξενος για τη ζωή. Με άρθρο τους στην επιθεώρηση «Nature» υποστηρίζουν ότι ένας πλανήτης με το μέγεθος αλλά και τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του Ερμή έπεσε κάποια στιγμή πάνω στη νεαρή Γη. Οι επιστήμονες μελέτησαν τα χημικά στοιχεία από τα οποία αποτελούνται ο φλοιός και ο μανδύας της Γης και κατέληξαν σε μια σειρά από συμπεράσματα. Οπως είδαν, ο γήινος φλοιός και ο μανδύας διαθέτουν δύο στοιχεία, το σαμάριο και το νεοδύμιο, σε αναλογίες πολύ υψηλότερες από εκείνες που θα ήταν λογικό αν αυτά προέρχονταν από μετεωρίτες οι οποίοι βομβάρδιζαν τη Γη την πρώτη περίοδο της ύπαρξής της. Οι ερευνητές εικάζουν ότι ένα σώμα με μέγεθος παρόμοιο με εκείνο του Ερμή, το οποίο περιείχε υψηλές συγκεντρώσεις θείου, έπεσε στη Γη. Το (πολύ) θείο προκάλεσε τις χημικές αντιδράσεις που οδήγησαν στην παραγωγή των ποσοτήτων σαμαρίου και νεοδυμίου που βλέπουμε σήμερα. Παράλληλα εκτιμούν ότι η παρουσία τόσου θείου στη νεαρή Γη ήταν καταλυτική και για έναν άλλον σημαντικό λόγο. Ιδού ποιος είναι αυτός: η απότομη μαζική παρουσία θείου παρήγαγε την απαραίτητη θερμότητα στον πυρήνα της Γης αλλά και νέα στοιχεία (ραδιενεργό ουράνιο και θόριο) ώστε να ενεργοποιηθεί το «γεω-δυναμό» που ευθύνεται για την ύπαρξη του μαγνητικού πεδίου του πλανήτη. Το μαγνητικό πεδίο της Γης αποτελεί την ασπίδα της ενάντια στη βλαβερή κοσμική ακτινοβολία επιτρέποντας παράλληλα την παρουσία του νερού σε υγρή μορφή στην επιφάνειά της. Η προστασία από την κοσμική ακτινοβολία και το νερό σε υγρή μορφή είναι φυσικά θεμελιώδεις παράγοντες για την ανάπτυξη φιλικών προς τη ζωή συνθηκών. Αν η θεωρία των δύο ερευνητών επιβεβαιωθεί, αυτό θα σημαίνει ότι η Γη είναι πραγματικά πολύ σκληρό καρύδι, άντεξε δύο κατακλυσμιαίες συγκρούσεις, οι οποίες μάλιστα έγιναν σε κοντινή χρονική απόσταση η μία από την άλλη. Ο αστεροειδής των δεινοσαύρων Η κρατούσα θεωρία για τη μυστηριώδη εξαφάνιση των δεινοσαύρων που κυριαρχούσαν για περίπου 150 εκατ. έτη στη Γη υποδεικνύει ως υπεύθυνες τις αλυσιδωτές επιπτώσεις που προκλήθηκαν από την πτώση ενός μεγάλου αστεροειδούς στην αμερικανική ήπειρο πριν από περίπου 65 εκατ. έτη. Ο Μάικλ Ραμπίνο, καθηγητής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, υποστηρίζει ότι η πτώση του αστεροειδούς ήταν επίσης αποτέλεσμα μιας αλυσίδας γεγονότων, αυτή τη φορά κοσμικών. Ευρήματα των τελευταίων ετών έχουν δείξει ότι υπάρχουν υψηλές συγκεντρώσεις της μυστηριώδους σκοτεινής ύλης στα κέντρα των γαλαξιών, κάτι που συμβαίνει και στον δικό μας γαλαξία. Η σκοτεινή ύλη, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι μια αόρατη κοσμική «ουσία», η βαρύτητα της οποίας πιστεύεται ότι συγκρατεί τους γαλαξίες και τα αντικείμενα του Σύμπαντος στη θέση τους. Η Γη κατά την τροχιακή της κίνηση ολοκληρώνει μια περιστροφή γύρω από τον γαλαξιακό δίσκο κάθε 250 εκατ. έτη. Κάθε 30 εκατ. έτη η Γη κατά την κίνησή της αυτή πλησιάζει το κέντρο του Γαλαξία. Σύμφωνα με τον Ραμπίνο, κάθε φορά που συμβαίνει αυτό, δηλαδή κάθε 30 εκατ. έτη, η Γη βιώνει εκτεταμένες καταστροφές και μαζικές εξαφανίσεις των ειδών. Ο Ραμπίνο υπολόγισε ότι την εποχή που εκτιμάται ότι έπεσε ο αστεροειδής ο οποίος εξαφάνισε τους δεινοσαύρους, η Γη βρισκόταν κοντά στο γαλαξιακό κέντρο. Το ενδιαφέρον είναι ότι η Γη βρήκε για μία ακόμη φορά τρόπο να απορροφήσει την καταστροφή και να τη μετουσιώσει με θετικό (ειδικά για τον άνθρωπο) τρόπο. Ο αστεροειδής εξαφάνισε τους δεινοσαύρους και πολλά άλλα είδη αλλά άνοιξε τον δρόμο στην εξάπλωση και εν πολλοίς κυριαρχία των θηλαστικών στον πλανήτη. http://www.tovima.gr/science/article/?aid=782133

Quasars, οι μυστηριώδεις φάροι. To πλούσιο σε φυσικά φαινόμενα Σύμπαν μάς επιφυλάσσει ανεξάντλητες εκπλήξεις. Σπάνια οι αστροφυσικοί μπόρεσαν να προβλέψουν τα ιδιαίτερα ασυνήθιστα –για εμάς τους μικροσκοπικούς γήινους– φαινόμενα που συμβαίνουν στο Σύμπαν. Η πρόβλεψη της ύπαρξης του ηλιακού ανέμου, δηλαδή της ροής εκατομμυρίων τόνων ιονισμένου αερίου ανά δευτερόλεπτο με την οποία η ηλιακή ατμόσφαιρα «λούζει» το αχανές Διάστημα, ίσως είναι μια από τις ελάχιστες περιπτώσεις όπου η θεωρία προηγήθηκε της παρατήρησης. Τις περισσότερες όμως άλλες φορές οι θεωρητικοί αστροφυσικοί απλά προσπαθούμε εκ των υστέρων να εξηγήσουμε τις αινιγματικές παρατηρήσεις των παρατηρησιακών αστρονόμων, όταν αυτές έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Η ανακάλυψη των quasars το 1963 είναι μια τέτοια περίπτωση. Σε αυτούς συμβαίνουν πρωτοφανή, αινιγματικά και ανήκουστα σε εμάς φαινόμενα, όπως, μια εκτυφλωτική φωτεινότητα που είναι ισοδύναμη αυτής εκατοντάδων γαλαξιών όλων μαζί «στριμωγμένων» μέσα σε μια «μικρή» περιοχή όσο το πλανητικό μας σύστημα, τερατώδεις μαύρες τρύπες δισεκατομμυρίων ηλιακών μαζών που λουφάζουν στο κέντρο τους και «καταβροχθίζουν» χιλιάδες αστέρια κάθε έτος, σχετικιστικοί πίδακες ιονισμένου αερίου που αναβλύζουν από αυτές τις μαύρες τρύπες και σχηματίζουν λαμπρούς κόμβους που «φαίνονται» συχνά να κινούνται με ταχύτητες που υπερβαίνουν ακόμη και την ταχύτητα του φωτός, βαρυτικοί φακοί (όπως ο «σταυρός του Einstein»), αλλά και άλλα ακραία φυσικά φαινόμενα που συμβαίνουν σε αυτά τα ιδιόμορφα αστρονομικά αντικείμενα, που ευρίσκονται κυρίως στις εσχατιές του γνωστού μας Σύμπαντος. Ας δούμε όμως καταρχήν πώς ανακαλύφθηκαν. Ο πρώτος ραδιογαλαξίας εντοπίστηκε το 1939 Η ενέργεια κοσμικής προέλευσης που φθάνει στη Γη στα ραδιοκύματα είναι εξαιρετικά ασθενική. Για παράδειγμα, όλη η ενέργεια που έχει μέχρι σήμερα συλλεγεί από όλα τα ραδιοτηλεσκόπια δεν υπερβαίνει αυτήν που ελευθερώνει μία νιφάδα χιονιού όταν διασχίζει την ατμόσφαιρα και πέφτει στο έδαφος. Το 1932, ένας Αμερικανός φυσικός-ηλεκτρολόγος μηχανικός στα Εργαστήρια της Bell Telephone, ο Καρλ Τζάνσκι, κατασκεύασε την πρώτη ραδιοφωνική κεραία που χρησιμοποιήθηκε για την ανίχνευση μιας αστρονομικής πηγής ραδιοκυμάτων, προπάτορας των σημερινών «πιάτων» τηλεόρασης. Ο Τζάνσκι αναζητούσε πηγές ραδιοθορύβου που θα ήταν δυνατό να επηρεάζουν την ασύρματη επικοινωνία, κάτι που ενδιέφερε την Bell. Η πρώτη τέτοια πηγή που εντόπισε ήταν στην κατεύθυνση του αστερισμού του Τοξότη, όπου βρίσκεται το κέντρο του Γαλαξία μας. Στη συνέχεια, ο Τζάνσκι πρότεινε στα Bell Labs την κατασκευή μιας ευαίσθητης αντένας 30 μέτρων που όμως δεν έγινε δεκτή, με το σκεπτικό ότι αυτή δεν θα ήταν χρήσιμη για τις διατλαντικές τηλεπικοινωνίες και μετατέθηκε σε άλλο τμήμα της εταιρείας, παρά το γεγονός ότι η ανακάλυψή του εμφανίστηκε στους «New York Times» στις 5 Μαΐου του 1933! Στη συνέχεια, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ευνόησε την ανάπτυξη της ραδιοαστρονομίας, ιδιαίτερα στην Αγγλία. Ετσι, μέχρι το 1950 οι ραδιοαστρονόμοι είχαν ήδη κατασκευάσει ευαίσθητα ραδιοτηλεσκόπια και είχαν δημιουργήσει εκτεταμένες λίστες ραδιοπηγών. Ο πιο γνωστός κατάλογος ήταν ο 3C του Cambridge. Πολλές ραδιοπηγές αντιστοιχούσαν σε μακρινούς γνωστούς γαλαξίες. Αλλες όχι. Στον αστερισμό του Κύκνου, που μεσουρανεί το καλοκαίρι ως μέρος του «θερινού τριγώνου», εντοπίσθηκε το 1939 ο πρώτος ραδιογαλαξίας (Κύκνος Α) σε απόσταση περί τα 600 εκατομμύρια έτη φωτός και είναι ορατός και στο οπτικό μέρος του φάσματος. Το περίεργο όμως με τον Κύκνο Α, αλλά και τους άλλους ραδιογαλαξίες ήταν ότι η ραδιοεκπομπή τους προέρχεται από δύο ραδιολοβούς που απέχουν περί τα 300.000 έτη φωτός αναμεταξύ τους (δέκα φορές μακρύτερα από τους εξωτερικούς αστέρες του γαλαξία). Aργότερα ανακαλύφθηκε ότι οι λοβοί αυτοί τροφοδοτούνταν από δύο πολύ λεπτούς πίδακες (βλ. εικόνα) που προέρχονται από έναν ιδιαίτερα συμπαγή πυρήνα ανάμεσά τους, όπου λουφάζει μια θηριώδης μελανή οπή με μάζα περί το ένα δισεκατομμύριο ηλιακές μάζες. Η μεταβλητότητα δε της εκπομπής αυτής στις υψηλές ενέργειες είναι της τάξης των ωρών, ή και λεπτών. Ο ακριβής ραδιοεντοπισμός όμως των ραδιογαλαξιών δεν ήταν εύκολος, γι’ αυτό οι ραδιοαστρονόμοι επινόησαν διάφορους έξυπνους τρόπους. Ενας εξ αυτών ήταν η επιπρόσθεση της Σελήνης στη ραδιοπηγή, της οποίας η εκάστοτε θέση στον ουρανό είναι γνωστή με μεγάλη ακρίβεια και όταν παρεμβάλλεται στην κατεύθυνση της ραδιοπηγής κόβει την ακτινοβολία της και έτσι μας δίνει την ακριβή της θέση. Ετσι, μετά τη μέτρηση των ακριβών συντεταγμένων αρκετών ισχυρών ραδιοπηγών, το επίκεντρο για την εξήγησή τους βρέθηκε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Caltech. Οι αστροφυσικοί εστίασαν την προσοχή τους σε δύο ισχυρές πηγές του καταλόγου 3C, τους 3C 273 και 3C 48 οι οποίοι φαίνονταν να συμπίπτουν στον ουρανό με δύο σημειακούς μπλε αστέρες. Γι’ αυτό και τους ονόμασαν quasars, σύντμηση της φράσης «quas (i-stell)ar radio source». Ομως, μέχρι τότε δεν είχαν ανακαλυφθεί αστέρες να εκπέμπουν στα ραδιοκύματα, με την εξαίρεση του Ηλιου που η εκπομπή του ωστόσο είναι τόσο ασθενής ώστε δεν θα ήταν ανιχνεύσιμη σε μεγάλες εξωγαλαξιακές αποστάσεις. Εμπειροι αστρονόμοι έλαβαν τα φάσματα αυτών των σημειακών πηγών με το μεγαλύτερο τότε παγκόσμια διαθέσιμο τηλεσκόπιο των 5,1 μέτρων στο Palomar που λειτουργεί το Caltech. Προς μεγάλη τους έκπληξη όμως διαπίστωσαν ότι οι γραμμές εκπομπής τους δεν μπορούσαν να αντιστοιχηθούν με αυτές κάποιου χημικού στοιχείου του γνωστού μας περιοδικού πίνακα. Ηταν γραμμές κάποιου νέου χημικού στοιχείου; Προέρχονταν από κάποιο νέο και εξωτικό είδος ραδιοάστρου μέσα στον Γαλαξία μας ή, ήταν εξωγαλαξιακά αντικείμενα; Μια μεγάλη προσπάθεια χωρίς να λείπουν και οι διαμάχες ξεκίνησε ανάμεσα στους αστρονόμους για να λύσουν αυτό το αίνιγμα. Τα διασκορπισμένα κομμάτια του παζλ τελικά συναρμολόγησε επιτυχώς ένας νεαρός Ολλανδός αστροφυσικός το 1963, ο Maarten Schmidt, ο οποίος αφού εκπόνησε τη διατριβή του με την επίβλεψη του διάσημου αστρονόμου Oort το 1956 στο αστεροσκοπείο του Leiden, μετακόμισε στο Caltech τo 1959. Εκεί, το καθαρό μυαλό του παρατήρησε κάτι πολύ απλό: ότι οι τέσσερις εντονότερες γραμμές εκπομπής του 3C 273 είχαν την ίδια σχετική απόσταση ανάμεσά τους με τις πασίγνωστες αλλά θεμελιώδεις γραμμές του ατόμου του Υδρογόνου. Μόνο που τα μήκη κύματος που εμφανίζονταν στο φάσμα της ραδιοπηγής ήταν μετατοπισμένα προς το ερυθρό κατά ένα σημαντικό ποσοστό, περί το 16%! Αν αυτή η μετατόπιση οφειλόταν στο φαινόμενο Doppler, τότε σήμαινε ότι το αντικείμενο αυτό απομακρυνόταν από εμάς με ταχύτητα 45.000 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, ή 1,6 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα! Οι ίδιες γραμμές στο φάσμα του 3C 48 ήταν μετατοπισμένες προς το ερυθρό ακόμη περισσότερο και η ραδιοπηγή απομακρυνόταν με τη διπλάσια ταχύτητα αυτής του 3C 273. Οι αστροφυσικοί έμειναν έκθαμβοι προσπαθώντας να κατανοήσουν πώς είναι δυνατόν να απομακρύνονται από εμάς αυτά τα αντικείμενα με ταχύτητες πολλών δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα. Με επιπλέον συστηματική παρατήρηση και συστηματική ανάλυση, ο Schmidt και οι συνεργάτες του έδειξαν ότι οι 3C 48 and 3C 273 δεν ήταν ακριβώς σημειακές πηγές, αλλά καθεμιά τους περιβαλλόταν από μια θαμπή άλω. Αυτή η άλως υπεδείκνυε ότι εκεί υπήρχε κάποιος μακρινός γαλαξίας. Σύμφωνα δε με τον νόμο διαστολής του Hubble’s που συνδέει απόσταση και ταχύτητα σε γαλαξίες, αυτά τα αινιγματικά αντικείμενα ευρίσκονταν σε αποστάσεις δισεκατομμυρίων ετών φωτός, δηλαδή το φως τους ταξίδεψε δισεκατομμύρια έτη φωτός για να φθάσει σε εμάς! Ο Schmidt απέδειξε έτσι ότι οι quasars δεν ήταν ραδιοαστέρες αλλά οι πιο μακρινοί ραδιογαλαξίες στο Σύμπαν. Και για να έχουν φαινόμενη αστρική φωτεινότητα σε αυτές τις τεράστιες αποστάσεις, πρέπει να έχουν εξαιρετικά μεγάλη ιδιοφωτεινότητα. Περαιτέρω, αν η άλως προέρχεται από το φως του περιβάλλοντος μακρινού γαλαξία, τότε η λαμπρή καρδιά του εκπέμπει πολύ ισχυρότερη ακτινοβολία. Τότε όμως, τι είδους φαινόμενα συμβαίνουν στον πυρήνα αυτού του γαλαξία ώστε να εκπέμπει εκατοντάδες φορές τη φωτεινότητα ενός γαλαξία; Οπως συνήθως συμβαίνει στην έρευνα, η λύση ενός αινίγματος οδηγεί στην εμφάνιση άλλων! Σήμερα γνωρίζουμε χιλιάδες quasars. Ο μακρινότερος που έχει εντοπιστεί ώς τώρα, ευρίσκεται σε απόσταση από την οποία το φως ταξίδεψε 12,9 δισεκατομμύρια έτη, δηλαδή περί τα 800 εκατομμύρια έτη μετά τη γέννηση του Σύμπαντος στη Μεγάλη Εκρηξη (Big Bang). Οι βαρυτικοί φακοί είναι μία πρόβλεψη της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας που έγινε από τον Einstein το 1912, πριν από τη δημοσίευση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας το 1916, κατά την οποία όταν το φως μιας φωτεινής πηγής διέρχεται από το ισχυρό βαρυτικό πεδίο ενός Γαλαξία ή μελανής οπής (βαρυτικός φακός), οι φωτεινές ακτίνες κάμπτονται, δημιουργώντας έναν κυκλικό δακτύλιο –όταν το quasar, ο παρατηρητής και ο φακός είναι ευθυγραμμισμένοι– ή κάποιο άλλο σχήμα, όταν δεν είναι, π.χ. ένας σταυρός. Ο Einstein το 1936 σημείωσε ότι το φαινόμενο αυτό δεν είναι παρατηρήσιμο. Λάθος του (και ο Αϊνστάιν έκανε λάθος προβλέψεις). Σήμερα, ωστόσο, γνωρίζουμε εκατοντάδες βαρυτικούς φακούς στην Αστροφυσική που συνδέονται με μακρινούς quasars. Για παράδειγμα, ο «σταυρός του Αϊνστάιν» είναι ένα quasar που με τη βοήθεια ενός ενδιάμεσου βαρυτικού φακού δίδει ένα τετραπλό είδωλο, σχηματίζοντας έναν σχεδόν τέλειο σταυρό (εξ ου και το όνομά του), με τον ενδιάμεσο γαλαξία να παίζει τον ρόλο του φακού στο κέντρο του. Το quasar αυτό βρίσκεται περίπου 8 δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, ενώ ο γαλαξίας-φακός βρίσκεται σε απόσταση 400 εκατομμυρίων ετών φωτός. Στα quasars παρατηρούμε και το φαινόμενο της υπέρφωτης κίνησης, κατά το οποίο έχουμε φαινομενική κίνηση κάποιων νεφών πλάσματος που παρατηρούνται να κινούνται με ταχύτητες μεγαλύτερες εκείνης του φωτός στο κενό. Η υπέρφωτη κίνηση εξηγείται όμορφα (βλ. Καν. Τσίγκανος, Αστροφυσική Πλάσματος, σελ. 445, 2015) και οφείλεται σε φαινόμενα προβολής και όχι σε παραβίαση της Θεωρίας της Σχετικότητας, σύμφωνα με την οποία η μέγιστη ταχύτητα με την οποία μπορεί να μεταδοθεί πληροφορία είναι η ταχύτητα του φωτός. Βασικά απαιτεί σχετικιστική κίνηση σχεδόν προς την κατεύθυνση του παρατηρητή. Οσο περισσότερα γνωρίζουμε για το Σύμπαν, τόσο περισσότερα αινίγματα αναφύονται και επομένως τόσο λιγότερο το κατανοούμε. Ατέρμονη η διαδικασία. Ωστόσο, είναι μια αληθινά μεγαλειώδης διαδικασία, γιατί ο μικρός και «εφήμερος» άνθρωπος τόσο περισσότερο πλησιάζει τον Νου του Δημιουργού του Σύμπαντος. Για παράδειγμα, και μόνο το γεγονός ότι σήμερα παρατηρούμε περίπου το 4% της ύλης που περιέχει το Σύμπαν, ενώ το υπόλοιπο 26% και 70% και μόνο από την ονομασία του «σκοτεινή ύλη» και «σκοτεινή ενέργεια», αντίστοιχα, υποδηλώνει ότι έχουμε κυριολεκτικά «σκοτεινά μεσάνυχτα», αγνοώντας το μεγαλύτερο μέρος της σύστασής του. Αυτό και βέβαια έχει σημαντικές προεκτάσεις και στην ανθρώπινη πνευματική στάση: Οσο περισσότερο κατανοούμε τη ζωή, τόσο λιγότερο παντογνώστες φαινόμαστε και τόσο περισσότερο εχέφρονες, σωστοί πολίτες και άνθρωποι αναδεικνυόμαστε. Ιδιαίτερα στη χώρα μας! http://www.kathimerini.gr/852192/article/epikairothta/episthmh/quasars-oi-mysthriwdeis-faroi

Τα λάθη του Άλμπερτ Αϊνστάιν. Ποιες ήταν, σύμφωνα με τον Λόρενς Κράους, οι μεγαλύτερες επιστημονικές αστοχίες του γίγαντα της σύγχρονης φυσικής; Την Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2016 ανακοινώθηκε επίσημα ότι η διεθνής ερευνητική κοινοπραξία LIGO κατάφερε, για πρώτη φορά, να ανιχνεύσει τα ακριβοθώρητα βαρυτικά κύματα. Επί έναν αιώνα τα βαρυτικά κύματα ήταν μόνο μια ανεπιβεβαίωτη πρόβλεψη της Γενικής Σχετικότητας, σήμερα όμως, χάρη σε αυτήν την ανακάλυψη, η ύπαρξή τους θεωρείται από τους φυσικούς μια σχεδόν επιστημονική βεβαιότητα. Ωστόσο θα ήταν λάθος να πιστέψει κανείς ότι ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ήταν αλάνθαστος ή ότι οι επιστημονικές προβλέψεις του ήταν πάντοτε σωστές. Το γεγονός αυτό θέλησε να μας το θυμίσει ο διάσημος θεωρητικός φυσικός και συγγραφέας Λόρενς Μ. Κράους* (Lawrence M. Krauss), ο οποίος αμέσως μετά τη συγκλονιστική ανακάλυψη δημοσίευσε στην εφημερίδα «New York Times» ένα εκτενές σχόλιο [When Einstein Was Wrong] http://www.nytimes.com/interactive/2016/02/12/science/when-albert-einstein-was-wrong.html?_r=0# σχετικά με το ποια θεωρούνται σήμερα τα τέσσερα σοβαρότερα επιστημονικά σφάλματα που διέπραξε ο μεγαλύτερος φυσικός του εικοστού αιώνα. Με αφορμή αυτό το άρθρο έχει ενδιαφέρον και είναι εξόχως διδακτικό να δούμε ποιες ήταν αυτές οι ατυχείς στιγμές. Η πρόσφατη πειραματική επιβεβαίωση των βαρυτικών κυμάτων μάς αποκαλύπτει τη δύναμη της σκέψης και της επιστημονικής διαίσθησης του Αϊνστάιν. Ομως ακόμη και ο πατέρας της Σχετικότητας έκανε κάποια ολέθρια λάθη˙ στην πραγματικότητα πολύ λίγα. Είναι σε όλους γνωστή η εικόνα του Αϊνστάιν, του δημιουργικότερου ίσως φυσικού της εποχής μας, να κάθεται στην πολυθρόνα του και με μοναδικά εργαλεία ένα μπλοκ σημειώσεων, ένα μολύβι και με την πίπα στο στόμα να επεξεργάζεται τις τόσο ανοίκειες και αντιδιαισθητικές θεωρίες του για το Σύμπαν. Πράγματι, βασιζόμενος σε πειραματικά δεδομένα που είχαν ανακαλυφθεί από άλλους επιστήμονες και χάρη στη μοναδική φυσικομαθηματική διαίσθησή του, κατάφερε να εξηγήσει και να προβλέψει μερικά από τα πιο αινιγματικά φυσικά φαινόμενα. Οι περισσότερες από αυτές τις προβλέψεις του επιβεβαιώθηκαν, αργά ή γρήγορα, από την πειραματική φυσική, όπως συνέβη πρόσφατα με τα βαρυτικά κύματα. Όμως ο δημιουργός της σύγχρονης σχετικιστικής φυσικής έκανε και κάποιες -στην πραγματικότητα ελάχιστες!- ατυχείς προβλέψεις ή και ολότελα εσφαλμένες θεωρητικές επιλογές, οι οποίες είναι λιγότερο γνωστές από τις εντυπωσιακές επιτυχίες του. Αυτά τα «λάθη», όπως συνειδητοποιούμε εκ των υστέρων, μας προσφέρουν τη δυνατότητα να κατανοήσουμε βαθύτερα την εξέλιξη της σκέψης του, καθώς και τα ανυπέρβλητα εμπόδια που δημιουργούν -ακόμη και σε μια τέτοια επιστημονική ιδιοφυΐα- οι θεωρητικές προκαταλήψεις και οι μεταφυσικές εμμονές της. Πάντως ο ίδιος ο Αϊνστάιν φαίνεται πως είχε πλήρη επίγνωση αυτού του γεγονότος, αφού είχε επινοήσει επί τούτου και ένα ρητό: «Όποιος δεν έκανε ποτέ λάθος, δεν έχει δοκιμάσει ποτέ κάτι καινούργιο». ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ http://physicsgg.me/2016/03/06/%cf%84%ce%b1-%ce%bb%ce%ac%ce%b8%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-einstein/

Lawrence Krauss: «Ένα σύμπαν από το τίποτε» Μια διάλεξη του Lawrence M. Krauss βασισμένη στις ιδέες που περιγράφονται στο ομώνυμο βιβλίο του, «Ένα σύμπαν από το τίποτε» : (εκδόσεις Τραυλός) Το Σύμπαν είναι έτσι όπως είναι είτε μας αρέσει είτε όχι. Η ύπαρξη ή η ανυπαρξία ενός δημιουργού δεν εξαρτάται από τις επιθυμίες μας. Ένας κόσμος χωρίς Θεό ή σκοπό μπορεί να δείχνει σκληρός ή μάταιος, όμως αυτό από μόνο του δεν καθιστά αναγκαία την ύπαρξη του Θεού. Για περισσότερα από δυο χιλιάδες χρόνια, το ερώτημα, «Γιατί υπάρχει κάτι και όχι τίποτε;» παρουσιάζεται ως πρόκληση στην πρόταση ότι το Σύμπαν μας – το οποίο περιέχει συμπλέγματα από αστέρες, γαλαξίες, ανθρώπους και ποιός ξέρει τι άλλο – μπορεί να προέκυψε χωρίς σχέδιο, πρόθεση ή σκοπό. Παρότι συνήθως προβάλλεται ως φιλοσοφικό ή θρησκευτικό ερώτημα, αναφέρεται πρωτίστως στον φυσικό κόσμο, επομένως, το εργαλέιο με το οποίο πρέπει να δοκιμάσουμε να το λύσουμε είναι, κυρίως, η επιστήμη. Ο σκοπός του Lawrence Krauss είναι να δείξει πως η σύγχρονη επιστήμη, με διάφορες μορφές, μπορεί να αντιμετωπίσει και αντιμετωπίζει το ερώτημα γιατί υπάρχει κάτι και όχι τίποτε: οι απαντήσεις που έχουν δοθεί – από συγκλονιστικά όμορφες πειραματικές παρατηρήσεις, καθώς και από τις θεωρίες της σύγχρονης φυσικής – δείχνουν ότι μπορούμε να πάρουμε κάτι από το τίποτε, χωρίς κανένα πρόβλημα. Μάλιστα, το κάτι από το τίποτε ίσως ήταν προαπαιτούμενο για τη γέννηση του Σύμπαντος. Επιπλέον, όλες οι ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι με αυτόν ακριβώς τον τρόπο θα μπορούσε να προκύψει το Σύμπαν μας. Στην φωτογραφία Ολόκληρο το σύμπαν σε μια εικόνα. https://www.youtube.com/watch?v=sbsGYRArH_w http://physicsgg.me/2016/03/05/lawrence-krauss-%ce%ad%ce%bd%ce%b1-%cf%83%cf%8d%ce%bc%cf%80%ce%b1%ce%bd-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf-%cf%84%ce%af%cf%80%ce%bf%cf%84%ce%b5/

Χρόνος, ο δύσκολος και γοητευτικός. Η μέτρηση του χρόνου είναι φυσικότατη και συνάμα εντελώς αφύσικη υπόθεση. Δεν ορίζεται αυθαίρετα με ομοιόμορφες μονάδες, όπως τα άλλα φυσικά μεγέθη, καθώς την επιβάλλει, με τον απόλυτα δικό της τρόπο, η φύση (ο ηλιακός και ο σεληνιακός κύκλος). Ούτε, όμως, μπορούμε να αρκεστούμε στη φυσική περιοδικότητα των φαινομένων αν θέλουμε να ικανοποιήσουμε την ανάγκη για ακριβή ρύθμιση του οργανωμένου, κοινωνικού χρόνου. Βρισκόμαστε στην κορυφή του Λόφου των Νυμφών. Από τον Υμηττό ανατέλλει η αττική πανσέληνος ενώ δεσπόζει στο τοπίο η (σπάνια) θέα της δυτικής πλευράς της Ακρόπολης. Σε λίγο, ο θόλος με την εσωτερική ξύλινη επένδυση σε σχήμα φύλλων φοινικιάς, που στεγάζει το «τηλεσκόπιο Δωρίδη» (έτος κατασκευής 1902), θα ανοίξει για χάρη μας. Μπορεί να είμαστε οι ταλαίπωροι κάτοικοι του βασανισμένου αθηναϊκού κέντρου, βρισκόμαστε, ωστόσο, να συμμετέχουμε σε μια παραγωγή αμύθητης αξίας, έναντι ευτελούς αντιτίμου. Το μικρό θολωτό κτίριο γεμίζει ασφυκτικά από ενηλίκους και παιδιά. Καθώς υψώνεται στο κέντρο του το τηλεσκόπιο, η ατμόσφαιρα στην υποφωτισμένη αίθουσα θυμίζει παλαιό υποβρύχιο ενώ ταυτόχρονα θα μπορούσε να έχει σκηνοθετηθεί σε μεσαιωνικό οξφορδιανό κολέγιο για την κινηματογραφική μεταφορά της τριλογίας του Φίλιπ Πούλμαν (His Dark Materials). Καθισμένοι σε μικρά σκαμπό ή μαξιλάρια, παρακολουθούμε με ανοιχτό το στόμα τον ομιλητή, έχοντας την αίσθηση ότι λίγο πιο κάτω, στο σχεδιασμένο από τον Χάνσεν κτίριο Σίνα ή στο οίκημα του Τσίλλερ που στεγάζει το μεσημβρινό τηλεσκόπιο, κάποιος Μέτων εκτελεί ακόμη τις μετρήσεις του. Ο Βασίλης Κάλφας, καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας στο ΑΠΘ, αφηγείται γλαφυρά, όρθιος, εκτός χειρογράφου, πώς μετρούσαν τον χρόνο οι αρχαίοι Ελληνες. Συνειδητοποιούμε για πρώτη φορά πόσο δύσκολη και πολύπλοκη υπόθεση είναι η μέτρηση του χρόνου. Τα παιδιά, λέει ο ομιλητής, συχνά μαθαίνουν με μεγάλη καθυστέρηση να «διαβάζουν» το ρολόι, μετά και την κατάκτηση της ανάγνωσης και της γραφής. Το ρολόι, ωστόσο, το οφείλουμε στους παρατηρητικούς Βαβυλώνιους, που μετρούσαν τον χώρο και τον χρόνο με τη βοήθεια των 360 μοιρών της κυκλικής πορείας των ουρανίων σωμάτων. «Οι Ελληνες», όμως, «δεν ήταν καλοί παρατηρητές». Και δεν ήταν ούτε ιδιαίτερα πρακτικοί, μια και χρειάστηκαν οι Ρωμαίοι για να κόψουν λίγο εδώ, να προσθέσουν λίγο εκεί και να προσαρμόσουν τον ηλιακό (ημερήσιο και ετήσιο) και τον σεληνιακό μηνιαίο κύκλο σε μορφή σύγχρονου ημερολογίου. Ηταν, όμως, θαυμάσιοι αφηγητές οι Ελληνες, και πάνω απ’ όλους ο Θουκυδίδης. Ο ομιλητής ξεδιπλώνει ένα χαρτί για να μας διαβάσει πώς ο μεγάλος συγγραφέας πάσχισε να χρονολογήσει την έναρξη του Πελοποννησιακού Πολέμου δίχως να διαθέτει το ημερολόγιο που καθιέρωσαν οι Ρωμαίοι και που ισχύει πάνω-κάτω μέχρι σήμερα: «Η Τριακονταετής δηλαδή ειρήνη διετηρήθη επί δέκα τέσσερα έτη μετά την υποταγήν της Ευβοίας. Αλλά κατά το δέκατον πέμπτον έτος, όταν η Ιέρεια Χρυσίς ιεράτευεν επί σαράντα οκτώ ήδη έτη εις το Αργος, ο Αινήσιος ήτο πρώτος έφορος εις την Σπάρτην, και η αρχή του επωνύμου άρχοντος των Αθηνών Πυθοδώρου έμελλε να λήξη μετά τέσσαρας μήνας, τον δέκατον έκτον μήνα μετά την μάχην της Ποτειδαίας, και ευθύς με την αρχήν του έαρος, δύναμις τριακοσίων και πλέον ενόπλων Θηβαίων, υπό την αρχηγίαν των Βοιωταρχών Πυθαγγέλου, υιού του Φυλείδου, και Διεμπόρου, υιού του Ονητορίδου, εισήλθαν κατά την ώραν του πρώτου ύπνου εις τας Πλαταιάς της Βοιωτίας…» (δανειζόμαστε εδώ την ιστορική μετάφραση του Ελευθέριου Βενιζέλου).Ο Αθηναίος Μέτων, ωστόσο, μετρούσε και μετρούσε, όπως αργότερα κι ο Κάλλιπος: είχε στήσει στην Πνύκα το ηλιοσκόπιό του ενώ «παίζει» για λίγο και στον Αριστοφάνη. Δεκαεννέα έτη μετρούσε ο δικός του κύκλος, 76 του Κάλλιπου, ενώ τα αστρονομικά τους κομπιούτερ βρίσκονται αποτυπωμένα στον Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Το κοινό υποβάλλει ερωτήσεις. Θα μπορούσε να ακούει κανείς όλη τη νύχτα, μα έχει έρθει η ώρα να ανεβούν οι επισκέπτες, ένας ένας, αθόρυβα, τη σκάλα και να κοιτάξουν για λίγο μέσα από τον φακό μια Σελήνη απίστευτης λαμπρότητας. Στο προαύλιο του μικρού χώρου η Αναστασία Μεταλληνού, υπεύθυνη για τη «διάχυση της επιστήμης» στο Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεσκόπησης, μας μαθαίνει να διαβάζουμε τον χάρτη των αστεριών. Ο Μπεντελγκέζ του Ωρίωνα, ο Αλδεβαράν του Ταύρου, η Πούλια (πόχει εφτά παιδιά) μας χαρίζονται. Αποχωρούμε κατηφορίζοντας τον πεζόδρομο μέχρι το Θησείο. Αυτή (θα μπορούσε να) είναι μια κανονική βραδιά Κυριακής σε ένα μέρος που μοιάζει (και είναι) από τα πιο γοητευτικά στον πλανήτη. ​​Για πληροφορίες σχετικά με τις ξεναγήσεις στο Κέντρο Επισκεπτών Θησείου τηλεφωνήστε στο 210-34.90.160 (www.noa.gr). Γίνονται ειδικές ξεναγήσεις για μαθητές ή άλλες οργανωμένες ομάδες. Γίνονται και βραδινές ξεναγήσεις, οι οποίες για τον μήνα Μάρτιο θα ανακοινωθούν σύντομα. http://www.kathimerini.gr/851899/article/epikairothta/episthmh/xronos-o-dyskolos-kai-gohteytikos

Σε «τροχιά» ο ιαπωνικός επιταχυντής που θα αναζητήσει νέες φυσικές θεωρίες. Ένα βήμα που φέρνει πιο κοντά την ολοκλήρωση του επιταχυντή SuperKEKB, πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Ιαπωνία. Πιο συγκεκριμένα, ο SuperKEKB κατάφερε να επιταχύνει μία δέσμη ηλεκτρονίων στο εσωτερικό του, τα οποία άγγιξαν σχεδόν την ταχύτητα του φωτός. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, είχε καταφέρει το ίδιο με μία δέσμη ποζιτρονίων, δηλαδή αντισωμάτιων των ηλεκτρονίων, αναγκάζοντάς την να κινηθεί στην αντίθετη κατεύθυνση. Η επιτάχυνση ηλεκτρονίων και ποζιτρονίων σε τόσο υψηλές ταχύτητες, και σε «συμπαγείς» δέσμες που κινούνται σε αντίθετες τροχιές, είναι απαραίτητες για να φέρει σε πέρας ο SuperKEKB την αποστολή του, η οποία «περνά» μέσα από τη σύγκρουση των δύο αυτών «συστατικών» της ύλης. Η πειραματική διάταξη βρίσκεται στο Εργαστήριο KEK, στην ιαπωνική πόλη Τσουκούμπα (Tsukuba). Αν και η διάμετρός της είναι μόλις 3 χιλιόμετρα, τη στιγμή που η περίμετρος του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων στο CERN είναι 27 χιλιόμετρα, αναμένεται να ξεπεράσει το τεράστιο μηχάνημα στη Γενεύη σε αριθμό συγκρούσεων ανά δευτερόλεπτο. Ο αριθμός των συγκρούσεων ονομάζεται «φωτεινότητα» του επιταχυντή και εξαρτάται από την πυκνότητα κάθε δέσμης σε σωματίδια, όπως και από τη διάμετρό της. Γι’ αυτό και, στο εσωτερικό του SuperKEKB, κάθε δέσμη δεν θα ξεπερνά σε διάμετρο τα 100 δισεκατομμυριοστά του μέτρου. Με τις συγκρούσεις των ηλεκτρονίων με τα ποζιτρόνια, θα παράγονται στοιχειώδη σωματίδια (κάτω κουάρκ και κάτω αντικουάρκ) το οποία, όπως ελπίζουν οι επιστήμονες, με τη διάσπασή τους θα φέρουν στο «φως» άγνωστα σωματίδια, συμβάλλοντας έτσι στο να δοθούν απαντήσεις σε μερικά ανεξήγητα ακόμη και σήμερα ερωτήματα της φυσικής. Ένα από αυτά είναι η συμμετρία της ύλης με την αντιύλη στο σύμπαν: σύμφωνα με το μοντέλο της Μεγάλης Έκρηξης, η ύλη με την αντιύλη θα έπρεπε να παραχθούν σε ίσες ποσότητες κατά τη «γένεση» του σύμπαντος, κάτι που αν συνέβαινε όμως στην πράξη θα σήμαινε πως σε κάθε σωματίδιο θα αντιστοιχούσε κι ένα αντισωματίδιο, με συνέπεια με τη σύγκρουσή τους να εξαϋλωθούν. Με δεδομένη όμως τη μορφή που έχει ο «κόσμος», στον οποίο η ύλη έχει επικρατήσει έναντι της αντιύλης, το συμπέρασμα είναι πως στις πρώτες στιγμές του σύμπαντος υπήρχε μια μικρή ασυμμετρία μεταξύ των σωματιδίων και αντισωματιδίων. Μάλιστα, αυτή η ασυμμετρία δεν μπορεί να εξηγηθεί στα πλαίσια του Καθιερωμένου Προτύπου, το οποίο είναι η αποδεκτή σήμερα θεωρία για τους «δομικούς λίθους» της ύλης και τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Έτσι, από τις συγκρούσεις στον SuperKEKB, οι επιστήμονες αισιοδοξούν πως θα βρουν στοιχεία για την αιτία που τα σωματίδια υπερίσχυσαν των αντισωματιδίων στις αρχικές φάσεις εξέλιξης του σύμπαντος. Στοιχεία που, αν όντως προκύψουν, εκ των πραγμάτων θα ανοίξουν τον δρόμο για νέες φυσικές θεωρίες, πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο. http://www.naftemporiki.gr/story/1075140/se-troxia-o-iaponikos-epitaxuntis-pou-tha-anazitisei-nees-fusikes-theories

Ο Σκοτ Κέλι γύρισε από το διάστημα πέντε πόντους ψηλότερος! Τι συνέβη στο σώμα του. Ο αστροναύτης της NASA Scott Kelly που έμεινε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό επί έναν χρόνο επέστρεψε στη Γη κατά πέντε εκατοστά ψηλότερος! Αυτό διαπίστωσαν οι επιστήμονες της NASA που τον εξέτασαν με το που επέστρεψε στη Γη. Γιατί συνέβη αυτό; Την απάντηση δίνει η γιαγιά του Walter Lewin! (Ο καθηγητής Walter Lewin, είναι γνωστός από τα μαθήματα φυσικής στο MIT, πολλά από τα οποία κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο εδώ και πολλά χρόνια). Διαβάστε την απάντηση στην ανάρτηση: «H γιαγιά του Walter Lewin και οι στολές των αστροναυτών» ή δείτε το παρακάτω βίντεο: http://physicsgg.me/2016/03/03/%ce%b3%ce%b9%ce%b1%cf%84%ce%af-%ce%bf-%ce%b1%cf%83%cf%84%cf%81%ce%bf%ce%bd%ce%b1%cf%8d%cf%84%ce%b7%cf%82-scott-kelly-%cf%88%ce%ae%ce%bb%cf%89%cf%83%ce%b5-5-%cf%80%cf%8c%ce%bd%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%82/

Οι άβυσσοι του ηλιακού συστήματος αποκαλύπτονται. Τα διαστημικά σκάφη που εξερευνούν το ηλιακό μας σύστημα αλλά και οι δορυφόροι που έχουν τεθεί σε τροχιά γύρω από πλανήτες, φεγγάρια, κομήτες και αστεροειδείς ανάμεσα στα άλλα έχουν αποκαλύψει την ύπαρξη φαραγγιών σε ορισμένα από αυτά τα διαστημικά σώματα. Φαράγγια που προκαλούν δέος με το μέγεθός τους αλλά και ταυτόχρονα προκαλούν το ενδιαφέρον των επιστημόνων, μια και αποτελούν προϊόντα σύνθετων και εξαιρετικά ενδιαφερουσών γεολογικών διεργασιών οι οποίες αποκαλύπτουν σημαντικά στοιχεία για την ιστορία και τη δομή του ηλιακού μας συστήματος και όχι μόνο. Ας ρίξουμε μια ματιά στα πιο εντυπωσιακά φαράγγια που έχουν εντοπιστεί ως σήμερα στο ηλιακό μας σύστημα. Ο βασιλιάς. Ερευνητές στις ΗΠΑ ανακάλυψαν νέα ενδιαφέροντα ευρήματα για το Valles Marineris, το εντυπωσιακό φαράγγι του Αρη που είναι και το μεγαλύτερο του ηλιακού μας συστήματος. Πρόσφατες παρατηρήσεις έδειξαν ότι το Valles Marineris είναι πολύ βαθύτερο από όσο πιστεύαμε. Με βάση προηγούμενες παρατηρήσεις οι ειδικοί είχαν υπολογίσει αρχικά ότι το Valles Marineris έχει μήκος 3.000 χλμ., πλάτος 200 χλμ. και βάθος 7 χλμ. Λίγο αργότερα οι μετρήσεις αναθεωρήθηκαν και οι ειδικοί έκαναν λόγο για μήκος 4.000 χλμ. και βάθος 8 χλμ. Οι τελευταίες παρατηρήσεις που έκανε ο δορυφόρος Mars Express του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος δείχνουν ότι το μήκος και το πλάτος του φαραγγιού είναι αυτά που έχουν υπολογιστεί ως τώρα αλλά το βάθος του είναι ακόμη μεγαλύτερο αφού σε κάποια σημεία του φτάνει τα 10 χλμ.! Συγκριτικά το Γκραν Κάνιον στην Αριζόνα έχει μήκος 446 χλμ., 29 χλμ. πλάτος και το μέγιστο βάθος του φτάνει τα 1.800 μέτρα. Προηγούμενες παρατηρήσεις είχαν υποδείξει την παρουσία παγετώνων στο γιγάντιο φαράγγι στο πολύ μακρινό παρελθόν του Αρη. Κάποια στιγμή οι παγετώνες έλιωσαν προκαλώντας τεράστιες πλημμύρες οι οποίες... σμίλεψαν τα τοιχώματά του. Ερευνητές του Κολεγίου Bryn Mawr στην Πενσιλβάνια μελετώντας δεδομένα που έστειλε ο δορυφόρος MRO της NASA υποστηρίζουν ότι εντόπισαν στο φαράγγι ιζήματα η σύνθεση των οποίων επιβεβαιώνει την παρουσία των παγετώνων. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η θερμότητα από τα τοιχώματα του φαραγγιού προκάλεσε το λιώσιμο των παγετώνων. Στη συνέχεια ο λιωμένος πάγος αλληλεπίδρασε με το θείο που υπήρχε στην πρώιμη ατμόσφαιρα του Κόκκινου Πλανήτη. Ετσι, σύμφωνα με τους ερευνητές, το λιωμένο από τους πάγους νερό ήταν άκρως τοξικό. Τα παγωμένα φαράγγια. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα νέες εντυπωσιακές εικόνες από τον Πλούτωνα. Πρόκειται για εικόνες που τράβηξε το σκάφος «New Horizons» από τον Βόρειο Πόλο του πλανήτη νάνου. Σε αυτές εικονίζονται με λεπτομέρειες τα μεγάλα παγωμένα φαράγγια και οι τάφροι που υπάρχουν εκεί. Υπάρχουν φαράγγια με πλάτος 10 χλμ. αλλά και φαράγγια με πλάτος 75 χλμ. Υπάρχουν επίσης μυστηριώδεις τάφροι με διάμετρο 70 χλμ. και βάθος 4 χλμ. Η μελέτη των τοιχωμάτων των φαραγγιών στον Βόρειο Πόλο δείχνει ότι αποτελούνται από διαφορετικά και ελαφρύτερα υλικά από ό,τι τα φαράγγια στις άλλες περιοχές του Πλούτωνα. Υποδεικνύει επίσης την ύπαρξη μια περιόδου έντονης τεκτονικής δραστηριότητας στο μακρινό παρελθόν του πλανήτη νάνου. Οι νέες εικόνες και εκείνες που συνεχίζουν να έρχονται από το σκάφος «New Horizons» (το οποίο συνεχίζει το ταξίδι του στις εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος) από το σύστημα του Πλούτωνα φωτίζουν τον μακρινό, σκοτεινό και παγωμένο κόσμο του. Το «παιδί» του ωκεανού. Οι περισσότεροι επιστήμονες εκτιμούσαν ότι ο κοντινότερος στον Πλούτωνα δορυφόρος του, ο Χάροντας, ήταν ένας... αδιάφορος μεγάλος, σκοτεινός, παγωμένος βράχος. Η αποστολή «New Horizons» όμως που το καλοκαίρι εξερεύνησε το σύστημα του Πλούτωνα φθάνοντας στον Χάροντα αποκάλυψε έναν εντυπωσιακό γεωλογικά κόσμο. Το σκάφος της αποστολής μπορεί να έχει εγκαταλείψει τον Πλούτωνα και τα φεγγάρια του αλλά συνεχίζει να στέλνει δεδομένα και εικόνες που συνέλεξε εκεί. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα νέες εικόνες από τα εντυπωσιακά φαράγγια του Χάροντα που σχηματίστηκαν όταν πάγωσε ο υπόγειος ωκεανός που διέθετε κάποτε. Ο Χάροντας διαθέτει όρη, μικρότερα και μεγαλύτερα φαράγγια, κρατήρες και κοιλάδες. Η πιο εντυπωσιακή γεωλογική δομή είναι ένα γιγάντιο φαράγγι που διατρέχει σε όλο το μήκος του τον Χάροντα. Το φαράγγι αυτό έχει μήκος 1.600 χλμ., είναι δηλαδή τρεις φορές μεγαλύτερο από το Γκραν Κάνιον. Οι επιστήμονες κάνουν κάποιες πρώτες εικασίες για τη γεωλογία του Χάροντα. Οσον αφορά τα φαράγγια, οι επιστήμονες πιστεύουν πως όταν πάγωσε ο ωκεανός η επιφάνεια άρχισε να πιέζεται, να... τεντώνεται και να «σπάει» σε διάφορα σημεία της με αποτέλεσμα να σχηματιστούν τα φαράγγια. Πιστεύουν επίσης ότι υπήρξε ένα γεωλογικό ντόμινο που οδήγησε ανάμεσα στ' άλλα και σε κρυοηφαιστειακή δραστηριότητα. Υπήρξε διάνοιξη ρωγμών στην επιφάνεια του δορυφόρου μέσα από τις οποίες άρχισε να ρέει υδάτινη λάβα η οποία και έκανε ένα είδος... λίφτινγκ στην επιφάνεια του Χάροντα, γι' αυτό και κάποιες περιοχές του δορυφόρου είναι απρόσμενα λείες και μοιάζουν πολύ νέες. http://www.tovima.gr/science/article/?aid=781716

Τεχνική καταγράφει σε πραγματικό χρόνο τη γέννηση νέων εγκεφαλικών κυττάρων. Επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Γενεύης στην Ελβετία κατέγραψαν για πρώτη φορά τον μηχανισμό διά του οποίου τα βλαστικά εγκεφαλικά κύτταρα παράγουν νέους νευρώνες. Αυτό επετεύχθη μέσω της τεχνολογίας FlashTag, η οποία καθιστά δυνατή την παρακολούθηση των νευρώνων, καθώς «γεννιούνται». Όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο του Science, οι ερευνητές μεταξύ των οποίων και ο καθηγητής Γενετικής Μανώλης Δερμιτζάκης, με επικεφαλής τον Νευροεπιστήμονα Ντενί Ζαμποντόν του Τμήματος Βασικών Νευροεπιστημών της Ιατρικής Σχολής της Γενεύης χρησιμοποιώντας την τεχνική FlashTag κατάφεραν να απομονώσουν και να παρατηρήσουν επιμέρους νευρώνες σε πραγματικό χρόνο, ακριβώς τη στιγμή που δημιουργούνται. Αυτό βοήθησε επίσης τους ερευνητές να αποκωδικοποιήσουν για πρώτη φορά τον βασικό γενετικό κώδικα που επιτρέπει την κατασκευή ενός νευρώνα. Η ανακάλυψη αυτή όχι μόνο διευρύνει την κατανόηση του πώς αναπτύσσεται ο εγκέφαλος, αλλά -το κυριότερο- ανοίγει το δρόμο για να χρησιμοποιηθεί αυτός ο γενετικός κώδικας, προκειμένου στο μέλλον να δημιουργηθούν νευρώνες από βλαστικά κύτταρα. Έτσι, όχι μόνο θα κατανοηθούν καλύτερα οι διάφορες νευρολογικές παθήσεις (αυτισμός, σχιζοφρένεια κ.α.), αλλά πιθανώς ανοίγουν και νέες προοπτικές για τη θεραπεία τους. Ο εγκέφαλος διαθέτει πολλά διαφορετικά είδη νευρώνων, το καθένα με τη δική του ξεχωριστή γενετική «υπογραφή», η οποία καθορίζει και την αντίστοιχη εξειδίκευση και λειτουργία του. Όλοι οι νευρώνες προέρχονται από προγονικά βλαστικού τύπου κύτταρα. Με την τεχνική FlashTag, κάθε φορά που ένα βλαστικό κύτταρο γεννά ένα νευρώνα, αυτός αμέσως καθίσταται ορατός χάρη σε ένα φωσφορίζοντα δείκτη. Οι επιστήμονες, στη συνέχεια, μπορούν να παρακολουθούν καθένα ξεχωριστό νευρώνα και να βλέπουν ποιά γονίδια ενεργοποιούνται (εκφράζονται) τις πρώτες ώρες μετά τη δημιουργία του. Επίσης, στη συνέχεια, είναι σε θέση να καταγράφουν τις εξελικτικές αλλαγές που συμβαίνουν σε βάθος χρόνου στη γονιδιακή έκφραση κάθε νευρώνα. «Μέχρι τώρα είχαμε μόνο λίγες φωτογραφίες με τις οποίες έπρεπε να ανακατασκευάσουμε την ιστορία των νευρώνων, πράγμα που άφηνε μεγάλα περιθώρια για εικασίες. Χάρη στο FlashTag, έχουμε πλέον μια κανονική γενετική ταινία να ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας», εξηγεί ο Δρ Ζαμποντόν. Δοκιμάζοντας την τεχνική στον εγκεφαλικό φλοιό ποντικιών, οι επιστήμονες εντόπισαν τα γονίδια-κλειδιά για την ανάπτυξη των νευρώνων. Ορισμένα από αυτά τα γονίδια φαίνεται να εμπλέκονται στις νευροαναπτυξιακές και νευροεκφυλιστικές παθήσεις, οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν πολλά χρόνια μετά τη γέννηση των νευρώνων. Οι ερευνητές δεν αποκλείουν να υπάρχει ήδη μια γενετική προδιάθεση στους νευρώνες, οι οποίοι αργότερα θα δυσλειτουργήσουν, υπό την επήρεια και περιβαλλοντικών παραγόντων. Γι' αυτό, θα αναζητήσουν πιθανές πρώιμες ενδείξεις ανωμαλίας και μελλοντικών παθήσεων στους νεογέννητους νευρώνες. Να σημειωθεί ότι οι ερευνητές, γνωρίζοντας τον γενετικό κώδικα των νευρώνων, ήδη έχουν προχωρήσει δοκιμαστικά στην τροποποίηση ορισμένων γονιδίων, επεμβαίνοντας έτσι στο «σενάριο» ανάπτυξης των εγκεφαλικών κυττάρων και επιταχύνοντας την ανάπτυξή τους. Μάλιστα, οι ερευνητές δημιούργησαν μια ιστοσελίδα, ώστε και άλλοι επιστήμονες να χρησιμοποιήσουν ελεύθερα το FlashTag, λαμβάνοντας υπόψη ότι το ανθρώπινο γονιδίωμα περιεχει περίπου 20.000 γονίδια και κάθε μία ερευνητική ομάδα δεν μπορεί να εστιαστεί παρά σε μερικά μόνο από αυτά κάθε φορά. http://health.in.gr/news/scienceprogress/article/?aid=1500062650

Πότε θα έρθει το τέλος του Σύμπαντος ; «… αυτός είναι ο τρόπος που ο κόσμος τελειώνει όχι με ένα πάταγο αλλά με ένα λυγμό». (Τ. Σ. Έλιοτ, «Οι κούφιοι άνθρωποι») Πριν αναφέρουμε το νέο «εύρημα» των φυσικών για το «πότε θα έρθει το τέλος του Σύμπαντος», ας δούμε πρώτα «πως πρόκειται να τελειώσει το Σύμπαν μας». Υπάρχουν διάφορα σενάρια, τρία εκ των οποίων είναι: το σενάριο της «Μεγάλης Ψύχρας (Big Chill)», της «Μεγάλης Σύνθλιψης (Big Crunch)», της «Μεγάλης Ρήξης (Big Rip)». Σύμφωνα με τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης το Σύμπαν μας διαστέλλεται εδώ και περίπου 14 δισεκατομμύρια χρόνια. Η «Μεγάλη Ψύχρα» θα επέλθει αν το Σύμπαν μας εξακολουθήσει να διαστέλλεται για πάντα, αραιώνοντας τον κόσμο και μετατρέποντάς τον σε ένα ψυχρό, σκοτεινό και τελικά νεκρό μέρος. Στο σενάριο της «Μεγάλης Σύνθλιψης» η διαστολή του Σύμπαντος αναστρέφεται, αρχίζει η συστολή του και τέλος το περιεχόμενό του συνθλίβεται σε μια κατακλυσμιαία κατάρρευση που θα θυμίζει αντίστροφη Μεγάλη Έκρηξη. Η εξέλιξη αυτή μάλλον έχει τις μικρότερες πιθανότητες διότι το Σύμπαν φαίνεται πως όχι μόνο συνεχίζει να διαστέλλεται, αλλά επιπλέον η διαστολή του γίνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό εξαιτίας της σκοτεινής ενέργειας. Η «Μεγάλη Ρήξη» μοιάζει με τη «Μεγάλη Ψύχρα». Οι γαλαξίες, οι πλανήτες, τα άτομά μας ακόμα και το χωροχρονικό συνεχές διαρρηγνύονται σε ένα «γκραν φινάλε». Το πως θα τελειώσει το Σύμπαν μας εξαρτάται από την σκοτεινή ενέργεια η οποία αποτελεί το 70% της μάζας του Σύμπαντος. Μπορεί να επέλθει η Ψύχρα, είτε η Σύνθλιψη, είτε η Ρήξη ανάλογα με το αν η πυκνότητα της σκοτεινής ενέργειας παραμένει αμετάβλητη, γίνει αρνητική ή αυξηθεί, αντιστοίχως. Το μέλλον του χώρου----- Μεγάλη Ψύχρα--- Μεγάλη Σύνθλιψη--- Μεγάλη Ρήξη Υπάρχει για πάντα;--------------------ΝΑΙ---------------ΟΧΙ------------ΟΧΙ Το μέγεθός του γίνεται άπειρο;------ΝΑΙ---------------ΟΧΙ------------ΝΑΙ Η πυκνότητα γίνεται άπειρη;---------ΟΧΙ---------------ΝΑΙ------------ΝΑΙ Είναι ευσταθής;------------------------ΝΑΙ---------------ΝΑΙ------------ΝΑΙ Απείρως επεκτάσιμος;-----------------ΝΑΙ---------------ΝΑΙ------------ΝΑΙ Μια παλαιότερη μελέτη που ευνοούσε το σενάριο της Μεγάλης Ρήξης τοποθετούσε το φριχτό τέλος σε 22 δισεκατομμύρια χρόνια από σήμερα.